Dàn bài
MB : _ Giới thiệu đề tì tình yêu và khát vọng hạnh phúc trong ” Rô – mê – ô và Giu-ni-ét ” của Uy-li-am Sếch-xpia
TB :
a)Tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét:
– Là tình yêu trên nền thù hận, với Giu-li-ét sự thù hận của hai dòng họ được nhắc đến như một nỗi sợ, nỗi ám ảnh thường trực .
– Với Rô-mê-ô chàng luôn mang tâm thế sẵn sàng chuẩn bị, vượt lên trên thù hận với thái độ quyết đoán, sẵn sàng chuẩn bị từ bỏ cả tên họ, từ bỏ cả dòng tộc vì tình yêu với Giu-li-ét, nhưng chàng lại do dự và ngần ngại vì chưa xác lập được tình yêu của Giu-li-ét .
b. Những lời muốn ngỏ của hai nhân vật trải qua màn độc thoại nội tâm :
* Rô-mê-ô với 6 lời thoại :
– Bối cảnh : Đêm khuya thanh vắng, tĩnh mịch có ánh trăng, có những vì tinh tú, tương thích để giãi bày tâm sự .
– Rô-mê-ô có những lời tán dương đầy si mê cho Giu-li-ét ví nàng như ” mặt trời ” với nhiều ẩn ý :
+ Vẻ đẹp của người con gái tươi tắn, rực rỡ tỏa nắng, vẻ đẹp ấy giống như ánh dương ấm cúng sáng chói tâm hồn hồn chàng .
+ Vẻ đẹp của nàng tỏa ra thứ ánh sáng cạnh tranh đối đầu với vạn vật thiên nhiên, thậm chí còn ép chế của ánh trăng khiến cho nó trở nên nhợt nhạt xanh tươi .
+ Xuất phát từ truyền thuyết thần thoại La Mã về mặt trăng, mà bản thân Rô-mê-ô lại ao ước một tình yêu thực tiễn, tươi đẹp gần sát với trần gian => Giu-li-ét phải xứng danh với hình tượng mặt trời ấm cúng .
+ Giu-li-ét lại xuất lúc chàng rơi vào vô vọng, chính tình yêu của nàng đã hồi sinh tâm hồn chàng .
=> Chính Giu-li-ét đã mang đến sức mạnh, củng cố nguồn sống, là sự hiện hữu tuyệt đối thiết yếu trong cuộc sống chàng .
– Ví mắt nàng như vì tinh tú .
=> Chủ nghĩa nhân văn thời Phục Hưng, vẻ đẹp của con người đã được tôn vinh để sánh ngang với vẻ đẹp của ngoài hành tinh, thổi bùng lên ngọn lửa yêu đương mãnh liệt ở Rô-mê-ô .
* Giu-li-ét với 3 lời thoại :
– ” Ôi chao “, cảm hứng chất chứa dồn nén ở trong ấy, đó là tình cảm gói ghém dành cho mối tình tiên phong của mình, nhưng cũng là tiếng thở dài lo ngại, là nỗi do dự của nàng về tình yêu của Rô-mê-ô .
– Đề ra giải pháp là một trong hai người họ phải từ bỏ dòng họ, hoàn toàn có thể thấy rằng tình yêu của Giu-li-ét dành cho Rô-mê-ô là vô cùng lớn lao, là lời mách bảo chân thành của trái tim .
– Dùng lý lẽ để bảo vệ, biện minh cho việc từ bỏ dòng họ vì tình yêu ” Chỉ có tên họ … đổi lấy cả em đây ! ” .
=> Hình như Giu-li-ét đã không còn là cô bé 14 tuổi nữa mà đã vụt trưởng thành, chín chắn .
c. Cuộc chạm mặt trực tiếp để bày tỏ tình cảm:
* Giu-li-ét :
– Luôn ám ảnh nỗi sợ hãi thường trực, nàng luôn gợi nhắc về mối thù của hai đại gia tộc mà hiện thân của nỗi lo ngại ấy chính là bức tường đá .
– Bức tường đá bảo vệ dòng họ khỏi sự đột nhập của những kẻ có ý đồ bất chính, là sự ngăn trở tình yêu, là rào cản, là mối thù sâu đậm của hai dòng họ, nó còn là hình tượng cho nỗi lo ngại của Giu-li-ét về tình yêu của Rô-mê-ô .
* Rô-mê-ô :
– Suy nghĩ của Rô-mê-ô lại thoáng và nhẹ nhàng hơn rất nhiều, lập tức khẳng định chắc chắn chàng sẵn sàng chuẩn bị từ bỏ tên họ để xóa bỏ mối thù .
– Xóa tan mọi do dự lo ngại của Giu-li-ét về tình yêu của chàng bằng cách khẳng định chắc chắn chắc như đinh về tình yêu mãnh liệt dành cho nàng .
– Hình bóng bức tường trở thành đòn kích bẩy, là công thức chính minh cho tình yêu của Rô-mê-ô .
KB : – Khẳng định lại giá trị nội dung tư tưởng của đoạn trích .
* * Bài viết tìm hiểu thêm
Từ lâu, trong đời sống văn học quả đât, mối tình Rô – mê-ô và Giu-li-ét trong vở thảm kịch cùng tên của đại văn hào Sếch-xpia đã trở thành hình tượng cho tình yêu chung thủy, mãnh liệt. Mặc dù thảm kịch kết thúc, cả hai đều chết, nhưng tình yêu của họ đã thắng lợi, thù hận được xóa bỏ. Mười sáu lời thoại trong trích đoạn của hổi thứ hai đã khởi đầu hé mở về một sức mạnh tình yêu vượt lên thù hận .
Sếch-xpia luôn lên tiếng ngợi ca con người và đòi quyền sống, quyền tự do đích thực cho họ. Nhân vật của Sếch-xpia là những con người mới của thời đại mới, những con người luôn sống bằng chính trái tim của mình, dám cất lên lời nói biểu lộ khát vọng của mình, vượt lên mọi thù hận, mọi ràng buộc xã hội. Rô-mê-ô và Giu-li-ét là đại diện thay mặt tiêu biểu vượt trội cho những con người ấy. Trong suốt thời trung cổ, cả châu Âu chìm trong đêm hôm của chính sách phong kiến và nhà thời thánh. Mọi quyền tự do của con người có vẻ như đều bị tước bỏ. Tư tưởng nhân văn cao đẹp của nền văn hoá Hi Lạp – La Mã cổ đại đều bị chìm trong đống đổ nát của những thành tựu văn hoá từng tăng trưởng bùng cháy rực rỡ .
Thời cổ đại người ta ngợi ca con người bao nhiêu thì thời trung cổ con người bị vùi dập bấy nhiêu. Phong trào văn nghệ Phục hưng sinh ra đã thức tỉnh khát vọng của con người, tôn vinh con người và chứng minh và khẳng định con người là cao quý nhất. Hoàng tử Hăm-lét, nhân vật chính của vở kịch Hăm-lét, đứa con ý thức yêu quý của Sếch-xpia, đã có một phát ngôn bất tử về con người : ” Kì diệu thay là con người, về vẻ đẹp nó sánh ngang với thần thánh, trí tuệ sánh ngang với thượng đế. Con người thật là kì diệu, là TT của ngoài hành tinh, là kiểu mẫu của muôn loài. Con người phải được thoả mãn mọi nhu yếu vốn có như ăn, uống, ngủ, nghỉ, những hoạt động và sinh hoạt trần gian, sự hiểu biết và sự tăng trưởng về mặt trí tuệ “. Phát ngôn này là sự kế tục ý thức của Prô-tagô-rốt, nhà triết học cổ đại Hi Lạp : ” Con người là thước đo của vạn vật “, là tư tưởng chung của chủ nghĩa nhân văn trong văn học Hi Lạp cổ đại và cũng chính là tư tưởng chủ yếu của văn học thời Phục hưng. Là tác giả tiêu biểu vượt trội của văn học Phục hưng Anh, Sếchxpia đã bộc lộ thâm thúy tư tưởng này trong tác phẩm của mình .
Sự vĩ đại của Sếch-xpia là mẫu sản phẩm của sự tích hợp giữa kĩ năng, sự hiếu học, sự tăng trưởng bùng cháy rực rỡ của thời đại Phục hưng và hiện thực xã hội Anh cuối thế kỉ XVI, đầu thế kỉ XVII. Với sự thắng thế của tinh thần nhân văn chủ nghĩa, văn học Phục hưng tiến trình đầu luôn sung sướng và tràn trề niềm tin sáng sủa. Nhưng đến quy trình tiến độ sau, ý thức sáng sủa ấy giảm dần bởi sự hiện hữu hờ hững của những quan hệ tư sản mới. Những xích míc giữa lí tưởng cao đẹp và hiện thực xã hội đầy phức tạp của buổi giao thời giữa phong kiến và tư bản đã để lại dấu ấn rất đậm nét trong sáng tác của những nhà văn Phục hưng. Và Sếch-xpia là đại diện thay mặt tiêu biểu vượt trội nhất. Sự nghiệp phát minh sáng tạo thẩm mỹ và nghệ thuật của Sếch-xpia cũng hoàn toàn có thể chia làm hai quy trình tiến độ. Giai đoạn đầu, trước năm 1600, sáng tác của nhà văn mang âm hưởng sáng sủa, đây là thời kì của những vở hài kịch. Giai đoạn sau, từ năm 1600 trở đi, đa phần ông sáng tác thảm kịch .
Vở thảm kịch Rô-mê-ô và Giu-li-ét viết khoảng chừng 1594 đến 1595, hoàn toàn có thể coi là gạch nối tư tưởng hai tiến trình sáng tác của ông. Tuy là một thảm kịch tình yêu, kết thúc là cái chết của hai nhân vật chính nhưng vở thảm kịch này không để lại âm hưởng thê thảm như những vở thảm kịch ở tiến trình sau. Rô-mê-ô và Giu-li-ét là một vở kịch thơ xen lẫn văn xuôi thế cho nên dù đã dịch sang văn xuôi nhưng ngôn từ đối thoại của nhân vật vẫn là những câu văn vần rất uyển chuyển, uyển chuyển tạo cho đoạn trích một sức mê hoặc đặc biệt quan trọng. Dù là độc thoại hay đối thoại, lời thoại của những nhân vật đều rất giàu chất thơ, có vần điệu .
Sau cuộc gặp gỡ ở buổi dạ hội, cả Rô-mê-ô và Giu-li-ét đều đã mang trong mình mối sầu tương tư. Và như người ta vẫn nói, khi hai ánh mắt đã gặp nhau, trái tim đã đồng điệu là lúc hai tâm hồn đã thuộc về nhau. Rô-mê-ô và Giu-li-ét là hai người như vậy. Vì vậy, họ mới có chung một xúc cảm và không hò hẹn, họ đã cùng nhau than vãn dưới trăng trong vườn nhà Ca-piu-lét. Những lời độc thoại và đối thoại của đôi trai gái trong Tình yêu và thù hận đã biểu lộ họ là những con người biết yêu thương bằng chính trái tim mình .
Đoạn trích gồm hai phần. Phần 1 gồm sáu lời thoại đầu. Hai người tự nói thể hiện xúc cảm của mình. Chính trường hợp kịch này đã làm tăng đặc thù chân thành, say đắm của mối tình Rô-mê-ô và Giu-li-ét. Phần 2 là cuộc đối thoại trực tiếp giữa hai người. Đoạn trích tập trung chuyên sâu biểu lộ nội dung chính là : mối thù truyền kiếp giữa hai dòng họ không cản trở được hai trái tim yêu mà chỉ làm họ say đắm hơn mà thôi. Họ sẵn sàng chuẩn bị vượt lên tổng thể để được yêu nhau. Rô-mê-ô và Giu-li-ét đại diện thay mặt cho những con người khao khát tự do và hạnh phúc. Họ chuẩn bị sẵn sàng vượt lên hàng rào ấy để giành lấy tự do, hạnh phúc cho riêng mình. Họ chuẩn bị sẵn sàng từ bỏ tên họ của mình để được đến bên nhau. Hành động này không phải là sự vô tình của kẻ dám phủ nhận mái ấm gia đình mình, mà đó là sự khước từ những thành kiến phi lí. Giu-li – ét nói : ” chàng hãy thề là chàng yêu em đi, và em sẽ không còn là con cháu nhà Ca-piulét nữa “. Và Rô-mê-ô : ” Chỉ cần em gọi tôi là tình nhân, tôi sẽ thay tên đổi họ ; từ nay, tôi sẽ không khi nào còn là Rô-mê-ô nữa ” .
Những lời tha thiết ấy của hai người đã chứng tỏ tình yêu say đắm của họ. Đó là một mối tình trong sáng và mãnh liệt. Dưới ánh mắt của chàng Rô-mê-ô đang yêu, Giu-li-ét đẹp và dịu hiền hơn tất cả. Với chàng, “nàng Giuli-ét là mặt trời”. Rô-mê-ô đã dùng một loạt hình ảnh so sánh tuyệt vời nhất để miêu tả vẻ đẹp của nàng Giu-li-ét: “chẳng qua hai ngôi sao đẹp nhất bầu trời có việc phải đi vắng, đã thiết tha nhờ mắt nàng lấp lánh, chờ đến lúc sao về”. Lời thoại dài nhất của Rô-mê-ô trong đoạn trích là lời ca ngợi vẻ đẹp của nàng Giu-li-ét còn lời thoại dài nhất của Giu-li- ét là đoạn bộc lộ tình yêu say đắm của nàng với Rô-mê-ô. Chính lời thoại này của Giu-li- ét thể hiện tư tưởng cốt lõi của đoạn trích: “Mông-ta-ghiu là cái gì nhỉ ? […] thì mười phân chàng vẫn cứ vẹn mười.” Rô-mê-ô vượt tường rào vào vườn nhà Giu-li-ét chỉ vì nhớ nàng không thể ngủ được. Tình yêu đã làm chàng quên đi rằng vì mối thù truyền kiếp chàng có thể bị giết chết nếu bị người nhà Ca-piu-lét bắt.
Khát vọng yêu là khát vọng của muôn đời và của mọi dân tộc. Trong văn học Việt Nam, nàng Kiều dám vượt qua hàng rào lễ giáo phong kiến “Xăm xăm băng lối vườn khuya một mình” để đến vườn Lãm Thuý thề nguyền cùng chàng Kim trong một đêm trăng: Vầng trăng vằng vặc giữa trời, Đinh ninh hai miệng một lời song song. Thì bên khung cửa sổ tràn đầy ánh trăng trong vườn nhà Ca-piu-lét, Rô-mê-ô và Giuli-ét vượt qua mối thù địch của hai dòng họ cũng thề nguyền cùng nhau với những lời tha thiết. Cuộc thề hẹn dưới trăng của Rô-mê-ô và Giu-li-ét đã đánh thức khát vọng sống của cả thời đại. Tình yêu của họ đã chứng tỏ những thế lực và xiềng xích của những hủ tục, thành kiến của mối quan hệ phong kiến đã dần mất tác dụng. Nó đang bị phá bỏ hoặc tự tan rã. Thời đại trung cổ đã qua đi, con người đã được giải phóng khỏi những quy tắc hà khắc vô lí.
Lời của Rô-mê-ô đã trực tiếp thể hiện điều này, “Tôi vượt được tường này là nhờ đôi cánh nhẹ nhàng của tình yêu; mấy bức tường đá ngăn sao được tình yêu; mà cái gì tình yêu có thể làm là tình yêu dám làm…”. Cuộc đối thoại giữa Rô-mê-ô và Giu-li-ét trong đoạn trích đã khẳng định rằng tình yêu có thể vượt lên tất cả. Và chỉ tình yêu có quyền lên tiếng trong trái tim hai người đang yêu. Tuy đoạn trích không có những xung đột đầy kịch tính như các hồi kịch khác nhưng tính kịch vẫn được thể hiện rất rõ qua ngôn ngữ và hành động kịch, đó là hoàn cảnh đầy bất trắc, là cảm xúc yêu thương mãnh liệt, là những băn khoăn trước sự trái ngang của tình yêu.
Với một giọng văn thấm đẫm chất thơ và cảm hứng lãng mạn, Sếch-xpia đã tạo nên một đêm trăng thề hẹn thật trữ tình. Tình yêu trong sáng thuần khiết của đôi trẻ đặt bên cạnh mối thù hận truyền kiếp làm cho mối thù ấy trở nên không có ý nghĩa và mang đầy đặc thù phản nhân văn. Ngôn ngữ kịch của Sếch-xpia vốn rất giàu nhạc tính và hình ảnh với những lối ví von so sánh rất quyến rũ, nhất là những câu Rô-mê-ô miêu tả vẻ đẹp của nàng Giu-li-ét. Mặc dù đã dịch sang văn xuôi nhưng đó vẫn là những câu văn uyển chuyển, quyến rũ và thấm đẫm chất thơ .
Ngôn ngữ đối thoại giữa Rô-mê-ô và Giu-li-ét tràn trề tình yêu thương, nó bộc lộ sự đồng điệu tâm hồn của hai người trẻ tuổi. Chỉ một lần gặp nhau với thời hạn ngắn ngủi nhưng có vẻ như họ đã hiểu hết những điều người kia muốn nói. Tình yêu của Rô-mê-ô và Giu-li-ét tuy gặp nhiều trở ngại nhưng họ đều đã dũng mãnh vượt qua, và đến cái chết cũng không chia lìa được họ. Cái chết của hai người đã thức tỉnh và hoá giải được mối thù của hai dòng họ. Tình yêu của họ đã làm được điều mà chính quyền lực tối cao của Vương chủ thành Vê-rô-na cũng không làm được. Mối tình Rô-mê-ô và Giu-li-ét đã trở thành một lịch sử một thời tình yêu thật đẹp, là tình yêu lí tưởng cho toàn trái đất. Cho đến nay con người vẫn khao khát một tình yêu như thế .
