Đối với loài thực vật có tên ” củ chi “, xem Strychnos nux-vomica
Củ Chi là một huyện ngoại thành thuộc Thành phố Hồ Chí Minh, Việt Nam.
Huyện Củ Chi nằm về phía tây-bắc Thành phố Hồ Chí Minh, cách TT thành phố khoảng chừng 33 km. [ 4 ] Sông TP HCM chảy qua phía đông huyện, tạo thành một đoạn ranh giới giữa Thành phố Hồ Chí Minh với tỉnh Tỉnh Bình Dương. Huyện có vị trí địa lý :
Huyện có diện tích 434,77 km², dân số năm 2019 là 462.047 người[2], mật độ dân số đạt 1.063 người/km².
Củ Chi nằm trong vùng chuyển tiếp giữa miền Tây Nam Bộ và Đông Nam Bộ, với độ cao giảm dần theo 2 hướng tây-bắc, đông nam và hướng đông bắc, tây-nam. Độ cao trung bình so với mặt nước biển từ 8 m – 10 m. [ 4 ]
Điều kiện tự nhiên[sửa|sửa mã nguồn]
Huyện Củ Chi có mạng lưới hệ thống sông, kênh, rạch khá phong phú. Sông TP HCM chịu chính sách tác động ảnh hưởng xê dịch bán nhật triều, với mực nước triều trung bình thấp nhất là 1,2 m và cao nhất là 2,0 m. Các mạng lưới hệ thống kênh rạch tự nhiên khác, hầu hết chịu ảnh hưởng tác động trực tiếp chính sách thủy văn của sông Hồ Chí Minh như Rạch Tra, Rạch Sơn, Bến Mương … Riêng chỉ có kênh Thầy Cai chịu ảnh hưởng tác động chính sách thủy văn của sông Vàm Cỏ Đông. Nhìn chung mạng lưới hệ thống sông, kênh, rạch trực tiếp chi phối chính sách thủy văn của huyện và nét điển hình nổi bật của dòng chảy và sự xâm nhập của thủy triều. [ 4 ]
Thời nhà Nguyễn, Củ Chi thuộc huyện Tỉnh Bình Dương, phủ Tân Bình, trấn Phiên An. Năm 1841, thuộc huyện Bình Long, phủ Tân Bình, tỉnh Gia Định ( huyện Bình Long do một phần huyện Tỉnh Bình Dương tách ra ) .Năm 1911, Củ Chi là một phần của Q. Hóc Môn, tỉnh Gia Định. Năm 1957, Củ Chi trở thành Q. của tỉnh Tỉnh Bình Dương, được xây dựng trên cơ sở tách ba tổng : Long Tuy Thượng, Long Tuy Trung và Long Tuy Hạ, gồm mười bốn xã của Q. Hóc Môn, tỉnh Gia Định. [ 4 ]Quận Củ Chi có ba tổng :
- Tổng Long Tuy Thượng có 06 xã: Phước Vĩnh Ninh, Tân Phú Trung, Bình Mỹ, Tân Hòa, Tân Thạnh Đông và Trung An;
- Tổng Long Tuy Trung có 04 xã: An Nhơn Tây, Nhuận Đức, Phú Hòa Đông và Phú Mỹ Hưng;
- Tổng Long Tuy Hạ có 04 xã: Tân An Hội, Phước Hiệp, Thái Mỹ và Trung Lập;
Quận lỵ đặt tại xã Tân An Hội .Năm 1963, tỉnh Hậu Nghĩa được xây dựng, nửa Q. Củ Chi vẫn giữ tên cũ, thuộc tỉnh Hậu Nghĩa, nửa còn lại gọi là Q. Phú Hoà, vẫn thuộc tỉnh Tỉnh Bình Dương .
Sau ngày 30 tháng 4 năm 1975 Q. Củ Chi của tỉnh Hậu Nghĩa hợp với Q. Phú Hòa, tỉnh Tỉnh Bình Dương thành huyện Củ Chi, thuộc Thành phố Hồ Chí Minh. [ 4 ] Đồng thời đổi tên xã Phước Vĩnh Ninh thành Phước Vĩnh An .Ngày 20 tháng 5 năm 1976, chính quyền sở tại lập thêm hai xã mới : Phạm Văn Cội 1 ( từ phần đất cắt ra của xã Nhuận Đức ) và Phạm Văn Cội 2 ( từ những phần đất cắt ra của những xã Phú Mỹ Hưng và An Nhơn Tây ). Như thế huyện Củ Chi gồm có 18 xã : An Nhơn Tây, Bình Mỹ, Hòa Phú, Nhuận Đức, Phạm Văn Cội 1, Phạm Văn Cội 2, Phú Hòa Đông, Phú Mỹ Hưng, Phước Hiệp, Phước Vĩnh An, Tân An Hội, Tân Phú Trung, Tân Thạnh Đông, Tân Thạnh Tây, Tân Thông Hội, Thái Mỹ, Trung An và Trung Lập .
Ngày 11 tháng 7 năm 1983[5]:
- Chia xã Trung Lập thành hai xã: Trung Lập Thượng và Trung Lập Hạ
- Chia xã Phước Hiệp thành hai xã: Phước Hiệp và Phước Thạnh
- Đổi tên xã Phạm Văn Cội 1 thành Phạm Văn Cội
- Giải thể xã Phạm Văn Cội 2
- Thành lập xã An Phú trên cơ sở:
- Tách 2 ấp: Phú Trung, Phú Bình của xã Phú Mỹ Hưng
- Tách 2 ấp: Xóm Chùa, Xóm Thuốc của xã An Phú.
Ngày 1 tháng 2 năm 1985, xây dựng thị xã Củ Chi từ phần đất cắt ra của xã Tân An Hội. [ 6 ]Như thế, huyện Củ Chi gồm có 01 thị xã và 20 xã, phân loại đơn vị chức năng hành chính và giữ không thay đổi cho đến nay .
Huyện Củ Chi có 21 đơn vị chức năng hành chính cấp xã thường trực, gồm có thị xã Củ Chi và 20 xã : An Nhơn Tây, An Phú, Bình Mỹ, Hòa Phú, Nhuận Đức, Phạm Văn Cội, Phú Hòa Đông, Phú Mỹ Hưng, Phước Hiệp, Phước Thạnh, Phước Vĩnh An, Tân An Hội, Tân Phú Trung, Tân Thạnh Đông, Tân Thạnh Tây, Tân Thông Hội, Thái Mỹ, Trung An, Trung Lập Hạ, Trung Lập Thượng .
Huyện Củ Chi gồm có những tuyến đường phố sau :
Vùng đất Củ Chi tăng trưởng về cả nông nghiệp, công nghiệp và du lịch. Khu công nghiệp Tây Bắc Củ Chi lôi cuốn nhiều doanh nghiệp góp vốn đầu tư trong và ngoài nước với tỷ suất thuê đất đạt 98 % tương tự 137 ha. Huyện có Đường Xuyên Á nối với Campuchia qua Cửa khẩu kinh tế tài chính Mộc Bài của tỉnh Tây Ninh nên giao thương mua bán tăng trưởng .Hiện nay trên địa phận huyện Củ Chi đã và đang hình thành 1 số ít khu đô thị mới như khu đô thị Thiên Phú Garden, khu đô thị Bến Thành – Tây Bắc, khu đô thị Bella Vista City …
Các trường trung học phổ thông[sửa|sửa mã nguồn]
Di tích, đền đài[sửa|sửa mã nguồn]
Huyện Củ Chi có địa đạo Củ Chi nổi tiếng trong thời kỳ Chiến tranh Việt Nam. Củ Chi cũng có Đền tưởng niệm Bến Dược – Củ Chi. Hiện nay địa đạo Củ Chi được bảo tồn ở hai khu vực: Bến Dược (thuộc xã Phú Mỹ Hưng), Bến Đình (thuộc xã Nhuận Đức). Địa đạo Củ Chi là một hệ thống phòng thủ trong lòng đất ở huyện Củ Chi, cách Thành phố Hồ Chí Minh 70 km về hướng tây-bắc. Hệ thống này được Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam đào trong thời kỳ Chiến tranh Đông Dương và Chiến tranh Việt Nam. Hệ thống địa đạo bao gồm bệnh xá, nhiều phòng ở, nhà bếp, kho chứa, phòng làm việc, hệ thống đường ngầm dưới lòng đất. Hệ thống địa đạo dài khoảng 200 km và có các hệ thống thông hơi vào vị trí các bụi cây. Địa đạo Củ Chi được xây dựng trên vùng đất được mệnh danh là “đất thép”, nằm ở điểm cuối Đường mòn Hồ Chí Minh. Trong Chiến dịch Tết Mậu Thân 1968, Mặt trận Dân tộc Giải phóng miền Nam Việt Nam đã sử dụng hệ thống địa đạo này để tấn công vào Sài Gòn.
Hình chụp một con bò tơ ở Củ ChiNhững con bê khoảng chừng 5 tháng tuổi được gọi là bò tơ và bò tơ đặc sản nổi tiếng vùng Củ Chi, những quán đặc sản nổi tiếng bò tơ như quán Xuân Đào, Hồng Đào trên quốc lộ 22, hướng từ Củ Chi về lại Thành phố Hồ Chí Minh. Thịt bê ở đây được tuyển chọn rất kỹ lưỡng từ những con bò tơ đủ độ tuổi nhất định, lúc đó thịt bò mềm, tươi và ngon. Miếng bò ở đây được lấy từ khúc thịt ngon nhất, sau đó cắt thành những khoanh tròn không quá mỏng mảnh, bằng 50% bàn tay, rồi luộc lên. Khi chín thịt rất chắc, thơm và ngọt. [ 7 ] Thịt bò được cắt thành miếng vuông nhỏ, ướp gia vị đậm đà, dùng xiên que xâu vào xen kẽ với hành tây, đem nướng lên tỏa mùi thơm. [ 7 ]
Bò tơ phổ biến nhất là món bò luộc, được cuộn lại cùng rau rừng bằng bánh tráng, thịt bò tơ được chế biến thành rất nhiều món khác nhau, tăng thêm sự lựa chọn khi thực khách muốn đổi món như bò nhúng hèm, bò nướng vỉ, chả đùm bò, lòng bò hấp gừng, bờ tơ nướng lụi[8] còn có món bò tơ kho sả ăn với cơm cháy và món bò tơ nướng mọi và bò tơ kho sả nguyên liệu với đầy đủ thịt và gân bò, ăn chung với cơm cháy, bò tơ nướng mọi tức là chỉ có thịt bò tơ tươi nướng cùng lửa trên bếp than hồng chứ không qua bất cứ công đoạn chế biến nào khác, khoảng 500gr thịt bò tươi sẽ được mang ra với dạng nguyên khối và vừa ăn, vừa xẻ thịt, vừa nướng[8][cần dẫn nguồn] ngoài ra còn bò tơ nướng mè với những chỗ thịt ngon như đùi, thăn rồi thái đều từng miếng mỏng vừa ăn ướp với ít hạt nêm, tiêu, dầu, hành tỏi băm và hạt mè [9] và món cháo dựng bò trong cháo có gân bò, móng bò nấu với đậu phộng, đậu xanh, đậu trắng, khoai, củ mì, khi cháo sôi thả rau má, mồng tơi, cải to, ăn ngọt và mát.[7]
Ngoài ra ở xã như là Tân Thạnh Đông có truyền thống trồng cây thuốc và nở rộ gần đây là chăn nuôi bò sữa. Xã Phú Hòa Đông,Tân Thạnh Tây có nghề làm báng tráng rất phát triển. Ngoài ra khi nhắc đến Củ Chi, củ mì cũng là một món đặc sản nổi tiếng.
Ngoài ra khi nhắc đến Củ Chi, củ mì cũng là một món đặc sản nổi tiếng vì đây là một loại củ mà khi xưa bộ đội ta hay sử dụng để cứu đói. Củ mì luộc lá dứa chấm muối mè được xem là một món không thể không thử đối với du khách khi đến địa đạo Củ Chi. Ngoài ra, củ mì được dằm nhuyễn cuộn với thịt luộc và rau sống cũng là một món độc đáo.
Củ Chi lồng, Cô Út Củ Chi, tiếng hát người nữ du kích Củ Chi, …
- Huyện Củ Chi có công viên hỏa táng tư nhân đầu tiên tại Thành phố Hồ Chí Minh là công viên hỏa táng Tháp Long Thọ tọa lạc tại đường Nguyễn Văn Khạ, xã Phú Hòa Đông.
- Là nơi đặt một trong những nghĩa trang chính sách của Thành phố Hồ Chí Minh. Tọa lạc tại đường Cây Bài, xã Phú Hoà Đông, nghĩa trang chính sách Thành phố Hồ Chí Minh huyện Củ Chi thông với công viên hỏa táng Tháp Long Thọ và là nơi an nghỉ của những người có công với cách mạng, thương binh hoặc các Bà Mẹ VNAH, những người trong diện chính sách,…
- Tượng đài Củ Chi Đất thép Thành đồng, tượng đài được thi công từ ngày ngày 12 tháng 8 năm 2003, với chiều cao 14m, nặng khoảng 270 tấn bằng đá granit. Tác giả là nhà điêu khắc Nguyễn Quốc Thắng và Hội đồng Mỹ thuật Thành phố Hồ Chí Minh tham gia sáng tác. Tượng đài khắc hoạ tinh thần dũng cảm ngoan cường của Bà Mẹ Việt Nam Anh hùng, người chiến sĩ giải phóng quân và dân quân du kích huyện Củ Chi trong những năm kháng chiến chống Mỹ cứu nước vĩ đại
- Trung tâm thương mại Satra Centre Mall với quy mô hơn 12.000m2, đây là công trình trung tâm thương mại đầu tiên của huyện Củ Chi nằm tại TL8, ấp Thạnh An, xã Trung An.
Người nổi tiếng[sửa|sửa mã nguồn]
Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]
