Ngành du lịch được xem như thể một ngành kinh tế tài chính đa phần dựa vào những doanh nghiệp phân phối sản phẩm & hàng hóa và dịch vụ cho khách du lịch, trong đó hầu hết những doanh nghiệp ở quy mô nhỏ. Du lịch cộng đồng ( DLCĐ ) là một hình thức du lịch nhằm mục đích trao quyền cho những cộng đồng quản trị du lịch để đạt được hiệu quả góp phần cho sự thịnh vượng của cộng đồng, gồm có phát triển bền vững và kiên cố về kinh tế tài chính, xã hội và môi trường tự nhiên. Do đó, DLCĐ không chỉ tương quan đến sự mối quan hệ đối tác chiến lược giữa doanh nghiệp du lịch và cộng đồng để mang lại quyền lợi cho cả hai bên, mà còn tương quan đến sự tương hỗ của cộng đồng và ngoài cộng đồng so với những doanh nghiệp du lịch quy mô nhỏ, từ đó, những doanh nghiệp cam kết tương hỗ cho những dự án Bất Động Sản của cộng đồng nhằm mục đích phát triển cộng đồng .
Theo TS. RW ( Bill ) Carter ( năm ngoái ), Du lịch cộng đồng là hoạt động giải trí du lịch do cộng đồng chiếm hữu, quản lý và vận hành, và quản trị hoặc điều phối ở cấp cộng đồng, góp thêm phần mang lại sự thịnh vượng cho cộng đồng trải qua tương hỗ sinh kế bền vững và kiên cố và bảo tồn những giá trị truyền thống lịch sử văn hóa truyền thống xã hội và tài nguyên di sản văn hóa truyền thống và vạn vật thiên nhiên. [ 1 ]

Kinh nghiệm quốc tế

Campuchia

Campuchia đã thành công xuất sắc trong việc phát triển của những nổi bật tốt dựa trên “ giải pháp tiếp cận có sự tham gia ” của nguyên tắc 4P và 5A, gồm : Public – Private – People – Partnership ( Mối quan hệ đối tác chiến lược Công – Tư – Người dân ) và Attitude – Access – Accommodations – Attractions – Advertising ( Thái độ – Khả năng tiếp cận điểm đến – Cơ sở lưu trú – Điểm lôi cuốn – Quảng cáo ) .

Bài học điển hình của tỉnh Chi Phat: Trước năm 2007,
tỉnh Chi Phat phải đối mặt với nạn phá rừng do làm nương rẫy, lấn chiếm đất
công để xây dựng và sự xuống cấp của thế giới hoang dã do tác động của nạn buôn
bán động vật trái phép. Khoảng 10.000 người dân sống trực tiếp hoặc dán tiếp dựa
vào lợi ích của đa dạng sinh học, 60% sống với mức dưới 1,5 USD/ ngày và gần
30% sống hoàn toàn dựa vào khai thác, chặt phá rừng và săn bắt động vật. Năm
2007, mô hình DLCĐ của Chi Phat được thành lập với sự hỗ trợ kỹ thuật và tài
chính của Liên minh cứu hộ động vật hoang dã, chuyển đổi sinh kế thông qua hoạt
động du lịch, giảm bớt nguy cơ phá hủy các nguồn tài nguyên thiên nhiên của địa
phương.

Theo đó, Chi Phat đã phát triển DLCĐ dựa trên sự tham gia và làm chủ của cộng đồng địa phương với những tiềm năng đơn cử như : bảo tồn những nguồn tài nguyên vạn vật thiên nhiên ; bảo tồn văn hóa truyền thống địa phương ; cải tổ sinh kế cho cộng đồng địa phương ; giao lưu văn hóa truyền thống giữa khách du lịch và địa phương ; trao quyền cho những cộng đồng quản trị DLCĐ độc lập. Thực tế, Chi Phat đã thiết kế xây dựng những tổ công tác làm việc, lập kế hoạch, hoạch định chủ trương, theo dõi, giám sát những nội dung việc làm cần làm ; tiến hành kế hoạch công tác làm việc hướng tới phân phối tiêu chuẩn ASEAN về du lịch cộng đồng ; tổ chức triển khai những cuộc hội thảo chiến lược của thành viên cộng đồng ; Đánh giá thử nghiệm tác dụng triển khai kế hoạch theo tiêu chuẩn ASEAN và liên tục phấn đấu cung ứng cao nhất nhu yếu của tiêu chuẩn .
Cơ chế kinh tế tài chính : Các nguồn thu kinh tế tài chính cho quy mô DLCĐ của Chi Phat từ những tổ chức triển khai phi chính phủ và từ khách du lịch. 20 % tổng số đó được góp phần cho quỹ phát triển DLCĐ, trong đó : Tiết kiệm 14 % ; giá thành cho quản lý và vận hành dự án Bất Động Sản, duy trì loại sản phẩm, hoạt động giải trí và thu gom rác thải 25 % ; Phát triển cộng đồng, đường xá, trường học, chùa, cầu và những khu công trình công cộng 2 % ; Hỗ trợ kiểm lâm 5 % ; Marketing 7 % ; Hỗ trợ người già và hoạt động giải trí từ thiện 1 % ; Hỗ trợ Ban quản trị DLCĐ 45 % ; Hỗ trợ quỹ tham gia phát triển du lịch sinh thái xanh 1 %. [ 2 ]

Lào

Hiện nay Lào có trên 50 loại sản phẩm DLCĐ tại 11 tỉnh trong cả nước, gồm những loại sản phẩm chính như : mày mò đường mòn ( trekking ) ; homestay ; du lịch thăm quan bằng tàu ; cưỡi voi, quan sát những loài chim ; bán loại sản phẩm thủ công bằng tay ; cắm trại ; biểu diễn văn hóa ;
Bài học nổi bật của DLCĐ tỉnh Nam Nern với mẫu sản phẩm khu vui chơi giải trí công viên bảo tồn động vật hoang dã hoang dã Nam Nern ( Nam Nern Night Safari ) : khu vui chơi giải trí công viên nằm trong vùng lõi của khu bảo tồn Nam Et-Phou, thuộc tỉnh Huaphan. Chương trình DLCĐ này do Thương Hội Bảo tồn động vật hoang dã hoang dã phối hợp kiến thiết xây dựng với 14 bản của tỉnh Huaphan. Có 5 nhóm công tác làm việc tham gia cung ứng dịch vụ, mỗi nhóm khoảng chừng 5-10 người, gồm nhóm hướng dẫn viên du lịch, tàu thăm quan, nấu ăn, cắm trại và sản xuất bằng tay thủ công .
Cơ chế kinh tế tài chính : Thu nhập được chia đều cho 14 bản và quỹ góp phần trực tiếp cho bảo vệ rừng, bảo tồn và những chương trình phát triển kinh tế tài chính dựa trên hoạt động giải trí du lịch của những bản .
Kết quả trong việc vận dụng tiêu chuẩn DLCĐ ASEAN : Lào đã thực thi 2 khóa tập huấn cho đào tạo và giảng dạy viên, những hội thảo chiến lược phổ cập Tiêu chuẩn, nhìn nhận những cộng đồng tiềm năng ; 2 cộng đồng đã nhận được phần thưởng Du lịch Cộng đồng ASEAN năm 2017. Trong tương lai, Lào sẽ liên tục những hoạt động giải trí nâng cao nhận thức về DLCĐ và du lịch sinh thái xanh, đồng thời, lựa chọn và phát triển những cộng đồng tiềm năng phân phối đủ tiêu chuẩn DLCĐ ASEAN. [ 3 ]

Myanmar

Xây dựng tiêu chuẩn du lịch cộng đồng vận dụng cho 15 điểm du lịch, chú trọng tới những tiêu chuẩn về quản trị. Bộ Du lịch Myanmar lao lý những dự án Bất Động Sản do Bộ quản trị trong 3 năm đầu, sau đó chuyển giao quyền quản trị cho địa phương. Thành lập Tổ công tác làm việc phát triển du lịch Thandaunggyi, gồm có : a ) Hội đồng tư vấn, thành phần gồm Tổ chức Xã hội dân sự và nhà nước ; b ) Tổ chức thực thi gồm những thành viên của khoảng chừng 15 thôn và cân đối về giới ; c ) Tổ chức tương hỗ gồm những tổ chức triển khai phi chính phủ quốc tế ( INGOs ) .
Bài học nổi bật của điểm du lịch Thandaung-Gyi ở bang Kayin phía Bắc Myanmar : Du lịch được xem như thể một ngành kinh tế tài chính, trong khi vẫn bảo tồn truyền thống cộng đồng. Chú trọng phát triển du lịch tương thích với sức chứa của điểm đến. Các mẫu sản phẩm du lịch đa phần gồm có : du lịch nông nghiệp ; B&B đường mòn mày mò những đồi chè ( đi bộ hoặc đạp xe ), bản làng, thác và suối khoáng nóng ; làng nghề truyền thống lịch sử giỏ mây tre ; liên hoan Karen mừng năm mới và vụ mùa. Quy hoạch Tổng thể phát triển du lịch năm năm ngoái xác lập tăng cường sự tham gia của cộng đồng. Cụ thể : Việc quy hoạch cho điểm đến đều phải chú trọng đến vai trò của người dân địa phương và quản trị du lịch, tương thích với chủ trương chung của vương quốc về sự tham gia của cộng đồng trong du lịch. Các dự án Bất Động Sản thử nghiệm tại những khu vực lựa chọn sẽ trình làng những nổi bật tốt trong việc thôi thúc sự tham gia của phụ nữ, những nhóm dân tộc thiểu số và người nghèo, nhằm mục đích trang bị kỹ năng và kiến thức và kỹ năng và kiến thức cho cộng đồng địa phương, những tổ chức triển khai chính phủ nước nhà và doanh nghiệp tư nhân. [ 4 ]

Thái Lan

Đất nước xinh đẹp Thái Lan xây dựng Cục Phát triển những Vùng Du lịch Bền vững ( DASTA – Development Designated Areas for Sustainable Tourism Administration ). Đây là một cơ quan thuộc nhà nước chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về Quy hoạch tổng thể và toàn diện phát triển vững chắc những khu du lịch được chỉ định ; kiến thiết xây dựng kế hoạch về du lịch cộng đồng, du lịch giảm thiểu carbon, và du lịch phát minh sáng tạo. Cho tới nay, DASTA đã thiết kế xây dựng được 14 quy mô DLCĐ với tiêu chuẩn cùng sáng lập, chiêu thức tiếp cận có sự tham gia, và tiếp cận từ dưới lên .
Bài học nổi bật của bản Baan Nam Chieo : Cộng đồng cùng tranh luận và san sẻ quan điểm về phát triển cộng đồng, đi đến Tóm lại là phát triển DLCĐ theo hướng bảo tồn, khuyến khích khách du lịch học hỏi về lối sống địa phương ; Tổ chức những cuộc họp hàng tháng tại cộng đồng và cuộc họp thường niên của những chuyên viên về DLCĐ kể từ năm 2006 để san sẻ thông tin và kinh nghiệm ; Xây dựng pháp luật so với khách du lịch khi nghỉ tại homestay, đồng thời lao lý quy mô, sức chứa của những cơ sở ; Phân chia nghĩa vụ và trách nhiệm để đạt được sự quản trị hiệu suất cao. Các hoạt động giải trí được khách du lịch nhìn nhận cao đặc biệt quan trọng là những hoạt động giải trí du lịch, nhà hàng siêu thị và bảo đảm an toàn ; Ngoài ra, tổ chức triển khai đào tạo và giảng dạy cho những bên tương quan tham gia du lịch cộng đồng, gồm quản trị, nhà sản xuất dịch vụ, cơ quan bảo tồn, và người dân địa phương ; Xây dựng quỹ và phân chia ngân sách cho phát triển du lịch cộng đồng. Thu nhập từ du lịch được phân loại đều cho cộng đồng sau khi đã trừ những khoản góp vốn đầu tư để phát triển và hỗ trợ vốn cho những hoạt động giải trí khác như ngày Thiếu nhi, ngày cho người già hoặc những dịp lễ khác .

Tình hình phát triển du lịch gắn với xóa đói giảm nghèo tại 8 tỉnh Tây Bắc
mở rộng trong thời gian qua

Với đặc thù thân mật về địa hình, tương đương về khu vực, điều kiện kèm theo kinh tế tài chính – xã hội, 8 tỉnh Tây Bắc lan rộng ra đã ký kết biên bản hợp tác phát triển du lịch nhằm mục đích khai thác hài hòa và hợp lý tiềm năng du lịch của những địa phương và thôi thúc tăng trưởng du lịch của những khu vực vào năm 2008 và ký gia hạn vào tháng 6/2010. Dự án Tăng cường năng lượng du lịch có nghĩa vụ và trách nhiệm với môi trường tự nhiên và xã hội ( ESRT ) và tổ chức triển khai quốc tế SNV đã tương hỗ những tỉnh Tây Bắc lan rộng ra tăng nhanh tiếp thị, chú trọng quy hoạch du lịch, kiến thiết xây dựng mẫu sản phẩm du lịch mang tính đặc trưng của mỗi tỉnh và chính sách hợp tác liên vùng giữa những TT triển khai du lịch của mỗi tỉnh. Một số tuyến, điểm du lịch mới cũng được khảo sát và đưa vào khai thác như : 4 tuyến trong vườn vương quốc Hoàng Liên của huyện Sa Pa ( Tỉnh Lào Cai ), chương trình hát Xoan làng cổ trong dịp giỗ tổ Hùng Vương – liên hoan đền Hùng ( Phú Thọ ) ; tuyến du lịch tâm linh dọc sông Hồng của 3 tỉnh Phú Thọ – Yên Bái – Tỉnh Lào Cai. Đặc biệt, mô hình du lịch homestay đã được tiến hành thoáng rộng ở nhiều điểm đến du lịch ở những vùng Tây Bắc lan rộng ra .

Theo kết quả khảo sát được ghi nhận, năm 2012, các
điểm du lịch cộng đồng Sa Pa (Lào Cai) có tốc độ xóa đói giảm nghèo nhanh gấp 3
lần so với các thôn, bản không có du lịch; tỷ lệ hộ nghèo ở các điểm du lịch cộng
đồng của Mai Châu (Hòa Bình) chỉ chiếm 8-11% ít hơn nhiều so với tỷ lệ 25% hộ
nghèo trong toàn huyện[5],[6]. Trong
nhiều năm trở lại đây, du lịch đã trở thành lựa chọn hàng đầu trong mục tiêu
xóa đói giảm nghèo ở khu vực này. Lượng khách du lịch đến tham quan 8 tỉnh năm
2010 là 9.657.948 lượt, năm 2015 là 15.578.000 lượt (khách quốc tế: 1.187.894
lượt; khách nội địa 14.390.106 lượt), tốc độ tăng trưởng khách du lịch giai đoạn
2010 – 2015 đạt 10,03%/năm; Tổng doanh thu du lịch xã hội năm 2010 đạt 2.681 tỷ
đồng, năm 2015 đạt 9.949 tỷ đồng, tốc độ tăng trưởng bình quân giai đoạn là
29,9%/năm. Tổng số cơ sở lưu trú du lịch năm 2010 là 1092 cơ sở, năm 2015 là
1790 cơ sở, tốc độ giai đoạn 2010 – 2015 là 10,3%/năm. Thu hút đầu tư trong
lĩnh vực du lịch: Giai đoạn 2010 – 2015, 8 tỉnh đã tích cực huy động và sử dụng
hiệu quả các nguồn vốn từ ngân sách nhà nước, xã hội hóa để phát triển cơ sở hạ
tầng du lịch. Tổng mức đầu tư vào lĩnh vực du lịch ước đạt 18.404 tỷ đồng[7].

Bảng 2 : Tình hình phát triển du lịch 8 tỉnh Tây Bắc lan rộng ra quá trình 2011 – năm trước

Chỉ tiêu	ĐVT	2011	2012	2013	2014	2015
Khách du lịch	Triệu lượt	9.720	10.482	11.768	14.394	15.578
Thu nhập du lịch	Tỷ đồng	4.162	4.328	6.388	7.825	9.949
Cơ sở lưu trú	CSLT	–	1.305	1.439	1.617	1.790

Nguồn : Ban Chỉ đạo Tây Bắc và Ban Chỉ đạo Hợp tác phát triển du lịch khu vực Tây Bắc lan rộng ra

Bài học kinh nghiệm cho các tỉnh Tây Bắc mở rộng

Thông qua những nổi bật tốt và san sẻ kinh nghiệm của những vương quốc trong khu vực và qua nghiên cứu và phân tích tình hình phát triển du lịch của những tỉnh thuộc vùng Tây Bắc lan rộng ra, hoàn toàn có thể thấy những vương quốc đã xem du lịch cộng đồng là một hình thức du lịch có góp phần quan trọng cho nền kinh tế tài chính địa phương và phát triển du lịch vững chắc. Nhiều vương quốc đã thiết kế xây dựng bộ tiêu chuẩn du lịch cộng đồng riêng và có tìm hiểu thêm, cũng như từng bước tiếp cận với tiêu chuẩn chung của ASEAN. [ 8 ]
Tham luận này đưa ra một số ít bài học kinh nghiệm về phát triển du lịch cộng đồng bền vững và kiên cố trong toàn cảnh toàn thế giới hóa như sau :

1. Tăng cường thể chế quản lý du lịch sinh thái bền vững Vùng

1. Tổ chức quản lý điểm đến du lịch vùng chịu
   trách nhiệm phát triển DLCĐ
2. Phối hợp chặt chẽ với các tỉnh trong
   vùng
3. Phát huy vai trò điều phối, truyền
   thông, quảng bá và hỗ trợ các cộng đồng
4. Nâng cao năng lực cho cộng đồng hướng tới
   tự quản lý du lịch cộng đồng
   1. Mô hình phát triển DLCĐ bền vững
5. Giai đoạn Chuẩn bị:
   1. Phân tích tác động của du lịch
   1. Đánh giá tiềm năng
   1. Xây dựng quy chế, quy tắc ứng xử cho
      khách du lịch và cộng đồng
   1. Xây dựng liên minh hợp tác
   1. Xác định mục tiêu
   1. Phân tích thị trường mục tiêu
6. Giai đoạn Bán hàng và Tiếp thị:
   1. Tạo ra ấn tượng về sản phẩm với giá trị
      gia tăng
   1. Quảng bá sản phẩm, tạo hình ảnh đẹp của
      cộng đồng như thân thiện, dễ tiếp cận, có trách nhiệm…
   1. Có cơ chế chia sẻ lợi ích minh bạch
7. Giai đoạn giám sát và đánh giá định kỳ:
   1. Quản lý tri thức, thu thập thông tin
   1. Kiểm soát chất lượng
   1. Điều chỉnh cho phù hợp với điều kiện thực
      tế
   1. Chia sẻ, trao truyền tri thức và kinh
      nghiệm
   1. Hợp tác giữa các bên liên quan
8. Hợp tác với các ngành liên quan như Giao
   thông Vận tải, Văn hóa về xây dựng, nâng cấp, cải tạo hệ thống giao thông của Vùng,
   ưu tiên dành nguồn lực phát triển hạ tầng du lịch cho khu vực Tây Bắc.
9. Hợp tác với ngành Văn hóa về hỗ trợ kinh
   phí phát triển các sản phẩm nghề và làng nghề truyền thống các dân tộc, các giá
   trị nghệ thuật biểu diễn phục vụ du lịch.
10. Hợp tác với các tổ chức quốc tế, tổ chức
    phi chính phủ trong việc hỗ trợ chuyển đổi sinh kế, tạo việc làm cho cộng đồng
    gắn với phát triển du lịch.

2. Các nguyên tắc trụ cột phát triển và chia sẻ lợi ích

• Lợi ích về kinh tế: Lợi ích về kinh tế
  được đánh giá thông qua việc quản lý hiệu quả tài nguyên thiên nhiên so với việc
  tạo ra được nhiều việc làm.
  • Lợi ích về xã hội: Tạo ra môi trường an
    toàn cho cộng đồng, tình hữu nghị và thu hút tầng lớp thanh niên địa phương trở
    lại nông thôn làm việc.
  • Lợi ích về môi trường: Tránh làm suy
    thoái môi trường do tác động của nạn phá rừng và sự thờ ơ của người dân.
  • Lợi ích cho cộng đồng: Các cộng đồng hiểu
    nhau hơn và hiểu được bức tranh toàn cảnh của du lịch cộng đồng trong vùng du lịch.
  • Lợi ích cho quốc gia: Các cộng đồng góp
    phần tạo nên bản sắc văn hóa của quốc gia.

Tài liệu tham khảo:

[ 1 ] TS. RW ( Bill ) Carter và tập sự, Tiêu chuẩn Du lịch cộng đồng ASEAN, Bộ Du lịch Campuchia, Phnom Penh, Campuchia, năm ngoái
[ 2 ] Ông Bou Chan Serey, Phó Vụ trưởng Vụ Phát triển Du lịch và Hợp tác Quốc tế, Bộ Du lịch Campuchia, Tham luận tại Hội thảo Đào tạo Đào tạo viên về Tiêu chuẩn Du lịch cộng đồng ASEAN trong khuôn khổ hợp tác Mekong-Lancang, 8-12 / 5/2018, SiemReap, Campuchia
[ 3 ] Ông PhouthoneDalalom, Phó Giám đốc Viện Truyền Thông Đại chúng, Văn hóa và Du lịch, Bộ tin tức, Văn hóa và Du lịch, Lào. Tham luận tại Hội thảo Đào tạo Đào tạo viên về Tiêu chuẩn Du lịch cộng đồng ASEAN trong khuôn khổ hợp tác Mekong-Lancang, 8-12 / 5/2018, SiemReap, Campuchia
[ 4 ] Ông Nyo Aye và Khun Tun Oo, Bộ Du lịch và Khách sạn Myanmar. Tham luận tại Hội thảo Đào tạo Đào tạo viên về Tiêu chuẩn Du lịch cộng đồng ASEAN trong khuôn khổ hợp tác Mekong-Lancang, 8-12 / 5/2018, SiemReap, Campuchia
[ 5 ] Trần Hữu Sơn – Trần Thùy Dương, khảo sát năm năm ngoái. Phát triển du lịch cộng đồng vùng Tây Bắc
http://www.tapchicongsan.org.vn/Home/Viet-nam-tren-duong-doi-moi/2015/34182/Phat-trien-du-lich-cong-dong-vung-Tay-Bac.aspx Truy cập ngày 25/2/2019

[6] Trần
Thị Bích Hằng, Phát triển du lịch nhằm xóa đói giảm nghèo tại 8 tỉnh Tây Bắc Mở
rộng ở nước ta. Tạp chí Khoa học Thương mại, số 86-87, 2015

[ 7 ] Báo cáo tổng kết 5 năm 2010 – năm ngoái
[ 8 ] Bà WatchareeChurugsa, Giám đốc Văn phòng Du lịch Cộng đồng, Cục Phát triển Vùng Du lịch Bền vững, Xứ sở nụ cười Thái Lan. Tham luận tại Hội thảo Đào tạo Đào tạo viên về Tiêu chuẩn Du lịch cộng đồng ASEAN trong khuôn khổ hợp tác Mekong-Lancang, 8-12 / 5/2018, SiemReap, Campuchia

Chiến Thắng

Source: https://vvc.vn
Category : Vì Cộng Đồng