“Ba em là một người rất tốt trong quan hệ với bạn bè, người thân… nhưng trong kinh doanh ba em gần như là một kẻ giả dối. Em muốn sống một cách trung thực nhưng đang ngày càng hoài nghi về thói đạo đức giả được thừa nhận khắp xã hội, trường học và nhất là trong gia đình em”.
“ Ba em là một người rất tốt trong quan hệ với bạn hữu, người thân trong gia đình … nhưng trong kinh doanh thương mại ba em gần như là một kẻ giả dối. Em muốn sống một cách trung thực nhưng đang ngày càng không tin về thói đạo đức giả được thừa nhận khắp xã hội, trường học và nhất là trong mái ấm gia đình em ” .Đây là tâm sự của Thanh B., 14 tuổi, trong lá thư em gửi đến Trung tâm Tư vấn tâm ý – giáo dục và hướng nghiệp trẻ TPHCM. Theo ông Phan Thúc Xán, giám đốc TT, hiện tượng kỳ lạ con cái mất niềm tin ở cha mẹ chiếm khoảng chừng 30 % trong tổng số những ca tư vấn tại TT .
Lớn cùng nỗi hoang mang lo lắng
Gọi điện đến trung tâm, cậu bé Hồng Q. học sinh lớp 5, ngập ngừng: “Ba con luôn cấm con xem hình ảnh, phim sex, bảo đó là chuyện xấu xa. Vậy mà một hôm thức khuya, thấy phòng ba còn sáng đèn, con vào thì thấy ba vào mạng chăm chú coi phim bậy bạ đó. Con không lên tiếng, chỉ đứng một lúc rồi đi ra. Con không tin ba nữa, cả với những điều rất tốt đẹp khác mà ba đã dạy cho con”.
Không ít bà mẹ đã đến TT sau khi đọc trộm nhật ký của con. Bà Thảo Chi, phó giám đốc của một doanh nghiệp, ray rứt : ” Không hiểu sao con gái tôi lại biết tôi và bố nó đã chia gia tài, dù chúng tôi vẫn chưa ly hôn. Thật ra, vợ chồng tôi đều lo làm ăn, không ai ngoại tình, nhưng vì không hợp tính nên phải sòng phẳng chuyện gia tài để ” mạnh ai nấy lo, không ỷ lại nhau ”. Về con cái, chúng tôi vẫn cùng có nghĩa vụ và trách nhiệm chăm nom, nhưng con tôi lại viết trong nhật ký ” mình muốn nhanh gọn biến khỏi căn nhà có hai kẻ giả dối … “. Từ hai năm nay, mẹ con tôi ít khi chuyện trò với nhau. Tôi cứ tưởng, tính con ít nói, không ngờ nó đã có bạn trai từ năm lớp 8, để chuyện gì cũng san sẻ với nhau ” .
Cô bé Tuyết M., học viên lớp 9, không muốn đến lớp vì ba em vừa bị phát hiện là một con bạc. Niềm tự hào về một người cha có tài năng luôn được mọi người kính nể đã tan thành mây khói. Cô bé nức nở : ” Dù ba là người xấu thì vẫn là ba của em, nhưng giờ đây em sợ nhất là không còn biết tin vào ai, vào điều gì. Ba luôn nói những điều hay lẽ phải. Vậy mà … ” .
Di chứng khó lường
Theo bác sĩ Phạm Thịnh, cộng tác viên của Trung tâm NT, trong mắt của bất cứ một đứa trẻ nào đều có hình ảnh “trần trụi đời thường” và “thần tượng lý tưởng” của ba mẹ. Vì thế, khi trẻ phát hiện ba mẹ không phải là người tốt như lời nói, mà rất xấu trong hành vi… thì sự sụp đổ trong lòng trẻ là một điều tất nhiên.
Thay đổi tiên phong ở trẻ là có cảm xúc tổ ấm mái ấm gia đình đã không còn bảo đảm an toàn, nên hầu hết trẻ không muốn về nhà nữa. Ở lứa tuổi chưa chín chắn trong tâm lý, trẻ cảm thấy bế tắc, hoang mang lo lắng, học tập sa sút … những em dễ trở thành ” miếng mồi ngon ” cho những băng nhóm tệ nạn .
Hậu quả của sự khủng hoảng cục bộ này không riêng gì diễn ra ngay hiện tại mà còn tiềm ẩn hủy hoại cả tương lai của trẻ, nếu yếu tố không được xử lý. Bởi đó là một yếu tố ảnh hưởng tác động trực tiếp đến việc định hình nhân cách của trẻ .
Ngọc A. đang là sinh viên năm cuối của Trường ĐH Dân lập Văn Hiến, sống khép kín, luôn xa lánh chỗ đông người. Cô đi học với tâm trạng cho qua mấy năm đại học, nhìn cuộc đời với một gam màu u tối. Từ năm ba tuổi, cô đã chứng kiến ba mẹ cãi nhau, gây gổ nên bắt đầu cảm thấy hoang mang bởi trước mặt mọi người, ba mẹ cô vẫn là một cặp vợ chồng khá vui vẻ.
Vào tuổi mới lớn, Ngọc A. còn biết được nhiều biểu lộ không trung thực của cha với người ngoài. Mẹ cô chỉ biết lo
làm ăn và oán trách, chửi rủa chồng. Khi cô vào ĐH, cha mẹ cô ly hôn, đúng như đã thỏa thuận hợp tác với nhau là chờ đến khi con gái trưởng thành. Cô nói : ” Cha mẹ tôi muốn chứng tỏ vì cùng yêu thương con nên họ cố sống vì tôi, nhưng tôi lại thấy họ quá ích kỷ. Tôi chỉ muốn sống một mình, nhưng vì chưa đủ điều kiện kèm theo nên phải sống chung với mẹ tôi ” .
Chuyên viên Ngô Minh Uy, giảng viên Khoa Tâm lý Trường ĐH Dân lập Văn Hiến, cho rằng để ” chỉnh sửa ” quan điểm sống, lối tâm lý của những cô cậu tuổi ” teen ” đang trong tiến trình khó khăn vất vả, chán nản rất cần có thời hạn trị liệu vĩnh viễn, mà việc tiên phong khi xác lập cho họ niềm tin là tin vào nhân viên tâm ý, người đang giúp họ hội nhập lại với đời sống. Tuy nhiên, quan trọng nhất vẫn là cha mẹ – những tấm gương sôi động. Muốn ” chỉnh đốn ” con cái, trước hết cha mẹ phải biết tự chỉnh đốn lại mình .
