Nghiên cứu thí điểm về ô nhiễm nhựa và tác động của nó với hệ sinh thái tại Vườn quốc gia (VQG) Xuân Thủy
Ông Nguyễn Viết Cách – Nguyên giám đốc VQG Xuân Thủy, giới thiệu cho nhóm nghiên cứu hoa Bần chua, loài thực vật phổ biến tại VQG.
Bài viết này được triển khai với sự cộng tác của Phó giáo sư, Tiến sĩ Chelsea Rochman – ĐH Toronto ; Rachel Giles – nghiên cứu sinh ĐH Toronto ; và Nguyễn Văn Công – Cán bộ Chương trình Trung tâm bảo tồn sinh vật biển và tăng trưởng cộng đồng ( MCD ) .
“ 2 Mảnh bao gạo, 7 bì thực phẩm ”
Những tiếng đếm uyển chuyển của chúng tôi cứ vang lên như vậy khi nhặt rác dọc theo bờ biển phía Bắc Nước Ta. Bốn ngày của cuộc hành trình dài khiến tôi tưởng tượng giống như một chuyến phiêu lưu trong game show điện tử, từ lênh đênh trên thuyền vượt chướng ngại vật, lê bước chầm chậm qua những bãi lầy, đến băng qua những khoảng chừng rừng rậm rạp nhất .
Tôi làm việc cho tổ chức Ocean Conservancy, cùng với Tiến sĩ Chelsea Rochman và Rachel Giles từ Đại học Toronto thực hiện chuyến nghiên cứu trong khu rừng ngập mặn tuyệt đẹp của Việt Nam – Vườn quốc gia (VQG) Xuân Thủy. Chúng tôi đến đây để đánh giá mức độ ảnh hưởng của ô nhiễm nhựa đến sinh kế cộng đồng ven biển và đa dạng sinh học của hệ sinh thái.
VQG Xuân Thủy nằm ở phía Nam cửa sông Hồng, một hệ sinh thái cửa sông to lớn phân phối điều kiện kèm theo sống lý tưởng cho rừng ngập mặn, nơi cư trú ưa thích của nhiều loài động thực vật vùng triều, và là nơi kiếm ăn của nhiều loài chim di cư quý và hiếm. VQG Xuân Thuỷ nằm dọc theo bờ biển Đông, là vùng đất ngập nước tiên phong của Khu vực Đông Nam Á được công nhận có tầm quan trọng vương quốc và quốc tế theo Công ước Ramsar, và được xác lập là khu vực bảo tồn trọng điểm nhờ những công dụng sinh thái xanh đặc trưng của đất ngập nước. Không chỉ là nơi sinh sống của phong phú những loài như tôm, cua, cá, ốc móng tay, hàu và góp thêm phần bảo vệ nhiều loài động thực vật quý và hiếm, nơi đây còn mang đến thời cơ tăng trưởng kinh tế tài chính cho năm xã ven biển thuộc Giao Thủy, một huyện nông thôn tỉnh Tỉnh Nam Định, nơi có cộng đồng ngư nghiệp và nông nghiệp quy mô nhỏ, những người đang mỗi ngày góp phần đáng kể vào mạng lưới sản xuất nông, thuỷ món ăn hải sản của địa phương .
Nông dân địa phương tại Giao Thủy và Cindy cân ngao tươi
Tuy vậy, VQG Xuân Thuỷ đang ngày càng đương đầu với rủi ro tiềm ẩn cao về ô nhiễm nhựa do lượng rác thải từ sông Hồng chảy vào cửa sông và những mảnh vụn trôi dạt từ đại dương. Các mối rình rập đe dọa tiềm tàng hoàn toàn có thể kể đến như mảnh vụn nhưa từ những dòng hải lưu, sự ngày càng tăng dân số và áp lực đè nén từ tăng trưởng du lịch. Nghiên cứu trước đây tại VQG cũng đã chỉ ra những thử thách khác nhau so với việc quản trị bền vững và kiên cố nguồn tài nguyên quý giá nơi đây .
Vì những nguyên do này, Trung tâm Bảo tồn sinh vật biển và Phát triển cộng đồng ( MCD ) đã đặc biệt quan trọng chăm sóc đến thực trạng rác thải tại Vườn quốc gia. MCD là tổ chức triển khai phi chính phủ, phi doanh thu tiên phong của Nước Ta có nhiều hoạt động giải trí trải khắp khu vực đồng bằng sông Hồng. Ocean Conservancy vinh dự khi hợp tác với một tổ chức triển khai đã được ghi nhận có nhiều kinh nghiệm tay nghề và thành công xuất sắc trong liên kết những cấp TW và địa phương, khu vực tư nhân và những tổ chức triển khai phi chính phủ khác. Chúng tôi hợp tác với MCD và Tổng cục Biển hòn đảo ( VASI ) thực thi nhìn nhận sơ bộ về nguồn gốc, thực trạng và những ảnh hưởng tác động của rác thải đại dương gồm có cả những hạt vi nhựa, trong khu vực .
May mắn cho nhóm điều tra và nghiên cứu khi thời tiết chỉ mưa nhỏ và vẫn có ánh nắng trong suốt thời hạn thực địa. Công việc trên mặt đất đa phần tương quan đến tích lũy và phân loại toàn bộ những loại rác được tìm thấy trong khu vực điều tra và nghiên cứu, lấy những mẫu trầm tích để đo vi lượng. Để chớp lấy được rác thải đến từ đâu, chúng tôi đã lựa chọn những vị trí quan trọng dọc theo bờ biển, những bãi triều thuộc cửa sông và rừng ngập mặn, cửa sông, và ngược dòng sông Hồng. Chúng tôi đã đếm những lỗ cua ở mỗi vị trí, đo độ bao trùm và đường kính của thân cây rừng ngập mặn, đây được xem là những chỉ số tiềm năng phản ánh mức độ tác động ảnh hưởng của rác thải đến hệ động thực vật trong VQG .
Hình ảnh từ trái sang: Mai Kiên Định (VASI), Phạm Xuân Long (VQG Xuân Thủy) và Nguyễn Văn Công (MCD) đang tạo mặt cắt ngang trên điểm điều tra lấy mẫu
Khi nói về những điểm nổi bật trong chuyến nghiên cứu này, ngoài việc được có mặt ở một vùng đất tuyệt vời trên thế giới, học tập và chia sẻ thông tin giữa các nhóm nghiên cứu chính là một trong những điểm nhấn. Đã có 3 nhóm được thành lập trong suốt qúa trình thực địa: Nhóm 1 (Chelsea và Nguyễn Văn Công, MCD), nhóm 2 (tôi và Ngô Thị Ngọc, MCD), và nhóm 3 (Rachel và Mai Kiên Định, VASI). Ocean Conservancy hi vọng nâng cao năng lực cho MCD và VASI thông qua chuyển giao phương pháp luận và cách thực hiện nghiên cứu rác thải đại dương. Tương tự như vậy, Công và Ngọc (MCD) giúp chúng tôi hiểu sâu hơn về các loại rác thải được tìm thấy và tại sao loại này lại xuất hiện phổ biến hơn loại khác. Cùng với đó, chúng tôi đã được anh Định, người xuất thân từ chính vùng này, chia sẻ nhiều điều mới mẻ về vùng đất và cuộc sống của người dân nơi đây. Sau hàng giờ cùng nhau đi thực địa, chúng tôi lại tiếp tục những cuộc trao đổi của mình tại các nhà hàng gần đó, cùng nhau thưởng thức hải sản độc đáo của địa phương như ngao nuôi, cá nước ngọt và sứa.
Những điều chưa hề được sẵn sàng chuẩn bị cho chuyến đi này cũng rất nhiều. Đó là, bất chợt nhận ra đầu gối mình đang ngập sâu trong bùn cùng với những chú ngao và cua, vô tình tận mắt chứng kiến một ô rừng ngập mặn đã chết, trên cây là những túi nhựa và lưới đánh cá vắt ngang dọc. Tại một điểm dọc bờ biển, những chú nhện đang giăng tơ trên cành đã tham gia cùng chúng tôi đếm hàng trăm miếng xốp. Chúng tôi thực lòng cảm kích sự tương hỗ nhiệt tình từ những kiểm lâm viên của VQG Xuân Thủy, với mọi phương tiện đi lại hiện có, đã giúp nhóm tiếp cận được với những ô nghiên cứu và điều tra. Không cần phải nói ra nhưng ai cũng hiểu, điều tra và nghiên cứu này thành công xuất sắc chính là nhờ sự chung tay giúp sức, nỗ lực nỗ lực, và nhiệt huyết của tổng thể mọi người .
Rachel, Định (VASI) và Ngọc (MCD) đếm rác tại một trong những địa điểm nghiên cứu.
Một số phát hiện của chúng tôi : rác thải nhựa được tìm thấy trên toàn bộ 19 điểm khảo sát, đa phần gồm 5 loại ( vỏ hộp thực phẩm bằng nhựa, túi nhựa, mảnh vải, những mảnh dây nhựa và lưới đánh cá ). Nhìn chung, rác thải biển ngày càng tăng gây suy giảm sức khỏe thể chất hệ sinh thái, mặc dầu điều tra và nghiên cứu mới chỉ thấy được tín hiệu từ mối quan hệ nghịch đảo giữa số lượng rác thải biển và sức khỏe thể chất thực vật rừng ngập mặn. Những tác dụng đó hiển nhiên chỉ ra rất nhiều tiềm năng cho những hoạt động giải trí trong tương lai nhằm mục đích theo dõi những xu thế này .
Chúng tôi nhìn nhận cao việc MCD là tổ chức triển khai tiên phong cam kết nỗ lực để việc làm này và những kiến thức và kỹ năng thu được hoàn toàn có thể san sẻ tới công chúng. Trong cuộc đối thoại giữa Công và Ngọc với người dân địa phương xã Giao Thiện, những ngư dân đã giúp chúng tôi thấy được ô nhiễm không hướng dẫn đến suy thoái và khủng hoảng đất đai của họ, đe doạ đến sức khoẻ con người mà còn ảnh hưởng tác động đến hàng loạt hệ sinh thái. Tôi đặc biệt quan trọng cảm kích khi tổng thể những thành viên MCD đều háo hức trò chuyện bằng tiếng Việt mỗi khi vấn đáp những câu hỏi của tôi. Là một người Mỹ gốc Việt không thực sự thành thạo tiếng Việt, tôi cảm thấy mình được nâng đỡ rất nhiều để thực hành thực tế vốn từ vựng về bảo tồn môi trường tự nhiên bằng tiếng mẹ đẻ .
Ocean Conservancy
hy vọng rằng, nghiên cứu thí điểm này sẽ là nguồn tài liệu giúp cho các đối tác địa phương xác định
được giải
pháp cụ thể nhằm giải quyết vấn đề của VQG Xuân Thủy. Chúng tôi nhận thấy các nghiên cứu trong tương
lai sẽ hỗ trợ khoa học cho các bên liên quan cấp quốc gia khi xây
dựng chiến lược dài hạn cho vùng đất ngập nước ven biển Việt Nam. Mặc dù công tác nghiên cứu vẫn còn nhiều thách thức liên quan đến theo dõi các tác nhân gây
ảnh hưởng lên hệ sinh thái và những thay đổi đang diễn ra trong Vườn quốc gia, Việt Nam đã và đang có những bước tiến quan trọng
trong bảo tồn thiên nhiên và phát triển bền vững các cộng đồng ven biển.
Xem bản gốc tiếng Anh tại đây .
Viện Nghiên cứu Biển và Hải đảo đưa tin về Nghiên cứu nhìn nhận về ô nhiễm rác thải nhựa dọc theo sông Hồng và khu vực vườn quốc gia Xuân Thủy – Tỉnh Nam Định .
Một số hình ảnh nghiên cứu và điều tra :
Cây ngập mặn tại một khu nuôi Hàu.
Ngọc thu thập mẫu trầm tích để đo lượng mảnh vụn nhựa.
Các mảnh nhựa bị mắc trong rừng ngập mặn.
MCD phỏng vấn ngư dân từ xã Giao Thiền.
