§ 4 PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI pot
Bạn đang xem bản rút gọn của tài liệu. Xem và tải ngay bản đầy đủ của tài liệu tại đây (206.57 KB, 5 trang )
§ 4 PHẢN ỨNG TRAO ĐỔI ION TRONG DUNG
DỊCH CÁC CHẤT ĐIỆN LI
I. Mục tiêu bài học
1. Kiến thức
– Biết điều kiện xảy ra phản ứng trao đổi giữa các chất điện li trong
dung dịch.
– Hiểu rõ bản chất của phản ứng trao đổi xảy ra trong dung dịch của
các chất điện li.
2. Kỹ năng
– Rèn luyện kỹ năng viết phương trình phản ứng trao đổi giữa các chất
điện li.
– Kỹ năng viết phương trình ion rút gọn.
– Vận dụng kiến thức để dự đoán chiều hướng của phản ứng trao đổi
giữa các chất điện li và làm một số dạng bài tập cơ bản.
II. Phương pháp giảng dạy
– Sử dụng phương pháp đàm thoại nêu vấn đề kết hợp với phương tiện
trực quan.
III. Chuẩn bị
1. Giáo viên
– Chuẩn bị nội dung kiến thức.
– Hoá chất và dụng cụ làm thí nghiệm biểu diễn.
2. Học sinh
– Cần chuẩn bị trước nội dung bài học ở nhà.
IV. Tiến trình lên lớp
1. Ổn định lớp
2. Kiểm tra bài cũ
– Tính pH của dung dịch KOH 0,001M và pH của dung dịch HNO
3
0,1M.
3. Bài mới
Hoạt động của GV & HS Nội dung ghi bảng
Hoạt động 1 Phản ứng tạo thành
chất kết tủa
GV làm thí nghiệm biểu diễn phản
ứng giữa dung dịch Na
2
SO
4
và
dung dịch BaCl
2
.
Giải thích ?
GV hướng dẫn cho học sinh các
bước viết một phương trình in rút
gọn.
I. Điều kiện xảy ra phản ứng trao
đổi ion trong dung dịch các chất
điện li
1. Phản ứng tạo thành chất kết tủa
Thí nghiệm : trộn 2 dung dịch
Na
2
SO
4
và BaCl
2
.
Phản ứng
Na
2
SO
4
+ BaCl
2
→ BaSO
4
+ 2NaCl
Phương trình ion rút gọn
Từ phương trình ion rút gọn yêu
cầu học sinh cho một thí dụ phản
ứng trao đổi của một cặp chất khác
cũng cho sản phẩm là BaSO
4
. Rút
ra bản chất của phản ứng trong
trường hợp này.
Hoạt động 2 Phản ứng tạo thành
chất điện li yếu.
*. Phản ứng tạo thành nước.
GV làm thí nghiệm biểu diễn: cho
từ từ dung dịch HCl vào dung dịch
NaOH (có chứa phenolphtalein)
cùng nồng độ.
Yêu cầu HS quan sát và viết phản
ứng. Giải thích.
Yêu cầu học sinh viết phản ứng
giữa Mg(OH)
2
với dung dịch HCl.
Rút ra bản chất phản ứng.
*. Phản ứng tạo thành axit yếu.
GV làm thí nghiệm biểu diễn cho
Ba
2+
+ SO
4
2-
→ BaSO
4
Phản ứng có sự kết hợp giữa các ion
tạo thành một sản phẩm kết tủa.
2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếu
a. Phản ứng tạo thành nước
Thí nghiệm
HCl + NaOH → NaCl + H
2
O
Phương trình ion rút gọn
H
+
+ OH
–
→ H
2
O
Phản ứng xảy ra do có sự kết hợp của
2 ion H
+
và OH
–
tạo thành chất điện li
yếu.
b. Phản ứng tạo thành axit yếu
Thí nghiệm
HCl + CH
3
COONa → NaCl +
từ từ dung dịch HCl vào dung dịch
CH
3
COONa.
GV hướng dẫn HS ngửi mùi sản
phẩm.
Hoạt động 3 Phản ứng tạo thành
chất khí
GV làm thí nghiệm biểu diễn rót
dung dịch HCl vào dung dịch
Na
2
CO
3
.
HS quan sát viết phản ứng xảy ra.
Bản chất của phản ứng
Hoạt động 4 Kết luận
Bản chất của phản ứng xảy ra giữa
CH
3
COOH
Phương trình ion rút gọn
H
+
+ CH
3
COO
–
→ CH
3
COOH
Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H
+
và CH
3
COO
–
tạo thành CH
3
COOH là
chất điện li yếu
3. Phản ứng tạo thành chất khí
Thí nghiệm:
2HCl + Na
2
CO
3
→ 2NaCl + H
2
O +
CO
2
Phương trình ion rút gọn
2H
+
+ CO
3
2-
→ H
2
O + CO
2
Phản ứng có sự kết hợp của 2 ion H
+
và ion CO
3
2-
tạo thành sản phẩm khí là CO
2
IV. Kết luận
1. Phản ứng xảy ra trong dung dịch
các chất điện li là phản ứng giữa các
ion.
2. Phản ứng tao đổi trong dung dịch
các chất điện li trong dung dịch là
gì ?
Khi nào thì phản ứng tảo đổi ion
giữa các chất điện li trong dung
dịch xảy ra ?
Phản ứng trao đổi xảy ra khi một số
ion trong dung dịch kết hợp được
với nhau làm giảm nồng độ ion của
chúng.
các chất điện li chỉ xảy ra khi các ion
kết hợp được với nhau tạo thành một
trong các chất sau :
– chất kết tủa.
– chất điện li yếu.
– chất khí.
4. Củng cố: Làm bài tập 4 và 5 trang 20 SGK.
5. Dặn dò
– Làm bài tập SGK và bài tập 1.24 đến 1.36 SBT.
– Chuẩn bị bài tập tiết sau luyện tập chương.
3. Bài mớiHoạt động của GV và HS Nội dung ghi bảngHoạt động 1 Phản ứng tạo thànhchất kết tủaGV làm thí nghiệm trình diễn phảnứng giữa dung dịch NaSOvàdung dịch BaClGiải thích ? GV hướng dẫn cho học viên cácbước viết một phương trình in rútgọn. I. Điều kiện xảy ra phản ứng traođổi ion trong dung dịch các chấtđiện li1. Phản ứng tạo thành chất kết tủaThí nghiệm : trộn 2 dung dịchNaSOvà BaClPhản ứngNaSO + BaCl → BaSO + 2N aClPhương trình ion rút gọnTừ phương trình ion rút gọn yêucầu học viên cho một thí dụ phảnứng trao đổi của một cặp chất kháccũng cho loại sản phẩm là BaSO. Rútra thực chất của phản ứng trongtrường hợp này. Hoạt động 2 Phản ứng tạo thànhchất điện li yếu. *. Phản ứng tạo thành nước. GV làm thí nghiệm màn biểu diễn : chotừ từ dung dịch HCl vào dung dịchNaOH ( có chứa phenolphtalein ) cùng nồng độ. Yêu cầu HS quan sát và viết phảnứng. Giải thích. Yêu cầu học viên viết phản ứnggiữa Mg ( OH ) với dung dịch HCl. Rút ra thực chất phản ứng. *. Phản ứng tạo thành axit yếu. GV làm thí nghiệm màn biểu diễn choBa2 + + SO2 – → BaSOPhản ứng có sự phối hợp giữa các iontạo thành một mẫu sản phẩm kết tủa. 2. Phản ứng tạo thành chất điện li yếua. Phản ứng tạo thành nướcThí nghiệmHCl + NaOH → NaCl + HPhương trình ion rút gọn + OH → HPhản ứng xảy ra do có sự phối hợp của2 ion Hvà OHtạo thành chất điện liyếu. b. Phản ứng tạo thành axit yếuThí nghiệmHCl + CHCOONa → NaCl + từ từ dung dịch HCl vào dung dịchCHCOONa. GV hướng dẫn HS ngửi mùi sảnphẩm. Hoạt động 3 Phản ứng tạo thànhchất khíGV làm thí nghiệm trình diễn rótdung dịch HCl vào dung dịchNaCOHS quan sát viết phản ứng xảy ra. Bản chất của phản ứngHoạt động 4 Kết luậnBản chất của phản ứng xảy ra giữaCHCOOHPhương trình ion rút gọn + CHCOO → CHCOOHPhản ứng có sự tích hợp của 2 ion Hvà CHCOOtạo thành CHCOOH làchất điện li yếu3. Phản ứng tạo thành chất khíThí nghiệm : 2HC l + NaCO → 2N aCl + HO + COPhương trình ion rút gọn2H + CO2 – → HO + COPhản ứng có sự tích hợp của 2 ion Hvà ion CO2-tạo thành mẫu sản phẩm khí là COIV. Kết luận1. Phản ứng xảy ra trong dung dịchcác chất điện li là phản ứng giữa cácion. 2. Phản ứng tao đổi trong dung dịchcác chất điện li trong dung dịch làgì ? Khi nào thì phản ứng tảo đổi iongiữa các chất điện li trong dungdịch xảy ra ? Phản ứng trao đổi xảy ra khi một sốion trong dung dịch phối hợp đượcvới nhau làm giảm nồng độ ion củachúng. các chất điện li chỉ xảy ra khi các ionkết hợp được với nhau tạo thành mộttrong các chất sau : – chất kết tủa. – chất điện li yếu. – chất khí. 4. Củng cố : Làm bài tập 4 và 5 trang 20 SGK. 5. Dặn dò – Làm bài tập SGK và bài tập 1.24 đến 1.36 SBT. – Chuẩn bị bài tập tiết sau rèn luyện chương .
