Vai trò của những hộ nông dân trong phát triển cộng đồng nông thôn( Tapchinongthonmoi. vn ) – Phát triển cộng đồng nông thôn luôn được ưu tiên số 1, việc nhìn nhận đúng vai trò của những hộ nông dân ( ND ), tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ, thử thách … để có những giải pháp tương thích nhằm mục đích phát huy tiềm năng sẵn có, khuyến khích những hộ ND quy đổi sang những phương pháp, hình thức hoạt động giải trí mới, tương thích hơn, góp phần nhiều hơn cho sự phát triển ở khu vực nông thôn .
Người dân xã Hồng Ca, huyện Trấn Yên, tỉnh Yên Bái làm đường giao thông nông thôn, xây dựng nông thôn mới. Ảnh: Đức Tưởng
Phát triển cộng đồng nông thôn luôn là ưu tiên số 1 ở những vương quốc mà phần đông dân số sinh sống ở khu vực này. Tuy nhiên, trải qua nhiều quá trình và nhiều nỗ lực, quy trình phát triển cộng đồng nông thôn đã ghi nhận nhiều tác dụng điển hình nổi bật nhưng cạnh bên đó vẫn còn nhiều yếu tố sống sót hạn chế : Vai trò của chủ thể chính – những hộ nông dân ( ND ) ở 1 số ít góc nhìn của đời sống như chính trị, xã hội, kinh tế tài chính, văn hoá và thiên nhiên và môi trường còn mờ nhạt, chưa phát huy hết tiềm năng. Do vậy thiết yếu phải nghiên cứu và điều tra, nhìn nhận đúng vai trò của những hộ nông dân, tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ, thử thách để hoàn toàn có thể đề xuất kiến nghị được những giải pháp tương thích nhằm mục đích phát huy được tiềm năng sẵn có, tận dụng thời cơ để khuyến khích những hộ ND quy đổi sang những phương pháp, hình thức hoạt động giải trí mới, tương thích hơn, góp phần nhiều hơn cho quy trình phát triển vững chắc cộng đồng nông thôn ở nước ta .
Đặt vấn đề
Hiện nay, ở những nước đang phát triển như Nước Ta, những yếu tố điều tra và nghiên cứu tương quan đến vị thế, vai trò của chủ thể nông dân vẫn luôn nhận được sự chăm sóc của những nhà khoa học. Hộ nông dân không chỉ là một tác nhân kinh tế tài chính mà họ còn là chủ thể của những hoạt động giải trí xã hội, tạo thành một kiểu tổ chức triển khai xã hội riêng không liên quan gì đến nhau. Ở những khu vực nông thôn nơi hộ nông dân sinh sống, vai trò của họ bộc lộ rõ nét ở đặc tính tự quản, tự trị. Nhờ có tính tự trị, tự quản này mà cộng đồng nông thôn không vì dịch chuyển xung quanh mà đổi khác hay bị phá vỡ cơ cấu tổ chức. Tính tự quản, tự trị cũng bộc lộ rõ nét trong nhiều xã hội châu Á lúc bấy giờ, tạo thành một “ di sản ” ý thức sống sót dai dẳng – làng xã như quy mô làng “ Saemaul undong ” ở Nước Hàn, quy mô “ Xí nghiệp Hương trấn ” ở Trung Quốc, hay quy mô “ mỗi làng một loại sản phẩm – OVOP ” ở Nhật Bản … Theo đó, những hoạt động giải trí trong đời sống chính trị, xã hội, kinh tế tài chính và môi trường tự nhiên đều được quản trị theo phương pháp truyền thống lịch sử và mang đặc thù tập thể. Các quy mô phát triển nông thôn dựa vào cộng đồng, đặc biệt quan trọng là dựa vào hộ nông dân trên đã đem lại nhiều hiệu quả điển hình nổi bật và trở thành bài học kinh nghiệm kinh nghiệm tay nghề để vận dụng cho phát triển nông thôn Nước Ta trong tiến trình lúc bấy giờ .
Sự phát triển của cộng đồng dân cư ở mỗi khu vực được nhìn nhận trải qua 4 góc nhìn chính của đời sống : Chính trị, sản xuất, văn hoá và môi trường tự nhiên. Do đặc thù về xuất phát điểm, điều kiện kèm theo sản xuất, hoạt động và sinh hoạt cũng như nhận thức của những hộ nông dân ở Nước Ta có nhiều điểm độc lạ so với hộ nông dân ở những nước nên việc phát huy vai trò của họ trong thiết kế xây dựng và phát triển cộng đồng nông thôn ở 4 góc nhìn trên còn nhiều yếu tố sống sót. Mặc dù là đội quân nòng cốt nhưng vai trò của những hộ trong nhiều nghành nghề dịch vụ còn mờ nhạt, chưa rõ nét. Vai trò của chủ thể chính – những hộ nông dân ở một số ít góc nhìn của đời sống còn mờ nhạt, chưa phát huy hết tiềm năng. Do vậy thiết yếu phải nghiên cứu và điều tra, nhìn nhận đúng vai trò của những hộ nông dân, tìm ra những điểm mạnh, điểm yếu, thời cơ, thử thách để hoàn toàn có thể yêu cầu được những giải pháp tương thích nhằm mục đích phát huy được tiềm năng sẵn có, tận dụng thời cơ để khuyến khích những hộ nông dân quy đổi sang những phương pháp, hình thức hoạt động giải trí mới, tương thích hơn, góp phần nhiều hơn cho quy trình phát triển vững chắc cộng đồng nông thôn ở nước ta .
Thực trạng vai trò của các hộ nông dân trong phát triển cộng đồng nông thôn Việt Nam
Vai trò của hộ nông dân trong việc tham gia các hoạt động chính trị/tổ chức xã hội nông thôn
Hệ thống chính trị cơ sở nói chung, chính quyền sở tại cơ sở nói riêng là của dân, do dân và vì dân. Trong cộng đồng nông thôn, hộ nông dân có vị trí quan trọng trong kiến thiết xây dựng mạng lưới hệ thống chính trị cơ sở cũng như những tổ chức triển khai xã hội ở cộng đồng nông thôn nơi họ sinh sống. Cụ thể vai trò được ghi nhận trải qua :
Tích cực tham gia thiết kế xây dựng hương ước, quy ước quản trị xã hội nông thôn
Xuất phát từ nhu yếu quản trị xã hội nông thôn, để hoàn toàn có thể kiến thiết xây dựng một xã hội nông thôn không thay đổi và phát triển vững chắc, triển khai dân chủ cơ sở ở nông thôn, bên cạnh thể chế quản trị từ pháp luật thì sự tự quản lý của dân cư nông thôn cũng rất được coi trọng. Ở nông thôn, người nông dân vừa là chủ thể phát minh sáng tạo ra hương ước, vừa là người triển khai, đưa hương ước vào trong đời sống. Theo Báo cáo số 108 / BC-BTP ngày 23/5/2016 của Bộ Tư pháp, trong số 125.083 thôn, làng được thanh tra rà soát, có 109.698 bản hương ước, quy ước đã được phê duyệt, chiếm 87,7 %. Việc thực thi hương ước góp thêm phần không nhỏ trong hoạt động giải trí quản trị xã hội nông thôn, thiết kế xây dựng, triển khai nếp sống văn minh, phát triển kinh tế tài chính, xóa đói giảm nghèo, giữ gìn bảo mật an ninh chính trị, trật tự bảo đảm an toàn xã hội, vệ sinh môi trường tự nhiên, triển khai chủ trương dân số, mái ấm gia đình và trẻ nhỏ ; phát huy vai trò tự quản và kiến thiết xây dựng tình đoàn kết, tương thân, tương ái trong cộng đồng dân cư. Đồng thời, hương ước, quy ước còn là một trong những hình thức để triển khai quyền dân chủ của nhân dân ở cơ sở, tạo điều kiện kèm theo để nhân dân biểu lộ ý chí, tham gia giám sát hoạt động giải trí của cơ quan nhà nước – một trong những nhu yếu của nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa. Tính tích cực của hương ước cũng góp thêm phần bảo lưu những truyền thống cuội nguồn tốt đẹp như đoàn kết, yêu quý, trợ giúp lẫn nhau của dân cư làng xã. Nhưng mặt khác, hương ước cũng xuất hiện hạn chế, đó là hình thức “ lệ làng ”, phản ánh khá rõ nét tâm ý địa phương chủ nghĩa của nông dân, là thử thách đáng kể so với quy trình kiến thiết xây dựng và phát triển nông thôn .
Sự tham gia vào những tổ chức triển khai chính trị – xã hội và những tổ chức triển khai xã hội tự nguyện còn mờ nhạt ở 1 số ít địa phương
Thực hiện mục tiêu “ Dân biết, dân bàn, dân làm, dân kiểm tra ” ; đại diện thay mặt những hộ nông dân có năng lượng, uy tín được bầu tham gia Ban chỉ huy thiết kế xây dựng nông thôn mới ; phối hợp cùng với cấp ủy, chính quyền sở tại những địa phương tổ chức triển khai cho những hộ nông dân khác cùng tham gia góp phần quan điểm thiết kế xây dựng những Đề án, quy hoạch, chương trình phát triển kinh tế tài chính – xã hội ở địa phương ; tổ chức triển khai giám sát và hoạt động, hướng dẫn nông dân giám sát việc triển khai quy hoạch, những khu công trình kiến thiết xây dựng kiến trúc nông thôn ; dự án Bất Động Sản góp vốn đầu tư, giải pháp đền bù, giải phóng mặt phẳng, tái định cư ; xử lý việc làm khi bị tịch thu đất .
Bên cạnh đó, đại diện thay mặt những hộ còn tham gia vào những tổ chức triển khai chính trị xã hội như Hội Phụ nữ, Đoàn Thanh niên, Hội ND, Hội Cựu chiến binh, Mặt trận Tổ quốc Nước Ta. Trong trong thực tiễn, mặc dầu chương trình thiết kế xây dựng nông thôn mới có nhiều hoạt động giải trí như kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống xã hội, bảo mật an ninh, thiên nhiên và môi trường … nhưng những hoạt động giải trí kiến thiết xây dựng hạ tầng là những hoạt động giải trí nhìn thấy rõ nhất sự tham gia của bản thân nông dân cũng như những tổ chức triển khai chính trị – xã hội mà họ là thành viên trong trào lưu thi đua “ Toàn dân đoàn kết thiết kế xây dựng đời sống văn hóa truyền thống ở khu dân cư gắn với kiến thiết xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh ” ở những địa phương lúc bấy giờ. Qua những trào lưu thi đua, ND đã nhận thức được vai trò chủ thể của mình trong quy trình thiết kế xây dựng và thụ hưởng thành quả nông thôn mới, khắc phục một bước tư tưởng trông chờ, ỷ lại vào Nhà nước, khơi dậy tính tích cực, dữ thế chủ động, phát minh sáng tạo ; tự giác chấp hành, tự nguyện góp phần ngày công lao động, tiền của, hiến đất, gia tài trên đất, hiến kế để cùng chung tay kiến thiết xây dựng nông thôn mới .
Bên cạnh việc góp phần sức người, sức của cho kiến thiết xây dựng nông thôn mới, người nông dân còn bộc lộ vai trò của mình trong việc dữ thế chủ động tiếp xúc với chính quyền sở tại, nêu sáng tạo độc đáo, góp phần quan điểm hoặc tham gia tự quản, giám sát … Sự tham gia góp phần quan điểm sẽ giúp chính quyền sở tại địa phương phát hành những chủ trương, chủ trương tương thích với mong ước, nguyện vọng, nhu yếu của dân cư, bảo vệ kiến thiết xây dựng cộng đồng nông thôn hiệu suất cao và bền vững và kiên cố. Nhận thức được điều đó, nhiều địa phương như Phú Thọ, Cần Thơ, Nghệ An, Thanh Hóa … đã triển khai tích lũy quan điểm góp phần của dân cư trong thiết kế xây dựng đề án nông thôn mới .
Mặt khác, nông dân còn tham gia vào những tổ chức triển khai xã hội tự nguyện theo sở trường thích nghi, nhu yếu như những hội, câu lạc bộ ( CLB ), phường … Những tổ chức triển khai xã hội tự nguyện của nông dân tham gia góp phần vào quy trình tập hợp, đoàn kết những cá thể, triển khai và phát huy quyền “ dân chủ ” của nông dân trong đời sống xã hội ; góp phần vào phát triển sự nghiệp giáo dục, nâng cao trình độ và kinh nghiệm tay nghề, năng lượng, nguyện vọng của cá thể và cộng đồng với những tổ chức triển khai như hội bảo trợ / hội người cao tuổi, hội nghề nghiệp và kinh tế tài chính khác ( như hội Làm vườn, hội Sinh vật cảnh, hội Y học truyền thống … ) ( Dương Chí Thiện, 2012 ). Qua đó, Open nhiều quy mô mới, cách làm hay như quy mô “ Nông dân sản xuất, kinh doanh thương mại giỏi ”, “ Tổ nhân dân tự quản ”, quy mô “ 3 tự – 1 nhờ ”, “ Cộng đồng dân cư quản trị kiến thiết xây dựng nông thôn mới ”, “ Hộ mái ấm gia đình thi đua chung sức thiết kế xây dựng nông thôn mới ”, những quy mô khởi nghiệp … kêu gọi có hiệu suất cao những nguồn lực trong thiết kế xây dựng nông thôn mới. Ở một chừng mực nhất định, những tổ chức triển khai, đoàn thể chính trị xã hội và những tổ chức triển khai xã hội tự nguyện là nơi để truyền tải những đề xuất kiến nghị, quan điểm của người nông dân so với sự chỉ huy của Đảng và Nhà nước, đồng thời cũng là thực thi những hoạt động giải trí giám sát so với hoạt động giải trí của những cơ quan nhà nước nói chung và chính quyền sở tại cấp cơ sở nói riêng .
Tuy nhiên, cho đến nay, tỷ lệ nông dân tham gia những tổ chức triển khai chính trị xã hội ở nông thôn vẫn còn rất hạn chế. Ở một số ít địa phương, nhiều nông dân chưa nhận thức được vai trò của mình khi tham gia, tranh luận, tranh luận, ra quyết định hành động những chủ trương tương quan đến kiến thiết xây dựng nông thôn mới, sự tham gia của nông dân mới chỉ dừng lại ở việc góp phần kinh phí đầu tư, ngày công lao động ; một bộ phận người dân chưa thông hiểu được chủ trương, chủ trương của Đảng, pháp lý của Nhà nước về nông nghiệp, nông dân, nông thôn, chưa nhiệt tình tham gia tổ chức triển khai triển khai, còn tư tưởng ỷ lại .
Vai trò của nông dân trong hoạt động sản xuất kinh doanh và phát triển kinh tế
Giai đoạn vừa mới qua, trước toàn cảnh dịch Covid-19 tác động ảnh hưởng nặng nề đến mọi mặt của đời sống kinh tế tài chính – xã hội thì khu vực nông, lâm nghiệp và thủy hải sản vẫn đạt mức tăng trưởng ấn tượng và là bệ đỡ của nền kinh tế tài chính, bảo vệ phúc lợi, an dân trong đại dịch. Kết quả trên có sự góp phần không nhỏ của những hộ nông dân trong phát triển những hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại nông, lâm nghiệp và thủy hải sản. Vai trò của những hộ nông dân trong phát triển kinh tế tài chính nông nghiệp được ghi nhận ở những nội dung cơ bản như sau :
Theo số liệu thống kê cho thấy, số đơn vị chức năng sản xuất nông nghiệp là hộ nông dân chiếm đến 99,84 % trong tổng số đơn vị chức năng ( năm 2020 ). Tuy nhiên, kinh tế tài chính hộ nhỏ lẻ, ruộng đất sản xuất manh mún, đang ngày càng thể hiện những hạn chế yếu kém, cản trở quy trình CNH – HĐH, gây khó khăn vất vả cho ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến, nhất là CNC, cơ giới hóa những khâu của quy trình sản xuất ; khó tạo ra những mẫu sản phẩm có chất lượng cao, mẫu mã đều …, cản trở sản xuất lớn phát triển. Do vậy, quy đổi sang phát triển những quy mô trang trại là khuynh hướng tất yếu để phát triển nền nông nghiệp nước nhà .
Mô hình kinh tế tài chính hộ nông dân đang dần có sự quy đổi sang một hình thức mới – trang trại, góp thêm phần đáng kể phát triển sản xuất nông nghiệp theo hướng sản phẩm & hàng hóa, nâng cao giá trị loại sản phẩm, tuy nhiên xu thế này còn chậm, chưa đáng kể. Số lượng trang trại từ 29,4 nghìn trang trại năm năm ngoái lên 32,3 nghìn trang trại năm 2019, trung bình quy trình tiến độ năm nay – 2019 tăng 2,4 % / năm ( Tổng cục Thống kê ) .
Việc quy đổi từ quy mô kinh tế tài chính hộ nhỏ lẻ sang hình thức trang trại đã góp thêm phần xử lý được yếu tố cấp bách đang đặt ra so với nền nông nghiệp nước ta khi mà chất lượng và năng lực cạnh tranh đối đầu của một số ít mẫu sản phẩm vẫn chưa cao ; trong khi thị trường tiêu thụ yên cầu cao về chất lượng và bảo đảm an toàn vệ sinh thực phẩm. Nhờ quy đổi tổ chức triển khai sản xuất, góp vốn đầu tư trang trại tân tiến, giống hiệu suất cao, cho nên vì thế hiệu suất và giá trị sản xuất được cải tổ đáng kể. Giá trị trung bình 1 trang trại năm 2020 đạt 5.662,6 triệu đồng / năm cao hơn thu nhập trung bình 1 hộ khoảng chừng 50 triệu đồng / năm ( FAO, 2018 ; Tổng cục Thống kê, 2021 c ) .
Các hộ ND là chủ thể chính được giao quyền sử dụng đất nông nghiệp
Theo Tổng cục Thống kê, tính đến 31/12/2018, diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp của cả nước là 27,2894 triệu hecta, trong đó gồm có đất sản xuất nông nghiệp ( 11,4985 triệu hecta ), đất lâm nghiệp ( 14,9408 triệu hecta ), đất nuôi trồng thủy hải sản ( 0,7953 triệu ha ) và đất khác. Tỷ lệ diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp đã được giao cho những đối tượng người tiêu dùng sử dụng chiếm 89,62 %, trong đó giao cho những hộ nông dân là khoảng chừng 15 triệu hecta, chiếm 55 % ( Ban Chỉ đạo Tổng kết 10 năm thực thi Nghị quyết 26, 2019 ). Các hộ nông dân nắm trong tay nguồn lực quan trọng nhất cho sản xuất nông nghiệp đó là đất đai. Việc sử dụng đất nông nghiệp đúng mục tiêu của những hộ nông dân đã góp thêm phần đem lại những tác dụng tích cực của ngành nông nghiệp nước ta trong những năm vừa mới qua. Đặc biệt, chủ trương phát triển quy mô sản xuất nông nghiệp theo hướng tập trung chuyên sâu, quy mô lớn mà Đảng và Nhà nước ta đã nhận được sự đồng lòng và tham gia tích cực của những hộ nông dân trải qua những chương trình dồn điền, đổi thửa, kiến thiết xây dựng những quy mô cánh đồng mẫu lớn, sản xuất tập trung chuyên sâu, tạo điều kiện kèm theo cho vận dụng cơ giới hóa trong sản xuất .
Theo tác dụng tổng tìm hiểu nông nghiệp, nông dân, nông thôn năm năm nay thì tại thời gian 01/7/2016, cả nước có 619,3 nghìn hộ tham gia link sản xuất hình thành quy mô cánh đồng lớn. Bình quân số hộ tham gia một cánh đồng lớn là 274 hộ / cánh đồng. Đồng bằng sông Hồng 264,3 nghìn hộ tham gia, chiếm 42,68 % tổng số hộ tham gia cánh đồng lớn của cả nước với 375 hộ / cánh đồng. Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung 159,8 nghìn hộ tham gia, chiếm 25,80 % với 237 hộ / cánh đồng. Đồng bằng sông Cửu Long 141,7 nghìn hộ tham gia, chiếm 22,88 % với 244 hộ / cánh đồng. Trung du và miền núi phía Bắc 41,2 nghìn hộ tham gia, chiếm 6,65 % với 234 hộ / cánh đồng. Tây Nguyên 10,2 nghìn hộ tham gia, chiếm 1,65 % với 123 hộ / cánh đồng. Đông Nam Bộ 2,1 nghìn hộ tham gia, chiếm 0,35 % với 50 hộ / cánh đồng .
Kết quả nhìn nhận giữa kỳ nông nghiệp, nông thôn năm 2020 cho thấy, những hộ nông dân đã tham gia tích cực, giữ vai trò quan trọng trong việc hình thành và phát triển những quy mô cánh đồng mẫu lớn trong cả nước. Cả nước có 1.051 / 8.297 xã đã thiết kế xây dựng được quy mô cánh đồng mẫu lớn. Mỗi cánh đồng mẫu lớn có diện tích quy hoạnh gieo trồng trung bình là 163,25 ha. Có 327,326 nghìn hộ nông dân tham gia quy mô, chiếm tỷ suất 3,594 % tổng số hộ sản xuất nông nghiệp của cả nước. Số hộ nông dân tham gia quy mô cánh đồng mẫu lớn có khuynh hướng giảm so với năm năm nay, điều này cho thấy quy mô cánh đồng mẫu lớn ở nhiều địa phương chưa thực sự hiệu suất cao, vững chắc. Nhiều nơi Open hiện tượng kỳ lạ cánh đồng “ xôi đỗ ” – tức là trong cùng 1 khoanh vùng phạm vi quy hoạch quy mô vẫn Open nhiều mảnh ruộng, thửa ruộng của những hộ không đồng ý chấp thuận tham gia quy mô .
Các hộ ND góp phần nguồn lao động dồi dào cho phát triển kinh tế tài chính nông thôn
Tính đến năm 2020, cả nước có 17.724,6 nghìn lao động thao tác trong nghành nông, lâm nghiệp, thủy hải sản chiếm 33,06 % tổng số lao động trong độ tuổi của nước ta. Số lao động thao tác trung bình mỗi hộ ND đạt 1,53 lao động. Ở quy mô trang trại, những trang trại hiện đang tạo việc làm cho 91.221 lao động, với số lao động trung bình 1 trang trại là 4,43 người ( Tổng cục Thống kê ) .
Đặc biệt, theo nhìn nhận của FAO ( 2018 ) thì hiệu suất lao động của nông dân Việt Nam cao nhất so với những nước trong khu vực Khu vực Đông Nam Á, đạt khoảng chừng 9 USD / ngày công lao động. Do hiệu suất lao động cao nên người nông dân hoàn toàn có thể dành thời hạn nông nhàn để tham gia vào những hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại khác – những hoạt động giải trí sản xuất phi nông nghiệp. Tỷ lệ thời hạn thư thả này hoàn toàn có thể chiếm tới 81 % tổng thời hạn có nhu yếu thao tác của người nông dân .
Các hộ ND đã dữ thế chủ động trong góp vốn đầu tư trang bị máy móc, thiết bị cho phát triển kinh tế tài chính nông nghiệp
Số liệu thống kê cho thấy, tình hình góp vốn đầu tư máy móc thiết bị ship hàng cho sản xuất nông nghiệp của những hộ nông dân có sự ngày càng tăng đáng kể qua 5 năm, năm 2020 so với năm năm nay. Điều đó cho thấy, những hộ nông dân đã dữ thế chủ động trong góp vốn đầu tư cho sản xuất, bắt kịp nhu yếu phát triển nền nông nghiệp theo hướng vận dụng khoa học, công nghệ tiên tiến, cơ giới hóa trong sản xuất nhằm mục đích nâng cao hiệu suất và hiệu suất cao sản xuất, kinh doanh thương mại .
Một điểm đáng chú ý quan tâm nữa đó là số lượng máy móc, thiết bị mà người nông dân sử dụng phong phú ở toàn bộ những khâu trong quy trình sản xuất với số lượng tăng đáng kể. Điều này cho thấy, quy trình cơ giới hóa sản xuất và ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, văn minh ngày càng được chú trọng. Theo hiệu quả tìm hiểu của Tổng cục Thống kê, trung bình 100 hộ có hoạt động giải trí nông, lâm nghiệp và thủy hải sản sử dụng 0,74 xe hơi Giao hàng sản xuất, gấp 3,89 lần năm năm nay ; 1,93 máy phát điện, gấp 5,36 lần. Bình quân 100 hộ trồng lúa sử dụng 28,87 bình phun thuốc trừ sâu có động cơ, gấp 2,23 lần ; 0,44 máy gặt đập phối hợp, gấp 1,61 lần ; 2,84 máy gặt khác, gấp 1,32 lần ; 4,02 máy tuốt lúa có động cơ, gấp 1,25 lần. Trong những năm vừa mới qua, sản xuất nông, lâm nghiệp và thủy hải sản còn được tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ tiên tiến tiên tiến và phát triển, tân tiến, trong đó có việc sử dụng ngày càng thông dụng nhà kính, nhà lưới, nhà màng. Tại thời gian 01/7/2020, tổng diện tích quy hoạnh đất trồng trọt và nuôi trồng thủy hải sản sử dụng nhà kính, nhà lưới, nhà màng khu vực nông thôn đạt 56,01 nghìn hecta, gấp 13,70 lần năm năm nay. Tuy nhiên tỷ suất này vẫn chiếm tỷ suất rất nhỏ so với tổng diện tích quy hoạnh đất gieo trồng .
Các hộ ND dữ thế chủ động trong tích góp vốn và tiếp cận nguồn vốn vay để góp vốn đầu tư cho sản xuất nông nghiệp
Theo báo cáo giải trình của Đặng Kim Khôi và Trần Công Thắng ( 2019 ), bộ mặt nông thôn đã đổi khác nhiều, thu nhập và đời sống của phần đông nông dân đã được cải tổ, tăng thu nhập quá trình 2002 – năm nay của hộ nông dân đạt 5,75 % / năm. Thu nhập trung bình 1 lao động nông thôn năm năm nay đạt 2.423 triệu đồng / tháng thì đến năm 2020 đạt 3.480 triệu đồng / tháng. Cơ cấu thu nhập đa phần đến từ những ngành nghề phi nông nghiệp, còn thu nhập từ những hoạt động giải trí sản xuất nông nghiệp vẫn chiếm tỷ trọng thấp ( Hình 1 ). Điều này dẫn đến vốn tích góp dành cho tái đầu tư cho sản xuất nông nghiệp của những hộ cũng không ngừng được ngày càng tăng. Nếu như năm 2002 chỉ vốn tích góp trung bình đạt 5 triệu đồng / hộ thì đến năm năm nay đạt khoảng chừng 22 triệu đồng / hộ, năm 2020 đạt khoảng chừng 20,09 triệu đồng / hộ ( có suy giảm do tác động ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 ). Số vốn tích góp ngày càng tăng cho thấy những hộ nông dân ngày càng dữ thế chủ động trong góp vốn đầu tư cho sản xuất nông nghiệp theo quy mô nhỏ của mình .
Hình 1. Cơ cấu thu nhập của người lao động nông thôn (nghìn đồng/tháng). Nguồn: Tổng cục Thống kê (2021b)
Các hộ nông dân đã tích cực, dữ thế chủ động tham gia những link Giao hàng sản xuất, kinh doanh thương mại nông nghiệp
Liên kết chuỗi giá trị nông sản đang là xu thế ưu tiên để tổ chức triển khai sản xuất nông lâm, thủy hải sản ở Nước Ta. Hiện tại, có một số ít quy mô link giữa doanh nghiệp với HTX và hộ nông dân, giữa HTX với hộ nông dân :
Mô hình doanh nghiệp thuê cơ sở hạ tầng sản xuất của hộ nông dân (như chuồng chăn nuôi, ao nuôi trồng thủy sản, đất nông nghiệp) và doanh nghiệp tự tổ chức sản xuất.
Mô hình doanh nghiệp thuê hộ nông dân sản xuất ngay trên cơ sở hạ tầng của hộ nông dân. Theo hình thức này, hộ nông dân bỏ công sức thực hành sản xuất nông nghiệp, doanh nghiệp đầu tư đầu vào, hướng dẫn kỹ thuật, giám sát thực hành kỹ thuật và trả công cho người nông dân thông qua hiệu quả sản xuất. Mô hình này có ưu điểm là hộ nông dân chịu rủi ro thấp về biến động thị trường, thiệt hại do thiên tai, dịch bệnh nhưng thu nhập của hộ sẽ chủ yếu từ việc bỏ công sức lao động. Theo mô hình này, doanh nghiệp chỉ thuê các hộ có hiểu biết, kỹ năng và kinh nghiệm sản xuất. Đây là mô hình liên kết mà nhiều hộ chăn nuôi mong muốn đặc biệt trong bối cảnh khủng hoảng thị trường và dịch bệnh bùng phát.
Mô hình doanh nghiệp hợp đồng link sản xuất và tiêu thụ mẫu sản phẩm cho nông dân. Trong quy mô này, doanh nghiệp hoàn toàn có thể ký hợp đồng trực tiếp với hộ nông dân hoặc trải qua tổ chức triển khai của họ như HTX. Hộ nông dân sản xuất theo tiến trình thống nhất với doanh nghiệp để cung ứng nhu yếu của doanh nghiệp về khối lượng và chất lượng loại sản phẩm. Doanh nghiệp hoàn toàn có thể góp vốn đầu tư ứng trước cây giống, con giống, vật tư nguồn vào ; tập huấn kỹ thuật và giám sát thực hành thực tế sản xuất ; thu mua loại sản phẩm theo cam kết. Đây là quy mô mà phần nhiều hộ nông dân mong ước và được Nhà nước khuyến khích phát triển .
Mô hình doanh nghiệp thuê công nhân nông nghiệp / hộ nông dân sản xuất và ăn chia loại sản phẩm theo hiệu suất cao sản xuất. Trong quy mô này, doanh nghiệp có tư liệu sản xuất, đặc biệt quan trọng là đất. Doanh nghiệp thuê hộ nông dân thực hành thực tế sản xuất, hộ nông dân được trả công theo hiệu suất cao sản xuất nông nghiệp mà họ trực tiếp tham gia hoặc được trả một phần tiền công và một phần dựa trên tác dụng sản xuất nông nghiệp. Mô hình này yên cầu hộ nông dân phải có hiểu biết, kiến thức và kỹ năng sản xuất và gắn liền nghĩa vụ và trách nhiệm của họ với hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp .
Theo báo cáo giải trình của Cục Kinh tế hợp tác và Phát triển nông thôn ( 2020, trích Hải Lâm và Phúc Sơn ( 2021 ) ), lúc bấy giờ cả nước có 271 tổ chức triển khai khoa học, gần 587 nghìn hộ nông dân, 4.028 HTX nông nghiệp tham gia link với 1.867 doanh nghiệp trong sản xuất, thu hoạch chế biến và tiêu thụ mẫu sản phẩm nông nghiệp. Đến nay, đã thiết kế xây dựng được 26 quy mô chuỗi link giữa hộ nông dân – HTX – doanh nghiệp trong sản xuất và tiêu thụ nông sản. Trong đó, có 18 quy mô HTX link sản xuất và tiêu thụ mía đường và 8 quy mô HTX link sản xuất và tiêu thụ lúa gạo .
Vai trò của nông dân trong lĩnh vực văn hóa – xã hội
Tích cực tham gia bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống
Với tư cách là chủ thể của cộng đồng nông thôn, hộ nông dân đã biểu lộ tích cực vai trò của mình trong việc duy trì và phát triển những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn, trước toàn cảnh lúc bấy giờ có nhiều chuyển biến can đảm và mạnh mẽ từ những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn sang văn hóa truyền thống tân tiến của thời kỳ CNH, HĐH và hội nhập quốc tế ( Trương Xuân Trường, 2019 ). Nông dân nhận thức rõ nghĩa vụ và trách nhiệm của mình trong việc bảo lưu những giá trị quý báu của văn hóa truyền thống làng xã như ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm cao với cộng đồng ; tôn trọng trật tự, kỷ cương ; niềm tin tương thân, tương ái, đùm bọc “ tắt lửa tối đèn có nhau ” …
Nông dân cũng có ý thức được vai trò của mình để bảo tồn, gìn giữ và phát huy những giá trị của làng nghề thống như thể : đồ gỗ mỹ nghệ, đồ gốm sứ, vẽ tranh dân gian, tạc tượng dân gian … và bảo tồn và phát huy những game show dân gian truyền thống cuội nguồn như : võ vật, thơ ca, văn nghệ dân gian truyền thống lịch sử ( hát chèo, hát tuồng, hát quan họ, hát chầu văn, hát ví dặm, hát xoan, đàn ca tài tử, dân ca vọng cổ … ). Trên khắp cả nước, nông dân sôi sục tham gia trào lưu Phục hồi văn hóa truyền thống truyền thống, những khu công trình văn hóa truyền thống như đình, đền, chùa, miếu và nghi lễ văn hóa truyền thống ; thiết kế xây dựng hạ tầng như nhà văn hóa, đường làng, ngõ xóm … Người nông dân không chỉ Phục hồi và lan rộng ra những mối quan hệ xã hội của mình, trong đó có việc Phục hồi những khuôn mẫu văn hóa truyền thống truyền thống và trên cơ sở đó, cũng phát minh sáng tạo ra những khuôn mẫu mới. Đồng thời, những quan hệ cộng đồng của người nông dân cũng không hề mất đi mà nó còn được lan rộng ra hơn, từ mái ấm gia đình, dòng họ, làng xã cho đến bên ngoài khoanh vùng phạm vi làng xã .
Việc bảo tồn, giữ gìn truyền thống văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử là nhu yếu tất yếu trong toàn cảnh nông thôn lúc bấy giờ. Tuy nhiên, tại nhiều địa phương, những tiệc tùng truyền thống lịch sử đang có tín hiệu thương mại kinh doanh hóa, HĐH, mất đi truyền thống vốn có. Sự phát triển bền vững và kiên cố về kinh tế tài chính – xã hội sẽ không hề đạt được nếu như những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử đã được đánh giá và thẩm định qua thời hạn bị phai nhạt. Lòng thương người, thương thân, tình nghĩa mái ấm gia đình, tình nghĩa vợ chồng và sự đùm bọc lẫn nhau trong cộng đồng làng xóm vốn là sức mạnh của người nông dân, là những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn đang có rủi ro tiềm ẩn bị đồng xu tiền làm cho xói mòn. Không ít những giá trị văn hóa truyền thống, phong tục, nét hoạt động và sinh hoạt văn hóa truyền thống ở 1 số ít vùng nông thôn ngày càng bị mai một … Tác hại của sự suy thoái và khủng hoảng này rất lớn vì chúng tương quan trực tiếp đến con người .
Tích cực tham gia thiết kế xây dựng mái ấm gia đình văn hóa truyền thống
Để phát triển văn hoá nông thôn, kiến thiết xây dựng nông thôn mới nhất thiết cần chăm sóc kiến thiết xây dựng mái ấm gia đình với tư cách là một thực thể văn hoá bền vững và kiên cố và tương thích với sự hoạt động của xã hội trong thời kỳ công nghiệp hoá, hiện đại hoá. Phong trào “ Toàn dân đoàn kết kiến thiết xây dựng đời sống văn hóa truyền thống ở khu dân cư ” ( nay là Cuộc hoạt động “ Toàn dân đoàn kết thiết kế xây dựng nông thôn mới, đô thị văn minh ” ) đã lôi cuốn được sự tham gia của nông dân cả nước nhằm mục đích tiềm năng thiết kế xây dựng mái ấm gia đình nông dân niềm hạnh phúc, cung ứng tiêu chuẩn của mái ấm gia đình văn hóa truyền thống .
Tại Tỉnh Thái Bình, trào lưu “ Gia đình nông dân niềm hạnh phúc ” do Hội ND phát động được nông dân hưởng ứng. Nhiều mô hình của những CLB, quy mô thiết kế xây dựng mái ấm gia đình văn hóa truyền thống như : CLB “ Gia đình phát triển vững chắc ”, nhóm phòng chống đấm đá bạo lực mái ấm gia đình ; quy mô phòng, chống ma túy từ mái ấm gia đình … được xây dựng, là nơi để nông dân giao lưu, học hỏi, hoạt động nhau hướng tới kiến thiết xây dựng mái ấm gia đình đạt tiêu chuẩn mái ấm gia đình văn hóa truyền thống. Nếu như năm 2001, toàn tỉnh Tỉnh Thái Bình có tỷ suất mái ấm gia đình đạt mái ấm gia đình văn hóa truyền thống là 52,9 % ; năm 2005 là 62,4 % ; năm 2010 là 75,6 % ; năm năm ngoái là 80,1 %, thì năm 2020 toàn tỉnh đã đạt 91,4 % mái ấm gia đình văn hóa truyền thống. Còn ở Tỉnh Nam Định, trong thiết kế xây dựng mái ấm gia đình văn hóa truyền thống, những hộ nông dân đặc biệt quan trọng chú trọng những tiêu chuẩn “ no ấm, bình đẳng, tân tiến, niềm hạnh phúc ”. Hội viên nông dân tích cực tuyên truyền, hoạt động thành viên trong mái ấm gia đình và nhân dân chăm sóc kiến thiết xây dựng mái ấm gia đình hòa thuận, đoàn kết tương hỗ trong cộng đồng ; triển khai tốt nghĩa vụ và trách nhiệm công dân, gương mẫu chấp hành quy ước, hương ước của địa phương ; thực thi nếp sống văn minh trong việc cưới, việc tang, tiệc tùng ; tham gia giữ gìn bảo mật an ninh trật tự thôn, xóm, bảo vệ môi trường tự nhiên, tham gia bảo hiểm y tế … Các cấp Hội ND ở Tỉnh Nam Định đã hoạt động 309.687 mái ấm gia đình hội viên nông dân ĐK triển khai và có 247.749 hộ mái ấm gia đình nông dân đạt tiêu chuẩn mái ấm gia đình văn hóa truyền thống, qua đó cổ vũ, nhân rộng những nổi bật. Ngoài ra, 1 số ít địa phương khác như Sóc Trăng, Đồng Nai … trào lưu “ Toàn dân đoàn kết kiến thiết xây dựng đời sống văn hóa truyền thống ” liên tục phát triển. Cụ thể, tỉnh Sóc Trăng trong năm 2020, có 293.737 hộ được công nhận mái ấm gia đình văn hóa truyền thống, đạt tỷ suất 89,8 %, tăng 11.870 hộ so với năm năm ngoái ; có 725 ấp, khóm văn hóa truyền thống, đạt tỷ suất 93,5 %, tăng 93 ấp, khóm so với năm năm ngoái. Tỉnh Đồng Nai, ý thức tương thân, tương ái, giúp nhau giảm nghèo ; nâng cao ý thức tự quản cộng đồng ; thực thi nếp sống văn minh ; ngăn ngừa, đẩy lùi những tệ nạn xã hội cũng được nông dân phát huy. Tỷ lệ hộ mái ấm gia đình nông dân tham gia trào lưu ngày một phần đông. Nếu như năm 2010, toàn tỉnh có 95,3 % mái ấm gia đình văn hóa truyền thống thì đến năm 2019 số lượng này vượt 98,89 %. Kết quả này cho thấy, việc kiến thiết xây dựng mái ấm gia đình văn hóa truyền thống ngày càng trở thành nét đẹp trong đời sống cộng đồng, đặc biệt quan trọng là vùng nông thôn .
Mặc dù trào lưu thiết kế xây dựng mái ấm gia đình văn hóa truyền thống đạt được hiệu quả đáng khuyến khích, nhưng vẫn còn sống sót một số ít những hạn chế như có những trường hợp mái ấm gia đình kê khai không đúng, chạy theo thành tích. Có những mái ấm gia đình nông dân đạt thương hiệu mái ấm gia đình văn hóa truyền thống nhưng trên trong thực tiễn, một số ít mái ấm gia đình có biểu lộ suy thoái và khủng hoảng về mặt đạo đức trong mối quan hệ giữa cha mẹ và con cháu. Nhiều tệ nạn xã hội như ma túy, cờ bạc, rượu chè, mại dâm, HIV / AIDS đã và đang xâm nhập vào một bộ phận mái ấm gia đình. Mâu thuẫn xung đột giữa những thế hệ về phép ứng xử, lối sống và yếu tố chăm nom người cao tuổi cũng diễn ra nóng bức. Tình trạng đấm đá bạo lực trong mái ấm gia đình có khunh hướng ngày càng ngày càng tăng. Do đó, trong quy trình thiết kế xây dựng nông thôn mới, giữ gìn những giá trị văn hóa truyền thống truyền thống cuội nguồn của con người nông thôn là một nội dung trong kiến thiết xây dựng nông thôn mới, nhằm mục đích thiết kế xây dựng một đời sống văn hóa truyền thống niềm tin tốt đẹp ở những vùng nông thôn .
Vai trò của nông dân trong việc bảo vệ môi trường nông thôn
Thực hiện chương trình phối hợp với Bộ Tài nguyên và Môi trường ; những cấp Hội ND đã tăng cường tuyên truyền cho cán bộ, hội viên, nông dân về bảo vệ tài nguyên và thiên nhiên và môi trường trong hoạt động giải trí sản xuất nông nghiệp theo hướng thực hành thực tế tốt ( VietGAP, Global GAP … ), sử dụng tiết kiệm chi phí, hiệu suất cao nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên, bảo vệ môi trường tự nhiên nông thôn và dữ thế chủ động ứng phó với đổi khác khí hậu, tham gia bảo vệ và cải tổ thiên nhiên và môi trường làng nghề ; tái tạo hồ, ao, kênh mương bị ô nhiễm ; hạn chế sử dụng túi nilon ; bảo vệ những lưu vực sông ; thiên nhiên và môi trường biển ; trồng và bảo vệ rừng ; trung bình mỗi năm thiết kế xây dựng được hàng nghìn quy mô bảo vệ thiên nhiên và môi trường nông thôn
Nhiều chương trình, trào lưu thi đua như trào lưu 3 không, chương trình “ Cùng nông dân bảo vệ thiên nhiên và môi trường ” góp thêm phần rất lớn trong việc giảm ô nhiễm rác thải nông nghiệp, bảo vệ môi trường sinh thái, bảo vệ sức khỏe thể chất cộng đồng, góp thêm phần thực thi tốt tiêu chuẩn 17 trong kiến thiết xây dựng nông thôn mới. Điểm chung nhất của những chưong trình là tôn vinh vai trò của người nông dân, coi nông dân là lực lượng nòng cốt trong bảo vệ thiên nhiên và môi trường, phát huy vai trò chủ thể của nông dân trong thiết kế xây dựng cộng đồng nông thôn, phát triển nông nghiệp, nông thôn .
Kết quả là đến năm 2020, cả nước có 3.498 xã và gần 22,96 nghìn thôn thiết kế xây dựng mạng lưới hệ thống thoát nước thải hoạt động và sinh hoạt chung, chiếm 42,16 % tổng số xã và 34,67 % tổng số thôn. So với năm năm nay, tỷ suất xã có mạng lưới hệ thống thoát nước thải hoạt động và sinh hoạt chung tăng 6,41 điểm Tỷ Lệ ; tỷ suất thôn tăng 10,24 điểm Tỷ Lệ. Tỷ lệ xã thu gom rác thải hoạt động và sinh hoạt tăng từ 63,46 % năm năm nay lên 74,75 % năm 2020 ; tỷ suất thôn thu gom rác thải hoạt động và sinh hoạt tăng từ 47,30 % lên 58,24 %. Tại thời gian 01/7/2020, cả nước có 3.236 xã có bãi rác tập trung chuyên sâu, chiếm 39,00 % tổng số xã và 4.201 xã có điểm thu gom chai lọ, vỏ hộp thuốc bảo vệ thực vật, chiếm 50,63 % tổng số xã trên địa phận nông thôn. Tỷ lệ xã giải quyết và xử lý rác thải hoạt động và sinh hoạt chiếm 98,55 % tổng số xã có bãi rác tập trung chuyên sâu ; tỷ suất xã giải quyết và xử lý chai lọ, vỏ hộp thuốc bảo vệ thực vật chiếm 97,14 % tổng số xã có thu gom chai lọ, vỏ hộp thuốc bảo vệ thực vật ( Tổng cục Thống kê, 2021 b ) .
Bên cạnh đó, tỷ suất hộ dân được sử dụng nguồn nước hợp vệ sinh cũng không ngừng ngày càng tăng. Nếu như năm 2010, tỷ suất này chỉ là 87,4 % ở khu vực nông thôn thì đến năm 2020, tỷ suất này đã tăng lên 96,2 %. Đặc biệt, chênh lệch tỷ suất này ở 2 khu vực nông thôn và thành thị ngày càng được thu hẹp. Nếu như năm 2010, tỷ suất hộ dân có hố xí hợp vệ sinh ở nông thôn chỉ đạt 67,1 %, chênh lệch rất nhiều so với tỷ suất 93,8 % ở khu vực thành thị thì đến năm 2020 tỷ suất này đã tăng mạnh lên 91,1 % .
Điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội, thách thức trong nâng cao vai trò của các hộ ND trong phát triển cộng đồng nông thôn Việt Nam trong thời kỳ mới
Điểm mạnh
Qua nhìn nhận tình hình vai trò của hộ nông dân hoàn toàn có thể thấy, lực lượng này có những điểm mạnh điển hình nổi bật như sau :
Thứ nhất, số lượng hộ nông dân ở nước ta là một lực lượng phần đông, chiếm lợi thế trong cộng đồng dân cư nông thôn. Tại thời gian 01/7/2020, cả nước có trên 9,1 triệu hộ nông, lâm nghiệp, thủy hải sản, chiếm 50,89 % tổng số hộ nông thôn .
Thứ hai, người nông dân Nước Ta với bản tính hiền lành, chịu khó, chịu khó đã và đang làm chủ nền sản xuất nông nghiệp nước ta, đưa nền nông nghiệp Nước Ta phát triển vượt bậc, góp phần đáng kể vào sự phát triển chung của nền kinh tế tài chính nước ta cũng như góp phần không ít sức người, sức của vào công cuộc thiết kế xây dựng nông thôn mới .
Thứ ba, người nông dân luôn sống hoà mình trong cộng đồng làng xã với những mối quan hệ mái ấm gia đình, làng xóm thân thiện, ngặt nghèo. Lối sống cộng đồng này đã góp thêm phần tương hỗ, nâng đỡ, tạo ra sức mạnh tập thể cũng như cùng nhau san sẻ khó khăn vất vả, thành quả trong sự phát triển chung của nền kinh tế tài chính – xã hội nông thôn nước ta .
Đội múa của xã Thăng Hưng, huyện Chưprông, tỉnh Gia Lai. Ảnh: An Nhơn
Điểm yếu
Hạn chế lớn nhất của nông dân khi tham gia giám sát, góp phần quan điểm vào quy trình ra quyết định hành động trong phát triển kinh tế tài chính nông thôn là do năng lượng của họ còn yếu, hiểu biết và những kiến thức và kỹ năng về chính trị, kinh tế tài chính – xã hội chưa thật sự không thiếu. Tỉ lệ lao động nông thôn qua giảng dạy đạt trên 50 % ( đến hết năm năm nay mới đạt 34,14 % và trung bình tăng 3,11 % / năm ). Nếu chỉ tính số lao động nông thôn được đào tạo và giảng dạy có chứng từ và sơ cấp nghề trở lên còn thấp hơn nhiều ). Đa số người nông dân sản xuất dựa trên kỹ năng và kiến thức kinh nghiệm tay nghề san sẻ giữa những hộ với nhau theo hình thức không chính thống. Tuy nhiên những kỹ năng và kiến thức, kinh nghiệm tay nghề này đa phần gắn với những kiến thức và kỹ năng trình độ của ngành nghề đơn cử, chưa gồm có những kiến thức và kỹ năng cơ bản khác như kiến thức và kỹ năng tìm kiếm thông tin thị trường, kỹ năng và kiến thức đàm phán, kỹ năng và kiến thức quản trị rủi ro đáng tiếc, kỹ năng và kiến thức quản lý và vận hành những trang thiết bị cơ giới hóa, tự động hóa trong sản xuất … nên nhiều hộ nông dân không thu được tác dụng, hiệu suất cao sản xuất như kỳ vọng .
Quy mô sản xuất nhỏ lẻ, manh mún. Số trang trại mới chỉ chiếm 0,26 % trong tổng số hộ sản xuất nông nghiệp, 99,74 % còn lại là những hộ nông dân sản xuất quy mô nhỏ, do diện tích quy hoạnh đất sử dụng trung bình mỗi hộ rất nhỏ và manh mún. Thực trạng đất đai manh mún, phân tán vẫn là rào cản lớn trong việc kêu gọi nguồn lực cho phát triển kinh tế tài chính nông nghiệp của những hộ nông dân nước ta lúc bấy giờ. Số thửa đất sản xuất nông nghiệp trung bình 1 hộ tăng từ 2,5 thửa năm năm nay lên 2,8 thửa năm 2020 và diện tích quy hoạnh trung bình 1 thửa tăng từ 1.843,1 mét vuông lên 2.026,3 mét vuông ( Tổng cục Thống kê, 2021 a ). Bình quân mỗi hộ được quyền sử dụng diện tích quy hoạnh đất là 0,45 ha – đây là mức chiếm hữu đất đai thấp nhất so với những nước trong khu vực và trên quốc tế. Đặc biệt, tổng số hộ có diện tích quy hoạnh đất nông nghiệp dưới 0,5 ha chiếm tới 63 % ( Tổng cục Thống kê, 2017 ). Quy mô đất đai quá nhỏ như vậy không bảo vệ điều kiện kèm theo để đạt được hiệu suất cao tối ưu trong sản xuất của những nông hộ, và đồng thời không hề triển khai được tiềm năng CNH, HĐH nền nông nghiệp nước ta .
Thu nhập của đa phần hộ nông dân còn chưa cao, chưa có tích luỹ vốn để góp vốn đầu tư lan rộng ra quy mô sản xuất, kinh doanh thương mại và shopping trang thiết bị hoạt động và sinh hoạt trong mái ấm gia đình .
Tuy nhiên, theo thống kê của FAO ( 2018 ), trung bình mỗi hộ nông dân nhỏ đạt giá trị sản xuất đạt khoảng chừng 50 triệu đồng / năm. Mức thu nhập này được nhìn nhận là thấp so với mức thu nhập trung bình của những hộ mái ấm gia đình nông thôn. Đây là rào cản cho tích luỹ và tiêu tốn của những hộ trong đời sống sản xuất và hoạt động và sinh hoạt hàng ngày. Đặc biệt, do thu nhập thấp, người nông dân cũng không đủ tự tin để vay vốn tín dụng thanh toán để góp vốn đầu tư. Mức vốn vay tín dụng thanh toán của những hộ nông dân lúc bấy giờ còn rất nhỏ, không đáng kể để bảo vệ những hộ hoàn toàn có thể lan rộng ra quy mô sản xuất và góp vốn đầu tư cho những máy móc, trang thiết bị tân tiến, ứng dụng CNC trong sản xuất nhằm mục đích nâng cao hiệu suất lao động, chất lượng và giá trị mẫu sản phẩm .
Liên kết giữa những hộ và những tổ chức triển khai kinh tế tài chính – xã hội khác còn lỏng lẻo và chưa hiệu suất cao. Có thể nói dù là hình thức nông hộ hay hình thức trang trại thì tỷ suất tham gia những link còn rất thấp. Điều này cho thấy, phần lớn những hộ, trang trại hiện còn hoạt động giải trí riêng không liên quan gì đến nhau, tự phát. Do vậy chưa hình thành chuỗi đáp ứng, chuỗi giá trị bền vững và kiên cố để nâng cao chất lượng, giá trị mẫu sản phẩm đầu ra .
Cơ hội
Nông nghiệp, nông thôn vẫn luôn được coi là trụ cột của nền kinh tế tài chính – xã hội Nước Ta do vậy chủ thể chính là hộ nông dân vẫn luôn nhận được sự chăm sóc, giúp sức, tương hỗ không riêng gì của Đảng, Nhà nước mà còn của những tổ chức triển khai, đơn vị chức năng trong và ngoài nước .
Cách mạng công nghiệp 4.0 diễn ra can đảm và mạnh mẽ, đem lại nhiều thành tựu quan trọng hoàn toàn có thể vận dụng cho sản xuất nông nghiệp và phát triển xã hội nông thôn theo hướng hiện đại hoá, công nghệ tiên tiến số hoá. Theo đó, hộ nông dân sẽ là tế bào cơ sở cho sự quy đổi này. Họ sẽ chính là người thực thi cũng như người hưởng lợi từ quy trình này .
Áp lực của quy trình đô thị hoá quá nhanh sẽ được san sẻ bớt sang những khu vực nông thôn ven đô. Nhờ đó, đời sống cộng đồng dân cư nông thôn ven đô này sẽ có thời cơ tiếp cận và hưởng lợi từ những khu công trình hạ tầng ven đô này .
Thách thức
Tâm lý an phận, ngại đổi khác của người nông dân là rào cản lớn nhất cho phát triển cộng đồng xã hội nông thôn theo hướng văn minh và vững chắc. Đa số hộ nông dân bao đời nay đều bằng lòng với diện tích quy hoạnh đất đai được thừa kế từ đời này sang đời khác. Họ bằng lòng với điều kiện kèm theo sản xuất sẵn có, lối sống tằn tiện cố hữu, khó đổi khác. Tâm lý này ảnh hưởng tác động đến góc nhìn “ cầu ” về những hàng hoá, dịch vụ thiết yếu trên thị trường khu vực nông thôn .
Các mối quan hệ mái ấm gia đình, làng xã quá thân thiện cũng dẫn tới thử thách trong công tác làm việc đấu tranh, chống lại những tệ nạn xã hội và những yếu tố chưa ổn trong quy trình kiến thiết xây dựng và phát triển cộng đồng dân cư nông thôn. Đây chính là nguyên do dẫn tới nhiều lề lối, hủ tục vẫn sống sót ở góc nhìn văn hoá – xã hội nông thôn nước ta .
Số lượng hộ nông dân có xu thế giảm theo thời hạn do qúa trình di cư và quy đổi nghề của lao động nông thôn. Mặc dù, số lượng này có khuynh hướng giảm so với năm năm nay. Việc số hộ nông dân làm nông nghiệp giảm trong quy trình tiến độ gần đây cho thấy, nghề nông nghiệp không phải là ngành sản xuất chính của những hộ mái ấm gia đình sinh sống ở khu vực nông thôn, thay vào đó, những hoạt động giải trí sản xuất kinh doanh thương mại phi nông nghiệp ngày càng thông dụng. Điều này là khuynh hướng tất yếu bởi lẽ thu nhập từ những hoạt động giải trí phi nông nghiệp đem lại thu nhập cao và không thay đổi hơn cho lao động nông thôn. Điều này đặt ra bài toán cho phát triển nền nông nghiệp nước ta trong thời hạn tới là cần không thay đổi số đơn vị chức năng hộ sản xuất nông nghiệp để có quy hoạch, kế hoạch phát triển đơn cử cho từng ngành nghề, từng địa phương .
Biến đổi khí hậu và dịch bệnh tác động ảnh hưởng không nhỏ đến điều kiện kèm theo sống và sản xuất của những hộ ND. Diễn biến khó lường của biến hóa khí hậu và dịch bệnh ngày càng trở nên nghiêm trọng và vượt qua sự năng lực nhận diện, tầm trấn áp và năng lực thích ứng của những hộ ND. Nếu cộng đồng dân cư nông thôn không sớm được tương hỗ nâng cao nhận thức và có những ngữ cảnh đối phó với những công nghệ tiên tiến, quy mô thích ứng tương thích thì sẽ bị ảnh hưởng tác động nặng nề khi những sự kiện thiên tai xảy ra .
Kết luận và kiến nghị về nâng cao vai trò của các hộ ND trong phát triển cộng đồng nông thôn Việt Nam trong thời kỳ mới
Về góc nhìn đời sống chính trị : vai trò của những hộ ND còn mờ nhạt, chưa rõ nét. Do vậy thiết yếu cần kêu gọi thêm sự tham gia của hộ nông dân trên cơ sở tự nguyện để họ hoàn toàn có thể tham gia, góp phần quan điểm, tranh luận, phản biện một cách dân chủ trong những tổ chức triển khai chính trị xã hội theo Quy chế dân chủ cơ sở và nay là Pháp lệnh dân chủ. Người nông dân sẽ có thời cơ tham gia gánh vác việc dân, thực thi nghĩa vụ và trách nhiệm với dân ( Đặng Thị Việt Phương và Bùi Quang Dũng, 2011 ) .
Về góc nhìn sản xuất : do sự tham gia link sản xuất ( ngang – dọc ) của những hộ ND vẫn còn lỏng lẻo, do vậy cần sự đồng lòng và nỗ lực của những bên tương quan, đặc biệt quan trọng là vai trò liên kết của Nhà nước, nhà nước, Hội ND, Liên hiệp, Liên minh những Hợp tác xã, Thương Hội những doanh nghiệp, những nhà khoa học để người ND có thêm thời cơ tham gia sâu, rộng vào những link, kêu gọi sức mạnh tập thể, khai thác những tiềm năng cho phát triển sản xuất nông nghiệp ở nước ta .
Về khía cạnh văn hoá – xã hội: các giá trị văn hoá xã hội truyền thống vẫn được các hộ nông dân trân trọng và giữ gìn, bảo tồn. Tuy nhiên, do quá trình phát triển của điều kiện kinh tế – xã hội và cơ hội, thách thức từ bên ngoài dẫn đến cần xác định được những giá trị văn hoá chính thống cần bảo tồn và kiên quyết loại bỏ những luồng tư tưởng, phong trào văn hoá phi chính thống, không có lợi cho cộng đồng nông thôn. Đặc biệt, cơ hội về hội nhập toàn cầu sẽ tạo điều kiện quảng bá và khai thác tốt các giá trị văn hoá truyền thống đặc trưng của khu vực nông thôn Việt Nam với các du khách quốc tế thông qua các hoạt động phát triển du lịch cộng đồng, du lịch bản địa,…
Về góc nhìn môi trường tự nhiên : môi trường tự nhiên sống ở khu vực nông thôn còn nhiều chưa ổn, nhận thức và ứng xử của người nông dân chưa coi trọng bảo vệ môi trường tự nhiên và tài nguyên vạn vật thiên nhiên. Do vậy thiết yếu phải tăng cường hoạt động giải trí tuyên truyền, giáo dục, nâng cao nhận thức và đổi khác hành vi sản xuất, hoạt động và sinh hoạt hàng ngày của người dân theo hướng phát triển vững chắc, xanh, sạch, đẹp. Ở nhiều vương quốc, sự ô nhiễm trong sản xuất nông nghiệp vẫn là một thử thách đáng kể so với việc cải tổ và bảo vệ thiên nhiên và môi trường nước của họ. Trong nghiên cứu và điều tra của K.L. Blackstocka và cs. ( 2010 ) trình diễn những phát hiện từ một tổng quan tài liệu về những yếu tố tác động ảnh hưởng đến hành vi của nông dân trong đó có đề cập đến sự biến hóa trong cách tiếp cận để cung ứng lời khuyên cho người ND. Thay vì đặt nông dân ở vị trí thụ động đảm nhiệm lời khuyên, tiếp đón chuyển giao kiến thức và kỹ năng từ những chuyên viên, nông dân hoàn toàn có thể đặt câu hỏi, san sẻ kinh nghiệm tay nghề, sự hiểu biết, trao đổi kỹ năng và kiến thức. Khi nông dân nhận thấy quan điểm của họ được lắng nghe, được tôn trọng, họ chuẩn bị sẵn sàng hợp tác với những chuyên viên, quy đổi phương pháp sản xuất, vận dụng những giải pháp để giảm thiểu sự ô nhiễm so với môi trường tự nhiên nước .
Như vậy, phát triển cộng đồng dân cư nông thôn cần chăm sóc đến cả 4 góc nhìn của đời sống chính trị, sản xuất, văn hoá và môi trường tự nhiên. Điều kiện để phát triển cộng đồng nông thôn là phải lấy nguồn lực bên trong là cơ bản, là kế hoạch, là lâu dài hơn, là quyết định hành động. Nguồn lực bên trong gồm có mạng lưới hệ thống chính trị, tài nguyên con người, truyền thống cuội nguồn lịch sử dân tộc văn hóa truyền thống, tài nguyên đất đai, nước, không khí, trong đó, yếu tố con người quyết định hành động toàn bộ. Chính thế cho nên, người nông dân đóng vai trò là chủ thể, là TT, nông thôn là nền tảng và nông nghiệp được coi là động lực của quy trình phát triển kinh tế tài chính – xã hội bền vững và kiên cố. Nông dân tham gia tích cực trong mọi quy trình ra quyết định hành động về chủ trương phát triển nông thôn ; kiến thiết xây dựng cộng đồng nông thôn. Để người nông dân thực sự “ được tự do và tự quyết định hành động trên luống cày, thửa ruộng của mình ”, lựa chọn giải pháp sản xuất, kinh doanh thương mại làm giàu, làm đẹp cho mình, cho quê hương chính chủ trương, đường lối của Đảng và chủ trương, pháp lý của Nhà nước ta đang hướng tới .
Tài liệu tham khảo
Bùi Quang Dũng (2013). Nông dân – Những vấn đề cơ bản và đương đại. Nhà xuất bản Khoa học xã hội.
Bùi Quang Dũng & Nguyễn Thị Khánh Hòa (2017). Sự tham gia của các tổ chức chính trị xã hội trong xây dựng nông thôn mới. Tạp chí Xã hội học, số 3.
Đặng Kim Khôi & Trần Công Thắng (chủ biên) (2019). Bức tranh sinh kế người nông dân Việt Nam trong thời kỳ hội nhập. Nhà xuất bản Nông nghiệp. Hà Nội.
Đặng Thị Việt Phương & Bùi Quang Dũng (2011). Các tổ chức xã hội tự nguyện ở nông thôn đồng bằng sông Hồng: Liên kết và trao đổi xã hội. Tạp chí Xã hội học, số 4, tr31.
Dương Chí Thiện (2012). Vai trò và những đóng góp chủ yếu của các tổ chức xã hội tự nguyện trong xây dựng nông thôn mới ở Việt Nam hiện nay. Tạp chí Xã hội học, số 2, tr14.
FAO (2018). Small Farm Family. Retrieved 7 7, 2021, from Food and Agriculture Organization of the United Nations: www.fao.org/family-farming/themes/small-family-farmers
Nguyễn Đức Chiện (2020). Nhận diện giá trị văn hóa cốt lõi của làng Việt trong bối cảnh toàn cầu hóa. Tạp chí KHXH-NV Nghệ An, số 7, tr14.
Nguyễn Thị Trà Vinh (2016). Nghiên cứu các chính sách và giải pháp bảo tồn và phát huy văn hóa truyền thống trong xây dựng nông thôn mới. Nhiệm vụ khoa học và công nghệ Chương trình Nông thôn mới, giai đoạn 2011-2015. Bộ Nông nghiệp và phát triển nông thôn.
Nguyễn Trọng Bình (2020). Một số vấn đề đặt ra về sự tham gia của người dân trong quá trình xây dựng nông thôn mới ở nước ta hiện nay. Tạp chí Mặt trận Tổ quốc Việt Nam.
Trần Đức Viên (2020). Nông nghiệp Việt Nam: những vấn đề tồn tại. Tại: https://tiasang.com.vn/-quan-ly-khoa-hoc/Nong-nghiep-Viet-Nam-Nhung-van-de-ton-tai-26635 (Truy cập ngày 15/7/2021)
Trương Quốc Cần & Đào Thế Anh (2021). Gỡ bỏ những rào cản để nâng cao hiệu quả sử dụng đất nông nghiệp và đảm bảo quyền lợi của nông dân. Viện Tư vấn Phát triển Kinh tế Xã hội Nông thôn và Miền núi. Tại: https://cisdoma.org.vn/go-bo-nhung-rao-can-de-nang-cao-hieu-qua-su-dung-dat-nong-nghiep-va-dam-bao-quyen-loi-cua-nong-dan/ (Truy cập ngày 20/7/2021)
Trương Xuân Trường (2019). Về phát triển nông thôn và vai trò của văn hóa trong phát triển nông thôn ở nước ta. Tạp chí Cộng sản.
