Bài viết được tư vấn chuyên môn bởi Thạc sĩ, Bác sĩ Lý Thị Thanh Nhã – Khoa Sản Phụ Khoa – Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng.
Sau quá trình sinh nở, các sản phụ thường phải đối mặt với nhiều vấn đề khó khăn trong việc ăn uống, vận động, cho con bú,… Xử lý tốt những vấn đề này không chỉ đảm bảo sức khỏe cho em bé mà còn giúp nâng cao sức khỏe người mẹ, giúp mẹ đỡ vất vả hơn rất nhiều. Bài viết sẽ giải đáp những vấn đề thường gặp sau sinh nhằm đảm bảo sức khỏe và tâm lý tốt cho cả mẹ và bé.
1. Chế độ ăn sau sinh như thế nào?
1.1 Chế độ ăn uống sau sinh thường
Sản phụ vừa trải qua một cuộc chuyển dạ tiêu tốn nhiều nguồn năng lượng nên cần phải có một chính sách ẩm thực ăn uống khoa học, đủ chất dinh dưỡng để mau phục sinh sức khỏe thể chất và có đủ sữa cho con bú .
Theo đó, sau sinh thường, sản phụ nên ăn những thực phẩm giàu chất dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa, trái cây,… và tránh những gia vị có chất kích thích như ớt, trà, cà phê,… vì sẽ gây ảnh hưởng tới việc tiết sữa. Các bà mẹ cũng cần chú ý ăn chín, ăn nhiều rau xanh, trái cây, tích cực cho con bú và uống đủ nước (khoảng 2 lít nước mỗi ngày), uống thêm sữa, nước hoa quả,… để đảm bảo đủ lượng sữa cho bé.
1.2 Chế độ ăn uống sau sinh mổ
Lựa chọn sinh mổ đồng nghĩa với việc sản phụ sẽ mất nhiều máu hơn sinh thường. Vì vậy, gia đình cần chú trọng việc bồi dưỡng, giúp sản phụ mau hồi phục sức khỏe.
Cụ thể, sản phụ không được ăn gì trong vòng 6 giờ đầu sau mổ. Nguyên tắc nhà hàng là sản phụ sẽ ăn từ lỏng đến đặc, được ăn cơm khi đã xì hơi. Trong ngày đầu sau sinh mổ, sản phụ nên uống nước lọc, nước đường và ăn cháo loãng. Sau khi xì hơi, sản phụ hoàn toàn có thể nhà hàng siêu thị như thông thường, tăng cường thực phẩm giàu dinh dưỡng như thịt, cá, trứng, sữa, … và tránh những gia vị có chất kích thích như ớt, trà, cafe ; uống đủ nước, tăng cường ăn rau xanh và trái cây .
2. Chế độ vận động sau sinh như thế nào?
2.1 Chế độ vận động, nghỉ ngơi sau sinh thường
Về chế độ vận động sau sinh :
Vận động sau sinh là việc làm cần thiết để giúp tử cung co hồi tốt, tránh chảy máu sau sinh, tránh bế sản dịch và thuyên tắc mạch. Những ngày đầu sau sinh, sản phụ có thể ngồi dậy ra khỏi giường, đi lại nhẹ nhàng trong phòng. Bên cạnh đó, sản phụ cần chú ý vệ sinh vùng kín, lau khô sau mỗi lần tiêu, tiểu; thường xuyên thay băng vệ sinh để tránh viêm nhiễm.
Tùy thuộc vào thể trạng của từng người, sau một tuần sản phụ hoàn toàn có thể tập những bài thể dục nhẹ nhàng. Trong quy trình sinh nở, khung hình toát nhiều mồ hôi nên sản phụ cần phải tắm gội thật sạch. Phòng tắm cần phải kín gió, nên tắm bằng nước ấm và không ngâm mình lâu trong bồn tắm. Phụ nữ mới sinh nên tắm nhanh trong 5 – 10 phút, tắm xong phải lau khô người thật nhanh và mặc không thiếu quần áo. Khoảng 3 – 4 ngày sau sinh, sản phụ hoàn toàn có thể gội đầu nhưng nên gội nhanh, lau đầu cho thật khô, hoàn toàn có thể dùng máy sấy để sấy khô tóc. Các bà mẹ vừa sinh quan tâm không tắm gội cùng lúc để tránh phải tiếp xúc lâu với nước, tránh rủi ro tiềm ẩn chóng mặt và té ngã do phải hoạt động nhiều, cúi đầu lâu .
Về chế độ nghỉ ngơi:
Ngủ đủ giấc là rất quan trọng đối với các bà mẹ vừa trải qua một cuộc chuyển dạ. Vì vậy, những người thân trong gia đình nên hỗ trợ chăm sóc bé để cho mẹ ngủ. Mỗi ngày, sản phụ nên ngủ khoảng 8 – 9 tiếng. Trong lúc ngủ, cơ thể của các bà mẹ sẽ lấy lại năng lượng và hỗ trợ tiết sữa tốt hơn, đồng thời tránh được nguy cơ trầm cảm sau sinh.
2.2 Chế độ vận động, nghỉ ngơi sau sinh mổ
Về chế độ vận động và nghỉ ngơi:
Ngày đầu sau mổ, sản phụ hoàn toàn có thể cử động tay chân, xoay trở nhẹ trên giường. Sau đó, tùy tình hình sức khỏe thể chất, sản phụ hoàn toàn có thể bước xuống giường, tập đi bộ trở lại để hồi sinh những công dụng thông thường của khung hình, giảm rủi ro tiềm ẩn gặp những biến chứng sau phẫu thuật như bế sản dịch, thuyên tắc mạch, … Với những sản phụ đã trải qua tiến trình khó chuyển dạ trước khi quyết định hành động mổ lấy thai hoặc bị mất nhiều máu trong lúc sinh thì cần nghỉ ngơi nhiều hơn .
Chăm sóc vết mổ:
Sau 3 – 5 ngày, vết mổ sẽ lành da. Nếu vết mổ được may bằng chỉ tiêu thì sẽ không cần phải cắt chỉ. Nếu vết mổ may bằng chỉ không tiêu, bác sĩ sẽ chỉ định cắt chỉ trong khoảng chừng 5 – 7 ngày sau mổ. Trong thời hạn này, người mẹ hoàn toàn có thể lau người hoặc tắm nhanh với nước ấm, sau đó lau khô body toàn thân và vết mổ. Chú ý sản phụ không băng kín vết mổ hoặc bôi những dung dịch sát khuẩn lên vết mổ nếu không có chỉ định của bác sĩ .
Cho con bú:
Tùy tình trạng sức khỏe, sau sinh mổ bằng hình thức gây tê, sản phụ có thể cho con bú sau khoảng 30 – 60 phút. Với sản phụ gây mê toàn thân, sau khoảng 6 giờ có thể cho con bú.
3. Bụng to sau khi sinh có sao không?
Sau khi sinh, những sản phụ thấy bụng vẫn to, sờ thấy có một khối cứng ở vùng bụng và do dự không biết thực trạng này có nguy khốn không. Thực tế thì đó là bộc lộ sinh lý thông thường, những bà mẹ không cần lo ngại. Cụ thể, trong quy trình mang thai, tử cung của những bà mẹ sẽ lớn nhanh để chứa thai nhi, nhau thai và nước ối. Sau sinh, tử cung sẽ co hồi nhanh, giúp cầm máu sau sinh. Nếu sau sinh sản phụ sờ thấy có một khối cứng nằm ngang rốn thì đó là tử cung và đây không phải tín hiệu nguy khốn so với sức khỏe thể chất .
4. Làm thế nào để có đủ sữa cho con?
Khi mới sinh, sữa non đã có trong bầu vú mẹ, có chứa nhiều năng lượng và kháng thể. Sữa non có màu vàng nhạt, đặc hơn sữa sau này, có khả năng giúp trẻ chống lại các bệnh nhiễm trùng. Những ngày đầu sau sinh, dạ dày của trẻ rất nhỏ, các bà mẹ chỉ cần tích cực cho trẻ bú sữa non và bú nhiều lần là sẽ cung cấp đủ năng lượng cho bé. Người mẹ nên cho bé bú càng sớm càng tốt, bú nhiều lần trong ngày để tăng tiết hormone, kích thích tuyến sữa hoạt động mạnh, tiết nhiều sữa hơn và không lo bị mất sữa.
Để trẻ được bú đủ sữa, sản phụ cần :
- Tin rằng mình có đủ sữa cho con;
- Giữ tâm trạng thoải mái, thư giãn;
- Ăn uống đủ chất dinh dưỡng, uống đủ nước, sữa, trái cây;
- Ở bên trẻ càng nhiều càng tốt;
- Cho trẻ ngậm núm vú đúng cách;
- Cho trẻ bú theo nhu cầu, bất cứ khi nào trẻ đòi bú.
5. Khoảng cách giữa các cữ bú như thế nào?
Các bà mẹ nên cho trẻ bú bất kể khi nào trẻ đòi bú cả vào ban ngày và đêm hôm. Thông thường, mỗi cữ bú của trẻ sẽ lê dài trong khoảng chừng 10 – 15 phút. Tuy nhiên, 1 số ít trẻ hoàn toàn có thể bú lâu hơn, khoảng chừng 20 phút. Khi đã nhận đủ sữa, trẻ sẽ tự nhả vú, hài lòng và ngủ ngon .
Gợi ý cho bà mẹ biết trẻ bú đủ sữa hay thiếu sữa :
- Trẻ bú đủ sữa thường đi tiểu tối thiểu 6 – 8 lần/ngày, nước tiểu loãng và không nặng mùi;
- Trẻ bú không đủ sữa thường đi tiểu dưới 6 lần/ngày, nước tiểu bị cô đặc, nặng mùi và có màu vàng đậm.
6. Lưu ý khi theo dõi trẻ bú mẹ
Trong những ngày đầu sau sinh, trẻ sơ sinh phải thích nghi dần với thiên nhiên và môi trường bên ngoài. Lúc này, phản xạ thở, bú, nuốt của bé chưa hoàn hảo, dạ dày bé nằm ngang và dung tích nhỏ ( ngày 1 : từ 5 – 7 ml ; ngày 3 : từ 22 – 27 ml ; ngày 10 : từ 60 – 80 ml ) nên những mẹ cho trẻ bú cần chú ý quan tâm :
- Không cho trẻ uống nước đường, nước cam thảo vì dễ làm trẻ ói, sặc;
- Các mẹ nên ngồi cho con bú để giúp trẻ ngậm vú đúng và mẹ dễ quan sát bé;
- Sau khi cho bé bú, mẹ bế bé đầu cao, vỗ nhẹ vào vùng giữa hai xương bả vai để giúp trẻ ợ hơi trước khi nằm;
- Đặt trẻ ở tư thế nằm nghiêng đầu sang một bên, nếu có ọc sữa sẽ chảy ra ngoài, tránh sữa chảy vào mũi gây sặc;
- Phòng bé cần phải để đèn đủ sáng để thuận tiện cho việc chăm sóc và theo dõi trẻ;
- Trong quá trình chăm sóc trẻ, nếu phát hiện các dấu hiệu bất thường như trẻ thở khó, khóc quấy, sặc nhiều lần,… cần liên hệ với y bác sĩ để được hỗ trợ.
Nắm vững những kiến thức và kỹ năng trên đây sẽ giúp sản phụ hoàn toàn có thể giữ được tâm ý, thể trạng tốt cho mình và bé yêu .
Thạc sĩ. Bác sĩ. Lý Thị Thanh Nhã đã có quá trình làm việc tại Bệnh viện Đại học Y Dược Huế và Bệnh viện Đa khoa tỉnh Quảng Trị trước khi làm việc tại Bệnh viện Đa khoa Quốc tế Vinmec Đà Nẵng như hiện nay.
Bác sĩ Nhã có thế mạnh và kinh nghiệm trong chẩn đoán theo dõi và điều trị thai nghén, thai bệnh lý. Khám tầm soát thai kỳ. Thực hiện các kỹ thuật mổ lấy thai. Phẫu thuật nội soi điều trị u nang buồng trứng, thai ngoài tử cung.
Để đặt lịch khám tại viện, Quý khách vui lòng bấm số
hoặc đặt lịch trực tiếp TẠI ĐÂY.
Tải và đặt lịch khám tự động trên ứng dụng MyVinmec để được giảm ngay 15% phí khám khi đặt hẹn khám lần đầu trên toàn hệ thống Vinmec (áp dụng từ 17/10 – 31/12/2022).
Quý khách cũng có thể quản lý, theo dõi lịch và đặt hẹn
tư vấn từ xa qua video
với các bác sĩ Vinmec mọi lúc mọi nơi ngay trên ứng dụng.
