Hình tượng người phụ nữ trong văn học trung đại là đề tài tiêu biểu được đề cập nhiều trong văn học trung đại Việt Nam. Trong giai đoạn này, người phụ nữ là đối tượng bị coi thường và áp bức nặng nề trong xã hội phong kiến lạc hậu. Họ bị bủa vây bởi những tập tục, những định kiến khắt khe của lễ giáo phong kiến, họ phải chịu đựng những nỗi đau về thể xác lẫn tinh thần, bị chà đạp, lăng mạ, sỉ nhục. Hãy tham khảo với onthihsg.
Video hướng dẫn phân tích người phụ nữ trong văn học trung đại
Dàn ý Phân tích hình ảnh người phụ nữ Việt Nam trong văn học trung đại
Dưới đây là dàn ý thân phận người phụ nữ trong văn học trung đại mới nhất hãy tìm hiểu thêm nhé .
1, Mở bài:
– Giới thiệu về nhân vật phụ nữ trong văn học Trung đại Nước Ta :– Trong văn học Trung đại từ cuối thế kỉ XVII trở đi, hình tượng người phụ nữ mở màn được đưa vào thơ ca, văn xuôi nhiều hơn .– Qua một số ít tác phẩm đã học trong chương trình ngữ văn trung học cơ sở như thơ Hồ Xuân Hương, đoạn trích trong “ Chinh phụ ngâm ” của Đặng Trần Côn và Đoàn Thị Điểm, 3 đoạn trích trong “ Truyện Kiều ” của Nguyễn Du, “ Chuyện người con gái Nam Xương ” của Nguyễn Dữ, đoạn trích “ Lục Vân Tiên cứu Kiều Nguyệt Nga ” của Nguyễn Đình Chiểu cho thấy đơn cử hình ảnh người phụ nữ thời phong kiến ; bộc lộ nhiều tư tưởng nhân đạo .
2, Thân bài:
a, Vẻ đẹp của người phụ nữ Việt Nam
* Ngoại hình: các tác giả ca ngợi người phụ nữ với những nét đẹp riêng
– Hình ảnh phụ nữ trong thơ Hồ Xuân Hương mang vẻ đẹp phồn thực, mạnh khỏe đầy sức sống : “ Thân em vừa trắng lại vừa tròn ” ( “ Bánh trôi nước ” ) .– Hình ảnh phụ nữ qua ngòi bút của Nguyễn Du hiện lên sang chảnh, sang chảnh : dùng một loạt hình tượng đẹp của vạn vật thiên nhiên để tả vẻ đẹp của Thúy Vân như mây, tuyết, hoa, ngọc, trăng ; tả Thúy Kiều đẹp nghiêng nước nghiêng thành, đôi mắt trong như nước hồ thu, long mày đẹp như nét núi mùa xuân ( đoạn trích “ Chị em Thúy Kiều ” ) .– Trong “ Chuyện người con gái Nam Xương ”, Vũ Thị Thiết được miêu tả là người “ tính đã thùy mị nết na, lại thêm tư dung tốt đẹp ” .⇒ Dù dùng bút pháp ước lệ tượng trưng, ẩn dụ hay chỉ bằng một câu văn ngắn gọn ra mắt nhân vật, tổng thể đều kiến thiết xây dựng những hình ảnh người phụ nữ đẹp, cho thấy sự thương mến, quý trọng cái đẹp, quý trọng người phụ nữ của những tác giả .
* Tài năng:
– Người phụ nữ trong văn học Trung đại đa phần được ca tụng về kĩ năng cầm, kì, thi, họa. Nguyễn Du xây dựng hình tượng Thúy Kiều tài sắc vẹn toàn, “ pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm ”. Đặc biệt là tài đàn của nàng, không riêng gì đàn hay, Kiều còn tự viết nên “ một thiên bạc mệnh ” ai nghe cũng phải xiêu lòng .– Chính người sáng tác như Hồ Xuân Hương cũng là dẫn chứng cho kĩ năng của người phụ nữ không thua kém gì so với đàn ông. Bà từng có những câu thơ khá “ ngông ” về tài phận của người phụ nữ xưa : “ Ví đây đổi phận làm trai được / Thì sự anh hùng há bấy nhiêu ” ( Bài “ Miếu Sầm thái thú ” )⇒ Trong khi miêu tả vẻ đẹp và năng lực của người phụ nữ, những tác giả trên cũng bộc lộ sự hụt hẫng, thương xót cho vẻ đẹp, năng lực ấy không mấy người coi trọng .
* Phẩm hạnh, tâm hồn
– Hình tượng phụ nữ có cốt cách thanh cao, tâm hồn trong sáng : “ mai cốt cách, tuyết niềm tin ” ( Chị em Thúy Kiều ), dù trải bao sóng gió cũng vẫn “ giữ tấm lòng son ” ( Bánh trôi nước ) .– Hiếu thuận, chung tình :+ Thúy Kiều vì cha mà bán mình, hi sinh tình cảm riêng tư .+ Kiều Nguyệt Nga vâng lời cha, không quản đường xa nguy hại tới gặp cha để nghe cha sắp xếp chuyện lập mái ấm gia đình : “ Làm con đâu dám cãi cha / Ví dầu ngàn dặm đàng xa cũng đành ” .+ Vũ Nương một lòng chăm nom mẹ chồng, khi mẹ chồng mất thương xót, lo ma chay như cha mẹ đẻ, một lòng chờ chồng chinh chiến quay về .+ Người vợ trong “ Chinh phụ ngâm khúc ” nhớ thương chồng, đau buồn trước cảnh chia lìa : “ Lòng chàng ý thiếp ai sầu hơn ai ” .– Coi trọng phẩm tiết :+ Kiều Nguyệt Nga khi bị cướp chặn đường, được Lục Vân Tiên cứu đã tạ ơn “ Lâm nguy chẳng gặp giải nguy / Tiết trăm năm cũng bỏ đi một hồi ” .+ Thúy Kiều khi nhớ tới Kim Trọng cũng tủi hờn vì bản thân đã lâm vào kiếp trôi dạt, bị lừa bán : “ tấm son gột rửa khi nào cho phai ” .+ Vũ Nương khi bị chồng vu oan là không chung thủy, đã tự tử để chứng tỏ phẩm tiết : “ Thiếp nếu đoan trang giữ tiết, trinh bạch gìn lòng, vào nước xin làm ngọc Mỵ Nương, xuống đất xin làm cỏ Ngu Mỹ. Nhược bằng lòng chim dạ cá, lừa chồng dối con, dưới xin làm mồi cho cá tôm, trên xin làm cơm cho diều quạ, chẳng những là chịu khắp mọi người phỉ nhổ ” .
b, Thân phận người phụ nữ Việt Nam
– Thân phận bé nhỏ bị chà đạp, vùi dập:
+ Số phận long đong lận đận nhờ vào vào cha mẹ, chồng, con theo ý niệm Tam Tòng thời phong kiến : Hồ Xuân Hương đã bộc lộ số phận người phụ nữ gắn gọn qua hai câu “ Bảy nổi ba chìm với nước non / Rắn nát mặc dầu tay kẻ nặn ” .+ Thân phận nhỏ bé bị đồng xu tiền chi phối, chà đạp : Thúy Kiều bị Mã Giám Sinh xem như một món hàng để trả giá mua và bán, bị bán vào lầu xanh, bị lừa, đánh đập và bị ép trở thành kĩ nữ .+ Luôn bị hoài nghi về nhân phẩm : Trương Sinh không tin vợ, không nghe vợ lý giải, dẫn đến cái chết oan của Vũ Nương .
c, Giá trị nhân đạo thể hiện qua hình ảnh người phụ nữ
– Nguyễn Du luôn dự báo sóng gió sẽ tới với Thúy Kiều, những câu thơ luôn cho thấy thái độ thương xót của ông với nhân vật .– Nguyễn Dữ để Vũ Nương được lập đàn minh oan ở cuối truyện, chi tiết cụ thể này trong truyện kể dân gian không hề có .– Nguyễn Đình Chiểu qua thiết kế xây dựng đoạn hội thoại ngắn giữa Kiều Nguyệt Nga với Lục Vân Tiên cũng cho thấy thái độ trân trọng một cô gái có tri thức, lễ tiết .– Các tác giả còn tố cáo cuộc chiến tranh chia rẽ con người, tố cáo thế lực đồng xu tiền hạ thấp nhân phẩm con người .
3, Kết bài:
– Kết luận về nội dung : việc kiến thiết xây dựng hình tượng người phụ nữ trong thơ ca Trung đại đã góp thêm phần khẳng định chắc chắn vẻ đẹp cả về ngoại hình lẫn tâm hồn của người phụ nữ Nước Ta lúc bấy giờ ; đồng thời cho thấy sự thức thời của những tác giả, cho thấy sự tăng trưởng của cảm hứng nhân đạo trong văn học trung đại ( bởi trước đó cảm hứng chủ yếu trong văn học Trung đại là ngợi ca vẻ đẹp vạn vật thiên nhiên, ngợi ca Vua và chính sách phong kiến, ngợi ca người quân tử … phần nhiều không có tác phẩm về thân phận phụ nữ )– Kết luận về thẩm mỹ và nghệ thuật : giải pháp nghệ thuật và thẩm mỹ ước lệ tượng trưng được nâng lên một tầm cao mới, thủ pháp miêu tả nội tâm nhân vật tăng trưởng
Hướng dẫn bài làm số phận người phụ nữ trong văn học trung đại
Các bạn đang xem Hình tượng người phụ nữ trong văn học Trung Đại Nước Ta của Ôn thi HSG. Chúc những bạn có thật nhiều kiến thức và kỹ năng có ích .Qua cả hai tác phẩm, hình ảnh người phụ nữ trong xã hội xưa hiện lên thật sinh động, rõ nét nhưng ấn tượng hơn cả vẫn là số phận đầy xấu số và thảm kịch của họ trong chính sách phong kiến bất công, khắc nghiệt. Hình ảnh người phụ nữ là nạn nhân của xã hội phong kiến với số phận đau khổ, xấu số, đã được hai tác giả khắc họa thành công xuất sắc với hai hình tượng nhân vật TT là Vũ Nương và Thúy Kiều .
Trước hết, qua nhân vật Vũ Nương, ta thấy được người phụ nữ xưa là nạn nhân của chế độ nam quyền bất công. Ngay ở phần mở đầu tác phẩm, tác giả đã phác họa nên một cuộc hôn nhân không bình đẳng khi Trương Sinh xin mẹ trăm lượng vàng cưới Vũ Nương về làm vợ. Sự cách biệt giàu nghèo ấy vẫn luôn khiến Vũ Nương mặc cảm “thiếp vốn con kẻ khó được nương tựa nhà giàu”. Vì vậy, trong cuộc sống vợ chồng, nàng luôn cư xử đúng mực, nhường nhịn, giữ gìn khuôn phép nên dù chồng có tính đa nghi với vợ, phòng ngừa quá sức nhưng gia đình vẫn chưa từng bất hòa. Tuy nhiên cũng chính sự cách biệt giàu nghèo này đã tạo cho Trương Sinh cái thế một người chồng trong gia đình mà đối xử với vợ một cách thô bạo, gia trưởng.
Sau khi Trương Sinh đi lính Vũ Nương phải đảm đương vai trò của một người con, một người vợ, một người mẹ. Với chồng, nàng là một người vợ thủy chung, yêu chồng tha thiết, với mẹ chồng và con, nàng là một người con dâu hiếu thảo, một người mẹ hiền, một mình vừa nuôi con nhỏ vừa tận tình chăm nom mẹ chồng già yếu, ốm đau. Chính lời trăn trối sau cuối của mẹ chồng đã ghi nhận công lao của nàng với mái ấm gia đình chồng. Đó là một sự nhìn nhận không chỉ xác đáng mà còn rất khách quan. Như vậy, Vũ Nương đã làm tròn bổn phận của người phụ nữ : một người mẹ, một người vợ, một người con mà ở cương vị nào cũng thật tuyệt vời và hoàn hảo nhất. Nàng xứng danh là người phụ nữ lí tưởng ở mọi mái ấm gia đình. Người phụ nữ như vậy đáng lẽ phải được hưởng niềm hạnh phúc toàn vẹn nhưng xã hội nam quyền bất công đã không cho nàng thời cơ ấy .Sau khi đi lính quay trở lại, chỉ vì hiểu nhầm lời con nhỏ mà Trương Sinh độc đoán, hồ đồ mắng nhiếc Vũ Nương, không cho nàng thời cơ thanh minh, phải tìm đến cái chết để minh oan. Là người không có học, thiếu trí tuệ nên Trương Sinh đã bị ghen tuông làm cho mờ mắt. Trương Sinh không đủ bình tĩnh, sáng suốt để nghiên cứu và phân tích, phán đoán, không thấy sự phi lí trong lời đứa trẻ. Chàng bỏ ngoài tai lời phân trần của vợ, lại giấu kín không nói nguyên do. Trương Sinh cũng không tin lời họ hàng, làng xóm mà chỉ biết la um lên để thỏa cơn giận rồi mắng nhiếc và đánh đuổi vợ. Trương Sinh không hề nghĩ đến cái nghĩa phu thê, càng chẳng đếm xỉa đến công lao của Vũ Nương. Anh ta thô bạo, phũ phàng vì đó là bản tính anh ta và còn vì anh ta là con đẻ của chính sách nam quyền. Thái độ dẻ dúng, tàn tệ của Trương Sinh vs Vũ Nương còn biểu lộ quyền thế của kẻ giàu với người nghèo trong một xã hội mà đồng xu tiền đã làm đen bạc thói đời. Cuộc hôn nhân gia đình không bình đẳng khiến Trương Sinh thành bạo chúa trong mái ấm gia đình .
“Chuyện người con gái Nam Xương” đã lên án và phê phán tính đa nghi, sự ghen tuông và hành động phũ phàng của hạng người như Trương Sinh. Chính tính đa nghi, hay ghen, hành động mắng nhiếc, đánh đuổi vợ là nguyên nhân trực tiếp dẫn đến cái chết của Vũ Nương. Cái chết của nàng là sự đầu hàng số phận nhưng cũng là lời tố cáo thói gia trưởng, luật lệ phong kiến hà khắc đã dung túng cho sự độc ác, tối tăm. Nếu Vũ Nương là nạn nhân của chế độ nam quyền thì Thuý Kiều được Nguyễn Du khắc họa thành công với hình tượng người phụ nữ là nạn nhân của xã hội đồng tiền. Chỉ vì đồng tiền, bọn sai nha đã gây nên vụ án oan trong gia đình Kiều, vì đồng tiền mà bọn chúng đã phá hoại hạnh phúc gia đình Kiều, từ một mái ấm êm đềm bỗng tan hoang, lạnh lẽo. Thuý Kiều, với tư cách là một người chị cả phải đứng ra lo liệu mọi chuyện, nàng phải hi sinh mối tình với Kim Trọng, bán mình lấy tiền hối lộ cho sai nha để cứu cha và em khỏi bị tra khảo dã man.
Bi kịch cuộc sống khởi đầu từ đây, khi mà con người, nhân phẩm bị người ta mua đi bán lại như một món hàng. Mã Giám Sinh, Tú Bà Open càng làm điển hình nổi bật lên hình tượng một Thuý Kiều xấu số, đau đớn ê chề :
“Đắn đo cân sắc cân tài
Ép cung cầm nguyệt thử bài quạt thơ…
Cò kè bớt một thêm hai”
Từ một ng con gái tài sắc vẹn toàn, Kiều đã trở thành một món hàng được Mã Giám Sinh cân đo đong đếm: “Giờ lâu ngã giá vâng ngoài bốn trăm”. Cảnh mua bán hiện lên thật sinh động, có người mua, kẻ bán, có sự thử hàng, trả giá, mặc cả, giao kèo. Từ “ép”, “thử” đã lột trần bản chất của Mã Giám Sinh, đồng thời khắc hoạ được rõ nét nỗi đau đớn, bất hạnh khi bị coi như một món hàng mua bán của Thuý Kiều. Nỗi bất hạnh càng thêm chồng chất khi nàng bị Mã Giám Sinh và Tú Bà đẩy vào lầu xanh khiến nàng trải qua 15 năm lưu lạc “thanh lâu hai lượt, thanh y hai lần”.
Từ một cô gái tiểu thư khuê các, vô lo vô nghĩ về cuộc sống, niềm hạnh phúc tình yêu đang chớm nở, giờ đây Kiều đã mất tổng thể, niềm hạnh phúc lứa đôi, mái ấm mái ấm gia đình. Nỗi xót xa, tủi nhục đã đẩy Kiều hai lần tìm đến cái chết. Sự bế tắc tìm đến cái chết của nàng không chỉ do những kẻ buôn thịt bán người như Mã Giám Sinh, Tú Bà gây ra mà còn phản ánh sự tàn ác của xã hội đồng tiền thối nát. Qua cả hai tác phẩm, hình ảnh người phụ nữ trong xã hội phong kiến hiện lên với số phận vô cùng xấu số, luôn phải chịu những luật lệ khắc nghiệt bất công của chính sách trọng nam khinh nữ. Họ không hề tự làm chủ cuộc sống mình, không hề tự tìm cho mình một con đường, một hướng đi đến niềm hạnh phúc. Cái chết của Vũ Nương hay những lần tìm đến cái chết của Thuý Kiều là lời tố cáo đanh thép nhất xã hội phong kiến xấu xa – xã hội đã vùi dập đi những ng phụ nữ đẹp và tài hoa như Vũ Nương, Thuý Kiều .Ca dao xưa cũng đã nhiều lần thay người phụ nữ cất lên những tiếng than thân đầy ai oán :
“Thân em như hạt mưa sa
Hạt vào đài các, hạt ra ruộng cày”
”Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai”.
Số phận người phụ nữ, lúc thì như “hạt mưa sa”, lúc thì như “tấm lụa đào”… Dù được dân gian ví với điều gì, thì người phụ nữ cũng đều chung một số phận đau khổ gian nan. Họ không biết sẽ sống ra sao, sẽ bị dòng đời đưa đẩy trôi nổi đến phương trời nào? Sẽ sống sung sướng nơi “đài các” hay lại làm lụng vất vả nơi “ruộng cày”? Đối với họ, quãng đời phía trước vô cùng mịt mù, chẳng biết được điều gì sắp xảy đến.
Hình ảnh người phụ nữ vs số phận gia đình long đong lận đận cũng từng xuất hiện nhiều lần trong thơ của nữ sĩ Hồ Xuân Hương “Thân em…”. Bài thơ chỉ có bốn câu, lời thơ giản dị nhưng vô cùng sâu sắc. Nữ sĩ đã mượn hình ảnh bánh trôi nước để người phụ nữ tự khẳng định vẻ đẹp bên ngoài và phẩm chất bên trong của mình qua đó đại diện cho những người bất hạnh tố cáo xã hội bất công đã vùi dập thân phận người phụ nữ đương thời. Lời thơ cũng là khát vọng được bình đẳng, được coi trọng phẩm giá, là “tiếng lòng chung” đầy phẫn nộ của người phụ nữ thời xưa.
Nếu như Hồ Xuân Hương từ cảm nhận của chính mình mà nói lên niềm khát khao của những người phụ nữ thời bà thì đại thi hào thế kỉ 18 Nguyễn Du lại bằng niềm cảm thông thâm thúy, để những nhân vật được thể hiện nỗi đau đớn của mình. Những con người vốn bị coi rẻ trong xã hội như ng phụ nữ vẫn được ông đề cập đến một cách trân trọng, thương mến. Đồng thời ông cũng khái quát thực chất tàn tệ của xã hội phong kiến, thể hiện sự phẫn nộ so với những kẻ chỉ vì đồng xu tiền mà hãm hại người khác, chà đạp lên nhâm phẩm của người khác. Ông là người tiên phong trong văn học trung đại đã nêu lên một cách tập trung chuyên sâu yếu tố về thân phận những người phụ nữ có vẻ đẹp và năng lực văn chương nghệ thuật và thẩm mỹ, từ đó tôn vinh con người từ vẻ đẹp hình thức, phẩm chất đến những tham vọng, khát vọng chân chính .
Đóng lại những trang văn, dòng thơ về số phận người phụ nữ trong xã hội cũ, người đọc hẳn sẽ còn mãi ám ảnh về cuộc đời gian truân, đầy sóng gió của họ. Ta càng xót xa thương cảm cho người phụ nữ bất hạnh trong xã hội xưa bao nhiêu, thì càng căm giận cái xã hội thối nát, bất công đã đẩy người phụ nữ vào vòng oan trái bấy nhiêu. Những ng phụ nữ có tài năng và phẩm chất tốt đẹp như họ cần phải được nâng niu và trân trọng. Hiểu được điều này, ta càng thêm đồng cảm với Nguyễn Du khi đại thi hào cất lên tiếng kêu đầy ai oán: “Đau đớn…”.
Cảm ơn những bạn đã đọc bài Hình tượng người phụ nữ trong văn học Trung Đại Nước Ta của Ôn thi HSG, hãy san sẻ nếu bài viết có ích .
