Một loạt những điều kiện kèm theo địa lý không thuận tiện đã biến châu Phi, cái nôi của loài người, với đất đai giàu tài nguyên và cảnh sắc hùng vĩ trở thành khu vực chậm tăng trưởng nhất quốc tế trong gần như hàng loạt lịch sử vẻ vang trái đất .Con người tân tiến ( Homo sapiens ) Open từ châu Phi vào khoảng chừng 200.000 năm trước. Bất chấp việc có hàng chục nghìn năm lợi thế xuất phát so với những lục địa khác, châu Phi vẫn tụt lại xa so với châu Âu, Bắc Mỹ hay châu Á trong gần như hàng loạt lịch sử vẻ vang được ghi chép .
Cho đến thế kỷ 19, nhiều nơi tại Hạ Sahara vẫn không hề có bánh xe. Ngoài 1 số ít vương quốc điển hình nổi bật, đa số người châu Phi chỉ sống thành những bộ lạc .
Các tấm bản đồ thường gây hiểu lầm về diện tích của châu Phi. (Nguồn: schools.aglasem.com)
Nhiều người thường chỉ ra rằng thực dân là nguyên do duy nhất khiến lục địa đen vẫn nghèo khó. Thế nhưng, trên trong thực tiễn không riêng gì mỗi châu Phi phải chịu cảnh thuộc địa. Mỹ từng là thuộc địa của Anh nhưng giờ đây lại là quốc gia số một quốc tế .
Tuy không hề phủ nhận những tác động ảnh hưởng xấu đi của chủ nghĩa thực dân, nhưng kể cả nếu không có bàn tay của phương Tây, châu Phi cũng rất khó vươn lên vì những bất lợi về địa lý .
Địa lý chia cắt con người
Châu Phi khổng lồ
Nếu nhìn vào map, tất cả chúng ta hoàn toàn có thể bị lầm tưởng rằng châu Phi chỉ nhỉnh hơn hòn đảo Greenland một chút ít. Sự lầm tưởng này là tác dụng của phép chiếu Mercator, khiến cho những nước càng xa vùng Xích Đạo trông có vẻ như càng lớn .
Trên thực tiễn, châu Phi rất khổng lồ, hoàn toàn có thể nhét vừa Mỹ, Ấn Độ, Trung Quốc và thêm một vài vương quốc châu Âu. Tổng diện tích châu Phi là hơn 30,4 triệu km2, tức lớn gấp gần hai lần diện tích quy hoạnh nước Nga, hơn ba lần nước Mỹ và Trung Quốc. Châu Phi là lục địa lớn thứ ba quốc tế, sau châu Á và châu Mỹ .
Châu Phi thực sự vô cùng to lớn .
Diện tích khổng lồ đi kèm với tài nguyên vạn vật thiên nhiên dồi dào, phong phú, cảnh sắc hùng vĩ và khoảng trống để những nền văn minh tăng trưởng. Thế nhưng, một loạt những yếu tốt địa lý đã khiến châu Phi to lớn trở nên nhỏ hẹp và bị chia cắt .
Quá nhiều kiểu khí hậu
Vấn đề địa lý của châu Phi không đến từ diện tích quy hoạnh, mà sự đối sánh tương quan giữa chiều ngang chủ quyền lãnh thổ và chiều cao. Tại lục địa Á-Âu và Bắc Mỹ, chiều ngang chủ quyền lãnh thổ luôn lớn chiều cao. Do khí hậu được quyết định hành động bởi vĩ độ, nên những lục địa càng dài sẽ càng có nhiều diện tích quy hoạnh cùng nằm trong một kiểu thời tiết .
trái lại, châu Phi cao hơn dài ( trải dài qua nhiều vĩ độ ). Kết quả là, lục địa đen có đủ loại khí hậu từ Địa Trung Hải ( cận nhiệt đới ), cận sa mạc, sa mạc, bán khô hạn, xa van rồi rừng mưa nhiệt đới gió mùa … xếp thành những dải có diện tích quy hoạnh nhỏ hẹp. Mặc dù khi nhắc đến châu Phi, người ta thường nghĩ đến nắng nóng, nhưng một số ít nước Bắc Phi và Nam Phi thậm chí còn còn có tuyết rơi vào mùa đông .
Trong cùng một đới khí hậu, con người sẽ trồng cùng một loại cây xanh, nuôi chung một loại vật nuôi, đương đầu với những điều kiện kèm theo tựa như nhau .
Kết quả là, văn hóa truyền thống, ngôn từ tại cùng một khu vực khí hậu sẽ có những nét tương đương, từ đó, con người hoàn toàn có thể đoàn kết lại với nhau, giúp cho những nền văn minh tăng trưởng .
Nhìn vào map phân bổ những nền văn minh lớn, hoàn toàn có thể thấy rằng những nền văn minh thường chỉ nằm gọn trong một đới khí hậu, ví dụ điển hình như Trung Quốc, Mỹ và Tây Âu là ôn đới, Ấn Độ là nhiệt đới gió mùa, La Mã ứng với khí hậu Địa Trung Hải .
trái lại, châu Phi, mặc dầu với diện tích quy hoạnh khổng lồ, những lại không có nổi những khu vực cùng một kiểu khí hậu liền lạc, to lớn mà thay vào đó bị phân mảnh thành những dải hẹp ngang .
Và cũng không giật mình khi những nền văn minh tại lục địa đen không có chỗ để tăng trưởng và xung đột giữa những bộ tộc luôn diễn ra .
Biển là nhà tù, sông là rào cản
Mặc dù hoàn toàn có thể tiếp cận ba đại dương là Ấn Độ Dương, Nam Băng Dương và Đại Tây Dương, biển cả bát ngát giống như một nhà tù nhốt lục địa đen .
Khi người phương Tây cố gắng nỗ lực tiếp cận châu Phi từ phía Đại Tây Dương, họ phát hiện ra rằng lục địa này không có nhiều cảng để neo đậu tàu thuyền .
Khác với châu Âu hay Bắc Mỹ, nơi những đường bờ biển dựng đứng trở thành những cảng nước sâu, bờ biển của châu Phi lại thoải, khiến việc kiến thiết xây dựng những cảng biển trở nên vô cùng khó khăn vất vả .
Với công nghệ tiên tiến tiêu biểu vượt trội hơn nhiều so với châu Phi vào thế kỷ 15, người châu Âu cũng chỉ hoàn toàn có thể đi vào sâu trong lục địa khoảng chừng 150 km do địa hình hiểm trở và những con sông nhiều thác nước .
Đa số sông tại châu Phi khởi đầu từ vùng cao nguyên, chảy ra biển và có nhiều ghềnh, thác nước. Ví dụ như con sông Zambezi dài khoảng chừng 2.600 km, có thác Victoria là một khu vực du lịch nổi tiếng. Chính những con thác này khiến cho sông ngòi không hề đóng vai trò làm tuyến đường thủy .
Sông ngòi là một rào cản địa lý khác của châu Phi .
Sông Zambezi chảy qua 6 nước, từ độ cao 1.500 mét tụt xuống mực nước biển khi hòa vào Ấn Độ Dương. Chỉ có một phần nhỏ có thể đi lại bằng thuyền, nhưng những khu vực này lại không được liên kết nhau, hạn chế vận tải hàng hóa và con người.
Các dòng sông lớn của lục địa đen như Niger, Congo, Zambezi và Nile không không hợp lưu và hiệu quả là tạo ra sự chia cắt giữa con người .
Động vật không thể thuần hóa
Theo tác giả Jared Diamond trong cuốn sách ” Súng, vi trùng và thép “, một nguyên do khiến nông nghiệp, giao thương mua bán và những vương quốc ở châu Phi kém tăng trưởng là thiếu động vật hoang dã có sức kéo như ngựa hay trâu bò .
Những động vật hoang dã có sức kéo đóng vai trò rất quan trọng so với sự tăng trưởng của châu Âu và châu Á. Châu Phi Hạ Sahara giàu đa dạng sinh học là thế, những lại không có những loài vật hoàn toàn có thể thuần hóa như bò hay ngựa .
Giống như loài người, hầu hết loài động vật hoang dã cũng đều khởi nguồn từ lục địa đen. Kết quả của việc tiến hóa trên lục địa có sức cạnh tranh đối đầu cao đã khiến những loài vật này trở nên vô cùng khó bảo và rất mưu trí .
Môi trường đa dạng sinh học của châu Phi khiến cho rủi ro tiềm ẩn Open những bệnh truyền nhiễm sang cơ thế con người cũng tăng lên. Trong quá khứ, những loài muỗi, ruồi, đặc biệt quan trọng là ruồi tse tse khiến cho việc lan rộng ra của những vương quốc châu Phi về phía trong lục địa trở nên bất khả thi .
Văn hóa
Phần lớn châu Phi không tạo thành những vương quốc lớn ( ngoại trừ Ai Cập, Mali hay Ethiopia ) mà sinh sống theo những bộ lạc. Châu lục đen có hàng nghìn bộ lạc, mỗi bộ lạc lại có những độc lạ văn hóa truyền thống khác nhau và đôi lúc cạnh tranh đối đầu nhau .
Do đó, hoạt động giải trí trao đổi, thương mại không diễn ra can đảm và mạnh mẽ. Hàng hóa, ý tưởng sáng tạo hay công nghệ tiên tiến không được chuyển từ nơi này sang nơi khác. Và tác dụng là, châu Phi tụt hậu về mặt công nghệ tiên tiến .
Biên giới ngẫu nhiên
Tới thế kỷ 16, châu Phi trở thành nạn nhân khi người phương Tây vơ vét, áp bức và biến người dân của lục địa này thành nô lệ .
Bởi châu Âu nhỏ và tương đối thiếu tài nguyên, lục địa này buộc phải tìm kiếm nguyên vật liệu và thị trưởng để liên tục tăng trưởng. Địa lý vốn đã khiến châu Phi tụt hậu, nay lại biến nơi đây thành miếng mồi béo bở cho thực dân .
Tồi tệ hơn, những kẻ thực dân đã gộp người dân châu Phi lại trong những biên giới ngẫu nhiên ( Ấn Độ, Pakistan và Bangladesh cũng là nạn nhân của kiểu phân loại biên giới này ) .
Những biên giới này được vẽ ra do những đoàn thám hiểm, cuộc chiến tranh giữa những nước phương Tây hay chỉ là tác dụng sau một quyết định hành động nhanh chóng tại một Thành Phố Hà Nội nào đó ở châu Âu mà không hề tính đến đều kiện vạn vật thiên nhiên, khí hâu và văn hóa truyền thống bản xứ .
Mỗi vương quốc tại châu Phi có rất nhiều bộ tộc chung sống .
Kết quả là, những bộ lạc sa mạc, hoàn toàn có thể cùng với bộ lạc sống trong rừng nhiệt đới gió mùa hợp lại thành một ” vương quốc ” .
Sự phận chia này dẫn đến những không ổn định trong nội bộ của nhiều những nước châu Phi .
Nội chiến, xung đột sắc tộc xảy ra ở gần như mọi vương quốc châu Phi kể từ thời kỳ thuộc địa .
Các vương quốc tại Trung Phi với phong phú sắc tộc cũng là khu vực nghèo khó nhất quốc tế .
Những nước thành công xuất sắc hơn phần còn lại của châu Phi thường có biên giới được phân loại theo cách tự nhiên hoặc trùng với một kiểu khí hậu, văn hóa truyền thống. Ethiopia, Ai Cập đều là những vương quốc có lịch sử dân tộc truyền kiếp, trong khi Nam Phi nằm trong một đới khí hậu, và có tương đối ít số lượng sắc tộc .
Tương lai không chắc chắn
Theo tác giả Tim Marshall của cuốn sách ” Những tù nhân của địa lý “, yếu tố địa lý đã khiến châu Phi không có thời cơ tăng trưởng, sau đó thực dân châu Âu liên tục chia cắt lục địa đen bằng những đường biên giới ngẫu nhiên. Giờ đây, châu Phi đang nỗ lực để vượt qua những rào cản địa lý này .
Những dòng sông từng ngăn cản hoạt động giao thương giờ đây đang được khai thác để tạo ra điện năng. Khoáng sản và nhiên liệu được đào lên từng những vùng đất không thể trồng trọt. Các tuyến cao tốc, đường sắt, cảng biển và sân bay đang được xây dựng, giúp xóa đi những trở ngại địa lý.
GDP Trung Quốc tăng thêm 14 lần kể từ năm 1986, Nước Ta tăng thêm 4,7 lần, Ấn Độ 3,3 lần, Mỹ 0,7 lần còn châu Phi Hạ Sahara chỉ vỏn vẹn 0,24 lần ( 24 % ) .
Tuy nhiên, tăng trưởng kinh tế tài chính của nhiều vương quốc châu Phi phụ thuộc vào vào giá nguyên vật liệu và nguồn năng lượng. Viện trợ vẫn chiếm một phần đáng kể trong tỷ trọng kinh tế tài chính của nhiều nước tại lục địa đen .
GDP đầu người của châu Phi Hạ Sahara ( khu vực kém tăng trưởng nhất ) trong vài chục năm thậm chí còn còn tăng chậm hơn Mỹ – một vương quốc tăng trưởng. Tham nhũng vẫn là yếu tố nhức nhối trên khắp lục địa, trong khi đó còn nhiều điểm trung tâm về xung đột ( Somali, Sudan, Libya, Mozambique … ) .
