Các yếu tố văn hóa có ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động thực hiện pháp luật như thế nào? Phân tích sự ảnh hưởng của yếu tố văn hoá, lối sống đến thực hiện pháp luật?
Văn hóa có một ảnh hưởng tác động không hề phủ nhận so với pháp lý. Văn hóa chính là đời sống, do đó, việc kiến thiết xây dựng pháp lý, theo lẽ tự nhiên, phải dựa trên những kinh nghiệm tay nghề văn hóa truyền thống, tức là pháp lý phải có năng lực biến thành văn hóa để kiểm soát và điều chỉnh đời sống. Tuy nhiên, trong thực tiễn cho thấy, ở rất nhiều nơi trên quốc tế, mạng lưới hệ thống pháp lý tỏ ra không thích hợp với đời sống. Phải khẳng định chắc chắn ngay rằng, một nền văn hóa truyền thống phi tự nhiên chắc như đinh sẽ dẫn đến một một mạng lưới hệ thống pháp lý phi tự nhiên. Vậy văn hóa truyền thống ảnh hưởng tác động như thế nào đến pháp lý ? Trước khi đi vào lý giải yếu tố, chúng tôi xin mở màn từ một nền văn hóa truyền thống được hình thành và tăng trưởng tự nhiên như chính đời sống của con người. Nền văn hóa truyền thống đó, trước hết, là loại sản phẩm của tự do.
Yếu tố văn hóa lối sống bao giờ cũng thuộc về một môi trường văn hóa xã hội nhất định và gắn liền với một phạm vi không gian xã hội nhất định, nơi các cá nhân và cộng đồng người tổ chức các hoạt động sống, lao động, sinh hoạt, cùng nhau tạo dựng, thừa nhận và chia sẻ các giá trị văn hóa, lối sống, phong tục, tập quán, lễ nghi, tín ngưỡng… Với những mặt khác, những khía cạnh của mình, các yếu tố văn hóa có ảnh hưởng mạnh mẽ đến hoạt động thực hiện pháp luật, thể hiện ở những đặc điểm sau:
1. Các phong tục tập quán trong cộng đồng xã hội ảnh hưởng đến hoạt động thực hiện pháp luật
Bên cạnh những ưu điểm rất cơ bản, phong tục tập quán ở nông thôn cũng đang thể hiện những điểm yếu kém nhất định như việc tổ chức triển khai hội hè, khét tiếng, ma chay, giỗ chạp nhiều lúc, nhiều nơi còn cồng kềnh, tốn kém và tiêu tốn lãng phí, những hủ tục lỗi thời, lỗi thời còn sống sót ; trình độ dân trí còn thấp, thói hư tật xấu và tệ nạn xã hội phát sinh tính tích cực chính trị xã hội của mỗi người dân còn hạn chế … Những hiện tượng kỳ lạ trên đây gấy khó khăn vất vả cho việc triển khai pháp lý một cách đúng đắn, đồng thời dễ dẫn tới những hành vi phạm tội, coi thường kỷ cương phép nước, cần phải có giải pháp nghiêm minh, thích đáng.
→ Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến miễn phí qua điện thoại: 1900.6568 – Một cuộc gọi, giải quyết mọi vấn đề pháp luật.
2. Lối sống đô thị và lối sống nông thôn ảnh hưởng tới hoạt động thực hiện pháp luật
Lối sống là một phạm trù xã hội, khái quát hàng loạt hoạt động giải trí của những dân tộc bản địa, những giai cấp, những nhóm xã hội, những cá thể trong những điều kiện kèm theo của một hình thái kinh tế tài chính – xã hội nhất định, và biểu lộ trên những mặt của đời sống : trong lao động và tận hưởng, trong quan hệ giữa người với người, trong sinh hoạt tinh thần và văn hóa truyền thống Đặc trưng điển hình nổi bật của lối sống đô thị là tính tích cực chính trị xã hội ở đô thị tương đối cao. Cư dân đô thị có nhiều điều kiện kèm theo tiếp xúc với những thông tin chính trị xã hội và tích cực tham gia vào những hoạt động giải trí xã hội lớn mà phần lớn được tổ chức triển khai tại những đô thị. Các trào lưu có sức kêu gọi quần chúng ở những đô thị thường diễn ra nhanh hơn so với vùng nông thôn. Đây là điều kiện kèm theo thuận tiện cho sự hình thành và tăng trưởng ý thức pháp lý và những hình thức thực thi pháp lý. Tuy nhiên, về phương diện xã hội, đô thị là nơi tập trung chuyên sâu những thành phần xấu trong xã hội nhiều nhất tại những vùng, đó là những người long dong, kẻ bụi đời, thậm chí còn là những người đang phạm tội trốn tránh pháp lý ; chính vì vậy, đây cũng là thiên nhiên và môi trường phát sinh nhiều loại tệ nạn xã hôi và tệ nạn nhiều khi ở mức báo động, gây khó khăn vất vả trong công tác làm việc quản trị xã hội và hoạt động giải trí thực thi, bảo vệ pháp lý.
Luật sư tư vấn pháp luật trực tuyến qua tổng đài: 1900.6568
Xem thêm: Liên hệ thực tiễn việc thực hiện pháp luật ở nước ta hiện nay
Lối sống nông thôn là lối sống mang tính cộng đồng rất cao và rất ngặt nghèo, link những thành viên trong làng xã lại với nhau, mỗi người đều hướng tới những người khác. Tính cộng đồng, trước hết, được coi là điều kiện kèm theo thuận tiện so với hoạt động giải trí thực thi pháp lý. Bằng ý thức công đồng, nó giúp cho những cán bộ pháp lý thuận tiện hơn trong việc thông dụng, tuyên truyền và thực thi những chủ trương, đường lối của Đảng, chủ trương, pháp lý của Nhà nước đến phần đông người dân nông thôn. Sức mạnh của ý thức đoàn kết giúp cho những cơ quan hành chính, tư pháp hoàn thành xong tốt những trách nhiệm thực thi và bảo vệ pháp lý. khi truyền thống lịch sử dân chủ làng xã được phát huy, người dân cởi mở, thẳng thắn tham gia quan điểm về những cái được và cái chưa được trong hoạt động giải trí thực thi pháp lý. Tuy nhiên, sự tôn vinh tính cộng đồng và chủ nghĩa tập thể dễ dẫn cán bộ làm công tác làm việc thực thi và bảo vệ pháp lý đến việc đánh mất ý thức về con người cá thể. Điều này làm hạn chế năng lượng phát minh sáng tạo, sự dữ thế chủ động và quyết đoán của họ trong sự điều hành quản lý, xử lý những việc làm chung ; từ đó ảnh hưởng tác động đến hoạt động giải trí triển khai pháp lý. Văn hóa chính là đời sống ; do đó, khi làm biến dạng văn hóa truyền thống, những người cầm quyền đã làm biến dạng cả đời sống. Hệ thống pháp lý, để hoàn toàn có thể kiểm soát và điều chỉnh được đời sống, cũng bị biến dạng theo ; nói cách khác, để thích hợp với một đời sống đã bị biến dạng thì bản thân pháp lý cũng phải méo mó và sự méo mó đáng sợ nhất của pháp lý chính là sự không thừa nhận quyền sở hữu của con người. Chúng ta đều biết rằng, sở hữu là một trong những tín hiệu quan trọng nhất của một xã hội văn minh, sở hữu cũng là quyền con người cơ bản nhất. ở những nơi mà văn hóa truyền thống bị thao túng, người ta không thừa nhận sở hữu tư nhân với kỳ vọng sẽ biến con người trở nên cao quý hơn vì không còn những tham vọng vật chất.
Nhưng, họ đã lầm; họ đã không nhận ra rằng, loại bỏ sở hữu tư nhân chính là một trong những hành vi phá hoại mạnh nhất đời sống văn hóa của con người và rằng, khi tiêu diệt quyền sở hữu hay ý thức sở hữu của con người đối với những vật cụ thể, thì người ta đã đồng thời tiêu diệt cả ý thức sở hữu của con người đối với những tài sản tinh thần mà pháp luật là một trong số đó. Con người không cảm thấy mình là chủ sở hữu của pháp luật; con người ứng xử một cách thiếu chừng mực với pháp luật và dần dần, con người chà đạp lên cả những tài sản tinh thần của mình. ở những nơi này, tham nhũng, dưới nhiều hình thức, tồn tại ngang nhiên và có xu hướng ngày càng tinh vi hơn.
Đó chính là hiệu quả tất yếu của việc không thừa nhận sở hữu tư nhân. Từ trước đến nay, người ta vẫn cho rằng, tham nhũng là sự suy đồi về đạo đức, nhưng theo chúng tôi, nếu coi tham nhũng như thể biểu lộ của sự suy đồi về đạo đức, thì tức là tất cả chúng ta đang đơn giản hóa tham nhũng và nếu liên tục với nhận thức như vậy thì tất cả chúng ta không hề khắc phục được thực trạng lan tràn của tham nhũng. Hơn nữa, như đã nghiên cứu và phân tích trong phần trước, khuyết tật quan trọng nhất của nền văn hóa truyền thống phi tự nhiên là tính đơn thuần ; chính nó đã tàn phá sự phong phú của đời sống. Chính trong môi trường tự nhiên như vậy, cái chết về mặt niềm tin của con người đã tạo thời cơ cho sự lộng hành của một khuynh hướng đã được nhà cầm quyền lựa chọn và thậm chí còn, còn tạo ra nền văn hóa truyền thống lộng hành .
Xem thêm: Nguyên tắc tổ chức bộ máy nhà nước trong Hiến pháp năm 2013
Sống trong môi trường tự nhiên đơn khuynh hướng ấy, một số ít người tưởng rằng mình đang hít thở bầu không khí tự do mà không nhận ra rằng, mình đang là nạn nhân của sự lộng hành, nạn nhân của sự độc quyền lẽ phải hay độc quyền chân lý. Một trong những công cụ mà những nhà cầm quyền dùng để tăng cường, trấn áp con người trong thiên nhiên và môi trường ấy chính là pháp luật. Chỉ có những mạng lưới hệ thống pháp lý méo mó mới bảo vệ cơ sở sống sót hợp pháp của sự lộng hành ; cũng chỉ có những mạng lưới hệ thống pháp lý méo mó mới bảo trợ cho những hành vi tham nhũng niềm tin như vậy. Những mạng lưới hệ thống pháp lý như vậy, do bị cấy những yếu tố không có năng lực biến thành văn hóa, nên không chỉ tự xích míc với nhau mà còn xích míc với quá khứ và xích míc với năng lượng thực thi của xã hội. Những nghiên cứu và phân tích trên cho thấy ảnh hưởng tác động trực tiếp của văn hóa truyền thống đến pháp lý. Tuy nhiên, sẽ là rất phiến diện nếu tất cả chúng ta không nghiên cứu và phân tích tác động ảnh hưởng ngược lại của pháp lý so với văn hóa truyền thống. Với tư cách là công cụ kiểm soát và điều chỉnh hành vi của con người, một mạng lưới hệ thống pháp lý méo mó sẽ tạo ra những hành vi méo mó. Tư duy cũng là một loại hành vi, và do đó, mạng lưới hệ thống pháp lý méo mó còn tạo ra cả những tư duy méo mó. Với thời hạn, những hành vi và tư duy méo mó đó trở thành những thói quen méo mó và củng cố thêm cho nền văn hóa truyền thống vốn đã méo mó đó. Một dân tộc bản địa sở hữu cả nền văn hóa truyền thống dị dạng lẫn mạng lưới hệ thống pháp lý méo mó như vậy là một dân tộc bản địa đã chết về mặt văn hóa truyền thống hay chết về đời sống niềm tin.
3. Về lối sống và nếp sống hình thành từ phong tục tập quán đời thường
Liên quan và nằm trong cấu trúc của khái niệm lối sống có khái niệm nếp sống và lẽ sống. So với lối sống, khái niệm nếp sống hẹp hơn nhưng tính không thay đổi cao hơn. Nếp sống là những hành vi được lặp đi lặp lại nhiều lần, trở thành nếp, thành thói quen và trong một xã hội nó hoàn toàn có thể trở thành phong tục tập quán nếu được mọi người gật đầu và tuân thủ như một giá trị. Trong khi đó khái niệm lẽ sống nói đến ý thức, lý tưởng của con người khi lựa chọn một cách sống nào đó. Lối sống hoàn toàn có thể là cơ sở tiên phong để hình thành lẽ sống nhưng đến lượt nó, lẽ sống lại dẫn dắt lối sống bằng ánh sáng trí tuệ của nó. Lẽ sống vấn đáp thắc mắc : sống để làm gì ? sống vì cái gì ? Tức là nó diễn đạt một ý niệm sống, một lý tưởng sống, một thái độ lựa chọn khuynh hướng giá trị đời sống của bản thân. Nó tiềm ẩn trong đó cả mục tiêu, động cơ, nhu yếu và lý tưởng sống của mỗi cá thể, mỗi dân tộc bản địa trong một quy trình tiến độ tăng trưởng nhất định của lịch sử dân tộc. Trong đời sống hằng ngày, lối sống biểu lộ diện mạo của một con người hoặc một nhóm người. Nó mang những yếu tố đặc trưng cho một kiểu sống nào đó, chính vì thế mà người ta thường dùng hai khái niệm văn hóa truyền thống và lối sống đi liền nhau, hoàn toàn có thể là văn hóa truyền thống lối sống hoặc lối sống văn hóa truyền thống. Chẳng hạn, lối sống nông thôn không giống đô thị ; lối sống dân tộc thiểu số không giống người Kinh ; lối sống người nông dân không giống người công nhân, không giống giới tri thức … Tuy nhiên, không nên đồng nghĩa tương quan lối sống nào cũng đều là lối sống văn hóa truyền thống, nếu như những bộc lộ trong hành vi không mang những phẩm chất tốt đẹp .
Xem thêm: Các nguyên tắc thực hiện thủ tục hành chính
Với thực chất như vậy, lối sống có tác động ảnh hưởng nhất định vào những hoạt động giải trí xã hội ở cả 2 chiều hướng tích cực và xấu đi, trong đó có pháp luật với tư cách là những chế định bắt buộc. Suy cho cùng, sự ảnh hưởng tác động này nói đến mối quan hệ biện chứng giữa văn hóa truyền thống và pháp lý.
Từ chế định theo nghĩa Hán Việt là “Lập ra, làm ra và giữ cho đúng”. Từ khi xã hội loài người hình thành, để quản lý xã hội thì phải có những quy định, chế ước, khế ước xã hội.Những định chế này, ban đầu có thể tồn tại trong dân gian, truyền miệng (bất thành văn), nhưng sau này đã được văn bản hóa (thành văn) ở nhiều hình thức, trong đó hình thức chặt chẽ nhất là pháp luật.
Trong xã hội loài người, lao lý sinh ra sau văn hóa truyền thống và đạo đức. Chính vì thế, việc thiết kế xây dựng, hoàn thành xong và thực thi những chế định do pháp lý đưa ra có tương quan mật thiết đến văn hóa truyền thống và lối sống trong từng nhóm người đơn cử. Nhưng lối sống suy cho cùng là những thói quen của cá thể và cũng là thói quen của một cộng đồng nào đó. Nhà điều tra và nghiên cứu Nguyễn Trần Bạt cho rằng : Con người luôn luôn phải sống sót trong một cộng đồng người, một nước, một khu vực nhất định. Trong đời sống chung như vậy, người ta buộc phải tuân thủ những quy tắc nhất định, thành văn hoặc bất thành văn. Những quy tắc này bao trùm toàn bộ những nghành nghề dịch vụ : đạo đức, thẩm mỹ và nghệ thuật … Trong số đó, có những quy tắc từ từ được cá thể thừa nhận và trở thành thói quen. Đó là lối sống cá thể. Có những quy tắc được thừa nhận thoáng đãng trong nội bộ một cộng đồng nào đó. Chúng được người ta tuân thủ gần như vô điều kiện kèm theo, gần như một lẽ đương nhiên. Đó là lối sống cộng đồng.
→ Bài viết chỉ mang tính chất tham khảo! Để được hỗ trợ tư vấn pháp luật qua điện thoại, lắng nghe ý kiến chính thức từ Luật sư, quý khách hàng vui lòng gọi cho chúng tôi qua Tổng đài Luật sư: 1900.6568
