Ngày nay, nền kinh tế thị trường xu thế xã hội chủ nghĩa ở nước ta đã phát huy được 1 số ít giá trị đạo đức truyền thống cuội nguồn và sản sinh ra những giá trị mới, nhưng mặt khác nó lại đối lập với 1 số ít cực đoan như quá sùng thượng giá trị vật chất, vô trách nhiệm với hội đồng. Vì vậy, hơn khi nào hết, con người cần phải tỉnh táo để nhận ra tình hình đau lòng này mà sống với niềm tin tương thân tương ái. Tinh thần tương thân tương ái thực sự có giá trị khi con người biết thấu cảm và yêu thương trong đời sống, nó sẽ không có giá trị nếu căn bệnh vô cảm ngày càng ngày càng tăng. Nếu ví cuộc sống này là một trường ca bất tận thì có lẽ rằng, nghệ thuật và thẩm mỹ sống hiểu và thương là một nốt trầm sâu lắng tiềm ẩn giá trị nhân sinh thâm thúy về cách ứng xử của con người trong đời sống. Từ đây, mỗi con người sẽ là một đóa hoa để lan tỏa ý thức tương thân tương ái, giúp cho xã hội ngày một tốt đẹp hơn .
HIỂU VÀ THƯƠNG CHÍNH LÀ NGHỆ THUẬT SỐNG
Món quà to lớn mà tất cả chúng ta hoàn toàn có thể trao tặng cho người khác là sự đồng cảm nỗi đau của họ. Hiểu là nền tảng để có tình yêu thương vững chãi. Càng đồng cảm nhường nào ta càng biết yêu thương chừng ấy. Muốn hiểu được người khác, ta cần đặt bản thân mình vào thực trạng của người đó và đứng trên nhiều phương diện để thấu cảm. Không thể chỉ đứng từ phương diện cá thể mình mà nhìn nhận, bình phẩm người khác. Khi ta biết lắng nghe bằng trái tim sẽ tạo cho đối phương một cảm xúc bảo đảm an toàn, như vậy họ mới đủ can đảm và mạnh mẽ để san sẻ khó khăn vất vả với tất cả chúng ta. Khi đã hiểu thì bất kể một hành vi, lời nói, cử chỉ nào cũng giúp làm vơi đi nỗi buồn và ngày càng tăng niềm hạnh phúc cho người khác. Bằng cách đó, ta mới có thời cơ để che chở cho họ bằng tổng thể tình thương, tổng thể mọi phương tiện đi lại sẵn có .
Nếu biết lắng nghe và quán chiếu thâm thúy, tâm từ bi sẽ khởi lên. Tâm bi ( Karunà ) là sự cảm thông, bi mẫn, thương xót trước sự đau khổ của tha nhân. Đặc tính của tâm bi là lòng trắc ẩn so với nỗi đau khổ của toàn bộ chúng sanh trên trần gian. Khi có lòng trắc ẩn so với mọi nỗi khổ, ta sẽ có ước mong chân thành so với người đang chịu cảnh khổ và mong họ có được một đời sống an lành, đây chính là tâm từ ( metta ). Tâm từ và tâm bi có khoanh vùng phạm vi rộng lượng bát ngát không số lượng giới hạn. Như vậy, khi đồng cảm cuộc sống dưới con mắt từ bi, ta sẽ biết tận dụng những điều kiện kèm theo hoàn toàn có thể để làm cho cuộc sống vơi bớt đi những thảm họa mà con người phải gánh chịu .
HIỂU MỚI THƯƠNG
Nếu chỉ thương mà không hiểu cũng dễ dẫn đến xấu đi trong giá trị của ý thức tương thân tương ái, cho nên vì thế để có một tình thương vô điều kiện kèm theo, thứ nhất ta phải biết thực tập lắng nghe và đồng cảm. Hiểu biết là trí tuệ và yêu thương là từ bi. Tình thương phải gắn liền với sự hiểu biết, cũng giống như từ bi phải song song với trí tuệ. Nếu không đồng cảm một cách thâm thúy thì tình thương đó không phải là tình thương đích thực, sẽ không mang lại tự do cho người mình thương mà ngược lại còn gây ra khổ đau cho họ. Cho nên không hề gọi là thương nếu ta chỉ biết chăm sóc đến những nhu yếu dục vọng của bản thân mình. Khi con người được sống trong tình yêu thương vô điều kiện kèm theo thì những phiền não, đau khổ, hận thù, oán ghét sẽ dần được nhẹ bớt. Thay vào đó là sự niềm hạnh phúc, yêu đời, đời sống nhẹ nhàng hơn .
Qua đây hoàn toàn có thể thấy, biết thực tập thẩm mỹ và nghệ thuật sống hiểu và thương trong đời sống hằng ngày thực sự rất thiết yếu. Khi không có hiểu và thương tức ý thức tương thân tương ái cũng sẽ không hiện hữu, nếu có hiện hữu cũng chỉ là về mặt hình thức mà thôi. Nếu mọi người biết nhìn nhận sự xuất hiện trong nhau ( trí tuệ ), biết yêu dấu nhau như ruột thịt ( từ bi ), tất cả chúng ta sẽ không khi nào có tư tưởng làm hại người, hại mình, mà ngược lại biết làm thế nào để đưa đến lợi lạc cho cả hai bên. Cho nên, để niềm tin tương thân tương ái được lan tỏa một cách thoáng đãng, bộc lộ hết giá trị nhân văn của nó, không gì hơn là mỗi người phải biết thực tập thẩm mỹ và nghệ thuật sống hiểu và thương .
Cách thực tập được tóm gọn trong bài kệ sau đây của Thiền sư Thích Nhất Hạnh :
Nguyện học nhìn cuộc đời
Bằng con mắt quán chiếu
Nguyện xin tìm hiểu
Nỗi khổ của mọi loài
Tập từ bi
Hành hỷ xả
Sáng cho người thêm niềm vui
Chiều giúp người bớt khổ.
CÙNG NHAU LAN TỎA TINH THẦN TƯƠNG THÂN TƯƠNG ÁI
Tương thân tương ái là sự quan tâm, yêu thương, giúp đỡ lẫn nhau trong cuộc sống giữa con người với con người. Giúp đỡ trên tinh thần hiểu biết, cảm thông và hoàn toàn tự nguyện, không mang tính ép buộc, không vụ lợi cá nhân. Khi mỗi người đều thực tập nghệ thuật sống hiểu và thương thì việc lan tỏa tinh thần tương thân tương ái không phải là việc quá khó khăn.
Mỗi con người sinh ra trên cuộc đời này đều có những nỗi niềm riêng. Nếu chúng ta sống mà không hiểu cho nhau sẽ tạo nên vô vàn oan trái, ngột ngạt, khó chịu. Đã không ít người gặp khó khăn trong cuộc sống, rơi vào hoàn cảnh bế tắc khi không được sự quan tâm giúp đỡ của mọi người xung quanh. Biết bao nhiêu chuyện thương tâm xảy ra bắt nguồn từ sự vô cảm của con người. Con người không mảy may rung cảm khi chứng kiến những việc thương tâm đang xảy ra trước mắt. Để không bỏ rơi bất kỳ ai trên cuộc đời này, tương thân tương ái phải là ngọn lửa sưởi ấm trong cuộc đời mỗi người, mỗi gia đình, cũng như toàn xã hội.
TƯƠNG THÂN TƯƠNG ÁI TỪ GIA ĐÌNH ĐẾN XÃ HỘI
Tương thân tương ái giúp cho xã hội kiến thiết xây dựng tình đoàn kết giữa con người với con người, tránh sự xung đột chia rẽ. Nhưng làm cách nào để nâng cao niềm tin này và lan tỏa nó một cách hiệu suất cao. Trước tiên nó phải xuất phát từ sự đồng cảm và yêu thương trong mái ấm gia đình. Con cái phải biết vâng lời, hiếu thảo với ông bà, cha mẹ. Cha mẹ phải đồng cảm nguyện vọng và khó khăn vất vả để yêu thương, trợ giúp con cháu. Trách nhiệm của người lớn là giáo dục con cháu biết nhận và cũng biết cho, đó vừa là nghĩa vụ và trách nhiệm vừa là tình cảm. Nếu được giáo dục biết đồng cảm và cảm thông ngay từ mái ấm gia đình thì chắc như đinh rằng sau khi lớn lên, mỗi đứa trẻ sẽ biết góp sức, đồng cảm, giúp sức cho xã hội, có nghĩa vụ và trách nhiệm với hội đồng hơn. Nếu trong mái ấm gia đình, cha mẹ và con cháu không đồng cảm nhau thì làm thế nào có tình thương toàn vẹn được. Niềm tin bị đánh mất ngay từ mái ấm gia đình thì không hề giúp ích cho xã hội. Vì vậy, một xã hội muốn thực sự vững mạnh, biết đùm bọc lẫn nhau thì phải xuất phát từ mái ấm gia đình biết sống có hiểu và thương .
Gia đình niềm hạnh phúc, xã hội sẽ niềm hạnh phúc và ngược lại. Muốn được như vậy, hàng xóm láng giềng phải thiết kế xây dựng lối sống “ tối lửa tắt đèn có nhau ”, nâng cao tình đoàn kết ở nơi mình sinh sống. Để tăng trưởng niềm tin tương thân tương ái, mỗi cá thể phải tiếp tục tham gia những trào lưu đền ơn đáp nghĩa, làm công tác làm việc thiện nguyện để tạo ra mối liên hệ mật thiết giữa con người với con người, có điều kiện kèm theo tiếp xúc cảm thông với nhau. Không thể phủ nhận rằng, ở đâu niềm tin tương thân tương ái được nhân rộng thì ở đó xã hội được tốt đẹp hơn .
Xung quanh tất cả chúng ta có rất nhiều thực trạng khó khăn vất vả đang chờ ta dang rộng vòng tay trợ giúp. Sự niềm hạnh phúc của người này cũng liên hệ đến sự niềm hạnh phúc của người kia. Cùng chung tay san sẻ với những người đang lâm vào khó khăn vất vả hoạn nạn chính là cách để tất cả chúng ta lan tỏa những giá trị truyền thống cuội nguồn tốt đẹp của dân tộc bản địa Nước Ta. Nếu mỗi người đều có cái nhìn cảm thông và yêu quý thì bức thông điệp tương thân tương ái ngày càng lan tỏa, tạo ra sức mạnh đẩy lùi căn bệnh vô cảm và vượt qua khó khăn vất vả thử thách .
TƯƠNG THÂN TƯƠNG ÁI TẠO NÊN SỨC MẠNH
Theo giáo lý Duyên khởi của Phật giáo, đời sống là sự hỗ tương qua lại với nhau. Cho nên phải biết cách trực tiếp phối hợp với hội đồng, như vậy sẽ tạo ra sức mạnh tập thể mới cùng nhau vượt qua khó khăn vất vả. Sức mạnh tương thân tương ái của dân tộc bản địa Nước Ta được biểu lộ rõ ràng nhất qua những đợt ủng hộ miền Trung khắc phục hậu quả do thiên tai hay gần đây nhất là quốc gia đang chiến đấu với đại dịch COVID-19. Sự bùng phát của dịch bệnh COVID-19 thời hạn gần đây khiến cho những hoạt động giải trí của xã hội bị đình trệ, kinh tế tài chính, đời sống của Nhân dân bị ảnh hưởng tác động. Nhưng chính trong thời gian này, ý thức tương thân tương ái được đẩy lên cao độ, chính sức mạnh này là “ liều vaccine niềm tin ” giúp cho quốc gia Nước Ta nhanh gọn đẩy lùi dịch bệnh. Mặc dù trong thời gian dịch bệnh hoành hành quyết liệt, ai cũng gặp khó khăn vất vả nhưng hoàn toàn có thể ví von rằng, với niềm tin “ Lá lành đùm lá rách nát ” thì những “ lá rách nát ít ” vẫn chuẩn bị sẵn sàng góp công, góp của để bảo vệ cho “ lá rách nát nhiều ”. Những chương trình như “ nhà bếp lửa từ bi ”, “ ẩm thực ăn uống 0 đồng ”, “ chuyến xe nghĩa tình ”, … không ngừng lan tỏa, nhân rộng tới những địa phương chịu tác động ảnh hưởng nặng nề của dịch bệnh. Đặc biệt là sự xông pha nhiệt huyết của chư Tôn đức Tăng, Ni tương hỗ từ vật chất đến niềm tin, từ thiện nguyện đến chăm nom y tế, trợ giúp người dân vùng dịch bệnh là vật chứng cho ý thức tương thân tương ái của Phật giáo trong lòng dân tộc bản địa. Qua đây hoàn toàn có thể thấy, sự đồng lòng từ nhà nước, tôn giáo, những tổ chức triển khai thiện nguyện cho đến những cụ già, em nhỏ, mỗi người bằng những hành vi phát minh sáng tạo thiết thực đã tạo nên một sức mạnh chung cho dân tộc bản địa, mở ra cánh cửa kỳ vọng vào một ngày mai tươi đẹp .
Mỗi khó khăn vất vả đi qua, tình keo sơn càng thắt chặt. Khi con người biết đồng cảm với nhau thì ngày càng có nhiều hành vi thiết thực ý nghĩa để biểu lộ tình thương. Truyền thống tương thân tương ái đã được cha ông ta giữ vững và phát huy qua nhiều thế hệ. Chúng ta là thế hệ thừa kế phải cố gắng nỗ lực phát huy can đảm và mạnh mẽ truyền thống lịch sử này hơn nữa để nhắc nhở mọi người rằng, bất kể ai cũng phải sống có nghĩa vụ và trách nhiệm với hội đồng và xã hội .
KHÔNG CHỈ LÀ CHO ĐI, MÀ CẦN PHẢI TINH TẾ
Như trên đã trình bày về nội dung và ý nghĩa của tinh thần tương thân tương ái, tiếp theo để kéo lý tưởng về hành động, thiết nghĩ cũng phải trình bày vài ý về cách vận dụng tinh thần này sao cho phù hợp.
Trong Phật giáo, hình ảnh Bồ tát Quán Thế Âm nghìn mắt nghìn tay đã nói lên ý nghĩa rất thâm sâu. Nghìn cánh tay tượng trưng cho năng lượng độ sinh, phương tiện thiện xảo ; nghìn con mắt tượng trưng cho trí tuệ. Từ bi phải đi cùng trí tuệ. Nếu không có trí tuệ và phương tiện thiện xảo thì lòng từ bi không hề phát huy ý nghĩa, giá trị. Sống biết cho đi, biết san sẻ những gì mình có để giúp người khác vượt qua khó khăn vất vả thử thách là một hành vi cao quý. Nhưng không phải thế cho nên mà ta cho đi một cách tùy tiện, phải tùy từng thực trạng của mỗi người mà có sự cho đi tương thích .
Trong bài hát Để gió cuốn đi, nhạc sĩ Trịnh Công Sơn đã tinh xảo khi viết : “ Hãy nghiêng đời xuống, nhìn suốt một mối tình, chỉ lặng nhìn không nói năng. Để buốt trái tim, để buốt trái tim ”. Cho đi phải phát xuất từ sự rung cảm của mình trước nỗi khổ của người khác, được thôi thúc bởi tâm từ bi. Xã hội này còn sống sót rất nhiều những mảnh đời xấu số, họ cần lắm sự trợ giúp, sẻ chia từ hội đồng, họ cần lắm một ánh lửa sẻ chia từ tất cả chúng ta. Vì vậy, cho đi không chỉ đơn thuần là cho đi gia tài, tiền tài, đôi lúc chỉ là cái nắm tay thật chặt, cái vỗ vai, lời an ủi, động viên cũng phần nào giúp họ. Quan trọng phải cho đi một cách tinh xảo. Cho đi nhưng vẫn giữ danh dự và nhân phẩm cho người cần trợ giúp. Nói chung, mỗi người đều vô cùng phong phú và tất cả chúng ta hoàn toàn có thể san sẻ với người khác bất kỳ khi nào. Chẳng gì hoàn toàn có thể ngăn được những hành vi xuất phát từ đáy lòng cảm thông từ trái tim thổn thức. Chúng ta hoàn toàn có thể học hạnh cho đi từ kinh Bát đại nhân giác : “ Bồ tát bố thí với tâm bình đẳng, không phân biệt kẻ thân người thù, chẳng nhớ nghĩ đến điều ác cũ mà người đã làm, chẳng ghét người xấu ác ”. Khi cho đi, không cần phân biệt người được nhận là ai, thuộc thành phần nào trong xã hội, giàu hay nghèo. Không xem thường người nhận cũng không có ý niệm mình là người ban ơn, người kia là kẻ thọ ơn. Đặc biệt, trước trong và sau khi cho lời nói, thái độ, cử chỉ hay hành vi không được xúc phạm, gây tổn thương người nhận. Đây mới là giá trị nhân văn hùng vĩ nhất của ý thức tương thân tương ái .
Tóm lại, tình tương thân tương ái nếu được thiết kế xây dựng vững chãi trên nền tảng hiểu và thương sẽ càng tỏa sáng hơn khi nào hết. Khi ta biết lan rộng ra vòng tay với người khác cũng chính là tất cả chúng ta tự thương lấy mình, không được để cho sự vô cảm ép chế giá trị truyền thống lịch sử. Hiểu và thương là hai tác nhân quan trọng để tạo nên sự tương thân tương ái giúp cho một xã hội an vui, một quốc gia tự do. Nếu trong đời sống, ý thức tương thân tương ái được thực tập bằng sự đồng cảm và yêu thương thì xã hội sẽ không còn những mảnh đời xấu số, không còn những tệ nạn xã hội như vậy chẳng khác nào tất cả chúng ta đang xây đắp nhân gian tịnh độ. Vì vậy, hơn khi nào hết, sự thực tập hiểu và thương phải được nâng cao lên thành ý thức tự giác ở mỗi con người, từ đó mới hoàn toàn có thể lan tỏa ý thức tương thân tương ái trong xã hội .
![Tập cách sống hiểu và thương để lan tỏa tinh thần tương thân tương ái trong xã hội (Thông Bảo)]()
