Những Di sản thế giới của Tổ chức Giáo dục, Khoa học và Văn hóa Liên Hợp Quốc (UNESCO) là di chỉ, di tích hay danh thắng của một quốc gia được công nhận và quản lý bởi UNESCO. Di sản thế giới tại Việt Nam đã được UNESCO công nhận có đủ cả ba loại hình: di sản thiên nhiên thế giới, di sản văn hóa thế giới và di sản hỗn hợp văn hóa và thiên nhiên thế giới. Trong hệ thống các danh hiệu của UNESCO, di sản thế giới là danh hiệu danh giá nhất và lâu đời nhất.[1] Hiện nay, Vịnh Hạ Long-Quần đảo Cát Bà đang được đề cử xem xét vào kì họp thứ 45 năm 2022.
Các tiêu chuẩn của di sản gồm có tiêu chuẩn của di sản văn hóa ( gồm có i, ii, iii, iv, v, vi ) và di sản vạn vật thiên nhiên ( vii, viii, ix, x ). [ 2 ] Việt Nam hiện tại có 8 di sản thế giới được UNESCO công nhận. 5 trong số đó là di sản văn hoá, 2 là di sản tự nhiên và 1 di sản hỗn hợp. [ Chú 1 ] Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng, Vịnh Hạ Long là những di sản vạn vật thiên nhiên. Quần thể di tích lịch sử Cố đô Huế, Phố cổ Hội An, Thánh địa Mỹ Sơn, Khu di tích lịch sử TT Hoàng thành Thăng Long và Thành nhà Hồ là những di sản văn hoá. Quần thể danh thắng Tràng An là Di sản hỗn hợp duy nhất tại Việt Nam và Khu vực Đông Nam Á, [ 3 ] và là một trong số ít 38 di sản hỗn hợp được UNESCO công nhận. [ 4 ]
Danh sách di sản[sửa|sửa mã nguồn]
Bảng sau liệt kê thông tin về những di sản thế giới :
- Tên: như tên liệt kê bởi Ủy ban Di sản Thế giới[5]
- Địa điểm: thành phố hay tỉnh nơi có di sản
- Niên đại: giai đoạn có ý nghĩa, thường là thời gian xây dựng
- Dữ liệu UNESCO: số tham chiếu địa điểm, năm địa điểm được ghi vào Danh sách di sản thế giới; với tiêu chí mà di sản được xếp hạng
- Mô tả: mô tả ngắn về địa điểm của UNESCO
Đặc điểm những di sản Việt Nam[sửa|sửa mã nguồn]
Di sản tại những kỳ họp gần đây[sửa|sửa mã nguồn]
Dưới đây là danh sách các đề cử di sản thế giới được đưa ra xét duyệt tại các kỳ họp gần đây:
- Năm 2007, Kỳ họp thứ 31: Vườn quốc gia Ba Bể. Trong phần tổng kết đánh giá, IUCN (Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế-cơ quan tham vấn của UNESCO) đã đưa ra ý kiến rằng không thể đề cử tương lai với tiêu chí thẩm mỹ (VII) và địa chất địa mạo (VIII) thậm chí với một khu vực rộng lớn hơn và bất cứ đề cử mới trong tương lai nào nên chú trọng vào tiêu chí đa dạng sinh học (X). Cách thức tiếp cận theo báo cáo của PARC về đề xuất thành lập Tổ hợp bảo tồn Vườn quốc gia Ba Bể-Khu bảo tồn thiên nhiên Na Hang-Khu bảo tồn Nam Xuân Lạc (Tổ hợp bảo tồn Ba Bể-Na Hang) thì sẽ có khả năng công nhận cao hơn. Lưu ý đến việc sử dụng tiềm năng các thiết kế quốc tế khác như Khu dự trữ sinh quyển thế giới hay Công viên địa chất toàn cầu để củng cố việc công nhận quốc tế với giá trị của tài sản và cân bằng bảo tồn thiên nhiên và di sản văn hóa.
- Năm 2010, kỳ họp thứ 34 tại Brasil: Khu trung tâm Hoàng thành Thăng Long-Hà Nội
- Năm 2011, kỳ họp thứ 35 tại Paris: Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng (xem xét vào kì họp khác) và Thành nhà Hồ (được công nhận).
- Năm 2013, kỳ họp thứ 37 tại Campuchia: Vườn quốc gia Cát Tiên (rút đề cử). Trong phần tổng kết đánh giá, IUCN (Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế-cơ quan tham vấn của UNESCO) đã đưa ra ý kiến rằng diện tích khu vực đề cử (vùng lõi) trong năm 2013 là quá nhỏ (chỉ 11% diện tích của Vườn quốc gia Cát Tiên) và chắc chắn rằng đa dạng sinh học của vùng lõi này là thấp hơn toàn bộ Vườn quốc gia. Do đó, không thể tồn tại tất cả các loài nguy cấp toàn cầu được báo cáo với một con số lý tưởng ở một khu vực rất nhỏ. Sự đa dạng về động vật có xương sống (toàn bộ Vườn quốc gia Cát Tiên) là tương tự các di sản thiên nhiên thế giới khác (các rừng mưa nhiệt đới đã được công nhận). Bên cạnh đó, số lượng các loài thú nguy cấp toàn cầu nằm cũng có mức độ tương tự. IUCN khuyên nên mở rộng đề cử ra toàn bộ khu vực đã được thiết kế là Khu dự trữ sinh quyển thế giới và khu Ramsar để tận dụng những sự công nhận quốc tế để xây dựng những phương pháp bảo tồn và quy hoạch quản lý mạnh mẽ hơn và hành động chống lại những mối đe dọa chính như phát triển thủy điện, hầm mỏ, du lịch thiếu kiểm soát và nói riêng là nạn săn bắt động thực vật đã đang tác động nghiêm trọng đến những giá trị của vườn quốc gia.
- Năm 2014, kỳ họp thứ 38 tại Qatar: Quần đảo Cát Bà (rút đề cử). Trong phần tổng kết đánh giá, IUCN (Liên minh bảo tồn thiên nhiên quốc tế-cơ quan tham vấn của UNESCO) đã đưa ra ý kiến rằng giá trị các hệ sinh thái của di sản đề cử là tương tự với di sản Vịnh Hạ Long liền kề và hai khu vực rõ ràng là bổ sung cho nhau. Nếu đề cử một mình thì Cát Bà thiếu đi tính toàn vẹn cần thiết để được công nhận. Tương tự, những đòi hỏi về diện tích và sự liên tục các hệ sinh thái trên đất liền có luận cứ không chặt chẽ và đơn thuần chỉ minh họa sự đa dạng địa lý, môi trường sống và hệ sinh thái nằm trong tài sản đề cử. Các hệ sinh thái biển cũng tương tự di sản Vịnh Hạ Long. Hồ sơ đề cử nhấn mạnh sự tồn tại của loài Voọc Cát Bà-một loài cực kì nguy cấp (phân loài của Voọc đầu trắng ở đất liền) lập luận cho tiêu chí đa dạng sinh học (X). Trạng thái bảo tồn chính loài này mang biểu tượng mức độ quốc gia và những nỗ lực bảo tồn đáng khen ngợi nhưng không đủ để công nhận về tiêu chí này. Một con số lớn các loài động thực vật đặc hữu đã được phát hiện và không chỉ đặc hữu cho riêng Cát Bà. Vì vậy, Cát Bà có tiềm năng lớn là một phần mở rộng của Vịnh Hạ Long dưới tiêu chí (VII) và (VIIII) và đặc biệt là dưới tiêu chí (X), nhưng yêu cầu nghiên cứu thêm. Năm 2016, Chính phủ đã quyết định phối hợp cùng 2 tỉnh Quảng Ninh và Hải Phòng lập hồ sơ “Vịnh Hạ Long-Quần đảo Cát Bà” đề nghị công nhận là di sản thiên nhiên thế giới. Quần thể danh thắng Tràng An tại Ninh Bình (thành công).
- Năm 2015, Vườn quốc gia Phong Nha-Kẻ Bàng (thành công): mở rộng diện tích vùng bảo vệ bao phủ gần như toàn bộ khối núi đá vôi Kẻ Bàng, bổ sung 2 tiêu chí (IX) và (X) về đa dạng sinh học và sinh thái. UNESCO cũng khuyến khích Việt Nam phối hợp với Chính phủ Lào để tiếp tục đề cử một di sản mới liên quốc gia.
Các đề cử dự kiến[sửa|sửa mã nguồn]
Đã gửi UNESCO trải qua[sửa|sửa mã nguồn]
Đề xuất của những tỉnh, thành phố[sửa|sửa mã nguồn]
Các đề cử bị gác lại[sửa|sửa mã nguồn]
Bên cạnh những di sản được công nhận, Việt Nam có 8 đề cử di sản bị thất bại. Các di sản này vẫn liên tục hoàn thành xong hồ sơ đề cử lại, đó là : [ 26 ]
Di sản thế giới với du lịch[sửa|sửa mã nguồn]
Các di sản thế giới của Việt Nam sau khi được công nhận luôn được nhìn nhận cao và được khuynh hướng khai thác để tăng trưởng trở thành những khu, điểm du lịch có ý nghĩa vương quốc và quốc tế, làm động lực cho sự tăng trưởng du lịch ở nước này. [ 27 ]
Theo ông Lê Trọng Bình, TS.KTS. Viện trưởng Viện Nghiên cứu phát triển Du lịch “Hệ thống di sản là cơ sở hình thành và phát triển các sản phẩm du lịch, đặc biệt là du lịch sinh thái và du lịch văn hoá góp phần đưa Việt Nam trở thành một trong những trung tâm du lịch của khu vực châu Á, thu hút lượng khách du lịch quốc tế đến Việt Nam ngày càng tăng, đem lại nguồn thu lớn cho nền kinh tế quốc dân”.[28]
Những số lượng thống kê sơ bộ thời hạn qua tại những di sản thế giới đã phản ánh rõ rang lượng khách du lịch tại những khu di sản tăng vọt ngay trong năm tiên phong trở thành di sản thế giới, và hàng năm lượng khách du lịch đều tăng ngày càng nhanh, năm sau nhiều hơn năm trước. Lượng khách thăm quan di sản tăng nhanh kéo theo sự tăng trưởng nhanh gọn trực tiếp của ngành du lịch tại địa phương có di sản thế giới và gián tiếp là ngành du lịch trong khoanh vùng phạm vi quốc gia .
Thống kê chưa đầy đủ của UNESCO cho thấy ở những nơi có di sản thế giới được công nhận đã thu hút du khách đến thăm đông hơn, ở lại lâu hơn 2,5 lần so với nơi khác có đặc điểm tương đương. Tuy nhiên ở những nơi này phải đối mặt với nguy cơ mai một bản sắc, môi trường ô nhiễm, quá tải du khách so với sức chứa của di sản, gây tổn hại cho di sản.[29]
Năm năm ngoái, Cục Di sản văn hóa – Bộ Văn hóa thể thao và du lịch Việt Nam đã công bố về số lượng khách thăm quan những điểm du lịch Việt Nam, theo đó đứng vị trí số 1 là Quần thể danh thắng Tràng An đón hơn 5 triệu lượt khách, tiếp theo là vịnh Hạ Long đón trên 2,5 triệu lượt khách, cố đô Huế đứng thứ ba với hơn 2 triệu lượt khách, phố cổ Hội An đón khoảng chừng 1,1 triệu lượt khách ; Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng đón khoảng chừng 740.000 lượt khách. [ 30 ]Năm 2019, lượng khách du lịch quốc tế, trong nước tới du lịch thăm quan 8 di sản thế giới tại Việt Nam tăng mạnh so với năm 2018. Trong đó, Quần thể danh thắng Tràng An ( Tỉnh Ninh Bình ) liên tục đứng vị trí số 1 khi đón 6.327.488 lượt khách ; Khu phố cổ Hội An đón 5.35 triệu lượt khách ; Vịnh Hạ Long ( Quảng Ninh ) đã đón 4.4 triệu khách ; Cố đô Huế đón 3.328.424 khách ; Vườn quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng ( Quảng Bình ) đón 921 nghìn lượt khách ; Khu Trung tâm Hoàng thành Thăng Long – Thành Phố Hà Nội đón 461.715 lượt khách ; Khu Di tích Mỹ Sơn đón 419.000 khách ; Thành nhà Hồ ( Thanh Hóa ) đón 126.660 khách. [ 31 ]Tối 28/11/2019, lễ trao giải World Travel Awards ( WTA ) 2019 diễn ra tại Oman, Lần tiên phong Việt Nam được World Travel Awards vinh danh ở khuôn khổ ” điểm đến di sản số 1 thế giới “, vượt qua Trung Quốc, Ai Cập, Brazil, … [ 32 ]
- ^ Di sản hỗn hợp chiếm hữu cả giá trị văn hóa và tự nhiên
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
