7. Bố cục của luận văn
2.3.1. Thể hiện khát vọng chinh phục và sống hoà đồng với tự nhiên của con
con người trong buổi đầu của lịch sử
Trong tiến trình đầu của lịch sử dân tộc quả đât, khi con người mới thoát thai khỏi quốc tế động vật hoang dã và khởi đầu có sự tăng trưởng trong nhận thức, yếu tố tiên phong mà họ chăm sóc và mong ước khám phá là về những hiện tượng kỳ lạ tự nhiên xung quanh họ. Tại sao lại có trời, có đất, có mưa, có gió ? Tại sao lại có sông, suối, ao hồ ? Tại sao lại có những loài vật ? Và tại sao lại có con người ? Những câu hỏi đó chi phối nhận thức của con người trong suốt chiều dài lịch sử vẻ vang sống sót. Và thậm chí còn cho đến tận giờ đây, với trình độ khoa học kỹ thuật đã tăng trưởng hơn rất nhiều, con người cũng không ngừng tìm hiểu và khám phá và lý giải những vấn đề đó .
Đối với con người văn minh, để nhận thức về những hiện tượng kỳ lạ tự nhiên diễn ra xung quanh mình đã cả là một quy trình tư duy không ngừng, thì so với con người thời nguyên thuỷ, để lý giải những hiện tượng kỳ lạ này còn khó khăn vất vả đến nhường nào ?
Lúc bấy giờ, cơ sở duy nhất người nguyên thuỷ dựa vào để giải thích
thế giới chính là ở khả năng lao động của bản thân. Với sự phát triển không
ngừng về công cụ sản xuất, năng suất lao động của con người ngày càng được
nâng cao, bước đầu ổn định cuộc sống. Chính lao động đã giúp cho con người
tách biệt hẳn thế giới động vật và giúp cho tư duy con người ngày càng được
nâng cao. Con người nguyên thuỷ từng ngày, từng giờ không ngừng tác động
vào tự nhiên để phục vụ cho cuộc sống của mình nên đối với họ, lao động của
con người có sức mạnh vạn năng. Và từ đây, để giải thích và nhận thức về thế
giới, họ đã dựa vào chính sức lao động của mình.
Người nguyên thuỷ cho rằng, mọi sự vật, hiện tượng kỳ lạ trong tự nhiên đều được sinh ra từ ý muốn và từ lao động của con người. Đều đó đã được phản ánh đậm nét trong thần thoại của những tộc người về những vị thần khổng lồ có vai trò phát minh sáng tạo. Đó là ông Thần Trụ Trời hay cặp đôi Nữ Oa – Tứ Tượng của người Việt ( Kinh ), đó là ông Taman Xơri của người Co hay đó là ông Rờ xí của người Xê đăng. Và đặc biệt quan trọng hơn là bảy cặp Sô Công của người Thái ( Vợ chồng Ải Lậc Cậc là cặp Sô Công thứ bảy ) và vợ chồng Páo Luông – Sao Cải của người Tày. Bằng những việc làm khác thường phát minh sáng tạo ra tự nhiên, những vị thần khổng lồ chính là hiện thân của tham vọng chinh phục, tái tạo tự nhiên của người xưa trong buổi đầu của lịch sử vẻ vang .
Người khổng lồ trong thần thoại của các cư dân nói tiếng Thái nói riêng
và của các tộc người khác nói chung là những người có sức vóc phi thường,
do vậy mà những việc làm của họ cũng thật khác thường. Để phục vụ cho
cuộc sống cũng như công việc sản xuất được thuận lợi, họ phải đào sông, đắp
đất, làm ruộng, gánh đất, bón tro… như những người bình thường. Tuy nhiên,
do sự khác thường về sức vóc nên thành quả lao động của họ cũng thật đáng
nể. “Ải gánh tro và than đi bón ruộng. Đổ tro xuống thành núi Tro (Pú Tan ở
Chiềng Pấc – Thuận Châu). Đổ than thành núi Than (Pú Thán ở Mường
Phăng – Điện Biên)” [46, tr10]
Qua hình tượng người khổng lồ, cư dân Tày – Thái cổ thể hiện ước
vọng chinh phục tự nhiên của mình. Họ qui mọi sự sáng tạo tự nhiên như
sông, suối, ao, hồ, núi, đồi… đều là công sức lao động của người khổng lồ –
những vị thần buổi khai thiên lập địa. Chính sự lao động cần cù, kiên trì của
họ đã giúp cho con người có được cuộc sống như ngày nay. Con người có
ruộng để trồng lúa, có sông suối để đánh bắt cá, có rừng để săn thú…
Bên cạnh công lao to lớn là cải biến tự nhiên theo hướng có lợi để Giao hàng cho đời sống của con người sau này, những vị thần còn có công thuần dưỡng
những vật nuôi, cây trồng đầu tiên cho con người. Nếu như Sao Cải là vị thần
đầu tiên biến cây lúa hoang thành lúa trồng cho người Tày, thì vợ chồng Ải
Lậc Cậc là người đã đem cây lúa đến cấy trồng ở bốn thung lũng màu mỡ của
người Thái. Không những thế, ông bà còn đem các giống vật nuôi được Then
tặng để làm vật nuôi trong nhà, phục vụ cho việc đi lại (ngựa có cánh). Hay
lên rừng bắt trâu bò, mèo, chó về để phục vụ cho sản xuất. Chính các vị thần
này là người đã đem nghề nông đến cho các cư dân Tày – Thái cổ..
Công lao của những vị thần phát minh sáng tạo thật to lớn. Nhưng xét đến cùng, những vị thần khổng lồ này chính là sự hiện thực hoá, cụ thể hoá khát vọng chinh phục tự nhiên, nâng cao vai trò của lao động phát minh sáng tạo của con người lên ngang tầm với sức phát minh sáng tạo của tự nhiên của dân cư xưa. Lúc này, vào tiến trình tan rã của xã hội nguyên thuỷ, ý thức về bản thân, về vị trí và vai trò của con người trong tự nhiên được nâng cao. Con người muốn đặt vị trí của mình ngang tầm với vạn vật thiên nhiên, chinh phục, tái tạo tự nhiên theo hướng có lợi cho đời sống của mình, theo ý muốn chủ quan của mình. Nhưng tự nhiên lại quá hùng vĩ, quá lớn lao so với tầm vóc nhỏ bé của con người. Do vậy, trong trí tưởng tượng rất là thô sơ, mộc mạc của mình, họ đã phát minh sáng tạo ra những vị thần cũng có tầm vóc thật to lớn để thực thi tham vọng của mình .
Qua thần thoại về những vị thần của dân cư Tày – Thái cổ nói riêng và những tộc người khác nói chung, người nguyên thuỷ đã đưa ra một sự lý giải khá mê hoặc về quy trình phát minh sáng tạo ra tự nhiên : chính sức lao động của những vị thần khổng lồ đã tạo nên diện mạo mới cho mặt đất nơi con người sinh sống trong buổi đầu lịch sử vẻ vang. Nhưng thực ra, sức phát minh sáng tạo đó, công lao đó chính là từ năng lực lao động phát minh sáng tạo con người đã được thần thánh hoá, được khoác lên mình đặc thù “ thiêng liêng, huyền bí ” cũng giống như thân thế và lai lịch của những thần vậy !
