( BĐT ) – Là một trong những tổng thầu EPC số 1, chiếm thị phần lớn ở phân khúc thiết bị đồng điệu, từng xây đắp nhiều dự án Bất Động Sản lớn như Nhà máy Nhiệt điện Uông Bí lan rộng ra, Nhiệt điện khí Cà Mau 1 và 2, Nhiệt điện Vũng Áng 1, Nhiệt điện Nhơn Trạch 1 và 2 …, nhưng hiệu suất cao kinh doanh thương mại của Tổng công ty Lắp máy Việt Nam ( Lilama ) những năm gần đây lại liên tục đi xuống. Bức tranh tài chính của Tổng công ty cũng phác họa nét khó khăn vất vả của những nhà thầu …
Bối cảnh kinh doah khó khăn vất vả, lượng việc làm giảm, cạnh tranh đối đầu nóng bức, nợ công tồn đọngkéo dài đã khiến Tổng công ty lắp máy Việt Nam ( Lilama ) báo lỗ 4 trong 5 năm gần nhất. Bức tranh tài chính của nhiều đơn vị chức năng thành viên gặp khó khăn vất vả .
Doanh thu lao dốc, thua lỗ nhiều năm
Báo cáo tài chính năm 2022 của Lilama cho thấy, lệch giá thuần hợp nhất giảm 24,4 % so với năm 2021, đạt 2.892 tỷ đồng, đa phần do sự sụt giảm tại mảng xây lắp – mảng kinh doanh thương mại cốt lõi của Tổng công ty. Biên doanh thu gộp hợp nhất cũng giảm xuống 3,1 % – giảm 1,9 điểm Phần Trăm so với năm 2021. Đây là mức thấp nhất trong hơn 10 năm trở lại đây khiến doanh thu gộp thu về chỉ 90,2 tỷ đồng, giảm đến 53 % so với năm 2021 .
Bên cạnh hoạt động giải trí của Tổng công ty và những đơn vị chức năng thành viên gặp khó khăn vất vả, nhóm công ty link cũng kinh doanh thương mại không hiệu suất cao với số lỗ năm 2022 tăng lên 54,2 tỷ đồng, trở thành nguyên do chính khiến Lilama lỗ sau thuế 54,3 tỷ đồng .
Đây là năm thứ 4 Lilama thua lỗ trong 5 năm gần đây ( 2018 – 2022 ). Trước đó, Tổng công ty báo lỗ 19,4 tỷ đồng trong năm 2021, lỗ 86,15 tỷ đồng năm 2019 và lỗ 189,5 tỷ đồng năm 2018. Năm 2020 dù có lãi nhưng chỉ ở mức 21,2 tỷ đồng. Nguyên nhân chính của thực trạng thua lỗ là sự thu hẹp về quy mô lệch giá cũng như doanh thu từ hoạt động giải trí kinh doanh thương mại chính, trong khi những ngân sách ở mức cao, đáng kể nhất là ngân sách tài chính và ngân sách trích lập dự trữ .
Theo ông Tô Phi Sơn – Kế toán trưởng của Lilama, trong những năm qua, thị trường xây lắp có nhiều khó khăn vất vả dẫn đến lệch giá của Lilama giảm mạnh. Trong khi đó, vốn điều lệ của những đơn vị chức năng thành viên nhỏ, vốn sản xuất kinh doanh thương mại thường bị chiếm hữu lâu dài hơn khi chờ quyết toán, chờ Bảo hành, chưa có chính sách bảo lãnh giao dịch thanh toán của chủ góp vốn đầu tư … Nguồn vốn Giao hàng sản xuất kinh doanh thương mại hầu hết dựa vào vốn vay ngân hàng nhà nước. Nguồn thu từ hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại không đủ giàn trải nợ gốc, lãi vay, tiền lương và những ngân sách cố định và thắt chặt khác. Cùng với đó, Chi tiêu nguồn vào như vật tư, nhân công … tăng cao, cạnh tranh đối đầu nóng bức, nợ công tồn dư lớn, khó tịch thu .
Mặc dù hiệu quả kinh doanh thương mại kém khả quan, nhưng có một điểm tích cực là trong 2 năm 2021 – 2022, dòng tiền hoạt động giải trí kinh doanh thương mại của Lilama duy trì thặng dư với 381 tỷ đồng năm 2021 và 1.743,4 tỷ đồng năm 2022, đa phần nhờ nỗ lực tịch thu nợ công. Điều này giúp Tổng công ty có dư địa tăng tích góp tiền dự trữ, giảm mạnh nợ vay, giúp cho cấu trúc gia tài – nguồn vốn được cải tổ .
Về cơ cấu tài sản, tính đến 31/12/2022, giá trị phải thu ngắn hạn giảm 53% so với đầu năm, chủ yếu nhờ giảm các khoản phải thu từ khách hàng. Trong năm, Lilama cũng hoàn nhập dự phòng được 41,16 tỷ đồng. Tổng giá trị dự phòng đã trích lập đến cuối năm là 1.193,6 tỷ đồng. Trong khi đó, khoản tiền, tương đương tiền và tiền gửi các loại có giá trị 2.600 tỷ đồng, tăng gấp 2,1 lần đầu năm, trở thành khoản mục lớn nhất, chiếm 41,9% cơ cấu tài sản.
Về cơ cấu tổ chức nguồn vốn, mặc dầu nợ phải trả của Lilama gấp 5,25 lần vốn chủ sở hữu nhưng phần nhiều là những khoản nợ chiếm hữu vốn. Nợ vay thời gian ngắn đến cuối năm 2022 giảm 26,8 % so với đầu năm xuống 1.120,8 tỷ đồng, chiếm 18 % cơ cấu tổ chức vốn. Nợ vay dài hạn thấp, chỉ 2,6 tỷ đồng. Việc giảm nợ vay giúp ngân sách lãi vay của Tổng công ty liên tục giảm trong những năm gần đây .
Sự cải tổ trong cấu trúc gia tài, nguồn vốn nhờ giảm dư nợ vay, tăng lượng tiền gửi ngân hàng nhà nước và dịch chuyển tỷ giá thuận tiện giúp Lilama giảm lỗ hoạt động giải trí tài chính xuống 17,4 tỷ đồng so với mức lỗ 91 tỷ đồng năm 2021 .
Nhiều đơn vị thành viên mất cân đối tài chính
Từ sau khi cổ phần hóa (năm 2016) đến nay, mặc dù đã nỗ lực tái cơ cấu, thoái vốn tại một số công ty con, công ty liên kết, các khoản đầu tư tài chính không đem lại hiệu quả, nhưng cơ cấu tổ chức của Tổng công ty đến cuối năm 2022 vẫn còn 5 công ty con và 10 công ty liên kết. Trong đó có nhiều đơn vị thua lỗ kéo dài như Lilama 5, Lilama 7, Công ty Cơ khí lắp máy, Lilama 45.3… Kết quả thua lỗ của Tổng công ty chủ yếu do kết quả kinh doanh yếu kém tại các công ty thành viên này.
Tại Báo cáo tài chính truy thuế kiểm toán năm 2022, Công ty TNHH Hãng truy thuế kiểm toán AASC đã nêu một loạt yếu tố ngoại trừ như những khoản nợ công và dự trữ phải thu khó đòi tại Lilama 5, Lilama 7 với tổng giá trị 50,4 tỷ đồng ; yếu tố hàng tồn dư với tổng giá trị 311,45 tỷ đồng tại Lilama 5, Lilama 7, Công ty Cơ khí lắp máy … Nhiều báo cáo tài chính của những đơn vị chức năng thành viên cũng bị truy thuế kiểm toán đưa quan điểm ngoại trừ. Điều này chứa đựng rủi ro đáng tiếc hoàn toàn có thể liên tục phát sinh nhiều vấn đề tài chính, phải trích lập dự trữ trong tương lai .
Năm 2023, tình hình kinh doanh thương mại của Lilama và những đơn vị chức năng thành viên được nhìn nhận vẫn phải đương đầu với rất nhiều khó khăn vất vả, thử thách khi nhiều dự án Bất Động Sản lớn mà Tổng công ty tham gia đã thực thi xong phần đông khối lượng việc làm nhập thiết bị, xây lắp, giá trị lệch giá còn lại không nhiều .
Với Lilama, việc liên tục giải quyết và xử lý nợ công tồn dư, cải tổ năng lượng tài chính là trách nhiệm quan trọng để có đủ nguồn lực tham gia những dự án Bất Động Sản lớn trong nghành nghề dịch vụ điện, dầu khí như Dự án Nhà máy Nhiệt điện Vũng Áng 2, Nhiệt điện Nhơn Trạch 3 và 4 … dự kiến sẽ được tiến hành góp vốn đầu tư trong những năm tới .
