Cúp AFC (tiếng Anh: AFC Cup) là một giải bóng đá cấp câu lạc bộ lục địa thường niên do Liên đoàn bóng đá châu Á (AFC) tổ chức. Theo luật hiện tại, giải đấu chỉ chủ yếu dành cho các câu lạc bộ từ các quốc gia có thứ hạng thấp không có suất vào thẳng trực tiếp ở AFC Champions League dựa trên bảng xếp hạng giải đấu cấp câu lạc bộ AFC.
Al-Kuwait và Al-Quwa Al-Jawiya là những câu lạc bộ thành công xuất sắc nhất trong lịch sử vẻ vang của giải đấu, mỗi đội vô địch ba lần. Các câu lạc bộ đến từ Kuwait đã vô địch bốn lần, khiến họ trở thành quốc gia thành công xuất sắc nhất ở giải đấu. Kể từ khi giải đấu khởi tranh vào năm 2004, những câu lạc bộ từ Tây Á thống trị những trận chung kết của mỗi kỳ cho đến năm năm ngoái khi câu lạc bộ Malaysia Johor Darul Ta’zim từ Đông Á trở thành một trong những đội lọt vào chung kết và lên ngôi vô địch. Al-Seeb của Oman là đương kim vô địch sau khi vượt mặt Kuala Lumpur City của Malaysia trong trận chung kết năm 2022 .
Điều lệ giải đấu ( Từ 2017 đến nay )[sửa|sửa mã nguồn]
Từ năm 2017, thể thức của AFC Cup được đổi khác, với mục tiêu giảm ngân sách chuyển dời giữa những khu vực diễn ra những trận đấu .
Có 36 câu lạc bộ sẽ tham dự giải đấu (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới 48), chia thành 9 bảng (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới 12), mỗi bảng gồm 4 đội. Các suất tham dự được phân bố như sau:
- 12 đội đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Tây Á (WAFF), được chia thành 3 bảng A, B và C.
- 4 đội (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới tối đa 8 đội) đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Trung Á (CAFA), được xếp vào bảng D (và có thể là bảng E).
- 4 đội (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới tối đa 8 đội) đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Nam Á (SAFF), được xếp vào bảng E (Tùy thuộc vào số bảng ở khu vực Trung Á và Nam Á mà có thể thay thành bảng F và/hoặc G).
- 12 đội đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Đông Nam Á (AFF), được chia thành 3 bảng F, G và H (Tùy thuộc vào số bảng ở khu vực Trung Á và Nam Á mà có thể thay vào bảng I và/hoặc J).
- 4 đội (Kể từ năm 2021, con số này có thể lên tới tối đa 8 đội) đến từ các liên đoàn thành viên của Liên đoàn bóng đá Đông Á (EAFF), được xếp vào bảng I (Tùy thuộc vào số bảng ở khu vực Trung Á và Nam Á mà có thể thay thành bảng J, K và L).
Các đội Trung Á, Nam Á, Khu vực Đông Nam Á và Đông Á được xếp vào 1 nhóm gọi là Liên khu vực ( Inter-zone ), và đội vô địch nhóm này sẽ giành quyền vào chung kết tổng gặp đội vô địch Tây Á. Thể thức chi tiết cụ thể như sau :
Tây Á và Khu vực Đông Nam Á[sửa|sửa mã nguồn]
12 đội của mỗi khu vực sẽ được chia thành 3 bảng ( Ở khu vực Tây Á là những bảng A, B và C và ở khu vực Khu vực Đông Nam Á là những bảng F, G và H ), mỗi bảng gồm 4 đội. Các đội tranh tài vòng tròn 2 lượt trong bảng của mình. 3 đội nhất bảng và 1 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất sẽ đi tiếp vào vòng loại trực tiếp khu vực tương ứng .
Liên khu vực Trung Á, Nam Á và Đông Á[sửa|sửa mã nguồn]
4 đội của mỗi khu vực được xếp vào 1 bảng riêng cho mỗi khu vực ( Ở khu vực Trung Á là bảng D, khu vực Nam Á là bảng E và ở khu vực Đông Á là bảng I, nhưng từ năm 2021, tùy vào số suất dự vòng bảng mà hoàn toàn có thể đổi khác thành 2 bảng cho khu vực đó ). Các đội tranh tài vòng tròn 2 lượt trong bảng của mình. 3 đội nhất bảng sẽ đi tiếp vào vòng loại trực tiếp liên khu vực. Kể từ năm 2021, trong trường hợp một khu vực có 2 bảng, sẽ có trận chung kết cho riêng khu vực đó, và đội thắng sẽ đi tiếp vào vòng loại trực tiếp liên khu vực .
Vòng loại trực tiếp[sửa|sửa mã nguồn]
Vòng loại trực tiếp khu vực Tây Á ( West Asia Zonal Playoff )[sửa|sửa mã nguồn]
3 đội nhất bảng và 1 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất của những bảng đấu thuộc khu vực Tây Á ( Bảng A, B và C ) sẽ bốc thăm đá cặp với nhau. Hai đội thắng trong hai trận bán kết sẽ cạnh tranh đối đầu với nhau ở trận chung kết khu vực và giành vé trực tiếp vào chung kết tổng giải đấu .
Vòng loại trực tiếp khu vực Khu vực Đông Nam Á ( ASEAN Zonal Playoff )[sửa|sửa mã nguồn]
3 đội nhất bảng và 1 đội nhì bảng có thành tích tốt nhất của những bảng đấu thuộc khu vực Khu vực Đông Nam Á ( Bảng F, G và H ) sẽ bốc thăm đá cặp với nhau. Hai đội thắng trong hai trận đấu bán kết sẽ cạnh tranh đối đầu với nhau ở trận chung kết khu vực để giành vé đá bán kết liên khu vực .
Vòng loại trực tiếp liên khu vực ( Inter-zone Playoff )[sửa|sửa mã nguồn]
3 đội nhất bảng liên khu vực ( Bảng D, E và I, hoặc là đội thắng chung kết khu vực tương ứng ) và 1 đội bóng vô địch khu vực Khu vực Đông Nam Á sẽ bốc thăm đá cặp với nhau. Hai đội thắng trong hai trận bán kết sẽ cạnh tranh đối đầu với nhau ở trận chung kết để giành vé vào chung kết tổng giải đấu .
Chung kết tổng ( Final )[sửa|sửa mã nguồn]
Đội vô địch Tây Á và đội vô địch liên khu vực sẽ cạnh tranh đối đầu với nhau trong trận chung kết tổng. Trận đấu sẽ chỉ diễn ra 1 lượt duy nhất trên sân của 1 trong 2 đội và sẽ đổi khác theo năm, với trận chung kết năm lẻ diễn ra ở sân của đội vô địch Liên khu vực, và năm chẵn sẽ diễn ra trên sân của đội vô địch Tây Á .
Thể thức này khiến cho AFC Cup trở thành giải đấu có thể thức phức tạp và lằng nhằng nhất thế giới hiện nay.
Kể từ năm 2021, nếu một khu vực trong nhóm Liên khu vực có từ 4 suất vào thẳng vòng bảng trở lên, hoặc có từ 7 suất dự vòng sơ loại và play-off trở lên, khu vực đó sẽ có 2 bảng. Tại AFC Cup 2021, do khu vực Trung Á có tới 7 đội được phân bổ suất dự vòng bảng, nên khu vực này sẽ có 2 bảng: D và E.
Đã từng có 32 liên đoàn bóng đá quốc gia và vùng chủ quyền lãnh thổ thuộc AFC có đại diện thay mặt tham gia, trong đó có 27 liên đoàn đã từng có đại diện thay mặt tham gia tới vòng đấu bảng AFC Cup. Đối với những liên đoàn chưa khi nào có đại diện thay mặt lọt tới vòng đấu bảng thì không được liệt kê ở bảng bên dưới. Đối với dấu ( * ) dành cho những lần mà quốc gia đó có đại diện thay mặt tham gia nhưng tối thiểu là thất bại ở vòng loại .
Kết quả và thống kê[sửa|sửa mã nguồn]
Các trận chung kết[sửa|sửa mã nguồn]
* Do CHDCND Triều Tiên bị cấm phát sóng những trận đấu bóng đá diễn ra tại nước này, trận chung kết AFC Cup 2019 được chuyển sang đá tại Kuala Lumpur, Malaysia .
Thành tích theo câu lạc bộ[sửa|sửa mã nguồn]
Thành tích theo quốc gia[sửa|sửa mã nguồn]
Vua phá lưới[sửa|sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
