Đề bài
I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Đọc đoạn trích sau và thực thi những nhu yếu từ câu 1 đến câu 4 :
Đại đa số thanh niên thời trước không ai suy nghĩ, trăn trở gì lắm về cuộc đời, vì ai đã có phận nấy.
Phận là cái phận mà đời sống, xã hội dành cho mỗi người. Phận làm trai, phận giàu, phận nghèo, phận đàn bà, phận làm tôi, … Con nhà lao động nghèo, nhiều lắm học đến chín, mười tuổi, là đã phải lo làm ăn mong kế nghiệp cha, anh. Con nhà giàu theo học lên cao thì làm quan, kém hơn thì làm thầy. Sinh ra nó ở phận nào, theo phận ấy, chỉ số ít là thoát khỏi .Trái lại, người trẻ tuổi ngày này tuy cái phận mỗi người vẫn còn, tuy nhiên trước mặt mọi người đều có năng lực mở ra nhiều con đường. Ngày nay sự lựa chọn và nỗ lực của bản thân, sự giúp sức của bè bạn đóng vai trò quyết định hành động. Có lựa chọn tất phải có tâm lý, trăn trở .Hết lớp tám, lớp chín, học gì đây ? Trung học hay học nghề, hay đi sản xuất ? Trai gái gặp nhau mở màn ngập ngừng ? Yêu ai đây ? Yêu như thế nào ? Sức khỏe tăng nhanh, kiến thức và kỹ năng tích góp đã khá, sống như thế nào đây ? Ba câu hỏi ám ảnh : Tình yêu, nghề nghiệp, lối sống. Không thể quy cho số phận. Cơ hội cũng chia đều sàn sàn cho mọi người .Thanh niên thời xưa bước vào đời như người đi xem phim đã biết trước ngồi ở rạp nào, xem phim gì, ghế số bao nhiêu, cứ thế mà ngồi vào. Ngày nay, chưa biết sẽ xem phim gì, ở rạp nào, ngồi ghế số mấy, cạnh ai. Cho đến khi không thay đổi được chỗ ngồi trong xã hội, xác lập đúng được vai trò và vị trí của mình là phải trải qua cả một thời hạn dài .Thời gian sẽ kiến thiết xây dựng cho mình một niềm tin và đạo lí .( Thanh niên và số phận – Nguyễn Khắc Viện, dẫn theo Ngữ Văn 11 Nâng cao, tập 2, trang 139 )
Câu 1. Trong đoạn trích, tác giả chủ yếu sử dụng thao tác lập luận nào?
Câu 2. Theo tác giả đoạn trích, vì sao đại đa số thanh niên thời trước không suy nghĩ trăn trở nhiều về số phận của bản thân?
Câu 3. Theo Nguyễn Khắc Viện, vì sao thanh niên thời nay cần phải suy nghĩ, trăn trở về số phận?
Câu 4. Theo tác giả, những yếu tố nào có ý nghĩa quyết định đối với thành công và hạnh phúc của một con người trong thời đại ngày nay?
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1:
Anh / chị hãy viết một đoạn văn ( khoảng chừng 200 chữ ) bàn về sức mạnh của niềm tin và đạo lí .
Câu 2:
Về truyện ngắn Vợ chồng A Phủ, có quan điểm cho rằng : “ Tô Hoài không chỉ có kĩ năng bậc thầy trong nghệ thuật và thẩm mỹ miêu tả tâm lí nhân vật mà còn có tấm lòng nhân đạo thâm thúy. ”Anh / chị hãy nghiên cứu và phân tích diễn biến tâm trạng của nhân vật Mị trong “ đêm tình mùa xuân ” để làm sáng tỏ quan điểm .
Lời giải chi tiết
I. PHẦN ĐỌC HIỂU
Câu 1:
Thao tác lập luận hầu hết là : so sánh .
Câu 2:
Đại đa số người trẻ tuổi thời trước không tâm lý, trăn trở về số phận vì : ai đã có phận nấy, như người xem phim đã biết trước ngồi ở rạp nào, xem phim gì, ghế số bao nhiêu, cứ thế mà ngồi vào. Qua cách nói hình ảnh tác giả đã nói lên hiện tượng thanh niên trong xã hội xưa phải tuân theo sự sắp xếp của mái ấm gia đình và trọn vẹn thụ động không được quyết định hành động số phận của bản thân .
Câu 3:
Thanh niên thời nay cần phải suy nghĩ, trăn trở về số phận vì:
_ Tuy cái phận vẫn còn nhưng trước mắt mọi người vẫn luôn mở ra những con đường mới, giúp người trẻ tuổi đổi khác số phận ._ Cơ hội được chia đều cho mọi người ._ Ngày nay, người trẻ tuổi có quyền được lựa chọn và nỗ lực, ngoài những còn có sự trợ giúp của bạn hữu đóng vai trò quan trọng so với sự thành công xuất sắc của mỗi cá thể .
Câu 4:
Theo tác giả, yếu tố có nghĩa ý quyết định hành động so với sự thành công xuất sắc và niềm hạnh phúc của mỗi người trong thời đại thời nay là : “ Ngày nay sự lựa chọn và nỗ lực của bản thân, sự trợ giúp của bạn hữu đóng vai trò quyết định hành động ” .
II. PHẦN LÀM VĂN
Câu 1:
1. Giải thích
_ Niềm tin : sự tin cậy, tin tưởng vào những điều hoàn toàn có thể làm trongcuộc sống dựa trên cơ sở hiện thực nhất định. Sức mạnh niềm tin trong đời sống là sức mạnh niềm tin, giúp conngười làm được những điều mong ước, hoàn thành xong những dự tính ._Đạo lý là nghĩa lý tương thích khuôn phép, chuẩn mực đạo đức xã hội .
2. Phân tích, bình luận
a. Vì sao cần có sức mạnh niềm tin và đạo lí trong cuộc đời
_ Có niềm tin sẽ tạo ra sức mạnh để vượt qua những khó khăn vất vả, trắc trở ._ Vì cuộc sống không khi nào lường hết cho ta những gian truân, cuộcsống của tất cả chúng ta luôn có những tổn thương giật mình nên cần có niềm tin đểvượt qua .⟹ Niềm tin là yếu tố quan trọng giúp con người vượt qua những khó khăn vất vả, giông bão trong cuộc sống. Niềm tin giúp ta có động lực để làm bất kể điều gì để đạt được thành công xuất sắc ._Đạo lí là nguyên tắc để tất cả chúng ta hành vi, là số lượng giới hạn của tất cả chúng ta trước những điều xấu, những việc làm sai .⟹ Vì vậy, niềm tin phải luôn đi kèm với đạo lý. Làm điều mình tin yêu nhưng phải tương thích với luân lí, chuẩn mực đạo đức của xã hội .
b. Biểu hiện của sức mạnh niềm tin và đạo lí trong cuộc đời
_ Luôn sáng sủa, yêu đời, không gục ngã trước bất kỳ khó khăn vất vả, thửthách nào ._ Hành động dựa vào sự tin yêu vào những điều mình đã lựa chọn ._ Tỉnh táo để tìm những giải thuật cho những bài toán mà đời sống đặtra cho tất cả chúng ta ._ Biết truyền niềm tin, niềm sáng sủa cho người khác và cho cộngđồng. Luôn sống theo những chuẩn mực đạo lí của cha ông, của hội đồng – xã hội .
c. Chứng minh: học sinh lấy dẫn chứng phù hợp, phân tích ngắn gọn.
d. Mở rộng
_ Niềm tin là sức mạnh để vượt qua những thử thách nhưng không phảichỉ cần niềm tin là đủ. Niềm tin ấy phải dưa trên những tiềm năng thựctế ._ Niềm tin của mỗi người cần phải tương thích với chuẩn mực đạo đức. Không nên tin vào những điều phù phiếm rồi dẫn đến những hành vi trái với luân thường đạo lý .⟹ Niềm tin phải xuất phát từ chuẩn mực đạo đức, tương thích với truyền thống lịch sử, văn hóa truyền thống của dân tộc bản địa .
3. Bài học hành động và liên hệ bản thân
_ Em có những niềm tin vào bản thân, gia đình và xã hội như thế nào.Em đã và đang làm gì để thực hiện hóa niềm tin ấy.
_Em thấy yếu tố đạo lí trong xã hội lúc bấy giờ có gì đáng để tâm ?_ Liên hệ bản thân .
Câu 2:
• Giới thiệu tác giả, tác phẩm
• Giải thích ý kiến:
_ Tâm lí, tính cách con người bao giờ cũng là đối tượng phản ánh của văn học. Lịch sử văn học dân tộc xét cho cùng là lịch sử tâm hồn của nhân dân.
_ Nghệ thuật miêu tả tâm lí là nhà văn sử dụng các phương tiện, biện pháp nghệ thuật để tái hiện thế giới tâm lí phong phú, phức tạp của con người trong tác phẩm của mình.
_Chủ nghĩa nhân đạo ( Tiếng Anh : humanism ), còn gọi là chủ nghĩa nhân văn, là hàng loạt những tư tưởng quan điểm, tình cảm quý trọng những giá trị của con người như trí tuệ, tình cảm, phẩm giá, sức mạnh, vẻ đẹp. Chủ nghĩa nhân đạo không phải là một khái niệm đạo đức đơn thuần, mà còn bao hàm cả cách nhìn nhận, nhìn nhận con người về nhiều mặt ( vị trí, vai trò, năng lực, thực chất … ) trong những quan hệ với tự nhiên, xã hội và đồng loại ._Biểu hiện của chủ nghĩa nhân đạo rất phong phú, là hàng loạt những tư tưởng, quan điểm quý trọng những giá trị của con người, nhưng trong văn học hoàn toàn có thể phân ra bốn biểu lộ chính, đó là : thông cảm, đồng cảm cho số phận con người ; tò mò và tôn vinh vẻ đẹp con người ; tố cáo, phê phán những thế lực chà đạp lên con người ; nâng niu tham vọng của con người hay mở ra một tương lai tươi đẹp cho con người .
• Giới thiệu nhân vật Mị:
_Nhan sắc : “ trai đến đứng nhẵn chân vách đầu buồng Mị ” ⟶ nhan sắc tỏa nắng rực rỡ ở tuổi cập kê ._Tài năng : thổi sáo, thổi lá. Hay đến mức có biết bao nhiêu người mê, ngày đêm thổi sáo đi theo mị ._Phẩm chất tốt đẹp : Khi cha mẹ Mị hết đời chưa trả được món nợ cho thống lí Pá Tra, thống lí Pá Tra định bắt Mị về làm con dâu gạt nợ :+ Hiếu thảo : “ Con sẽ làm nương ngô giả nợ thay cho bố ”+ Tự ti vào năng lực lao động : “ Con nay đã biết cuốc nương làm ngô ”+ Khao khát tự do : “ Bố đừng bán con cho nhà giàu ”⟶ Xứng đáng được hưởng niềm hạnh phúc nhưng lại bị xã hội của tiền quyền, cường quyền và thần quyền vùi dập, đẩy vào ngã rẽ tăm tối .
• Diễn biến tâm trạng trong đêm tình mùa xuân:
* Hoàn cảnh Mị : bị bắt làm con dâu gạt nợ .* Nguyên nhân thức dậy sức sống tiềm tàng :_ Khung cảnh ngày xuân :+ Màu sắc bùng cháy rực rỡ : cỏ gianh vàng ửng, những chiếc váy phơi trên mỏm đá xòe rộng ra như những cánh bướm sặc sỡ, …+ Âm thanh náo nhiệt, tưng bừng : tiếng trẻ con chờ tết chơi quay cười ầm trên sân chơi trước nhà …_ Tiếng sáo : có sự di dời, hoạt động :+ Từ xa đến gần ( Từ ngoài vào trong, từ khách thể nhập vào chủ thể ) :Lấp ló ngoài đầu núi vọng lại .Văng vẳng ở đầu làng .Lửng lơ bay ngoài đường .Rập rờn trong đầu Mị .+ Từ hiện tại đến quá khứ ( Từ cõi thực đến cõi mộng ) .+ Tiếng sáo rủ bạn đi chơi đầy háo hức ⟶ tiếng sáo gọi bạn yêu trong vô vọng .⟹ Dìu hồn Mị bềnh bồng sống lại với những khát khao yêu thương niềm hạnh phúc của rất lâu rồi, dẫn Mị từ cõi quên trở về cõi nhớ ._ Hơi rượu :+ Uống cả hũ rượu+ Uống ực từng bát⟶ Say lịm mặt ngồi đấy ⟶ Lãng quên hiện tại ⟶ Sống lại quá khứ .* Diễn biến tâm lí – hành trình dài vượt thoát khỏi thực trạng hiện tại để tìm lại chính mình 🙁 + ) Tương tranh, mẫu thuẫn giữa sức sống tiềm tàng và thực tại hiện hữu :_ Sức sống tiềm tàng :+ Mị thấy “ phơi phới ” trở lại, “ vui sướng ”+ Thức dậy ý thức và khát vọng : “ Mị trẻ lắm. Mị vẫn còn trẻ. Mị muốn đi chơi ” ._Thực tại hiện hữu : Mị muốn đi chơi nhưng lại không đi chơi, Mị đi vào buồng .( + ) Trong hơi rượu ⟶ sức sống tiềm tàng lại trỗi dậy_ Mị như ở trạng thái mộng du, vượt thoát thực trạng để tìm lại chính mình .+ Lấy ống mỡ sắn một miếng để thắp đèn lên cho sáng. ⟶ thắp sáng căn buồng cũng là thắp sáng khát vọng giải thoát cuộc sống mình .+ Chuẩn bị đi chơi : quấn lại tóc, với tay lấy cái váy hoa, rút thêm cái áo .( + ) Hành động vượt thoát khỏi thực trạng bị chặn lại :_Mị bị A Sử trói vào cột, không cho đi chơi .⟶ A Sử chỉ trói được thân xác Mị chứ không trói được ý muốn đi chơi, không trói được khát vọng, sức sống của Mị .⟶ Mị vẫn thả hồn theo tiếng sáo đến với những game show .( + ) Sáng hôm sau Mị tỉnh lại, quay về thực tại, nhận ra tình thế bi đát của mình :_Những dây trói xiết lại, đau dứt từng mảnh thịt .⟶ Thấy mình không bằng con ngựa ở bên kia vách .
• Đánh giá:
* Bút pháp miêu tả tâm lí nhân vật tinh xảo. Lấy việc miêu tả tâm lí làm điểm tựa để nghiên cứu và phân tích rõ tính cách của nhân vật .* Giá trị nhân đạo : Tin tưởng vào thực chất người luôn tiềm tàng trong mỗi con người : khát vọng sống mãnh liệt .
Xem thêm: Đề và Lời giải chi tiết Đề thi thử THPT Quốc gia môn Ngữ văn mới nhất tại Tuyensinh247.com
