Viêm phổi là bệnh hô hấp phổ biến ở trẻ em và người già, đặc biệt viêm phổi cực kỳ nguy hiểm khi đồng nhiễm cùng Covid-19. Bệnh viêm phổi có lây không? Phương pháp nào để phòng ngừa viêm phổi hiệu quả?
Bệnh viêm phổi có lây không?
CÓ. Viêm phổi là bệnh đường hô hấp phổ biến; gây ra do viêm các phế nang trong phổi với tác nhân là vi khuẩn, virus, tụ cầu vàng và Mycoplasma (1)… Thời điểm giao mùa là điều kiện lý tưởng cho các bệnh hô hấp phát triển trong đó có viêm phổi. Viêm phổi là căn bệnh có khả năng lây lan cao trong cộng đồng.
Phổi là cơ quan giữ vai trò quan trọng trong việc điều hòa hô hấp của con người. Khi lá phổi bị tổn thương, cũng đồng nghĩa với việc sức khỏe của người bệnh sẽ bị suy yếu dần, thậm chí trong nhiều trường hợp mức độ tổn thương của phổi sẽ quyết định sự sống của người bệnh.
Khi mô phổi bị những loại virus, vi trùng xâm nhập sẽ ảnh hưởng tác động lớn đến hoạt động giải trí của phổi. Khi mắc bệnh, hoạt động giải trí hô hấp của con người sẽ bị ảnh hưởng tác động nghiêm trọng. Rất nhiều trường hợp tử vong do không được phát hiện và giải quyết và xử lý kịp thời. Những người có sức đề kháng kém, gồm trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền mãn tính như đái tháo đường, bệnh phổi ùn tắc mạn tính ( COPD ), di chứng tai biến mạch máu não phải nằm một chỗ, nhiễm HIV … là những đối tượng người dùng rất dễ mắc viêm phổi tiến triển nặng.
Các loại viêm phổi có thể lây nhiễm
Viêm phổi do vi khuẩn
Viêm phổi do vi trùng là loại viêm phổi thông dụng nhất trong những loại viêm phổi ở người trưởng thành. Đây là thực trạng bệnh lý do nhiễm khuẩn tại phổi gây ra, khiến những tổ chức triển khai tại phổi bị viêm, tác động ảnh hưởng đến hoạt động giải trí tính năng của phổi. Viêm phổi do vi trùng hoàn toàn có thể từ mức độ nhẹ đến nặng. Ở mức độ nặng, bệnh hoàn toàn có thể rình rập đe dọa tính mạng con người người bệnh. Vi khuẩn phế cầu ( Streptococus pneumoniae ) là nguyên do hầu hết dẫn đến viêm phổi. Phế cầu khuẩn hầu hết cư trú ở vùng hầu họng của người. Ở người khỏe mạnh sẽ không có yếu tố gì xảy ra, nhưng vì nguyên do nào đó khiến sức khỏe thể chất kém đi phế cầu khuẩn sẽ có thời cơ xâm nhập vào cuống phổi, gây viêm phổi. Viêm phổi hầu hết thường xảy ra ở 1 thùy. Trường hợp tổn thương nhiều thùy xảy ra khi phế cầu theo dịch viêm lan đến thùy phổi khác theo đường phế quản. Lúc này, thực trạng viêm hoàn toàn có thể lan trực tiếp đến màng phổi, màng tim dẫn đến mủ màng phổi, màng ngoài tim. Triệu chứng của viêm phổi do vi trùng thường biểu lộ rất nhanh và rầm rộ, lê dài trong vòng vài ngày. Các triệu chứng thường gặp như : sốt cao ( lên đến 40 độ ) ; ho nhiều có đờm hoặc hoàn toàn có thể lẫn chút máu ; ớn lạnh rét run ; khó thở ; ăn không ngon ; đau ngực ; đổ mồ hôi ; thở nhanh. Trường hợp nặng, bệnh nhân hoàn toàn có thể Open triệu chứng lơ mơ, tím môi, tím đầu chi. Để chẩn đoán thực trạng viêm phổi do vi trùng, bác sĩ thường dựa vào thăm khám lâm sàng, khai thác bệnh sử, đo độ bão hòa oxy máu ( 2 ), chụp X quang ngực, xét nghiệm máu, xét nghiệm đờm … Trong 1 số ít trường hợp, bác sĩ hoàn toàn có thể chỉ định chụp cắt lớp.
Viêm phổi do virus
Sau viêm phổi do vi trùng, viêm phổi do virus là loại viêm phổi thường gặp thứ hai. Khi đó, virus khiến những tổ chức triển khai tại phổi bị viêm, tác động ảnh hưởng đến hoạt động giải trí tính năng phổi ( 3 ). Viêm phổi do virus cũng phân làm nhiều mức độ từ nhẹ đến nghiêm trọng rình rập đe dọa tính mạng con người của người bệnh. Viêm phổi do virus khó điều trị bởi kháng sinh do thuốc không có công dụng với những chủng virus. Một số chủng virus phổ cập dẫn đến viêm phổi do virus gồm có :
- Ở người trưởng thành, Influenza tuýp A và influenza túyp B (virus cúm) là nguyên nhân phổ biến nhất gây viêm phổi do virus
- Virus hợp bào đường hô hấp (RSV) là nguyên nhân thường gặp gây bệnh viêm phổi do virus ở trẻ em
- Các loại virus khác như SARS-CoV-2, Rhinovirus, Parainfluenza virus, và Adenovirus.
Một số loại virus khác mặc dầu có rủi ro tiềm ẩn dẫn đến viêm phổi nhưng rất thấp, gồm : virus gây bệnh sởi, thủy đậu, herpes simplex … Triệu chứng của viêm phổi do virus nhìn chung không có quá nhiều độc lạ với viêm phổi do vi trùng. Các triệu chứng phổ cập gồm có : ho khan, sốt, ớn lạnh, rét run, khó thở, thở nhanh, đau ngực. Chẩn đoán viêm phổi do virus, bác sĩ thường dựa vào thăm khám lâm sàng, xét nghiệm máu và chụp X quang ngực. 
Các loại viêm phổi không lây nhiễm
Viêm phổi do nấm
Nấm là một tác nhân gây viêm phổi ít thông dụng. Một người trưởng thành khỏe mạnh, rủi ro tiềm ẩn mắc viêm phổi do nấm là rất thấp ; ngược lại nếu suy giảm miễn dịch vì bất kể nguyên do nào, rủi ro tiềm ẩn mắc viêm phổi do nấm sẽ cao hơn. Người suy giảm miễn dịch gồm : những bệnh nhân sau ghép tạng, bệnh nhân sử dụng thuốc ức chế miễn dịch ( 4 ), hóa trị liệu điều trị ung thư, bệnh nhân đang điều trị bệnh tự miễn, bệnh nhân HIV. Viêm phổi do nấm thường xảy ra khi người bệnh hít phải những bào tử của nấm. Do đó, một số ít nghề nghiệp có rủi ro tiềm ẩn cao mắc viêm phổi do nấm gồm có : nông dân, người làm vườn, người tạo cảnh sắc, … Các triệu chứng của viêm phổi do nấm cũng tựa như như triệu chứng của viêm phổi do những nguyên do khác.
Viêm phổi do hóa chất
Viêm phổi do hóa chất là một loại viêm phổi đặc trưng và ít gặp. Một số loại hóa chất ở dạng hơi, dạng lỏng hoặc phân tử rắn hoàn toàn có thể gây viêm phổi. Bên cạnh gây ra những tổn thương ở phổi, những hóa chất còn hoàn toàn có thể gây hại cho nhiều cơ quan khác. Nếu tiếp tục tiếp xúc với hóa chất mà không có dụng cụ bảo lãnh hoàn toàn có thể gây kích ứng da. Tùy hóa chất sẽ dẫn đến thực trạng kích ứng nhiều hay ít. Trường hợp nhẹ hoàn toàn có thể gây thô ráp, nổi mẩn ; trường hợp nặng hoàn toàn có thể gây viêm da. Mặt khác, theo những chuyên viên sức khỏe thể chất, hóa chất còn giảm tính năng đào thải chất độc của gan, dẫn đến những bệnh như viêm gan, xơ gan, chóng mặt, buồn nôn, vàng da ; liên tục tiếp xúc hóa chất còn hủy hoại nồng độ nước, đường, axit trong máu. Bệnh ung thư do tiếp tục hít phải hóa chất ô nhiễm cũng là một yếu tố rất thường gặp. Khi hóa chất đi vào khung hình sẽ gây nên những đổi khác về cấu trúc tế bào, làm giảm năng lực miễn dịch và dần hình thành những khối u. Lâu ngày việc này sẽ dẫn đến biến chứng thành bệnh ung thư. Không chỉ dừng lại ở đó, hóa chất còn hoàn toàn có thể ảnh hưởng tác động đến thế hệ tương lai. Phụ nữ mang thai nếu tiếp tục tiếp xúc với hóa chất ô nhiễm, thai nhi hoàn toàn có thể bị đột biến gen, dị thai, sẩy thai, sinh non, hay con sinh ra chậm tăng trưởng, … Các triệu chứng của bệnh viêm phổi do hóa chất nhìn chung rất khác nhau, tùy thuộc vào loại hóa chất đã phơi nhiễm. Phương pháp điều trị tùy thuộc vào từng thực trạng đơn cử của người bệnh.
Viêm phổi lây qua đường nào?
Viêm phổi hoàn toàn có thể lây từ người sang người qua hai con đường : Trực tiếp qua đường hô hấp và gián tiếp.
Lây trực tiếp qua đường hô hấp
Viêm phổi có năng lực lây truyền trực tiếp qua đường hô hấp. Hoạt động của virus và vi trùng chính là tác nhân thôi thúc nhanh vận tốc lây lan. Virus và vi trùng vốn sống sót trong khoang miệng và tuyến nước bọt. Qua đường hô hấp, virus và vi trùng xâm nhập vào khung hình người khỏe mạnh khi :
- Giao tiếp, nói chuyện với người bệnh;
- Người bệnh ho, hắt hơi;
- Giọt bắn chứa virus từ người bệnh khi bám vào các bề mặt các đồ vật sử dụng chung khiến bệnh có cơ hội lây truyền cho người khác.
Với những người có hệ miễn dịch tốt, sức đề kháng với bệnh tật cao, khung hình sẽ có năng lực chống lại sự lây nhiễm của tác nhân gây bệnh viêm phổi. Ngược lại, khi virus, vi trùng xâm nhập vào khung hình người có hệ miễn dịch kém như trẻ nhỏ, người cao tuổi, người có bệnh lý nền, tác nhân gây bệnh sẽ không bị hủy hoại, mà còn sinh sôi, nảy nở với vận tốc nhanh gọn, gây bệnh viêm phổi.
Lây truyền gián tiếp
Bên cạnh việc lây truyền trực tiếp qua đường hô hấp, bệnh viêm phổi còn hoàn toàn có thể lây truyền gián tiếp khi dùng chung những đồ vật cá thể với người mắc bệnh, như khăn mặt, bàn chải, quần áo, cốc, đũa, chèn, … Người khỏe mạnh vô tình chạm vào những đồ vật cá thể của người bệnh rồi đưa tay lên mắt, mũi, miệng cũng rất dễ bị lây nhiễm. Vì virus, vi trùng gây bệnh viêm phổi có năng lực sống sót trên những mặt phẳng lên đến vài giờ.
Đối tượng dễ bị lây bệnh viêm phổi
Bất cứ ai cũng hoàn toàn có thể bị lây bệnh viêm phổi. Tuy nhiên, những đối tượng người dùng có rủi ro tiềm ẩn cao mắc viêm phổi hơn gồm có :
- Người từ 65 tuổi trở lên;
- Phụ nữ mang thai;
- Trẻ em;
- Có các bệnh lý nền mạn tính như: hen phế quản, tim mạch, đái tháo đường,…;
- Vừa trải qua những cuộc phẫu thuật;
- Dinh dưỡng không hợp lý/ thiếu dinh dưỡng;
- Người suy giảm miễn dịch;
- Người thường xuyên hút thuốc lá; uống nhiều rượu, đồ uống có cồn;
Người từ 65 tuổi trở lên
Người cao tuổi nói chung có hệ đề kháng yếu, năng lực thích nghi kém, nên khi thời tiết chuyển mùa rất dễ mắc những bệnh về đường hô hấp, trong đó có bệnh viêm phổi. Khi mắc bệnh, nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, bệnh hoàn toàn có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy khốn, nổi bật nhất là suy hô hấp. 
Phụ nữ mang thai
Khi mang thai, hệ miễn dịch của thai phụ suy giảm nên rất dễ bị các loại vi khuẩn và virus tấn công gây bệnh viêm phổi (5). Viêm phổi khi mang thai có thể ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe của mẹ và thai nhi, làm tăng nguy cơ biến chứng thai kỳ, sinh non, sẩy thai. Nếu như người khỏe mạnh mắc bệnh viêm phổi nhẹ có thể khỏi trong vòng 2 đến 3 tuần thì thai phụ nghi ngờ mắc viêm phổi cần phải lập tức đến cơ sở y tế gần nhất thăm khám và điều trị để bảo vệ bản thân và thai nhi.
Trẻ em
Viêm phổi là nguyên do tử trận số 1 ở trẻ dưới 5 tuổi, đặc biệt quan trọng là dưới 2 tháng tuổi. Theo số liệu thống kê từ Tổ chức Y tế Thế giới ( WHO ), mỗi năm có khoảng chừng 150 triệu trường hợp viêm phổi xảy ra ở trẻ nhỏ ở những nước đang tăng trưởng, trong đó 11 triệu trẻ nhỏ nhập viện. Theo WHO ước tính, mỗi ngày có khoảng chừng 4.300 trẻ tử trận do viêm phổi. Tại Nước Ta, mỗi năm có khoảng chừng 2,9 triệu trẻ mắc viêm phổi và khoảng chừng 4.000 trẻ tử trận do viêm phổi.
Các yếu tố rủi ro khác
Những yếu tố rủi ro đáng tiếc khác ngày càng tăng rủi ro tiềm ẩn mắc bệnh viêm phổi như : người có bệnh lý nền mãn tính như hen suyễn, COPD, bệnh tim có rủi ro tiềm ẩn cao mắc viêm phổi ; hút thuốc lá làm hỏng chính sách phòng vệ tự nhiên của khung hình chống lại vi trùng, virus gây viêm phổi ; những người sau ghép tạng, bệnh nhân đang triển khai hóa trị, bệnh nhân HIV / AIDS đều có rủi ro tiềm ẩn cao mắc bệnh viêm phổi.
Bệnh viêm phổi dễ lây nhất vào giai đoạn nào?
Tổn thương do viêm phổi đa phần xảy ra ở phế nang và tiến triển theo 3 quy trình tiến độ : quá trình xung huyết, quy trình tiến độ gan hóa đỏ, tiến trình gan hóa xám.
Giai đoạn xung huyết
Giai đoạn này thường nhẹ và ít gây tử trận. Lúc này, quy trình viêm tạo ra những tổn thương và dẫn đến thực trạng xung huyết. Mạch máu phổi giãn rộng, hồng cầu thoát ra, những bạch cầu tơ huyết vận động và di chuyển vào phế nang để thực thi công dụng đại thực bào.
Giai đoạn gan hóa đỏ
Sau khi khởi phát bệnh khoảng chừng 2 ngày, những thùy phổi và nhu mô tổn thương sẽ có màu đỏ giống gan. Nếu như phổi thông thường sẽ nổi khi được thả vào nước, thì lúc này, nếu cắt mảnh phổi cho vào nước sẽ bị chìm nên thường được gọi là quy trình gan hóa đỏ. Tế bào hồng cầu sau khi thoát khỏi máu sẽ vận động và di chuyển đến phế nang và bạch cầu. Trong dịch phế nang có chứa nhiều vi trùng hay tác nhân khác gây viêm.
Giai đoạn gan hóa xám
Gan hóa xám xảy ra khi tổn thương ở phổi dẫn đến những thùy trở nên cứng như đặc thù của gan. Bề mặt thùy phổi màu xám và phủ dịch mủ. Giống tiến trình gan hóa đỏ, ở quá trình này, trong những phế nang phổi chứa nhiều tế bào hồng cầu, bạch cầu và những đại thực bào khác. Viêm phổi là bệnh truyền nhiễm cấp tính, do đó dù ở bất kể quá trình bệnh nào cũng rất dễ lây lan. Bệnh lây truyền từ bệnh nhân sang những người xung quanh, qua những giọt bắn khi người bệnh ho, hắt hơi, chuyện trò.
Viêm phổi có lây qua đường máu không?
Như đã đề cập, viêm phổi do nhiều nguyên do và lây nhiễm qua nhiều con đường khác nhau. Do đó, viêm phổi có lây qua đường máu không còn tùy thuộc vào nguyên do gây bệnh.
- Đối với nguyên nhân gây viêm phổi điển hình như trực khuẩn lao, virus cúm, bệnh sẽ lây truyền qua đường hô hấp, qua tiếp xúc mà không lây truyền theo đường máu.
- Nếu viêm phổi do virus HIV gây ra ở giai đoạn cuối, khi bệnh nhân suy giảm miễn dịch trầm trọng, bệnh hoàn toàn có thể lây truyền qua đường máu.
- Viêm phổi do tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh cũng có khả năng lây truyền qua đường máu.
Viêm phổi có di truyền không?
KHÔNG. Viêm phổi có thể lây truyền từ người này sang người khác qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc nhưng đây không phải là một bệnh di truyền. Nếu trong gia đình có từ 2 người trở lên bị viêm phổi, thì nguyên nhân cũng không phải do gen di truyền, mà là hít phải các giọt bắn có chứa tác nhân gây bệnh hoặc vô tình sử dụng chung đồ dùng cá nhân với người bệnh.
Cách phòng ngừa lây nhiễm viêm phổi
Để phòng ngừa lây nhiễm bệnh viêm phổi, người dân cần triển khai rất đầy đủ những giải pháp dự trữ sau :
- Vệ sinh sạch sẽ răng miệng và thân thể mỗi ngày.
- Rửa tay bằng xà phòng sạch sau khi đi vệ sinh, trước khi ăn, hoặc sau khi chạm tay vào đồ dùng nơi công cộng, tiếp xúc với người bệnh.
- Hạn chế tiếp xúc với các nguồn gây bệnh: Người bị viêm phổi, cúm, cảm lạnh hoặc đang mắc một bệnh hô hấp nào đó. Trường hợp bắt buộc phải tiếp xúc cần mang khẩu trang để tránh nguy cơ lây nhiễm.
- Không dùng chung các đồ dùng cá nhân với người bệnh.
- Có chế độ ăn uống hợp lý, cân bằng các chất dinh dưỡng giúp cơ thể khỏe mạnh, hệ miễn dịch và sức đề kháng tốt hơn, phòng ngừa được nhiều bệnh tật.
- Hạn chế uống bia, rượu, hút thuốc lá, hít phải khói thuốc lá, khói xe cộ…
- Vệ sinh môi trường sống sạch sẽ để loại bỏ mầm mống gây bệnh như nấm mốc, vi khuẩn, virus.
- Tập luyện thể dục thể thao đều đặn phù hợp với sức khỏe để nâng cao thể lực.
- Giữ ấm cơ thể khi trời trở lạnh, còn vào mùa hè thì cần thông thoáng, không bị bí bách.
- Khám sức khỏe định kỳ để phát hiện bệnh sớm và điều trị đúng, kịp thời.
Ngoài những chiêu thức dự trữ trên, tiêm vắc xin được xem là “ tấm khiên ” hữu lực bảo vệ lá phổi trước sự tiến công can đảm và mạnh mẽ của những tác nhân gây bệnh. Đặc biệt, trong toàn cảnh Covid-19 còn nhiều diễn biến phức tạp, tiêm những loại vắc xin phòng viêm phổi tránh rủi ro tiềm ẩn đồng nhiễm bệnh cùng Covid-19, tăng cường đề kháng cho hệ hô hấp khỏe mạnh. Các loại vắc xin phòng tác nhân gây bệnh viêm phổi hiệu suất cao hoàn toàn có thể kể đến như :
- Vắc xin Synflorix (Bỉ)/Prevenar-13 (Bỉ): phòng viêm phổi, viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm tai giữa,… do phế cầu khuẩn cho trẻ từ 6 tuần tuổi.
- Vắc xin 6 trong 1 Hexaxim (Pháp)/ Infanrix Hexa (Bỉ): phòng 6 bệnh bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B và bệnh viêm phổi – viêm màng não do HIB cho trẻ từ 2 tháng tuổi đến 2 tuổi.
- Vắc xin 5 trong 1 Pentaxim (Pháp)/ Infanrix IPV+Hib (Bỉ) phòng 5 bệnh: bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt và bệnh viêm phổi – viêm màng não do Hib cho trẻ từ 2 tháng tuổi.
- Vắc xin Quimi – Hib (Cu Ba) phòng viêm phổi do HIb cho trẻ từ 2 tháng tuổi.
- Vắc xin Vaxigrip Tetra (Pháp)/ GC FLU Quadrivalent (Hàn Quốc) phòng biến chứng viêm phổi do cúm mùa cho trẻ từ 6 tháng tuổi.
- Vắc xin VA-Mengoc-BC (Cu Ba) phòng viêm phổi, viêm màng não,… do não mô cầu khuẩn tuýp BC cho trẻ từ 6 tháng tuổi.
- Vắc xin Menactra (Mỹ) phòng viêm phổi, viêm màng não,… do não mô cầu khuẩn tuýp A,C,Y,W-135 cho trẻ từ 9 tháng tuổi.
- Vắc xin Adacel (Canada), Boostrix (Bỉ) phòng ho gà – bạch hầu – uốn ván cho trẻ từ 4 tuổi trở lên.
VNVC tự hào là Hệ thống Trung tâm tiêm chủng cho Trẻ em và Người lớn có không thiếu những loại vắc xin phòng tác nhân gây bệnh viêm phổi. Với mạng lưới hệ thống gần 60 TT tiêm chủng trải dài khắp cả nước, VNVC mang đến cho người dân nguồn vắc xin dồi dào, chất lượng, dịch vụ chăm nom người mua chuyên nghiệp với giá tiền hài hòa và hợp lý.
Để được tư vấn các vấn đề xoay quanh vắc xin phòng bệnh viêm phổi và các loại vắc xin phòng bệnh truyền nhiễm khác, vui lòng liên hệ số Hotline 028 7300 6595 hoặc nhắn tin cho Fanpage VNVC – Trung tâm Tiêm chủng Trẻ em và Người lớn hoặc liên hệ trực tiếp Hệ thống các trung tâm tiêm chủng VNVC.
Viêm phổi có lây không? Câu trả lời là CÓ. Nhưng đây là căn bệnh có thể phòng ngừa hiệu quả bằng vắc xin. Hãy bảo vệ bản thân, gia đình và cộng đồng trước nguy cơ mắc viêm phổi và đặc biệt là nguy cơ đồng nhiễm bệnh cùng Covid-19 trong bối cảnh dịch bệnh còn có nhiều diễn biến phức tạp.
Đánh giá bài viết
