Phản ứng trao đổi giữa axit và bazo là một trong những kiểu phản ứng quan trọng nhất. Khi axit và bazo tương tác với nhau, chúng sẽ tạo thành một loại muối và nước. Đây được gọi là phản ứng trao đổi axit-bazo .
Trong phản ứng này, axit cần phải có một nhóm – COOH hoặc – SO3H, và bazo phải có nhóm – NH2 hoặc – OH để hoàn toàn có thể tương tác với nhau. Khi hai chất này phối hợp, nhóm – COOH hoặc – SO3H của axit sẽ nhường proton ( H + ) cho nhóm – NH2 hoặc – OH của bazo, tạo ra một phân tử muối và một phân tử nước .Phản ứng trao đổi axit-bazo hoàn toàn có thể được trình diễn bằng công thức chung sau :
Axit + Bazo → Muối + Nước
Chẳng hạn như phản ứng giữa axit clohiđric ( HCl ) và bazo kali hidroxit ( KOH ) :HCl + KOH → KCl + H2OTrong trường hợp này, nhóm – OH của bazo kali hidroxit cặp đôi với proton của axit clohiđric để tạo ra phân tử nước, còn muối kali clo ( KCl ) được tạo thành .Phản ứng trao đổi axit-bazo là một phản ứng cân đối, có nghĩa là số mol axit bằng số mol bazo trước và sau phản ứng. Điều này cũng có nghĩa là pH của dung dịch trước và sau phản ứng sẽ khác nhau. Nếu axit nhiều hơn, dung dịch sẽ có tính axit và pH sẽ thấp hơn 7. Nếu bazo nhiều hơn, dung dịch sẽ có tính bazơ và pH sẽ cao hơn 7. Nếu số mol axit bằng số mol bazo, dung dịch sẽ có pH bằng 7 và được gọi là dung dịch trung tính .
Phản ứng trao đổi axit-bazo là rất quan trọng trong nhiều quá trình tự nhiên và trong sản xuất hóa học. Ví dụ, trong quá trình tráng men, phản ứng trao đổi axit-bazo được sử dụng để loại bỏ các tạp chất và tạo bề mặt men sáng bóng. Trong y học, phản ứng trao đổi axit-bazo là cơ sở của nhiều phương pháp chẩn đoán và điều trị bệnh.
Phản ứng trao đổi giữa bazo và muối
Phản ứng trao đổi giữa bazo và muối là kiểu phản ứng mà trong đó một bazo phản ứng với một muối để tạo ra mẫu sản phẩm khác. Một ví dụ về phản ứng này là phản ứng giữa hydroxit bari và sunfat đồng để tạo ra sunfat bari và hydroxit đồng .Công thức phản ứng giữa Ba ( OH ) 2 và CuSO4 là :
Ba(OH)2 + CuSO4 → BaSO4 + Cu(OH)2
Trong phản ứng này, Ba ( OH ) 2 là bazo và CuSO4 là muối. Khi hai chất này phản ứng với nhau, loại sản phẩm tạo ra là BaSO4 và Cu ( OH ) 2 .Điều kiện để phản ứng trao đổi giữa bazo và muối xảy ra là những chất tính năng cần hào tan và hiệu quả tạo thành cần có chất khí và chất không tan. Trong trường hợp của phản ứng trên, BaSO4 là chất không tan và Cu ( OH ) 2 là chất kém tan .
Việc biết và hiểu những phản ứng trao đổi giữa những chất là rất quan trọng trong hóa học, đặc biệt quan trọng là trong nghiên cứu và phân tích hóa học và tổng hợp hóa học. Bạn cần nắm vững những điều kiện kèm theo để phản ứng trao đổi hoàn toàn có thể xảy ra và cần phải thực hành thực tế để nâng cao kiến thức và kỹ năng của mình trong việc xác lập những loại sản phẩm phản ứng và những điều kiện kèm theo phản ứng .
