TP – Cứ mỗi mùa học bổng Đọt Chuối Non, những thầy cô giáo những huyện thành trên Tây Nguyên lại cùng phóng viên báo chí bầu chọn, gửi đến báo Tiền Phong những học viên xứng danh là tấm gương sáng về vượt khó, hiếu học, hiếu thảo cho bạn hữu đồng trang lứa. Rất nhiều em trong số đó đã vượt qua thử thách nghiệt ngã của số phận nhờ nghị lực khác thường .
Đôi sao sáng bất ngờ
Thông qua Sở Giáo dục-Đào tạo tỉnh Đắk Lắk, Ban đại diện thay mặt báo Tiền Phong khu vực Tây Nguyên đã ý kiến đề nghị những suất học bổng được trao lần thứ 13 vào ngày 30/12/2019 tại xã Ea Dah huyện Krông Năng, sẽ dành cho học viên 3 huyện phía Bắc tỉnh, là Krông Buk, Krông Năng, Ea Hleo, và thị xã Buôn Hồ.
Quá trình tuyển chọn lần này bỗng xuất hiện “2 ngôi sao” thành tích vượt trội, mà lại thuộc 2 địa phương khác, đó là em Hồ Thị Ái Vy (sinh năm 2003, nhà ở thôn Quảng Lộc, xã Đạo Nghĩa, huyện Đắk R’lấp, tỉnh Đắk Nông) và em Triệu Bảo Thiên (SN 2005) người dân tộc Dao, nhà tận thôn Sông Chò, xã Cư San, huyện M’Đrắk, tỉnh Đắk Lắk.
Hồ Thị Ái Vy bị khiếm thị, phải rời xa vòng tay mái ấm gia đình từ năm 7 tuổi, sang tỉnh Đắk Lắk vào trường Nuôi dạy trẻ khuyết tật Hy Vọng để được học chữ nổi Braille, rồi chuyển qua trường Khuyết tật Vi Nhân của nhà dòng Phaolo ở đường Phan Chu Trinh, TP Buôn Ma Thuột. Dù đau yếu nhưng sức học Ái Vy ngày càng văn minh. Em được trình làng sang trường trung học cơ sở Phạm Hồng Thái để được học hòa nhập cùng những bạn mắt sáng. Suốt 4 năm học ở trường trung học cơ sở Phạm Hồng Thái, cô bé gầy gò Ái Vy luôn đạt thương hiệu học viên giỏi, dù chỉ viết và đọc bằng tay. Vy san sẻ : Ngoài những môn được miễn học như : Mỹ thuật, Tin học, Thể Dục, Công nghệ, còn lại em học bình đẳng như những bạn khác, chỉ độc lạ ở chỗ em học bằng bộ sách giáo khoa chữ nổi. 
Ái Vy luyện đàn Piano tại trường Khuyết tật Vi Nhân
Không chỉ học giỏi, Vy còn có năng khiếu sở trường âm nhạc, em đàn organ thành thạo và có giọng hát trong veo. Trong Lễ trao học bổng Đọt chuối non lần thứ 12 do báo Tiền Phong tổ chức triển khai tại xã vùng sâu Pờ Tó huyện Ia Pa tỉnh Gia Lai vào đầu năm 2019, Ái Vy đã cùng ban nhạc khiếm thị của trường Vi Nhân trình diễn những ca khúc tươi tắn, đầy kỳ vọng khiến toàn bộ người theo dõi rưng lệ. Hiện Vy đang học lớp 10A10 trường trung học phổ thông Lê Quý Đôn ( TP. Buôn Ma Thuột ) với mơ ước sẽ trở thành cô giáo để dạy chữ cho trẻ nhỏ cùng cảnh ngộ. Thầy chủ nhiệm Nguyễn Ngọc Lộc, giáo viên dạy môn Vật lý lớp 10 – A10 rất tự hào khi kể về nữ sinh đặc biệt quan trọng Hồ Thị Ái Vy. Thầy cho biết Vy đã nỗ lực khác thường để học không thua kém những bạn khỏe mạnh mắt sáng. Còn Triệu Bảo Thiên là anh cả của 2 em nhỏ sống với bà nội nghèo ở xã vùng sâu Cư San, cách TP Buôn Ma Thuột TT tỉnh tới 120 km. Bố mất sớm vì tai nạn đáng tiếc lao động, bà mẹ trẻ theo chồng mới cắt đứt liên lạc với những con nên 3 bạn bè Thiên thành trẻ mồ côi. Năm nay mới 14 tuổi, nhưng đã nhiều mùa hè Thiên đi trồng keo và bóc vỏ keo thuê, còng sống lưng cõng gỗ để kiếm tiền giàn trải việc học, giúp bà nuôi những em. Nhà quá xa trường, Thiên vào lớp 9A được thầy cô cho ở nội trú trong trường Phổ thông Dân tộc Bán trú trung học cơ sở Tô Hiệu, gần hơn nhưng cũng cách nhà 15 cây số. Em gái kế Thiên cũng được ở gần anh. Trong tuần, hai đồng đội một buổi học, một buổi phụ bưng bê cho quán bún mà vẫn bảo ban nhau học chăm, đều là học viên giỏi tổng lực nhiều năm liền. Hiện Triệu Bảo Thiên là lớp trưởng lớp 9A, thành viên đội tuyển học viên giỏi môn Lịch sử của trường. Cậu bé người Dao ở xã vùng sâu tâm sự em quyết học giỏi để trở thành luật sư, vừa thoát cảnh sống nghèo khó vừa giúp xã hội bảo vệ công minh, lẽ phải. 
Triệu Bảo Thiên rửa bát thuê giúp bà nuôi 2 em mồ côi
Sống nhờ máu của người khác
Từ lúc sinh ra, em Hoàng Thị Xuân Tình, học viên lớp 7B trường trung học cơ sở Hoàng Văn Thụ ( xã Cư Amung, huyện Ea H’leo, Đắk Lắk ) đã bị bệnh huyết tán bẩm sinh, khung hình không tự sản sinh ra máu được. Gia đình đưa em xuống bệnh viện ở TP. Hồ Chí Minh điều trị suốt ba năm mới giữ được tính mạng con người, nhưng để sống tiếp Tình cứ phải được truyền máu mỗi tháng một lần. Những đợt truyền máu, thải sắt đau đớn lê dài cả tuần trong bệnh viện khiến Tình luôn ám ảnh, sợ hãi. Lớn lên, em ý thức được căn bệnh của mình nên biết trân trọng từng phút giây được sống, nhất là những lần “ đói ” máu.
Tình kể : Em biết bệnh của mình không trị dứt hẳn mà phải sống nhờ máu của người khác, tuy nhiên từng ngày trôi qua, em luôn nhận được tình yêu thương của mái ấm gia đình. Mỗi khi cơn đau ập đến, em lại nhớ đến cảnh cha mẹ quần quật lao động trên nương rẫy, đó là động lực thôi thúc em phải can đảm và mạnh mẽ sống thật tốt. 
Em Tình trò chuyện với mẹ sau giờ tan trường
Sau những đợt tiếp máu, Tình lại học ngày học đêm để bù đắp kiến thức và kỹ năng. Suốt 7 năm qua, Tình luôn đạt học lực khá giỏi, được thầy cô, bè bạn yêu quý. Mẹ em, bà Vi Thị Sâm kể : Những ngày gần tới lịch hẹn truyền máu, người Tình xanh lè nhưng em vẫn gắng gượng đi học. Đợt thi cuối năm lớp 6 vừa mới qua, em suýt ngất vì cố thi cho xong. May mái ấm gia đình đưa Tình đi cấp cứu kịp thời, nhà trường cũng tạo điều kiện kèm theo cho em thi lại, đạt tác dụng cao.
Tuổi thơ nặng gánh lo toan
Gia đình em Đào Kiến Quốc, học viên lớp 8D, trường THCS Lý Tự Trọng ( xã Pơng Drang, huyện Krông Buk, Đắk Lắk ) đang ấm êm thì bố em bị tai biến, mất sức lao động. Người mẹ trở thành trụ cột, vừa kiếm tiền lo cho chồng vừa nuôi chị em Quốc ăn học. Từ đó, Quốc không còn hồn nhiên như chúng bạn cùng trang lứa. Sau giờ học trên lớp, Quốc lại về nhà lo cơm nước cho bố và phụ mẹ thao tác nhà. Những năm qua, Quốc luôn đạt học viên giỏi tổng lực, là thành viên đội tuyển học viên giỏi môn Toán của trường. Cô Lê Thị Minh Nguyệt, giáo viên chủ nhiệm lớp 8D trường THCS Lý Tự Trọng kể về cậu học trò mà cô thương nhất : Quốc ít nói, chỉ bộc lộ ý chí bằng quyết tâm trong học tập. Em học tốt tổng thể những môn và tham gia sôi sục những hoạt động giải trí của trường học. Hiểu được thực trạng của Quốc, những bạn trong lớp và thầy cô giáo đều chăm sóc, động viên em giữ vững ý thức vượt khó. 
Em Quốc ( giữa ) trao đổi bài học kinh nghiệm với những bạn cùng lớp Tảo tần không kém gì Quốc, nữ sinh H’Soát Niê Kđăm người Êđê học lớp 7A, trường THCS Tô Vĩnh Diện, xã Ea Đrông, thị xã Buôn Hồ sáng nào cũng dậy sớm đạp xe 5 km đến trường, trưa về cơm xong lập tức tất tả đi cuốc đất, trồng rau, chăn bò, nuôi gà, chăm em … Chưa đầy 12 tuổi, H’Soát đã cố gắng nỗ lực tận dụng mọi nơi hoàn toàn có thể học, dắt bò đi chăn em cũng mang sách theo, khi lên lớp lại thành thạo hướng dẫn những bạn cùng văn minh. H’Soát kể : Trước đây cha mẹ em không được đi học, chỉ biết làm rẫy nên nghèo khó. Em phải học thật giỏi để có đời sống tốt hơn. Thầy Y Trung Mlô, giáo viên chủ nhiệm lớp H ’ Soát cho hay : Cả lớp toàn người Êđê, hầu hết những em nhút nhát nhưng H ’ Soát thì rất mưu trí, linh động. Em chính là gương sáng hiếu học, hiếu thảo cho những bạn khác noi theo. 
H ’ Soát ( bên phải ) tận dụng giờ ra chơi hướng dẫn bài cho bạn
Cô giáo thương trò nghèo vùng sâu
Sáng 30/12/2019, theo kế hoạch, 83 học sinh được Phòng Giáo dục-Đào tạo các huyện tổ chức đưa đến điểm nhận học bổng bằng ô tô, thì em Triệu Bảo Thiên sẽ được cô Nguyễn Vân Nhi (30 tuổi) Tổng phụ trách Đội của trường PTDTBT THCS Tô Hiệu đèo bsằng xe máy vượt hơn 100 km đến xã Ea Dah.
Thấy Ban tổ chức triển khai chương trình lo ngại điện thoại thông minh thăm hỏi động viên, cô Nhi trấn an “ Không sao đâu ạ, miễn Bảo Thiên được nhận học bổng là em mừng lắm rồi ! ”. Suốt 8 năm công tác làm việc ở ngôi trường cách nhà tới 50 km, cô Vân Nhi kể cô đã quen chạy xe máy đường dài trong đêm hôm. Cô cho biết đã nhờ người đưa Thiên vượt chặng đường xa thẳm ra nhà cô ngủ lại vào chiều chủ nhật 29/12, để hôm sau cô trò sẽ khởi hành từ 4 h sáng, mong kịp đến nơi đúng giờ dự lễ. “ Cô trò em bồn chồn và vinh dự lắm. Hẳn đây sẽ là kỷ niệm đẹp, khó quên trong chuyện nghề của em, một cô giáo công tác làm việc ở xã vùng sâu, heo hút giữa thảo nguyên toàn núi đồi như Cư San ” – Cô Vân Nhi san sẻ.
Hoàng Thiên Nga – Huỳnh Thủy
