Hàng chục năm qua, một người đàn ông ở TP.Buôn Ma Thuột ( Đắk Lắk ) luôn cất công tìm kiếm, sưu tập những vỏ ốc, thớ gỗ hóa thạch từ hàng trăm triệu năm trước. Đến nay, bộ sưu tập của ông được xem là kho lưu trữ bảo tàng tư nhân về cổ sinh vật lớn nhất nước, có giá trị về mặt điều tra và nghiên cứu, khảo cổ .
Từ câu hỏi của con trẻ
Tiếng là ở phố nhưng nhà ông Hoàng Thành ( 58 tuổi, P.Ea Tam, TP.Buôn Ma Thuột ) nằm sâu trong một con ngõ nhỏ. Ngay từ ngoài cổng, những khối đá hóa thạch được sắp xếp như mời gọi, hấp dẫn hành khách đến thăm quan. Đi qua cánh cổng như có từ thuở hồng hoang ấy, cả một khu vườn rộng thênh thang cũng khởi đầu hiện ra. Những thứ cây rừng đặc trưng của Tây nguyên vây quanh khiến cho căn nhà tránh xa khỏi những ồn ào phố thị .
Ngồi ở một góc “ kho lưu trữ bảo tàng ”, ông Thành say sưa vệ sinh từng thớ đá. Vây quanh người đàn ông luống tuổi ấy là hàng ngàn mẫu vật hóa thạch từ ốc, sò, nhuyễn thể đến gỗ hóa đá từ trăm triệu năm về trước. Ông Thành có khuôn mặt chữ điền, mái tóc đã ngả màu chiều và giọng nói trầm ấm lạ kỳ. Bên chén trà nghi ngút khói, ông kể mình sinh ra và lớn lên ở H.Quảng Điền ( Thừa Thiên – Huế ) nhưng thao tác cho một công ty cầu đường giao thông ở Đắk Lắk .
Từ những ngày rong ruổi theo công trình, ông phát hiện nhiều mẫu đất, đá có hình thù kỳ lạ giống như những vỏ ốc. Nhưng do công việc bận rộn nên ông chỉ nhặt vài ba mẫu vật về trưng ở nhà. Tất cả đều chìm vào quên lãng cho đến khi đứa con đầu của ông Thành hỏi về những phiến đá có hình thù kỳ lạ kia. Câu hỏi làm ông bỡ ngỡ vì chẳng biết trả lời sao.
Cũng từ đây, ông khởi đầu hành trình dài tìm giải thuật cho những phiến đá hàng trăm triệu năm tuổi. Ngoài việc đi tìm tài liệu để lý giải cho con, ông còn nhặt nhạnh thêm những mẫu sinh vật cổ để làm dày lên bộ sưu tập của mình. Sau một thời hạn, khuôn viên nhà ông trở thành một kho lưu trữ bảo tàng thu nhỏ với vô số mẫu vật hóa thạch. Những cổ vật của ông những tưởng vô tri, vô giác nhưng với ông nó gắn liền với những câu truyện sôi động, lạ lùng .
“ Tôi không dừng lại được. Cứ có tiền là tôi lại đi khắp nơi, long dong dọc triền sông Sêrêpôk để nhặt về. Mỗi vật mẫu là cả thông điệp của thời hạn, sự sống cách đây cả triệu năm về trước ”, ông Thành nói .
Những con sò, ốc hóa thạch có niên đại 170 triệu năm
Ảnh : Đức Nhật
|
Cũng từ những vật mẫu này, từ từ ông Thành nổi tiếng trong phố. Những giáo sư đầu ngành cũng mở màn tìm đến điều tra và nghiên cứu, trao đổi. Sau những giờ trò chuyện với những giáo sư, nhà nghiên cứu và từ những tài liệu của họ, ông Thành dần hiểu được những vật mẫu của mình. Những câu hỏi của đứa con đã có câu vấn đáp rạch ròi và lúc này, niềm đam mê khoa học bên trong ông Thành khởi đầu được nhen nhóm .
Đắk Lắk từng là biển
“ Tôi cứ như người nghiện, hễ biết nơi đâu có dấu tích của những mẫu vật hóa thạch thì đều tìm đến sưu tập. Tôi có một khao khát muốn tìm hiểu và khám phá sâu hơn nữa về nguồn gốc hình thành của những sinh vật cổ nói riêng và sự hình thành sự sống nói chung ”, ông Thành cầm chiếc vỏ sò, vừa mân mê vừa tâm sự .
Thời gian đầu khi thấy ông bỏ tiền ra mua những khối đá vô tri vô giác, vợ ông đã liên tục ngăn cản. Không những thế, một số ít người hàng xóm còn nghĩ ông bị hâm .
Bỏ ngoài tai mọi lời nói khó nghe, ông Thành vẫn liên tục việc làm sưu tập và thủ thỉ thuyết phục vợ. Khuyên chồng không được, vợ ông Thành đành quay sang ủng hộ .
\ n
“Đừng tưởng chúng chỉ là đá, hàng trăm triệu năm trước chúng từng là chủ của hành tinh này chứ không phải loài người. Hóa thạch của chúng đang kể cho chúng ta câu chuyện hình thành nên trái đất ngày nay. Những dấu tích để lại cho thấy sự hình thành trái đất là vô cùng kỳ diệu”, ông Thành nói rồi nhặt một vỏ ốc hóa thạch lên ngắm nghía.
Đến nay bộ sưu tập của ông Thành được phân làm năm nhóm : nhóm mẫu hóa thạch thuộc lớp cúc đá ( ammonoidea, vỏ sò hóa thạch ) – chỉ có duy nhất ở Tây nguyên ; hóa thạch thuộc lớp hai mảnh vỏ ( chân rìu ) ; hóa thạch chân bụng ( gastropoda ) ; hóa thạch ngành thực vật hạt trần ( gymnospermae ) và hóa thạch thực vật thân gỗ bị silic hóa – lần tiên phong phát hiện ở khu vực Tây nguyên .
Giới thiệu sơ qua một hồi, ông Thành cầm một vỏ ốc hóa thạch lên và nghiên cứu và phân tích : “ Mẫu hóa thạch này chính là vật chứng rõ ràng nhất chứng minh và khẳng định trước đây Đắk Lắk từng là biển. Trải qua những quy trình hoạt động giải trí của lớp vỏ toàn cầu, những mảng lục địa tách rời và liên kết khiến cho khu vực Tây nguyên từng là thềm lục địa được đẩy lên trở thành cao nguyên như thời nay ” .
Cây gỗ hóa thạch có chiều dài hơn 22 m trong bộ sưu tập của ông Thành
Ảnh : Đức Nhật
|
Sẽ cống hiến cho khoa học
Đến năm 2001, số lượng vật mẫu trở nên khổng lồ, ông Thành bán hết đất đai, gom tiền mở quán cafe để tọa lạc đồ hóa thạch. Nhiều chuyên viên đầu ngành, khách Tây du lịch đều bị giật mình bởi bộ sưu tập đủ nhóm loài cổ sinh ngành biển mà ông Thành đang có. Quán cafe của ông trở thành điểm hẹn không phải để chiêm ngưỡng và thưởng thức cafe mà … nghe kể về những hóa thạch .
Năm 2007, cố GS-TS khoa học Vũ Ngọc Hải sau khi được tận mắt thăm quan, đã về trình làng kho tàng của ông Thành cho Bảo tàng Thiên nhiên Nước Ta. Ba năm sau đó, kho lưu trữ bảo tàng này cử một đoàn khoa học vào làm đề án khảo sát, tiếp đón. Ông Thành quyết định hành động chuyển 11 tấn vật mẫu, cây gỗ hóa thạch ra Thành Phố Hà Nội Giao hàng công chúng .
Đến năm 2017, ông Thành liên tục chuyển giao cho Bảo tàng TP.HCM 1.595 hiện vật gồm 16 lớp, bộ sinh vật biển với tổng khối lượng hơn 2 tấn. “ Tôi vẫn sẽ liên tục đi tìm và sưu tập những mẫu vật hóa thạch này. Nếu kho lưu trữ bảo tàng nào có nhu yếu muốn được tọa lạc, tôi sẽ chuyển giao hàng loạt. Với tôi, chỉ cần những công sức của con người cả đời bỏ ra có người công nhận và điều tra và nghiên cứu là tôi mãn nguyện lắm rồi ”, ông Thành san sẻ .
Rồi ông Thành trăn trở : “ Với tôi, mỗi cổ vật là một thời kỳ lịch sử vẻ vang, một câu truyện riêng. Do đó, tôi mong ước những cấp chính quyền sở tại chăm sóc hơn để khoanh vùng phạm vi, bảo vệ những khu vực phát hiện những mẫu hóa thạch này. Tạo điều kiện kèm theo thuận tiện nhất để những nhà khoa học hoàn toàn có thể điều tra và nghiên cứu một cách nâng cao, vừa đủ về một thời kỳ trong lịch sử vẻ vang ” .
Chia tay với chúng tôi, ông Thành bật mý, hiện đã có 1 số ít thầy cô ở những trường trung học cơ sở tại TP.Buôn Ma Thuột đưa học viên đến kho lưu trữ bảo tàng của ông để du lịch thăm quan. Ông sẵn sàng chuẩn bị bỏ ra hàng giờ để ra mắt về bộ sưu tập của mình, bởi cái kho tàng mà ông đã cả đời góp nhặt, đúc rút đến nay đã có người tiếp thu, học hỏi. Đối với ông, niềm hạnh phúc chỉ giản đơn có vậy .
|
Mật mã Tây nguyên
Theo tiến sỹ Nguyễn Hữu Hùng, một chuyên viên điều tra và nghiên cứu nghành cổ sinh vật của Bảo tàng Thiên nhiên Nước Ta, những hóa thạch trong bộ sưu tập của ông Thành không chỉ có ý nghĩa địa chất học, địa tầng học nó còn có giá trị cao trong điều tra và nghiên cứu khảo cổ .
“ Bộ sưu tập của ông Thành có giá trị rất lớn, nói về cả một tiến trình trong kỷ Jura, thời kỳ những loài khủng long thời tiền sử sống trên toàn cầu cách đây trên 170 triệu năm. Lúc đó Tây nguyên tất cả chúng ta đang chìm dưới nước, dẫn chứng là những loài cổ sinh mà ông Thành tìm được, hoàn toàn có thể những cổ sinh ấy lớn nhất thời gian bấy giờ và chỉ có duy nhất ở Tây nguyên. Chính do đó Bảo tàng Thiên nhiên Nước Ta đã tiếp đón những vật mẫu về tọa lạc. Các vật mẫu này đều rất có giá trị ”, tiến sỹ Hùng đánh giá và nhận định .
|
