(LSO) – Trung tâm học tập cộng đồng (TTHTCĐ) là mô hình giáo dục không chính quy, được tổ chức trên địa bàn xã, phường, thị trấn. TTHTCĐ có nhiệm vụ phục vụ nhu cầu học tập suốt đời của người dân. Tuy nhiên, để các TTHTCĐ hoạt động có hiệu quả, cần tháo gỡ các nút thắt về cơ chế, kinh phí, đội ngũ, hoàn thiện bộ máy tổ chức, quản lý…
TTHTCĐ là cơ sở giáo dục liên tục được xây dựng do chính quyền sở tại địa phương trực tiếp quản trị và chịu sự chỉ huy trình độ, nhiệm vụ của phòng giáo dục và huấn luyện và đào tạo, có trách nhiệm tạo điều kiện kèm theo, thời cơ để người dân ở mọi lứa tuổi được học tập tiếp tục, học tập suốt đời. Đặc biệt, sau Quyết định của Bộ Giáo dục và Đào tạo về Quy chế tổ chức triển khai và hoạt động giải trí của TTHTCĐ đã tạo điều kiện kèm theo thuận tiện cho quy mô này tăng trưởng. Thống kê của ngành giáo dục và huấn luyện và đào tạo tỉnh, hiện toàn tỉnh có 226 TTHTCĐ, với tổng số 1.596 giáo viên bán chuyên trách và báo cáo viên ( trong đó có 592 cán bộ quản trị ; 226 giáo viên bán chuyên trách và 778 báo cáo viên ) .
Người dân thị trấn Bình Gia, huyện Bình Gia tham gia lớp bồi dưỡng kiến thức pháp luật do Trung tâm học tập cộng đồng thị trấn phối hợp tổ chức
Hằng năm, các TTHTCĐ đã tổ chức được nhiều hoạt động với các nội dung đa dạng, phong phú, hầu hết các trung tâm đã phát huy và khai thác tốt sự phối hợp với các ban, ngành, đoàn thể của địa phương xây dựng các chuyên đề phù hợp với nguyện vọng học tập của nhân dân về chuyển giao công nghệ, giáo dục pháp luật, giáo dục văn hóa – xã hội, bảo vệ môi trường, bảo vệ sức khỏe, phát triển kinh tế. Theo đánh giá mức độ hoạt động của các TTHTCĐ từ phía các cơ quan chuyên môn về bộ máy quản lý, tổ chức hoạt động, huy động sự tham gia của xã hội…, năm học 2018 – 2019, trong tổng số 226 TTHTCĐ, có trên 46% trung tâm hoạt động hiệu quả, còn lại là các trung tâm hoạt động khá, không có trung tâm yếu kém.
Tuy nhiên, hoạt động của các TTHTCĐ trên thực tế vẫn đang gặp không ít khó khăn, nhất là về cơ sở vật chất, cơ chế và kinh phí hoạt động, đội ngũ cán bộ. Hầu hết các trung tâm chưa có trụ sở riêng, phần lớn được bố trí một phòng tại UBND xã, trường học, thư viện xã… nên việc tổ chức các hoạt động đều phải dựa vào các nhà văn hóa của xã, phường, thị trấn và tại các thôn xóm, khu dân cư. Các TTHTCĐ cũng chưa có cơ chế đầu tư, nguồn kinh phí giao cho các TTHTCĐ khá eo hẹp, chỉ dao động từ 20 đến 25 triệu đồng/trung tâm/năm, không đủ để chi trả mọi hoạt động hay mua sắm tài liệu và trang thiết bị. Bên cạnh đó, do yêu cầu luân chuyển, điều động cán bộ, khiến cho việc theo dõi, nắm bắt công việc của không ít cán bộ chưa thực sự chủ động.
Ông Hà Văn Đức, cán bộ văn hoá – xã hội, kiêm Phó Giám đốc TTHTCĐ xã Đào Viên, huyện Tràng Định cho biết : Không có nơi thao tác riêng, cộng với nguồn kinh phí đầu tư được cấp cho những hoạt động giải trí của trung tâm một năm chỉ có 20 triệu đồng ( từ shopping thiết bị, tài liệu đến tổ chức triển khai tập huấn ) nên những mặt hoạt động giải trí còn rất hạn chế. Thường trung tâm chỉ tổ chức triển khai được những hoạt động giải trí tuyên truyền ở thôn bản và phát những tờ rơi tuyên truyền giáo dục về pháp lý. Việc mở lớp tập huấn đều do những đoàn thể của xã tổ chức triển khai, còn trung tâm chỉ làm trách nhiệm phối hợp .
Theo quyết định hành động của Bộ Giáo dục và Đào tạo những TTHTCĐ là đơn vị chức năng hành chính có con dấu, thông tin tài khoản riêng. Tuy nhiên, những trung tâm lúc bấy giờ đều hầu hết là chỉ huy xã kiêm nhiệm. Đặc biệt, không nằm trong mạng lưới hệ thống giáo dục quốc dân nên hoạt động giải trí của những TTHTCĐ cũng chưa có chính sách góp vốn đầu tư chính thống, không dữ thế chủ động được việc thiết kế xây dựng cơ sở vật chất hay shopping tài liệu và trang thiết bị. Vì vậy, hoạt động giải trí của những trung tâm rất khó khăn vất vả, hầu hết nhờ hoạt động xã hội hóa để tạo nguồn kinh phí đầu tư cho thực thi những trách nhiệm .
Bà Lê Kim Hoà, quản trị Hội khuyến học tỉnh cho biết : Khác với trường học chính quy, TTHTCĐ là hình thức học tập mới, chưa nằm trong mạng lưới hệ thống giáo dục quốc dân, nên chưa có hạng mục để góp vốn đầu tư từ ngân sách nhà nước. Đây cũng là trở ngại rất lớn trong quy trình kiến thiết xây dựng cơ sở vật chất, phân phối tài liệu và trang thiết bị học tập. Nguồn lực để tổ chức triển khai và duy trì hoạt động giải trí của TTHTCĐ hầu hết dựa vào ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm của ngành giáo dục và đào tạo và giảng dạy, của hội khuyến học và chính quyền sở tại địa phương cùng lòng nhiệt thành của người dạy và người học. Trước mắt, những trung tâm cần phối hợp với những ban, ngành, đoàn thể địa phương tổ chức triển khai những hoạt động giải trí học tập suốt đời, nâng cao trình độ, nhiệm vụ, số lượng cộng tác viên để bảo vệ hoạt động giải trí bền vững và kiên cố .
