Tháng 7/2020, bức tranh dân số thế giới năm 2020 được khắc họa qua báo cáo Tình trạng được Quỹ Dân số Liên hợp quốc (UNFPA) công bố cho thấy những câu chuyện đáng buồn về xâm phạm quyền và thân thể con người, đặc biệt với trẻ em và phụ nữ bất chấp các bước tiến lớn về bình đẳng giới trong tiếp cận y tế và giáo dục. Đây dù là những vấn đề từ lâu đã bị lên án trong các công ước quốc tế về quyền con người cũng như luật pháp quốc gia, nhưng vẫn đang diễn ra ở cả nước đang phát triển lẫn nước phát triển và được thực hiện bởi cộng đồng tôn giáo, nhân viên y tế, doanh nghiệp, cơ quan chính phủ hay thậm chí là do thành viên trong gia đình. Mỗi hành vi có hại đều có thể gây ra tổn thương ngắn hạn và dài hạn không chỉ về thể chất, tinh thần hay cảm xúc đối với một con người mà còn là sự tổn thất về kinh tế, sự tổn hại uy tín, hạ thấp chỗ đứng của một con người trong cộng đồng. Không những để lại hậu quả bi kịch đối với mỗi cá nhân, những hành vi có hại được cho là “cuộc khủng hoảng ngầm mang tính đặc thù vùng miền” vẫn đang tác động đến toàn xã hội.
Tảo hôn vẫn là một vấn nạn nhức nhối
Mặc dù tảo hôn là hành vi bị nghiêm cấm ở gần như tổng thể mọi nơi trên thế giới và đang dần được xóa bỏ, nhưng đây vẫn là vấn nạn thông dụng nhất ở nhiều vương quốc, nhất là ở những khu vực nghèo, vùng nông thôn tại một số ít vương quốc đang tăng trưởng. Cả trẻ em trai và trẻ em gái đều hoàn toàn có thể trở thành nạn nhân của tảo hôn, thường bị ép buộc bởi những thành viên trong mái ấm gia đình, trong hội đồng hoặc cả xã hội, nhưng trẻ em gái là đối tượng đa phần bị nhắm đến. Theo thống kê, mỗi ngày vẫn có đến 33 nghìn trẻ nhỏ bị buộc phải kết hôn sớm. Ước tính có 650 triệu trẻ em gái và phụ nữ hiện nay kết hôn ở độ tuổi nhỏ và sẽ có thêm 150 triệu trẻ em gái dưới 18 tuổi kết hôn vào năm 2030 .
Hiện thực trạng tảo hôn diễn ra nghiêm trọng nhất ở Nam Á, châu Phi cận Sahara, 1 số ít khu vực thuộc Mỹ Latinh và vùng Caribe. Cụ thể, tỉ lệ phổ cập ở mức cao nhất là tại Tây Phi và Trung Phi với 40 %, tiếp theo là Đông Phi và Nam Phi với 34 % ( số liệu của Quỹ Nhi đồng Liên hợp quốc – UNICEF ). Cũng theo Tổ chức này, tại khu vực Mỹ Latinh và Caribe, cứ 4 trẻ em gái thì có 1 trẻ kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với bạn tình trước 18 tuổi, thậm chí còn ở 1 số ít khu vực khác thì nhiều hơn khi cứ 3 trẻ thì có 1 trẻ kết hôn sớm .
Các chuyên viên nghiên cứu và phân tích và cho rằng, định kiến về giới và phân biệt giới tính là hai nguyên do chính lý giải vì sao trẻ em gái chiếm phần đa trong những trường hợp tảo hôn thay vì trẻ em trai .
Ngoài việc xâm phạm đến những quyền cơ bản, tảo hôn đang gây ra nhiều hệ lụy đặc biệt quan trọng những trẻ em gái như : Việc học tập bị bỏ lỡ ; sức khỏe thể chất trở nên kém dần do mang thai và sinh con sớm trong khi chưa sẵn sàng chuẩn bị về mặt sức khỏe thể chất, xúc cảm, kiến thức và kỹ năng hay kinh tế tài chính ; bị rình rập đe dọa hoặc trở thành nạn nhân của đấm đá bạo lực giới cũng như phải đương đầu với năng lực tử trận do mang thai sớm … Cùng với đó, trẻ nhỏ do phụ nữ vị thành niên sinh ra có sức khỏe thể chất kém, dinh dưỡng không bảo vệ. Những yếu tố này tích hợp với nhau gây tác động ảnh hưởng đến năng lực lao động và tiềm năng kinh tế tài chính của trẻ em gái khi bị bắt kết hôn quá sớm. Không chỉ ảnh hưởng tác động đến duy nhất trẻ em gái, những yếu tố trên còn tác động ảnh hưởng lan rộng ra cả mái ấm gia đình
và hội đồng khi làm suy giảm sự tăng trưởng của một lực lượng lao động có trình độ, hiệu suất cao và tác động ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe thể chất của nền kinh tế tài chính .
Ảnh hưởng của vấn nạn tảo hôn so với quyền, lựa chọn và thời cơ của trẻ em gái dù không hề đong đếm, tuy nhiên một số ít vương quốc đã thống kê giám sát thiệt hại về tiềm lực con người dẫn đến những tổn hại lớn về kinh tế tài chính do tảo hôn gây ra. Ngân hàng Thế giới giám sát, tại 12 vương quốc nơi thực trạng tảo hôn diễn ra phổ cập, tổn thất về vốn con người lên đến 63 tỷ USD trong quá trình 2017 – 2030, lớn hơn rất nhiều so với khoản tương hỗ ODA ( tương hỗ tăng trưởng chính thức ) mà những vương quốc này nhận được .
Sự ưa thích con trai – bất bình đẳng ăn sâu trong tư tưởng người dân
Dù ưa thích con trai được cho không phải là một truyền thống lịch sử vô hại nhưng lại là một biểu lộ của bất bình đẳng giới đã ăn sâu vào tư tưởng của dân cư, xuất phát từ những định kiến giới xấu đi và Open ở nhiều vương quốc, trong những mái ấm gia đình có quan điểm sống gia trưởng .
Tư tưởng ưa thích con trai được biểu lộ rõ ràng nhất ở việc lựa chọn giới tính thai nhi, gồm có cả việc phá thai khi biết là con gái. Không thể chứng minh và khẳng định sự tăng trưởng của y học thời nay với tính sẵn có của những giải pháp sàng lọc, xác lập giới tính thai nhi … tuy nhiên với lao lý và chủ trương hướng đến chấm hết việc phá thai lựa chọn giới tính đã và đang không hoạt động giải trí hiệu suất cao như hiện nay thì điều này càng thôi thúc hành vi lựa chọn giới tính thai nhi, nhất là khi tỷ suất sinh giảm và xu thế quy mô mái ấm gia đình thu hẹp .
Tỷ lệ giới tính khi sinh tự nhiên là 105 hoặc 106 nam trên 100 nữ. Theo Báo cáo thực trạng dân số thế giới 2020 của UNFPA, 3 vương quốc Nước Hàn, Nước Singapore và Tunisa từng có tỷ suất giới tính mất cân đối nhưng hiện đã trở lại mức gần với tỷ suất giới tính khi sinh tự nhiên và lần lượt là 105,4 ; 106,1 và 107,0. Trung Quốc và Ấn Độ hiện là 2 vương quốc có tỷ số giới tính khi sinh cao nhất thế giới với những số lượng 111,9 và 111,6. Hai vương quốc này cũng chiếm khoảng chừng 90-95 % trong số ước tính 1,2 triệu – 1,5 triệu trẻ em gái mất đi khi sinh hàng năm trên toàn thế giới do việc lựa chọn giới tính thai nhi. Đây cũng là 2 vương quốc chiếm tỷ suất lớn nhất trong tổng số trẻ nhỏ sinh ra mỗi năm. Có một xu thế chung tại những vương quốc là việc lựa chọn giới tính thai nhi thường không triển khai so với con đầu lòng. Tuy nhiên, về sau, họ hoàn toàn có thể quyết định hành động phá thai để lựa chọn giới tính nếu con đầu lòng là con gái .
Các chuyên viên nghiên cứu và phân tích, tư tưởng ưa thích con trai được thôi thúc từ yếu tố nghèo khó bởi theo định kiến, phái mạnh là trụ cột, kiếm tiền nuôi mái ấm gia đình và người bảo vệ mái ấm gia đình. Ngược lại, phụ nữ được coi là “ người chăm nom ”, đảm nhiệm nội trợ, chăm con, chăm người cao tuổi – những việc làm cần ít giáo dục chính quy và không cần trả công thỏa đáng. Tuy nhiên, nghèo chưa phải là hàng loạt câu truyện mà còn là ý niệm con trai nối dõi tông đường ở 1 số ít vương quốc, đặc biệt quan trọng là những vương quốc ở châu Á, bị ảnh hưởng tác động lớn bởi tư tưởng Nho giáo truyền thống lịch sử .
Tư tưởng ưa thích con trai đã dẫn đến thực trạng đàn ông có rủi ro tiềm ẩn không tìm được một nửa yêu thương và có con. Điều này hoàn toàn có thể làm ngày càng tăng rủi ro tiềm ẩn đấm đá bạo lực so với phụ nữ và thực trạng kinh doanh người .
Theo một ước tính gần đây của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, trung bình sẽ mất gần 100 năm để xóa bỏ khoảng cách giữa nam và nữ nói chung, và 257 năm để xóa bỏ khoảng cách về sự tham gia vào nền kinh tế tài chính giữa nam và nữ. Một khảo sát trên 80 % dân số thế giới cũng cho thấy 90 % phái mạnh và cả phái đẹp đều có một số ít định kiến nhất định so với phụ nữ ( UNDP, 2020 ) .
Năm 2020 là năm mở màn một “ thập kỷ hành vi ” hướng tới triển khai xong những Mục tiêu Phát triển Bền vững ( SDG ) đến năm 2030, gồm có Chỉ tiêu 5.3 về chấm hết những thực hành thực tế có hại. Để bảo vệ lời hứa đặt ra trong Chương trình Hành động của Hội nghị Quốc tế về Dân số và Phát triển năm 1994 cũng như Chương trình nghị sự 2030 vì sự tăng trưởng bền vững và kiên cố, bảo vệ hàng triệu phụ nữ và trẻ em gái, UNFPA khuyến nghị cơ quan chính phủ những nước trên toàn thế giới cần tăng cường nỗ lực biến hóa nhận thức cổ xúy đấm đá bạo lực so với phụ nữ và trẻ em gái. Đồng thời, cũng cần có những sự đổi khác trong mạng lưới hệ thống kinh tế tài chính, giáo dục, pháp lý và chăm nom y tế để phản ánh và hạn chế thấp những tổn hại mà những hành vi trên gây ra. / .
Ngọc Linh
