Nhân viên thao tác trong chương trình phát triển cộng đồng đóng vai trò là người tổ chức triển khai, lập kế hoạch, người tổ chức triển khai và xúc tác cho quy trình hợp tác, người tu dưỡng nâng cao nhận thức, kỹ năng và kiến thức của người dân về điều kiện kèm theo sống và quyền phúc lợi và phát triển, đồng thời cũng là cầu nối giữa nhóm người nghèo, thiệt thòi với những nguồn lực sẵn có .
Tác viên cộng đồng còn tạo ra những chuyển biến quan trọng như làm đổi khác thái độ và hành vi của cá thể, tạo ra những biến hóa trong những mối quan hệ trong những nhóm và tổ chức triển khai của cộng đồng .
Những vai trò cụ thể của tác viên cộng đồng được thể hiện như sau:
– Người xúc tác:
Với vai trò xúc tác, tác viên cộng đồng sẽ là người gợi mở, hướng dẫn, tư
vấn cho cộng đồng để cộng đồng xem xét và đưa ra các giải pháp phù hợp với
khảnăng, nhu cầu của họ. Tác viên cộng đồng không làm hộ, làm thay.
78
Nhiệm vụđầu tiên của tác viên là tập hợp người dân vào những nhóm để san sẻ với họ những thông tin về đời sống. Là người tạo thời cơ, điều kiện kèm theo thuận tiện đểngười dân tăng dần năng lực luận bàn, lựa chọn, lấy quyết định hành động và cùng hành vi để xử lý những yếu tố của họ. Là người tạo bầu không khí thân tình cởi mởvà đối thoại, khuyến khích sự tham gia của người dân vào tiến trình phát triển của cộng đồng .
Xu hướng lúc bấy giờ trong những hoạt động giải trí phát triển cộng đồng là làm cùng, làm với chứ không phải làm giúp, làm thay. Làm giúp, làm thay được coi là sự tước đoạt năng lực chủđộng, tự lập, tự quyết của dân cư .
Nguy cơ làm thay thường xảy ra nhất so với tác viên cộng đồng vì những tác viên đến với cộng đồng với lòng nhiệt tình, ngoài những còn do thái độ của người trên, người đi giúp người khác. Cách làm tạo thuận tiện được nhấn mạnh vấn đề trong mọi nghành hoạt động giải trí vì chỉ có cách này mới phát huy được tiềm năng của tập thể .
– Người biện hộ:
Tác viên với tư cách là người đại diện cho tiếng nói của nhóm/cộng đồng
đềđạt đến cơ quan công tác, các cấp thẩm quyền những vấn đề bức xúc của các
nhóm/cộng đồng và kêu gọi người khác hưởng ứng nhằm tạo ra một chuyển
biến về nhận thức, hoặc một sự hỗ trợ tích cực hơn cho các đối tượng thiệt thòi.
Thí dụ: biện hộ cho việc chăm sóc bảo vệ trẻ em bị lạm dụng lao động
– Người nghiên cứu:
Tác viên là người cùng với những người nòng cốt trong cộng đồng tích lũy, khám phá, và nghiên cứu và phân tích những thế mạnh, thế yếu, yếu tố, tiềm năng sẵn có trong cộng đồng. Tác viên giúp cộng đồng chuyển những nghiên cứu và phân tích đó thành những chương trình hành vi đơn cử. Thí dụ : Khảo sát chăm nom trẻ mồ côi, người tàn tật trong cộng đồng .
– Người huấn luyện:
Trước tiên là tu dưỡng những nhóm trong cộng đồng hiểu biết về mục tiêu, kế hoạch phát triển của dự án Bất Động Sản / chương trình hành vi. Bồi dưỡng kỹ năng và kiến thức thao tác chung trong nhóm, kỹnăng tổ chức triển khai và quản trị. Đặc biệt quan tâm đến tu dưỡng những giá trị, thái độ hợp tác và tôn trọng sự tham gia, sự tự quyết của người dân. Với ý thức cởi mở, học hỏi và phát huy những kinh nghiệm tay nghề tốt của cộng đồng, tác viên sẽ là người giảng dạy song hành với cộng đồng chứ không phải là thầy giáo của cộng đồng. Việc giảng dạy thường theo phương
79
pháp giáo dục chủ động, giáo dục, đào tạo cho người lớn tuổi.
– Người lập kế hoạch:
Các chương trình hành vi cần được bàn luận, và sắp xếp một cách có mạng lưới hệ thống, có giám sát, có chỉ bảo để thống kê giám sát được những mục tiêu mong ước. Tác viên sẽ tham mưu, tương hỗ để cộng
đồng thiết kế xây dựng chương trình phát triển cộng đồng, kiến thiết xây dựng những chương trình hành đồng bằng việc cùng họ bàn luận và sắp xếp một cách có mạng lưới hệ thống, có thống kê giám sát, có chỉbáo để giám sát được những mục tiêu mong ước. Trao đổi lẫn nhau sẽ học hỏi được những tiến trình hoạch định và thi hành những quyết định hành động do chính cộng đồng đề ra .
Trong trong thực tiễn, tác viên sẽ cảm thấy khó mà tránh khỏi việc “ cho quan điểm ”, bạn hãy cẩn trọng khi được hỏi quan điểm chính bới cách vấn đáp và câu vấn đáp của bạn dễ đẩy bạn vào vai trò dữ thế chủ động, làm thay, “ làm cho ” chứ không phải “ làm với ” cộng đồng. Theo từng bước phát triển của cộng đồng, tác viên sẽ giảm dần thế chủđộng của mình trong những vai trò trên để rút lui dần ra khỏi cộng đồng .
