TPO – nhà nước vừa phát hành nghị định 137 / 2020 / NĐ-CP về quản trị, sử dụng pháo ; trong đó pháp luật người dân được đốt pháo hoa có hiệu ứng âm thanh, nhưng không gồm có tiếng nổ. Quy định về pháo hoa có hiệu ứng âm thanh nhưng lại không tiếng nổ khiến cho nhiều người do dự, không tưởng tượng ra được loại pháo hoa được sử dụng ; chuyên viên cho rằng, đây là lao lý khó hiểu, cần được diễn giải rõ hơn …
Nghị định 137 / 2020 / NĐ-CP thay thế Nghị định 36/2009 về quản trị và sử dụng pháo, có hiệu lực hiện hành từ ngày 11/1/2021. Trong đó, Điều 17 của Nghị định này pháp luật : “ Cơ quan, tổ chức triển khai, doanh nghiệp, cá thể chỉ cần có năng lượng hành vi dân sự khá đầy đủ sẽ được sử dụng pháo hoa dịp lễ, tết, sinh nhật, cưới hỏi, hội nghị, khai trương mở bán, ngày kỷ niệm và trong hoạt động giải trí văn hóa truyền thống thẩm mỹ và nghệ thuật. Tổ chức, cá thể khi sử dụng chỉ được mua pháo hoa tại những tổ chức triển khai, doanh nghiệp được phép sản xuất kinh doanh thương mại pháo hoa ”.
Điều đó có nghĩa, đối tượng được sử dụng pháo hoa rất rộng. Luật sư Nguyễn Văn Nguyên, Cty Luật Hưng Nguyên (Đoàn Luật sư thành phố Hà Nội) cho rằng, người có năng lực hành vi dân sự đầy đủ là người từ đủ 18 tuổi trở lên không mắc bệnh tâm thần, không bị tòa án tuyên mất năng lực hành vi hoặc hạn chế năng lực hành vi dân sự.
Pháo hoa, pháo nổ là một trong những mối quan tâm lớn của người dân (ảnh chụp một điểm bắn pháo hoa tại Hà Nội trong dịp tết Nguyên đán 2020 vừa qua). Ảnh Long Vân
Tuy nhiên, luật sư Nguyên cho rằng, những ngày qua, rất nhiều người lầm tưởng sẽ được đốt mọi loại pháo hoa hiện có. “ Pháo hoa theo cách hiểu thường thì lúc bấy giờ là loại pháo có ánh sáng phóng lên không trung sau một tiếng nổ ; sau khi phóng lên không trung lại liên tục nổ để phát ra ánh sáng. Tuy nhiên, trong Nghị định lại phân biệt rất rõ hai loại : Pháo hoa nổ và pháo hoa không nổ và người dân chỉ được sử dụng loại pháo hoa không có tiếng nổ ” – luật sư Nguyên cho hay. Cụ thể, trong Nghị định nêu trên, “ pháo hoa nổ ” được xếp vào loại “ pháo nổ ” và được định nghĩa : “ Pháo nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng sắc tố trong khoảng trống được gọi là pháo hoa nổ ”. Còn “ pháo hoa ” được định nghĩa : “ Pháo hoa là loại pháo không gây ra tiếng nổ, khi có ảnh hưởng tác động của xung kích thích cơ, nhiệt, hóa hoặc điện tạo ra những hiệu ứng âm thanh, ánh sáng sắc tố trong khoảng trống, không gây ra tiếng nổ ”. Đối chiếu với thực tiễn, luật sư Nguyên cho hay, Nghị định chỉ được cho phép người dân sử dụng những loại pháo phát sáng kèm tiếng xì xì mà lúc bấy giờ người ta vẫn sử dụng ở những sân khấu khi tổ chức triển khai đám cưới, lễ khai công, khánh thành. “ Tôi chưa biết, tới đây, những doanh nghiệp Quốc Phòng sẽ sản xuất những loại pháo hoa không có tiếng nổ sẽ như thế nào nhưng theo Nghị định, loại pháo hoa nổ gây ra tiếng rít, tiếng nổ và hiệu ứng sắc tố trong khoảng trống được những cơ quan Nhà nước bắn vào dịp Tết, tiệc tùng quan trọng, dân cư không được tự ý sử dụng. Loại pháo hoa kèm tiếng nổ lâu nay vẫn được nhập lậu từ Trung Quốc theo Nghị định vẫn không được sử dụng ”, Luật sư Nguyên nghiên cứu và phân tích. 
Một loại pháo có hiệu ứng ánh sáng, âm thanh nhưng không có tiếng nổ
Ông Lương Xuân Điển, giảng viên Viện Kỹ thuật Hóa học, Đại học Bách Khoa TP. Hà Nội cho hay, Nghị định nói rằng pháo hoa “ có hiệu ứng âm thanh ”, theo cách hiểu thường thì “ có hiệu ứng âm thanh ” đã gồm có tiếng nổ. Bộ Quốc phòng là cơ quan quản trị cần nói rõ về điều này để người dân được rõ.
Quy định tích cực nhưng cần có hướng dẫn cụ thể
Tiến sỹ xã hội học Trịnh Hòa Bình cho hay, pháo là nét văn hóa truyền thống truyền thống lịch sử của người Việt, nhất là dịp Tết bộc lộ qua câu đối : “ Thịt mỡ dưa hành câu đối đỏ / Cây nêu, tràng pháo, bánh chưng xanh ”. Trước đây, người ta chỉ sử dụng những băng pháo tép, vừa phải nhưng một thời kỳ, vì tính quá khích của người Việt nên người ta đua nhau làm những băng, những quả pháo lớn gây tai nạn thương tâm nên Nhà nước cấm. “ Việc hồi sinh việc đốt pháo sẽ dần được triển khai khi Nhà nước trấn áp tốt, tôi nghĩ rằng, việc cho đốt pháo hoa, dù là không nổ cũng nằm trong lộ trình đó ” – tiến sỹ Trịnh Hòa Bình nói. Ông Đào Minh ( trú tại Long Biên, TP. Hà Nội ) cho biết, được cho phép đốt pháo hoa loại như trên là thiết yếu. “ Đến nay mới được cho phép có vẻ như như pháp luật đi sau thực tiễn bởi lâu nay ở những đám cưới, lễ thi công, động thổ pháo hoa đã được sử dụng thoáng đãng ”. Tuy nhiên, ông Minh cũng cho rằng, lúc bấy giờ, người dân, nhất là người trẻ tuổi vẫn muốn sử dụng loại pháo hoa nổ nên, việc buôn lậu pháo hoa nổ vẫn xảy ra nếu cơ quan quản trị nhà nước trấn áp không ngặt nghèo. 
Một vụ buôn pháo lậu với số lượng 13 tấn được Bộ đội Biên phòng tỉnh Lạng Sơn phối hợp với các lực lượng chức năng bắt giữ vào tháng 9/2019. Ảnh Nguyễn Minh
Ông Hà Linh ( ở Kim Động, Hưng Yên ) tỏ ra do dự về việc quản trị, giải quyết và xử lý vi phạm những lao lý về đốt pháo như thế nào. Theo ông Linh, có nhiều người ủng hộ chủ trương này nhưng đa số người trẻ tuổi, người trẻ hoặc những người làm sự kiện. “ Nếu sản xuất ra một loại pháo hoa được cho phép người dân sử dụng thoáng đãng cũng cần có những giải pháp quản trị ngặt nghèo để pháo hoa được sản xuất hợp pháp và hàng nhập lậu, chống thất thu cho Nhà nước ” – ông Linh nói.
Dưới góc độ kinh tế, chuyên gia kinh tế, TS Nguyễn Minh Phong cho rằng, việc cho phép đốt pháo hoa sẽ đem lại một số lợi ích kinh tế như tạo ra thị trường tiêu thụ pháo hoa, cho phép phát triển ngành sản xuất pháo hoa, từ đó tạo ra công ăn việc làm. Đốt pháo hoa làm tăng màu sắc cho đám cưới, hội nghị, đáp ứng được một phần nhu cầu về tinh thần của người dân. Trong bối cảnh hiện nay, ảnh hưởng của đại dịch COVID-19, ít viêc làm, việc cho đốt pháo hoa đáp ứng yêu cầu việc làm, đảm bảo an sinh xã hội. Tuy nhiên, đốt pháo hoa cũng sẽ gây lãng phí, phải đầu tư nhiều vào lĩnh vực phi sản xuất, đốt nhiều sản phẩm phi sản xuất. “Việc sản xuất pháo hoa phải có giấy phép, phải được kiểm soát chặt chẽ, không thể tạo ra một thị trường như những mặt hàng đơn thuần khác”, TS Nguyễn Minh Phong nói.
PGS – tiến sỹ Trương Mạnh Tiến, quản trị hội Kinh tế thiên nhiên và môi trường Nước Ta cho rằng, việc được cho phép đốt pháo hoa là nhằm mục đích cung ứng nhu yếu về ý thức của người dân nhưng không nên quá lạm dụng sẽ gây tiêu tốn lãng phí. Việc triển khai đốt pháo cũng cần phải trong khuôn khổ được cho phép. “ Để trấn áp hàng lậu, chống thất thu thuế cho Nhà nước cần kiến thiết xây dựng những hướng dẫn, giao cho những tổ chức triển khai quản trị, quy nghĩa vụ và trách nhiệm và giao việc đơn cử cho những địa phương. Nếu vi phạm phải có giải pháp giải quyết và xử lý ”, PGS – TS Tiến cho hay.
Đức Anh
