Cập nhật: 10:53 – 25/10/2021 | Lần xem: 6684
Dinh dưỡng hợp lý – vai trò quan trọng đối với sức khỏe
Dinh dưỡng đóng vai trò quan trọng so với sức khỏe thể chất và sự tăng trưởng của khung hình. Một chính sách dinh dưỡng hài hòa và hợp lý sẽ giúp tăng trưởng sức khỏe thể chất, cải tổ sức khỏe thể chất, tăng cường hệ miễn dịch, giảm rủi ro tiềm ẩn mắc những bệnh không lây nhiễm như đái tháo đường, tim mạch … và lê dài tuổi thọ. Suy dinh dưỡng hay thừa cân béo phì dưới mọi hình thức, đều rình rập đe dọa nghiêm trọng đến sức khỏe thể chất con người .
Ảnh minh họa ( nguồn internet )
Sự gia tăng tình trạng thừa cân béo phì, đặc biệt ở trẻ em
Ngày nay thế giới phải đối mặt với gánh nặng kép về dinh dưỡng bao gồm cả suy dinh dưỡng và thừa cân béo phì. Trong đó, tỷ lệ béo phì đang gia tăng rất nhanh. Theo Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) ước tính năm 2016 trên thế giới có hơn 1,9 tỉ người từ 18 tuổi trở lên bị thừa cân (chiếm tỉ lệ 39%) trong đó trên 650 triệu người béo phì (chiếm tỉ lệ 13%). Năm 2019 có 38,2 triệu trẻ em dưới 5 tuổi bị thừa cân và béo phì trong đó hơn 50% ở khu vực Châu Á.
Tại Nước Ta, theo nghiên cứu và điều tra STEPS được triển khai vào năm năm ngoái tại 64 tỉnh thành trên toàn nước cho thấy 15,6 % người trưởng thành từ 18 – 69 tuổi bị thừa cân béo phì. Ngoài ra, tỉ lệ thừa cân – béo phì ở học viên cũng là mối chăm sóc của toàn xã hội. Tại Thành Phố Hồ Chí Minh, theo tác dụng tìm hiểu năm năm trước cho thấy 51,8 % học viên tiểu học, 35,5 % học viên Trung học Cơ sở và 19,5 % học viên Trung học Phổ thông bị thừa cân béo phì. Tỷ lệ này cao nhất nước. Trẻ em bị béo phì rủi ro tiềm ẩn trở thành béo phì khi đến tuổi trưởng thành nếu không được can thiệp phòng và điều trị béo phì kịp thời .
Hậu quả của thừa cân béo phì
Các điều tra và nghiên cứu trên quốc tế cho thấy sự ngày càng tăng thừa cân béo phì thường kéo theo sự ngày càng tăng 1 số ít bệnh mạn tính không lây. Béo phì là yếu tố rủi ro tiềm ẩn chính dẫn đến những bệnh lý về tim mạch, đột quị ( là nguyên do gây tử trận số 1 ), đái tháo đường, rối loạn cơ xương ( đặc biệt quan trọng là thoái hóa khớp gây tàn phế rất cao ), 1 số ít loại ung thư ( ung thư nội mạc tử cung, buồng trứng, vú, tuyến tiền liệt, gan, túi mật, thận và đại tràng ), tạo tâm ý mặc cảm, dễ bị stress .
Béo phì khiến mỡ đè lên cơ hoành hoặc phế quản và cản trở hoạt động hô hấp của cơ thể, một số trường hợp, bệnh có thể gây rối loạn nhịp thở hoặc ngưng thở khi ngủ. Thế giới trải qua đại dịch COVID-19 với nhiều công trình nghiên cứu cho thấy người bị béo phì khi mắc SARS-CoV-2 làm gia tăng nguy cơ phải nhập viện, chuyển chăm sóc tích cực (ICU), thở máy và tử vong cao hơn so với những người không bị béo phì.
Phòng ngừa thừa cân béo phì
Thừa cân béo phì phần lớn có thể phòng ngừa được qua việc vận động thể lực kết hợp với chế độ dinh dưỡng lành mạnh, hợp lý. Khẩu phần ăn hàng ngày nên:
– Đảm bảo đủ số lượng, cân đối, hài hòa và hợp lý từ 3 chất sinh nguồn năng lượng là đạm ( những loại thịt, cá và thủy hải sản, đậu, đỗ những loại ) từ 13-20 %, chất béo ( mỡ động vật hoang dã, bơ, dầu thực vật, những loại hạt nhiều dầu ) từ 20-25 % và chất bột đường ( gạo, ngũ cốc, khoai, củ ) từ 55-65 % .
– Ăn phong phú, phối hợp từ 15-20 loại thực phẩm và đổi khác tiếp tục những loại thực phẩm trong ngày để phân phối đủ dưỡng chất giúp cho hệ miễn dịch của khung hình luôn khỏe mạnh, tăng sức đề kháng .
– Không ăn mặn, hạn chế những loại thực phẩm chế biến sẵn như cá khô, mắm những loại, chả lụa, súc xích, đồ hộp, dưa, cà muối chua .
– Hạn chế sử dụng thực phẩm nhiều chất béo như thịt mỡ, da (heo, gà, vịt); thực phẩm nhiều cholesterol như tim, gan, thận, não;
– Hạn chế thức ăn và thức uống ngọt như bánh, kẹo, nước ngọt, chocolate, thức uống có còn như rượu, bia …
Ngoài chế độ dinh dưỡng, để phòng chống thừa cân béo phì nên duy trì tập luyện các loại hình phù hợp với sức khỏe 30 phút mỗi ngày, ít nhất 5 ngày trong tuần. Bên cạnh đó, phòng ngừa thừa cân béo phì cần có sự phối hợp của bản thân, gia đình và toàn xã hội để đảm bảo mọi người dân đều được tiếp cận với thực phẩm lành mạnh, hợp lý, tạo cuộc sống năng động và môi trường vận động thích hợp.
BS Phạm Ngọc Oanh – Trung tâm Kiểm soát Bệnh tật TP.HCM (HCDC)
