Ngày 29/8, tại Quảng trường Ba Đình lịch sử sẽ diễn ra chương trình đặc biệt kỷ niệm 40 năm thực hiện Di chúc Bác Hồ, 40 năm gìn giữ lâu dài và bảo vệ an toàn thi hài Bác với tên gọi: “Hồ Chí Minh – Cả một đời vì nước vì dân” do Ban Quản lý Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Báo CAND và Đài Truyền hình TP Hồ Chí Minh tổ chức.
Trong chương trình này, người theo dõi sẽ được chiêm ngưỡng và thưởng thức những ca khúc xúc động viết về Bác kính yêu. Nhân dịp này, phóng viên báo chí Chuyên đề VNCA xin san sẻ với fan hâm mộ tâm sự của 3 trong số những nhạc sĩ về thực trạng sinh ra những ca khúc vượt thời hạn ấy .
Nhạc sĩ Thuận Yến: Tôi có nhiều duyên nợ với miền Trung
– Thưa nhạc sĩ Thuận Yến, được biết trong đêm đại nhạc hội kỷ niệm 40 năm thực hiện Di chúc Bác Hồ, ông là người có 2 bài hát được biểu diễn trong chương trình đó. Một trong 2 bài hát đó là bài “Miền Trung nhớ Bác”. Vậy ông có thể kể cho độc giả nghe những cảm xúc của mình khi viết bài hát đó?
+ Bản thân tôi là người miền Trung nên tôi hiểu hơn ai hết tấm lòng của người miền Trung so với Bác. Tôi có cảm xúc mình mắc nợ với miền Trung vì chưa làm được điều mình hằng mong ước. Vào thời gian đó, tôi đang công tác làm việc tại Đoàn Văn công của Quân khu 5 .
Một hôm, có người bạn đến bên tôi và gợi ý : ” Thời gian này rất thích hợp để ông viết một bài hát biểu lộ tình cảm của người miền Trung với Bác “. Lời gợi ý đó như một luồng gió thổi bùng lên ngọn lửa đang âm ỉ cháy trong lòng tôi. Vậy là bài hát ” Miền Trung nhớ Bác ” đã sinh ra chỉ trong khoảng chừng 1 tuần sáng tác miệt mài. Lần tiên phong khi tôi hát bài hát này cho mọi người trong đoàn nghe, ai nấy đều rưng rưng xúc động .
 |
| Nhạc sĩ Phạm Trọng Khôi đang tập cho các ca sĩ tham gia chương trình. Ảnh: Minh Trí |
– Có kỷ niệm nào gắn bó với bài hát này mà cho đến bây giờ nhạc sĩ vẫn không thể nào quên?
+ Có chứ. Tôi nhớ một lần, bài hát ” Miền Trung nhớ Bác ” được màn biểu diễn ở một hội trường lớn, người theo dõi ngồi nghe lúc đó có cả nhà thơ Tố Hữu. Sau khi nghe xong, nhà thơ Tố Hữu đã thốt lên hỏi người bên cạnh : ” Ai sáng tác bài hát này mà hay quá vậy ? “. Khi ấy, tôi ngồi ngay hàng ghế sau và nghe được câu nói đó. Thực tình là tôi rất xúc động và luôn coi đó như một lời động viên vô giá cho cuộc sống phát minh sáng tạo nghệ thuật và thẩm mỹ của mình .
– Theo nhạc sĩ, ai là người thể hiện bài hát này thành công nhất?
+ Người tiên phong hát thành công xuất sắc bài hát này là ca sĩ Thanh Lam – con gái tôi. Khi đó Lam còn đang theo học môn đàn tỳ bà hệ 11 năm của Nhạc Viện TP.HN. Vì khởi đầu mái ấm gia đình tôi hướng cho Lam học về nghệ thuật và thẩm mỹ dân tộc bản địa. Thế nên những bài hát mang âm hưởng dân ca Lam biểu lộ rất thướt tha, sâu lắng .
Mà bài hát “Miền Trung nhớ Bác” thì lại mang đậm chất dân ca “Chúng con sinh ra khi nước còn chia cắt/ Nỗi nhớ Bác Hồ dằng dặc đến miền Trung“. Tôi nghĩ, bài hát thành công được như ngày hôm nay không chỉ bởi ca từ và giai điệu của nó, mà phần nào còn nhờ vào sự truyền cảm của người ca sĩ…–PageBreak–
Nhạc sĩ Chu Minh: Vẫn vẹn nguyên niềm xúc động
Đã gần 40 năm kể từ khi ca khúc “Người là niềm tin tất thắng” ra đời, nhưng mỗi lẫn nghe lại bài hát này, trái tim tôi vẫn vẹn nguyên niềm xúc động. Tôi còn nhớ, khi đi cùng đoàn Hội Nhạc sĩ Việt Nam vào viếng Bác vào ngày cuối cùng, chúng tôi không ai cầm được nước mắt. Trước đó, tôi lại có vinh dự 3 lần được gặp Bác Hồ nên những ấn tượng, tình cảm của Bác đối với tôi rất in sâu trong trí nhớ.
|
| Nhạc sĩ Chu Minh và nữ nhạc sĩ Quỳnh Hợp. |
Tôi đã có 1 số ít bài hát về Bác rồi, nhưng khi đứng trước nỗi đau lớn ấy, tôi lại có tâm lý rằng phải biến nỗi đau thương này thành những nốt nhạc ngợi ca Người với hai góc nhìn chính : Bác là tình yêu lớn của nhân dân và Bác là một người chiến sỹ đấu tranh cho tự do của loài người .
Ngay trong tháng 9 năm đó, tôi hoàn thành xong bài hát. NSƯT Bích Liên là người tiên phong bộc lộ bài hát này và biểu lộ rất thành công xuất sắc. Tôi cứ nhớ mãi buổi màn biểu diễn tiên phong tại Nhà hát Lớn năm đó, người theo dõi vỗ tay mãi và nhu yếu ca sĩ Bích Liên phải hát thêm một lần nữa .
Tôi thấy thật vinh dự, khi trong số 1.500 bài hát được sáng tác ngay trong năm 1969 sau khi Bác mất, bài hát của tôi được ghi nhận là một trong những bài tạo được nhiều ấn tượng tốt đẹp trong lòng công chúng .
Tôi rất mừng là ” Người là niềm tin tất thắng ” không những đọng lại trong lòng người yêu dấu Bác, tình nhân âm nhạc mà nó còn có được một đời sống riêng rất đa dạng và phong phú : Hầu như những hội diễn âm nhạc, cuộc thi âm nhạc đều có hát bài này. Đó là niềm hạnh phúc lớn lao của người nhạc sĩ. ” Người là niềm tin tất thắng ” là tác phẩm âm nhạc tận tâm nhất trong cuộc sống tôi và tôi cảm thấy thực sự suôn sẻ khi mình có được một tác phẩm như vậy để lại cho đời. Đó cũng là bài hát nằm trong chùm ca khúc mà tôi vinh dự được trao Trao Giải Nhà nước về Văn học Nghệ thuật năm 2001 .
Nhạc sĩ Huy Thục: “Bác đang cùng chúng cháu hành quân”
Năm 1969, khi Bác Hồ mất, cả đất trời đẫm nước mắt đau thương. Cho tới thời gian đó, đã có khá nhiều ca khúc hay và xúc động viết về Người. Là một nhạc sĩ, tôi cũng khát khao viết được một ca khúc về Bác Hồ, về tình cảm không riêng gì của tôi mà còn của hàng triệu đồng đội tôi đang từng ngày từng giờ chiến đấu ngoài mặt trận .
 |
Sau khi đi viếng Bác về, tôi quyết định hành động khoác balô vào mặt trận Quảng Trị. Những ngày ở cùng bạn bè, tôi nhận thấy rằng, họ đã vượt lên đau thương, hướng chắc tay súng. Đi tới đâu tôi cũng được nghe đồng đội chiến sỹ nói trong nước mắt : ” Dù khó khăn vất vả đến đâu, tất cả chúng ta cũng nhất định đi theo con đường của Bác “. Tôi nghe mà mừng như bắt được vàng. Đây sẽ là chủ đề xuyên suốt bài hát của mình .
Bên cạnh đó, khi Bác mất cũng là quy trình tiến độ những thế lực thù địch tận dụng để ra sức phá hoại cuộc đấu tranh giành độc lập, tự do của dân tộc bản địa, tôi muốn trải qua ca khúc để có một câu vấn đáp về ý chí quyết tâm của quân và dân ta. Bởi lúc đó, nếu tất cả chúng ta mất niềm tin, tất cả chúng ta sẽ không hề thắng lợi .
Và tôi đã viết những ca từ đầu tiên: “Đêm nay trên đường hành quân ra mặt trận/ Trùng trùng đoàn quân tiến bước theo con đường của Bác/ Nở ngàn hoa chiến công ta dâng lên Người/ Dâng lên tới Đảng cả niềm tin chiếu sáng ngời” ngay tại mặt trận.
Khi cảm hứng đang tuôn trào thì cũng là lúc tôi bị chảy máu dạ dày phải nằm viện. Đồng đội chuyển tôi từ mặt trận Đường 9 về bệnh viện. Lúc đó sức khỏe thể chất tôi rất yếu, hồng cầu tụt xuống chỉ còn 1 triệu đơn vị chức năng, bác sĩ nhu yếu phải nằm yên, tránh hoạt động nhưng mong ước triển khai xong bài hát vẫn thôi thúc trong lòng. Mỗi khi tỉnh dậy tôi lại mượn cây bút Trường Sơn của bác sĩ để chép nhạc .
Do phải nằm ngửa viết nên từng giọt mực rơi thấm cả xuống giường. Tôi đã viết bài hát giữa những cơn đau cho tới tháng 10-1969 thì hoàn thành xong. Sau khi bài hát sinh ra, cũng có người ” chê ” là không phải hành khúc, tôi đã khóc rất nhiều nhưng vẫn tin ca khúc của mình sẽ được khán thính giả tiếp đón .
Tới ngày 26/3/1970, cũng là ngày Đoàn Thanh niên Lao động được đổi tên thành Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, ca khúc được phát sóng lần tiên phong do tốp ca nam Nhà hát Ca múa nhạc Trung ương thực thi. Cũng trong năm đó, ca khúc được giải đặc biệt quan trọng của Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh. Và tôi niềm hạnh phúc vì cho đến nay, sau gần 40 năm sinh ra, ca khúc vẫn nhận được sự yêu quý của công chúng cả nước, vẫn được ca vang từ những chương trình thẩm mỹ và nghệ thuật đến … sân bóng đá
