Mạch điều chỉnh âm sắc là mạch điều chỉnh mức ( biên độ ) tín hiệu ở những dải tần ( những tần số đơn cử ) khác nhau trong dải âm tần nhằm mục đích điều chỉnh sắc thái riêng của âm thanh ( âm sắc ). Mạch điều chỉnh âm sắc có trách nhiệm đổi khác đáp tuyến tần số của một máy tăng âm, cắt bỏ hay làm điển hình nổi bật tiếng trầm ( Bass ) hoặc tiếng bổng ( Treble ) làm cho giai điệu âm thanh nghe hay hơn khiến cho người nghe thú vị hơn. Mạch điều chỉnh âm sắc giúp cho người nghe hoàn toàn có thể lựa chọn ưu tiên 1 số ít tiết tấu, âm điệu của từng loại nhạc cụ .
Khi muốn nghe một bản nhạc giao hưởng thì nhu yếu đáp tuyến của máy phải nằm trong khoảng chừng tần số từ 30H z đến 15KH z nhằm mục đích biểu lộ vừa đủ những âm thanh của toàn bộ những loại nhạc cụ, điều này có nghĩa là đáp tuyến tần số phải đủ rộng .
Ví dụ 2:
Khi nghe một buổi thuyết trình hoặc trò chuyện trên hội trường thì nhu yếu đáp tuyến tần số của máy phải nằm trong khoảng chừng tần số từ 150H z đến 4KH z. Với khoảng chừng tần số này người nghe hoàn toàn có thể hiểu và phân biệt được giọng nói của từng người. Điều này có nghĩa là trong trường hợp này, đáp tuyến tần số chỉ cần hẹp .
Từ 2 ví dụ trên, ta hoàn toàn có thể nhận thấy nhu yếu và trách nhiệm của mạch điều chỉnh âm sắc là :
– Mạch lọc âm sắc sẽ giúp cho người nghe hoàn toàn có thể lựa chọn ưu tiên cho một số ít tiết tấu, âm điệu của từng nhạc cụ ưa thích .
– Qua thực nghiệm, người ta thấy rằng có sự hưởng ứng với tai người ở 1 số ít tần số, ví dụ như : 60H z, 250H z, 1KH z, 3,5 KHz, 10KH z. Do đó thường thì những tần số này được lựa chọn để làm những điểm điều chỉnh âm sắc trong mạch điện .
Tác dụng linh kiện:
C1 : Tụ dẫn tín hiệu nguồn vào .
C6 : Tụ dẫn tín hiệu đầu ra .
R1, VR1, R2 : Mạch điều chỉnh tần số thấp ( điều chỉnh âm trầm ) .
C4, VR2, C5 : Mạch điều chỉnh tần số cao ( điều chỉnh âm bổng ) .
C2, C3 : Nối tắt tần số cao lẫn vào mạch điều chỉnh tiếng trầm. R3 : Điện trở cách ly đường tín hiệu chung .
Nguyên lý làm việc.
Tín hiệu âm tần tới nguồn vào ( Input ) qua tụ dẫn tín hiệu nguồn vào C1 tới mạch điều chỉnh âm sắc. Tại đây, tín hiệu được chia làm 2 đường :
F Tần số thấp sẽ được đưa qua mạch R1, VR1, R2 và chịu sự điều chỉnh của con chạy biến trở VR1 .
F Tần số cao được đưa qua mạch C4, VR2, C5 và chịu sự điều chỉnh của con chạy biến trở VR2 .
Hai mức tín hiệu của âm bổng và âm trầm sau khi được điều chỉnh sẽ trải qua tụ C6 đưa tới những tầng phía sau .
Một số mạch điều chỉnh âm sắc thông dụng
Mạch điều chỉnh âm sắc dùng linh kiện thụ động
Tác dụng linh kiện:
– T1, T2, T4 : Các tầng khuếch đại ghép trực tiếp .
– T3 : Khuếch đại phản hồi .
– VR1, L1, R11, C6 : Mạch phản hồi cộng hưởng ở tần số 60H z .
– VR2, L2, R12, C7 : Mạch phản hồi cộng hưởng ở tần số 250H z .
– VR3, L3, R13, C8 : Mạch phản hồi cộng hưởng ở tần số 1KH z .
– VR4, L4, R14, C9 : Mạch phản hồi cộng hưởng ở tần số 3.5 KHz .
– VR5, L5, R15, C10 : Mạch phản hồi cộng hưởng ở tần số 10KH z .
– C4 : Giảm tiếng rít ở tần số cao .
Đặc điểm của mạch:
Mạch dùng linh phụ kiện rời rạc. Là mạch cộng hưởng tiếp nối đuôi nhau R – L – C phối hợp với chiết áp điều chỉnh mức tăng – giảm đặt ở đường phản hồi. Mạch khuếch đại điện áp với 3 tầng khuếch đại ghép trực tiếp. Mạch cộng hưởng tiếp nối đuôi nhau được đấu vào cực B của Transistor T1 và T3. Transistor T1 được coi như tầng khuếch đại đệm, mắc theo kiểu C chung để nâng cao trở kháng nguồn vào nhằm mục đích phối hợp với tầng phía trước, đồng thời làm giảm trở kháng đầu ra để hạn chế sự biến hóa trở kháng ở mạch cộng hưởng đổi khác tần số thao tác của nó .
Nguyên lý làm việc:
Khi con chạy của chiết áp VR1 di dời hết về phía Boot, tín hiệu từ đầu ra đưa về cực B của Transistor Q3 bị suy giảm hết. Lúc này không có dòng tín hiệu ở tần số 60H z chạy qua R7 = 22K Ω nên không có hồi tiếp âm, dẫn đến âm thanh ở tần số 60H z được khuếch đại lớn nhất .
Khi con chạy của biến trở VR1 dịch chuyển hết về vị trí CUT, tín hiệu ở cực B Transistor T2 với tần số 60Hz sẽ bị suy giảm mạnh bởi mạch cộng hưởng. Trong trường hợp còn lọt 1 phần nhỏ thành phần tín hiệu tần số 60Hz ở cực B Transistor T3 thì nó không bị suy giảm qua chiết áp VR1, lúc này sẽ xuất hiện dòng hồi tiếp âm về Transistor T2 làm cho tín hiệu 60Hz càng bị nén xuống, do đó không có tín hiệu 60Hz trên đầu ra của Transistor T4.
Như vậy, bằng việc điều chỉnh vị trí con chạy của VR1 về phía Boot hay CUT mà tín hiệu ở tần số 60H z ( hoặc những tần số khác tương ứng ) tăng lên hay giảm xuống .
Mạch điều chỉnh âm sắc dùng linh phụ kiện tích cực 1
Tác dụng linh kiện:
– VR101L : Điều chỉnh mức tín hiệu vào cho kênh trái ( L : Left ) .
– VR101R : Điều chỉnh mức tín hiệu vào cho kênh phải ( R : Right ) .
– C101L : Tụ dẫn tín hiệu nguồn vào cho kênh L .
– C101R : Tụ dẫn tín hiệu nguồn vào cho kênh R .
– C102L : Tụ dẫn tín hiệu đầu ra đưa đến mạch âm sắc cho kênh L .
– C102R : Tụ dẫn tín hiệu đầu ra đưa đến mạch âm sắc cho kênh R để giải quyết và xử lý .
– R101L : Nâng cao trở kháng nguồn vào cho kênh L .
– R101R : Nâng cao trở kháng nguồn vào cho kênh R .
– R102L : Điện trở hồi tiếp kênh L .
– R102R : Điện trở hồi tiếp kênh R .
– R103L, VR102L, R105L, C103L, C104L : Mạch điều chỉnh âm trầm ( Bass ) cho kênh L .
– R103R, VR102R, R105R, : Mạch điều chỉnh âm trầm ( Bass ) cho kênh R .
– C105L, C106L và C105R, C106R, VR103L và VR103R : Mạch điều chỉnh âm bổng ( Treble ) cho kênh L và kênh R .
– R104L, R106L và R104R, R106R : Ngăn nhiễu giữa mạch điều chỉnh âm bổng và mạch điều chỉnh âm trầm .
– C201L và C201R : Tụ dẫn tín hiệu đầu ra của mạch âm sắc để đưa đến tầng hiệu suất cho 2 kênh L và R để khuếch đại .
– U1A, U1B, U1C, U1D, U2A, U2B, U2C, U2D : Các bộ khuếch đại thuật toán .
Nguyên lý làm việc:
Mạch điều chỉnh âm trầm:
Khi con chạy của biến trở VR102R, VR102L dịch hết về phía 3 thì tần số của âm trầm được khuếch đại lớn nhất. Khi con chạy của biến trở VR102R, VR102L dịch hết về phía 1 thì tần số của âm trầm được khuếch đại nhỏ nhất, mức hồi tiếp đưa về là lớn nhất. Âm thanh đầu ra mang nhiều tiếng trầm ( BASS ) .
Mạch điều chỉnh âm bổng (Treble):
Khi con chạy của biến trở VR103, VR103 dịch hết về phía 3 thì tần số của âm bổng ( Treble ) khuếch đại lớn nhất. Khi con chạy của biến trở VR103R, VR103L dịch hết về phía 1 thì tần số của âm trầm được khuếch đại nhỏ nhất, mức hồi tiếp đưa về là lớn nhất. Âm thanh đầu ra mang nhiều tiếng bổng ( Treble ) .
Mạch điều chỉnh âm sắc dùng linh phụ kiện tích cực 2
Mạch equalizer 24 cần dùng linh kiện tích cực
Lưu ý lựa chọn linh phụ kiện
- Tất cả các điện trở = 1% màng kim loại
- C4 chọn tụ tantalum
- Tăng / cắt 12 dB tần số được chỉ định.
- Chiết áp PS =50Kohm
Sơ đồ nguyên tắc phía trên mô bộc lộ cho 1 cần âm sắc, để có 24 cần bạn nhân bản số lượng lên thêm 23 lần nữa và biến hóa giá trị linh phụ kiện cho trong bảng bên dưới .
