Cùng THPT Sóc Trăng tìm hiểu một số đề đọc hiểu Mặt đường khát vọng (Nguyễn Khoa Điềm) để làm quen với các dạng câu hỏi đọc hiểu về tác phẩm này trong các đề thi sắp tới nhé!
Đọc hiểu Mặt đường khát vọng (Nguyễn Khoa Điềm) – Đề số 1:
Đọc đoạn thơ sau và thực hiện các yêu cầu:
Ta lớn lên bằng niềm tin rất thật
Biết bao nhiêu niềm hạnh phúc có trên đời
Dẫu phải khi cay đắng dập vùi
Rằng cô Tấm cũng về làm hoàng hậu
Cây khế chua có đại bàng đến đậu
Chim ăn rồi trả ngon ngọt cho ta
Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa
Hoa của đất, người trồng cây dựng cửa
Khi ta đến gõ lên từng cánh cửa
Thì tin yêu ngay thật đón ta vào
Ta nghẹn ngào, Đất Nước Nước Ta ơi ! …
( Trích trường ca “Mặt đường khát vọng” – Nguyễn Khoa Điềm)
Câu 1: Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ nào? (0.5 điểm)
Câu 2: Chỉ ra 2 yếu tố là chất liệu văn hóa dân gian có trong đoạn thơ? Vì sao có thể nói chất liệu văn hóa dân gian ở đoạn thơ này gợi ấn tượng vừa quen thuộc vừa mới lạ? (1.0 điểm)
Câu 3: Theo anh/ chị, đoạn thơ trên thể hiện tình cảm gì của tác giả? (0.5 điểm)
Câu 4: Anh/ chị thích nhất hình ảnh nào trong đoạn thơ trên? Vì sao?(1.0 điểm)
Lời giải:
Câu 1: Đoạn thơ trên được viết theo thể thơ tự do ( 0,5 điểm)
Câu 2:
– Hai yếu tố là chất liệu văn học dân gian trong đoạn thơ trên: Truyện cổ tích Tấm Cám, truyện cổ tích Cây khế ( Hoặc câu tục ngữ: Người ta là hoa của đất) ( 0,5 điểm)
– Giải thích ( 0,5 điểm):
+ Những gì thuộc về dân gian thường gợi ra sự quen thuộc, thân thương.
+ Cách diễn đạt trong đoạn thơ không giống hoàn toàn như hình thức vốn có trong văn hóa, văn học.
Do vậy, đoạn thơ gợi ấn tượng vừa quen thuộc vừa mới lạ
Câu 3. (0,5 điểm)
Tình cảm của tác giả: yêu mến, ngợi ca, trân trọng, tự hào về những đạo lí, phẩm chất tốt đẹp của dân tộc.
Câu 4:
- Chỉ ra được hình ảnh thơ ( có trích dẫn hoặc diễn xuôi) ( 0,5 điểm)
Chẳng hạn : “ Đất đai cỗi cằn thì người sẽ nở hoa ”
- Lí giải một cách thuyết phục ( 0,5 điểm)
Với hình ảnh thơ trên, ta hoàn toàn có thể lí giải : + Bông hoa nở trên đất đai cỗi cằn cho ta thấy được sức sống can đảm và mạnh mẽ, sức trỗi dậy mãnh liệt của nó. + Ẩn dụ chỉ sức mạnh của con người vượt lên trên nghịch cảnh. Con người chính là loài hoa đẹp nhất, tỏa nắng rực rỡ nhất, đáng trân trọng nhất …
… … … … … … … … … … … … … … .
Đọc hiểu Mặt đường khát vọng (Nguyễn Khoa Điềm) – Đề số 2:
Khi ta lớn lên Đất Nước đã có rồi
Đất Nước có trong những cái “ ngày xửa rất lâu rồi … ” mẹ thường hay kể
Đất Nước bắt đầu với miếng trầu bây giờ bà ăn
Đất Nước lớn lên khi dân mình biết trồng tre mà đánh giặc
Tóc mẹ thì bới sau đầu
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng
Đất Nước có từ ngày đó …
Đất là nơi anh đến trường
Nước là nơi em tắm
Đất Nước là nơi ta hò hẹn
Đất Nước là nơi em đánh rơi chiếc khăn trong nỗi nhớ thầm
Đất là nơi “ con chim phượng hoàng bay về hòn núi bạc ”
Nước là nơi “ con cá ngư ông móng nước biển khơi ”
Thời gian đằng đẵng
Không gian bát ngát
Đất Nước là nơi dân mình đoàn viên …. ”
( Đất Nước, trích Trường ca Mặt đường khát vọng, SGK Ngữ văn 12, tập I, NXB Giáo dục đào tạo, năm 2008, trang 118 )
Hãy trình diễn cảm nhận của anh ( chị ) về đoạn thơ trên. Qua đó, hãy lý giải vì sao khi nhận xét về Nguyễn Khoa Điềm có quan điểm cho rằng : “ Thơ ông mê hoặc bởi sự phối hợp giữa xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng … ”. ( Sách giáo khoa Ngữ văn 12, tập I, NXB Giáo dục đào tạo, năm 2008, trang 118 )
Dàn ý cụ thể
a. Mở bài: Giới thiệu về nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm, tác phẩm Trường ca Mặt đường khát vọng và ý nghĩa của đoạn trích.
b. Thân bài:
– Cảm nhận về đoạn thơ : Hình tượng Đất Nước được cảm nhận trên nhiều bình diện : văn hóa truyền thống, địa lý, lịch sử vẻ vang .
- Ở phương diện văn hóa, Đất Nước hiện diện trong những giá trị văn hóa dân gian bình dị, gần gũi với mỗi cá nhân từ lúc ấu thơ (trong ca dao, cổ tích, truyền thuyết, trong những hình ảnh rất đời thường,…).
- Ở phương diện địa lý, Đất Nước là không gian gắn bó với mỗi con người từ lúc ấu thơ cho đến tuổi trưởng thành, là không gian của những kỷ niệm của tuổi thơ, của tình yêu đôi lứa,… Rộng hơn, Đất Nước là không gian bao la với núi, sông, rừng biển tươi đẹp, phong phú,…
- Ở góc nhìn lịch sử, đất nước trưởng thành trong thời gian đằng đẵng, gắn với những huyền thoại, truyền thuyết về sự hình thành của dân tộc Việt,…
==> Đoạn trích biểu lộ những suy ngẫm mới mẻ và lạ mắt, thâm thúy của Nguyễn Khoa Điềm về Đất Nước. Hình tượng Đất Nước được bộc lộ bằng thể thơ tự do, linh động với vật liệu thi ca được lấy từ kho tàng văn hóa truyền thống, văn học dân gian, góp thêm phần chứng minh và khẳng định tư tưởng Đất Nước của Nhân dân, Đất Nước của Ca dao truyền thuyết thần thoại, … .
– Giải thích nhận xét về Nguyễn Khoa Điềm : Sức hấp dẫn của thơ Nguyễn Khoa Điềm được tạo nên bởi hai yếu tố : xúc cảm nồng nàn và suy tư sâu lắng .
- Đoạn thơ trước hết xuất phát từ tình cảm nồng nàn, tình yêu đất nước sâu đậm trong tâm hồn nhà thơ: Tình yêu đó thể hiện trong sự gắn bó tha thiết với những giá trị văn hóa, khung cảnh thiên nhiên cũng như lịch sử dân tộc.
- Đoạn thơ là kết tinh tâm huyết, những suy nghĩ, tìm tòi khám phá mới mẻ của nhà thơ: hình tượng Đất Nước trong thơ Nguyễn Khoa Điềm rất giản dị, đời thường, gắn bó với mỗi con người từ lúc sinh ra đến tuổi trưởng thành.
- Từ những suy ngẫm về hình tượng Đất Nước, tác giả giúp người đọc cảm nhận rõ ràng, sâu sắc rằng Đất Nước không phải là khái niệm cao siêu, xa vời mà Đất Nước vô cùng gần gũi, Đất Nước hiện diện trong cuộc sống đời thường của mỗi cá nhân. Từ suy ngẫm đó, nhận thức về trách nhiệm của cá nhân với Đất Nước đến một cách tự nhiên.
Trên đây là một số đề đọc hiểu Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm mà THPT Sóc Trăng đã sưu tầm được, mong rằng sẽ giúp ích cho các em trong quá trình ôn tập tại nhà và đừng quên truy cập vào trang để cập nhật các đề đọc hiểu ngữ văn 12 mới nhất nhé!
Cùng tìm hiểu thêm đề đọc hiểu Mặt đường khát vọng của Nguyễn Khoa Điềm để làm quen với những dạng câu hỏi đọc hiểu về văn bản này trong những kì thi em nhé !
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục: Giáo dục
Bản quyền bài viết thuộc trường trung học phổ thông Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận !
Nguồn san sẻ : Trường trung học phổ thông TP Sóc Trăng ( thptsoctrang.edu.vn )
