LTS : Du lịch cộng đồng ( DLCĐ ) là mô hình kết hợp sinh thái, văn hóa truyền thống, trong đó cộng đồng là người tổ chức triển khai, quản trị, cùng hưởng lợi dựa trên điều kiện kèm theo vạn vật thiên nhiên và văn hoá với tiềm năng bảo vệ thiên nhiên và môi trường, giữ gìn truyền thống, cải tổ đời sống nhân dân .Từ những điểm DLCĐ nổi tiếng như : Bản Lác, xã Chiềng Châu, huyện Mai Châu ( Hòa Bình ), xã Bản Hồ, thị xã Sa Pa ( Tỉnh Lào Cai ), bản Pác Ngòi, xã Nam Mẫu, huyện Ba Bể ( Bắc Kạn ) …, soi chiếu vào trong thực tiễn thì thấy Bắc Giang có nhiều tiềm năng tăng trưởng mô hình du lịch này .Lâu nay, nói đến du lịch Hòa Bình, nhiều người nghĩ ngay đến Mai Châu và điểm dừng chân tiên phong thường là bản Lác, xã Chiềng Châu. Nhưng đó là câu truyện của vài năm trước khi DLCĐ bản Lác tăng trưởng mạnh. Còn lúc bấy giờ, với những resort, điểm du lịch thăm quan, nghỉ ngơi ở nhiều nơi mọc lên, bản Lác dần bị mất thế ” duy nhất ” .
Khi nông dân làm du lịch
 |
| Bản Lác là điểm đến mê hoặc hành khách . |
Từ “ Nhà nghỉ số 6 ” của hộ làm DLCĐ tiên phong ở bản Lác, đến nay bản người Thái này đã có 73 hộ làm du lịch, chiếm 57 %. Nếu như từ năm 1993 đến khoảng chừng những năm 2000, khách đến bản Lác đa phần là người quốc tế thì hơn chục năm nay, khách trong nước nhiều hơn. Ông Hà Công Hồng, Trưởng bản cho biết : DLCĐ đã mang đến đời sống mới cho người dân bản Lác. Lượng khách quốc tế và trong nước đến đây tăng dần qua những năm. Có cung ắt có cầu, khách tăng, những hộ trong bản học nhau làm du lịch .Người dân cùng nhau tăng cấp nhà tại, chế biến món ăn ngon, xây dựng đội văn nghệ màn biểu diễn Giao hàng khách. Từ chỗ chỉ dệt khăn, áo thổ cẩm để mặc, phụ nữ bản Lác dần làm những loại đồ lưu niệm như khăn quàng cổ, vải treo tường, vòng đeo tay, ví, trong khi đàn ông làm cung nỏ, mõ trâu, chiêng, tù và, phách gỗ … để bán cho hành khách. Theo thời hạn, tư duy làm DLCĐ tại bản Lác dần hình thành và mô hình du lịch homestay – sống trong chính ngôi nhà của người dân được hành khách yêu thích, đặc biệt quan trọng là khách quốc tế .Bên cạnh cảnh sắc, truyền thống văn hóa truyền thống, DLCĐ bản Lác còn được nhiều hành khách lựa chọn bởi ngân sách hài hòa và hợp lý, không có thực trạng chèo kéo khách, bảo mật an ninh trật tự bảo vệ, khách có làm rơi đồ, người dân nhặt được sẽ mang đến nhà trưởng bản để thông tin tìm người đánh rơi … Diện tích đất canh tác ít, không có nghề phụ, trên địa phận huyện cũng rất ít nhà máy sản xuất, xí nghiệp sản xuất để hoàn toàn có thể xử lý việc làm cho người dân. Do đó, DLCĐ đã góp thêm phần thôi thúc KT-XH tăng trưởng, đời sống người dân cải tổ rõ ràng .Địa phương đã phục dựng và duy trì tổ chức triển khai liên hoan “ Xên Mường ” của dân tộc bản địa Thái ; thiết kế xây dựng khu tọa lạc hiện vật, cổ vật dân tộc bản địa … Huyện cũng chăm sóc đào tạo và giảng dạy, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực cung ứng nhu yếu tăng trưởng du lịch. Hằng năm, người dân trong bản được tham gia những lớp tập huấn, tu dưỡng kỹ năng và kiến thức làm du lịch ; tuyến đường vào bản được lan rộng ra, bê tông hóa. Bãi đỗ xe được quy hoạch kiến thiết xây dựng thoáng rộng, rác thải được thu gom hằng ngày …Trưởng bản Hà Công Hồng phấn khởi cho biết thêm : DLCĐ đã xử lý việc làm cho khoảng chừng 300 lao động với thu nhập không thay đổi. Ngoài cho thuê chỗ ở, chế biến món ăn cho khách, người dân còn có thu nhập từ bán đồ lưu niệm, cho thuê phục trang, tham gia những đội văn nghệ …Gần đây, những hộ trong bản đã góp vốn đầu tư mua 60 xe điện Giao hàng khách thăm quan với mức phí từ 250 – 350 nghìn đồng / lượt. Năm 2018, thu nhập trung bình đầu người của bản đạt 32,5 triệu đồng, năm 2019 tăng lên 43 triệu đồng. Nhiều hộ sửa sang nhà cửa, thậm chí còn mua xe hơi .
Đâu rồi bản sắc?
Giai đoạn năm trước – năm nay, khách du lịch trong nước đến bản Lác rất đông, hiệu suất cao kinh tế tài chính hoàn toàn có thể thấy rõ. Các hộ chỉ cần sửa sang lại nhà cửa, sắm thêm vật dụng là hoàn toàn có thể làm du lịch, thu về doanh thu. Đây cũng là tiến trình du lịch bản Lác tăng trưởng “ nóng ” nhất với việc nhà nhà làm DLCĐ.
Những ngôi nhà sàn truyền thống của người Thái trong bản được sửa sang, cơi nới rộng thêm, cầu thang gỗ được thay bằng cầu thang bê tông. Những khung cửi dệt thổ cẩm thể hiện sự đảm đang, khéo léo của phụ nữ Thái đành tháo dỡ, xếp gọn trong kho để lấy chỗ bán khăn quàng cổ “Made in China”.
|
| Du khách quốc tế du lịch thăm quan bản Lác. Ảnh : Xuân Mai ( Vietnam + ) . |
Những con đường trong bản xưa vốn yên bình, hành khách rất thích đi bộ thong dong ngắm cảnh, nhiều lúc dừng chân mua cơm lam, rau sắng, bó đũa tre, chiếc mõ trâu … được bày bán ven đường thì nay mịt mù khói từ những nhà bếp nướng. Vẫn con đường ấy nhưng giờ hành khách không còn thả bộ ngắm cảnh mà chỉ vút qua trên những chiếc xe điện, xe đạp điện đôi … Giữa bản Thái yên bình xưa, nay đã có nhà nghỉ được xây bằng gạch, xi-măng, sơn màu điển hình nổi bật. Nhiều hành khách luyến tiếc và cả một chút ít buồn cho bản DLCĐ xinh đẹp này !
| |
| Quy hoạch vẫn là điểm yếu và yếu tố đáng chăm sóc nhất ở bản Lác là những hộ ” mạnh ai nấy làm ”. Để cung ứng lượng khách đến bản đông, những hộ đã thiết kế xây dựng, sửa sang, cơi nới, mở thêm nhiều mô hình dịch vụ như cafe, spa chăm sóc sức khỏe và làm đẹp …, khiến khoảng trống văn hóa truyền thống của người Thái dần bị phá vỡ . |
| |
Bà Hà Thị Hòa, Trưởng Phòng Văn hóa – tin tức huyện Mai Châu cho biết : Không gian văn hóa truyền thống nhà sàn người Thái ở bản Lác giờ đây không còn nguyên bản nữa. Quy hoạch vẫn là điểm yếu và yếu tố đáng chăm sóc nhất ở bản Lác là những hộ ” mạnh ai nấy làm ” .Để phân phối lượng khách đến bản đông, những hộ đã thiết kế xây dựng, sửa sang, cơi nới, mở thêm nhiều mô hình dịch vụ như cafe, spa chăm sóc sức khỏe và làm đẹp …, khiến khoảng trống văn hóa truyền thống nhà sàn của người Thái dần bị phá vỡ .Dịp tháng 10 lên Mai Châu, bao quanh bản là những cánh đồng lúa chín vàng. Rời bãi đỗ xe, hành khách háo hức vào thăm bản, mày mò, thưởng thức khoảng trống yên bình nhưng sự hứng khởi như bị dội ngay gáo nước lạnh bởi tiếng nhạc của loa máy phát ra từ ngay ngôi nhà nghỉ đón khách đầu bản .Anh Tống Hoàng Hải, hướng dẫn viên du lịch Công ty Du lịch Vietravel cho biết : Tiếng ồn khiến hành khách quốc tế mất dần thiện cảm với bản Lác. Người quốc tế có thói quen sau khi dùng bữa tối sẽ ngồi uống nước, trò chuyện, đọc sách rồi đi nghỉ ; lên bản Lác cũng chỉ thích xem chương trình ca nhạc của người dân địa phương …Tuy nhiên những năm gần đây, khách trong nước đến bản rất đông, nhất là ngày cuối tuần. Trong bữa ăn tối khách trong nước thường uống bia rượu, hát hò, mở nhạc sôi động đến khuya. Các nhà nghỉ lại nằm sát nhau nên phá vỡ khoảng trống yên tĩnh thiết yếu của khách quốc tế. Nhiều hành khách châu Âu đã không muốn quay lại .
Khoảng hai năm trở lại đây, dù lượng khách quốc tế đến Mai Châu tăng mạnh nhưng khách có nhu cầu lưu trú qua đêm, sử dụng các dịch vụ tại bản Lác lại giảm. Nếu năm 2018, bản Lác đón hơn 3.400 lượt khách quốc tế thì năm 2019 con số này còn dưới 3 nghìn lượt. Khách có xu hướng thích lưu trú ở những bản DLCĐ mới như Pom Coọng, bản Văn, bản Bước, bản Cha Lang hoặc các resort ở Ba Khan, homestay ở Hang Kia – Pà Cò… Bản Lác chỉ còn là điểm tham quan chớp nhoáng trên hành trình khám phá Mai Châu.
Theo những chuyên viên, cái giá cho sự tăng trưởng “ nóng ” cùng những yếu tố thiếu bền vững và kiên cố đã hiện rõ ở bản Lác và đây là bài học kinh nghiệm kinh nghiệm tay nghề cho tăng trưởng DLCĐ ở những địa phương khác .Nhóm PV( Còn nữa )
