Đề bài: Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “Chiếu dời đô” của Lý Thái Tổ
Bạn đang xem : Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “ Chiếu dời đô ” của Lý Thái Tổ
4 bài văn Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “ Chiếu dời đô ” của Lý Thái Tổ
I. Dàn ý Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “ Chiếu dời đô ” của Lý Thái Tổ
1. Mở bài
– Giới thiệu về Lí Thái Tổ và tác phẩm Chiếu dời đô
2. Thân bài
– Khái quát vài nét về tác giả và thể loại chiếu .
– Chỉ ra lí dời đô:
+ Đưa dẫn chứng “Nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô” à Việc dời đô đã có từ xa xưa.
+ Dời đô để mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu chứ không vì tư lợi hay hứng thú nhất thời.
+ Việc dời đô là thuận theo mệnh trời; nếu được sự đồng lòng của nhân dân có thể làm cho vận nước lâu dài, phong tục phồn thịnh.
+ Hai nhà Đinh, Lê coi thường mệnh trời mà vận nước ngắn ngủi, nhân dân không thể an cư lạc nghiệp.
+ Phân tích tính đúng đắn của việc dời đô về Đại La: trung tâm trời đất, hướng nhìn sông tựa núi, thế rồng cuộn hổ ngồi…
– Hỏi quan điểm của quần thần, nhân dân “ “ Trẫm muốn dựa vào sự thuận tiện của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào ? ”
– > Lời trưng cầu bộc lộ sự anh minh, lấy xã tắc làm trọng của Lí Thái Tổ
– Nghệ thuật:
+ Đưa ra những dẫn chứng lịch sử thuyết phục kết hợp với thực tế khách quan
+ Lập luận chặt chẽ, sắc bén
+ Kết hợp giữa lí và tình.
3. Kết bài
Cảm nhận chung.
II. Bài văn mẫu Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài Chiếu dời đô của Lý Thái Tổ
1. Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “Chiếu dời đô” của Lý Thái Tổ, mẫu số 1:
Năm 1009, sau khi vị vua cuối cùng của triều Tiền Lê là Lê Long Đĩnh mất, triều Tiền Lê sụp đổ, lúc bấy giờ Lý Công Uẩn được triều thần tôn lên làm vua, lập ra nhà Lý. Năm 1010, Lý Công Uẩn đã viết Chiếu dời đô chiếu cáo triều thần, để dời đô về Thăng Long, mở đầu cho sự phát triển thịnh vượng của nhà Lý suốt 216 năm.
Lý Công Uẩn (974 – 1028) hay còn gọi là Lý Thái Tổ, quê ở Bắc Ninh, là người nhân ái, có chí lớn, lập được nhiều chiến công và khai sinh ra nhà Lý. Tác phẩm thuộc thể loại chiếu, là thể văn do vua viết dùng để ban bố các mệnh lệnh cho triều thần hoặc thần dân, thể hiện những tư tưởng lớn lao liên quan đến vận mệnh dân tộc, đất nước.
Mở đầu bài chiếu Lý Thái Tổ đưa những dẫn chứng “ nhà Thương đến vưa Bàn Canh năm lần dời đô ”, “ nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô ”, nhằm mục đích khẳng định chắc chắn việc dời đô vốn đã Open từ thời xưa, không phải chỉ riêng mình nước ta mới có, không phải do ông thích mà “ tự tiện chuyển dời ”. Để khẳng định chắc chắn việc dời đô là trọn vẹn đúng đắn Lý Công Uẩn liên tục đưa ra hàng loạt những mục tiêu cùng với quyền lợi mà việc dời đô về Đại La đem lại. Lý do dời đô là để “ mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu ” chứ không vì tư lợi, hay hứng thú nhất thời. Lý Thái Tổ khôn khéo dựa vào thiên mệnh “ trên vâng mệnh trời ”, sau là trưng cầu ý dân, nếu thuận lòng cả hai thì mới biến hóa để “ vận nước lâu dài hơn, phong tục phồn thịnh ”. Ông chỉ ra rằng hai nhà Đinh, Lê vì “ khinh thường mệnh trời ”, không noi theo “ dấu cũ ” của hai nhà Thương, Chu nên mới có tác dụng là vận nước ngắn ngủi, gây hao phí, nhân dân không được định cư lạc nghiệp. Hơn thế nữa cũng nói lên rằng thế lực hai nhà Đinh, Lê không đủ mạnh phải dựa vào địa hình đồi núi hiểm trở, nhưng nay nhà Lý thế nước đã vững mạnh, Hoa Lư không còn thích hợp làm kinh đô nữa. Kết lại Lý Thái Tổ biểu lộ lòng đau xót, thương cảm và lần nữa chứng minh và khẳng định “ không hề không dời đổi ” kinh đô về nơi khác tương thích hơn .
Những bài Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “ Chiếu dời đô ” hay nhất
Sau phần lý lẽ chặt chẽ, sắc bén, giàu sức thuyết phục, về nguyên do và mục đích dời đô, Lý Công Uẩn đi vào phân tích về vùng đất Đại La nơi ông định dời đô về. Đầu tiên ông lật lại sử cũ, Đại La vốn là kinh đô của Cao Vương, một viên quan nhà Đường, giữ chức Đô hộ sứ ở Giao Châu (nước ta thời xưa) từ năm 864 đến năm 875. Về địa hình, Đại La là “trung tâm trời đất”, lại được cái hướng phía trước nhìn sông, phía sau được núi yểm trợ bao bọc, đất đai cao và thoáng. Xét về phong thủy thì “được cái thế rồng cuộn hổ ngồi”, đúng ngôi nam, bắc, đông, tây theo ngũ hành. Xét về văn hóa, chính trị thì là nơi “chốn hội tụ trọng yếu của bốn phương đất nước”, là đầu mối giao thông, huyết mạch cho cả nước. Chung quy lại Đại La hầu như đã hội tụ đủ mọi yếu tố thuận lợi cho quân sự, kinh tế, chính trị, văn hóa, để trở thành “kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời”. Phần này vừa thể hiện được tình cảm nguyện vọng của nhà vua, vừa thấy được tầm nhìn chiến lược, rộng lớn có sự quan sát, nghiên cứu tỉ mỉ của một vị vua anh minh lỗi lạc. Ông không đưa ra các ý kiến chủ quan nửa vời, mà ý nào cũng chính xác, lý luận sắc bén, hợp tình, hợp lý, giàu sức thuyết phục.
Cuối bài nhà vua kết lại “Trẫm muốn dựa vào sự thuận lợi của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào?”, đây là lời trưng cầu ý kiến thể hiện sự anh minh, không áp đặt suy nghĩ cá nhân mà luôn lấy nhân dân xã tắc làm trọng, phải đủ cả ba yếu tố “thiên thời – địa lợi – nhân hòa” thì mới thành sự được, một đức tính cẩn thận, tỉ mẩn vô cùng đáng quý ở bậc minh quân.
Nghệ thuật chủ yếu của bài nằm ở việc tác giả đưa ra các dẫn chứng chính xác từ lịch sử, từ thực tế khách quan, thêm vào đó là lý luận chặt chẽ, sắc bén, cùng với cảm xúc của nhà vua được đưa vào một cách hợp lý, kết hợp hài hòa giữa lý và tình, điều đó giúp tăng thêm sức thuyết phục cho bài chiếu.
Chiếu dời đô phản ánh khát vọng dân tộc về một đất nước cường thịnh, tự do, độc lập. Đây là một áng văn cổ đầy độc đáo, sáng tạo của ông cha ta, ngôn ngữ của bậc đế vâng được thể hiện với đầy đủ sự uy nghi, trang trọng, đồng thời cũng thể hiện được tấm lòng thương yêu nhân dân, luôn dồn hết tâm tư vận mệnh đất nước, vận mệnh dân tộc của Lý Công Uẩn – vị minh quân có công sáng lập ra nhà Lý, và dời đô về Thăng Long, mở ra một trang sử phồn thịnh của dân tộc.
2. Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “Chiếu dời đô” của Lý Thái Tổ, mẫu số 2:
Lí Công Uẩn là vị hoàng đế sáng lập nhà Lý trong lịch sử dân tộc Nước Ta, cuộc sống ông đã trải qua bao nhiêu thăng trầm, Trong những năm trị vì của mình, ông dành nhiều thời hạn để đánh dẹp những nơi phản loạn, triều đình trung ương dần được củng cố, những thế lực phiến quân bị đánh dẹp. Năm Canh Tuất ( 1010 ), Lí Thái Tổ viết bài chiếu bày tỏ dự tính dời đô từ Hoa Lư ( Tỉnh Ninh Bình ) ra thành Đại La ( tức TP.HN ngày này ) .. Thành này được đổi tên thành Thăng Long, khởi đầu cho sự tăng trưởng lâu bền hơn của nhà Lý tồn tại hơn 200 năm. Nội dung của Chiếu dời đô đã chứng minh và khẳng định được vai trò của kinh đô Thăng Long, [ 3 ] là tác phẩm khai sáng văn học triều Lý, có đầy tính thuyết phục, phản ánh được phần nào khát khao làm chủ giang sơn. Có ý nghĩa to lớn với nền văn học của Nước Ta .
Chiếu dời đô hay Thiên đô chiếu là một đoạn văn được nhà sử học Ngô Sĩ Liên ghi lại sớm nhất ở thế kỷ XV trong sách Đại Việt sử ký toàn thư. Việc Open bài chiếu có ý nghĩa rất nhiều so với lịch sử dân tộc Hoa Lư và Thăng Long. Nó tạo ra sự đặc thù trọng đại của hành trình dài 1000 năm lịch sử vẻ vang. Đó là một áng văn của thời gian lịch sử dân tộc từ Hoa Lư đến Thăng Long – một bước ngoặt hào hùng của dân tộc bản địa Nước Ta .
Xuất hiện và tăng trưởng trong chính sách phong kiến, chiếu là một mô hình văn bản hành chính có vai trò rất lớn. Ở mọi triều đại, trong mọi thời kì, chiếu luôn được coi là một trong những mô hình văn bản hành chính quan phương nhất, bởi nó trực tiếp biểu lộ những mệnh lệnh, những quan điểm, những tâm lý của nhà vua và được ban bố thoáng rộng cho quần thần và dân chúng. Nhưng nó cũng mang trong mình ngôn từ hành chính vừa mang ngôn từ như đối thoại với nhân dân .
Quan sát bài chiếu, bài chiếu được hiểu hoàn toàn có thể chia làm 3 đoạn rõ :
Đoạn 1 ( 2 câu đầu ) : Nêu bật được ý nghĩa của Việc lựa chọn kinh đô vị trí thích hợp đóng vai trò quan trọng giúp cho sự phồn vinh của những triều đại trong quá khứ .
Đoạn 2 ( câu tiếp theo ) ; Phản ánh sự sai lầm đáng tiếc trong cách vị trí lập kinh đô của nhà Đinh, trong thực tiễn là kinh đô cũ không còn thích hợp với sự mở mang tăng trưởng của quốc gia vì vậy thiết yếu phải dời đô .
Đoạn 3 ( 4 câu ) : nêu bật được vai trò kinh đô Thăng Long xứng danh là TT chính trị, kinh tế tài chính, văn hoá mang tầm vóc vương quốc .
Xứng đáng việc chọn kinh đô củng cố cho sự tăng trưởng thịnh vượng của muôn đời .
Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “ Chiếu dời đô ”, văn mẫu tuyển chọn
Mỗi văn bản, tác giả để tăng độ thuyết phục, đúng mực, vận dụng chiêu thức lập luận sắc bén chính là cách mà Lý Công Uẩn sử dụng để biểu lộ ý tứ sâu xắc, tầm nhìn thời đại của mình trong việc muốn dời kinh đô của mình, còn nêu một số ít dẫn chứng trong lịch sử vẻ vang cổ kim để củng cố lí lẽ ấy nội dung ấy được nêu rõ ràng ở đoạn 1. Việc dời đô là việc không hề thuận tiện, trước tâm trạng rối bời của nhiều người với quyết định hành động của ông. Ông đã nhấn mạnh vấn đề được đó là việc làm tiếp tục của những triều đại cổ Trung quốc tạo nên được những sự thành công xuất sắc to lớn trong cách trị vị của họ, cho nhân dân, quốc gia họ .
” nhà Thương đến đời Bàn Canh ”, ” nhà Chu đến đời Thành Vương ” được tác giả gọi với sự tôn kính ” vua thời Tam Đại ” lần lượt họ đều phải dời đô rất nhiều lần, tác giả đặt câu hỏi mở cho nhân dân của mình về cách tâm lý trong việc dời đô đấy có phải là sự ngông nghênh tự tiện, không tâm lý trước những quyết định hành động của mình. Đó mở ra nhiều điều tất cả chúng ta nên suy ngầm, họ là những bậc anh minh, luôn mong mỏi quốc gia phồn thịnh, không thay đổi nên việc chọn vùng đất đặt kinh đô để tiện cho việc trị vì dân tộc bản địa, hỏi thăm ý dân. Được lòng dân, thuận ý trời mới đưa ra quyết định hành động khó khăn vất vả, và nó lại mang đến được nhiều sự đổi khác tích cực cho quốc gia, vậy không việc gì họ không thao tác ấy .
Việc dời đô, hoàn toàn có thể thấy nó không có gì là không bình thường, mang tính tất yếu biểu lộ những ý tứ thâm thúy, tầm nhìn thời đại mong mỏi của cả vua và dân, đất trời, mong cho quốc gia đổi khác phồn thịnh như quốc gia của những vị vua kia .
Sự tâm lý, óc phán đoán, phán xét tài ba của mình, ông đã đề cập những nhận xét có tính phê phán đến thời nhà Đinh rất sai lầm đáng tiếc, khiến nhà vua rất buồn, quốc gia, nhân dân cũng héo hon, triều đại tăng trưởng không được hưng thịnh, thời thế nhanh suy. Nếu như ông nhận định và đánh giá, việc dời đô không hề coi thường ý trời, tự quyết định hành động theo ý người, không noi theo gương những triều đại cổ kim mà sửa đổi, thì mãi mãi quốc gia không hề tăng trưởng trên vùng đất hẹp, vị trí vạn vật không nhân hòa, anh linh đã được chứng tỏ bằng những địa thế căn cứ trong lịch sử dân tộc mãi mãi hai nhà Đinh vẫn chỉ ở trong vòng củng cố mà không có sự phản kháng, lực lượng tàn dần. Nên khi nhà Lý lên ngôi, thấy được điều quý giá đó, thực tiễn kinh đô cũ không còn thích hợp với sự mở mang tăng trưởng của quốc gia vì vậy thiết yếu phải dời đô .
Còn việc chọn kinh đô là quyết định hành động càng khó khăn vất vả hơn nữa cho vị vua anh minh, nhưng thật suôn sẻ vị vua ấy đã hiểu được, có tâm lý về địa lý sâu rộng, nên quyết định hành động sau đây của ông đã coi như là một sự đổi khác ngoạn mục cho bộ mặt hưng thịnh của nước nhà, niềm tự hào của cả dân tộc bản địa. Đoạn 3 gợi nhắc đên tất cả chúng ta điều đó, vẫn lối chứng tỏ tinh tế, việc chọn kinh thành Đại La của ông đã thực sự thu phục được lòng người nghe theo, làm theo, dựa vào thuyết tử vi & phong thủy cổ xưa mà suy đoán được thế đất tốt cho việc tăng trưởng và chứng tỏ lợi thế và vẻ đẹp muôn mặt của thành Đại La về địa lí, văn hóa truyền thống, đầu mối giao lưu, điều kiện kèm theo sống của dân cư và sự nhiều mẫu mã, tốt tươi của cảnh vật. Ông đã nhận ra nơi đây là đất tốt, đất lành, đây sẽ là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời, dẫn chứng theo lịch sử vẻ vang là thời hạn sau đó, Thăng Long vẫn là kinh đô của những triều Trần, nhà Hậu Lê, nhà Mạc, Lê Trung Hưng và đang là Thủ đô của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nó nằm ở vị trí TT của quốc gia., thế rồng cuộn hổ ngồi rõ ràng núi có sông có, vị trí cao, bốn hướng nam, bắc, đông, tây .
Đây cũng là đầu mối giao lưu chính trị, văn hóa truyền thống và kinh tế tài chính của cả nước nơi đây đủ điều kiện kèm theo tối ưu để trở thành kinh đô mới của Đại Việt. Và sự nghiên cứu và phân tích đúng đắn ấy cũng là tâm sự sử gia Ngô Thì Sĩ trong Đại Việt sử ký tiền biên sau này điều tra và nghiên cứu về kinh thành thăng long đã viết như sau : “ Núi là vạt áo che, sông là dải đai thắt, sau sống lưng là sông nước, trước mặt là biển, vị trí hùng mạnh mà hiếm, rộng mà dài, hoàn toàn có thể là nơi vua ở hùng tráng, ngôi báu vững chắc hàng loạt hình thể Đại Việt không nơi nào hơn được nơi này ”. Câu hỏi tu từ tiếp sau đó bộc lộ thái độ tôn trọng của người đứng đầu quốc gia so với triều đình phong kiến đương thời ” Trẫm muốn dựa vào sự thuận tiện của đất ấy để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào ? ” trước khi ra bất kỳ quyết định hành động nào ông cũng chú tâm đến quan điểm của công chúng để thống nhất và ra quyết đinh, thấy được ở đây sự đoàn kết đồng lòng quân dân, và một lần nữa củng cố chắc như đinh quyết định hành động này của mình .
“ Chiếu dời đô ” là một bài văn nghị luận giàu sức thuyết phục bởi có sự tích hợp giữa lý và tình. lời văn tạo nên sự đồng cảm thâm thúy giữa mệnh lệnh của vua với thần dân. Dời đô từ vùng núi Hoa Lư ra vùng đồng bằng đất rộng để chứng tỏ triều đình nhà Lý đủ sức chấm hết nạn phong kiến cát cứ, thế và lực của dân tộc bản địa Đại Việt đủ sức sánh ngang hàng phương Bắc. Qua đó, hoàn toàn có thể thấy được khát vọng mãnh liệt của tổ tiên về một nước Đại Việt độc lập, thống nhất, hùng cường và tư thế hiên ngang của một vương quốc tự chủ đang trên đà tăng trưởng vững mạnh. Để rồi khi nhắc đến tác phẩm này sau hàng ngàn thế hệ, vẫn là sự quyết định hành động đúng đắn của bậc anh nhân đầy thấm thía .
3. Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “Chiếu dời đô” của Lý Thái Tổ, mẫu số 3:
Trong những áng văn nghị luận trung đại, Chiếu dời đô của Lí Công Uẩn có một vị trí quan trọng. nó là áng văn khởi đầu cho nền văn học thời Lí – Trần. Hơn nữa, nó là áng văn tiên phong biểu lộ khát vọng về một quốc gia độc lập, thống nhất, hung cường và khí phách của dân tộc bản địa Đại Việt đang trên đà vững mạnh .
Chiếu dời đô sinh ra trong thực trạng lịch sử dân tộc khá đặc biệt quan trọng. Tuy không phải là thực trạng giặc thù đang nhăm nhe ngoài biên ải, vận mệnh Tổ quốc lâm nguy như thực trạng sinh ra của Hịch tướng sĩ. Cũng không phải không khí tưng bừng rộn ràng của cả dân tộc bản địa đang ca khúc khải hoàn như thực trạng sinh ra của Bình ngô đại cáo. Đây là thực trạng quốc gia đã thái bình. Nhưng nền thái bình ấy còn mong manh, rủi ro tiềm ẩn giặc giã thôn tính Đại Việt chưa phải là hết. Đây là thời gian dân tộc bản địa ta đã giành được chủ quyền lãnh thổ, có núi sông riêng, chính sách riêng, nhưng những triều đại Đinh – Tiền Lê tiếp nối đuôi nhau nhau sinh ra rồi cũng nhanh gọn diệt vong. Nhà Lí xây dựng. Một trách nhiệm nặng nề đè nặng trên đôi vai vương triều họ Lí. Làm thế nào để giữ yên giang sơn bờ cõi, bảo tồn được thành quả của cha ông đã giành được ? làm thế nào để tăng trưởng quốc gia ngày càng hùng cường ? Niềm trăn trở ấy đã biến thành quyết định hành động dời đô của Lí Thái Tổ ( Lí Công Uẩn ), và bài Chiếu đã sinh ra. Hơn ai hết, Lí Công Uẩn hiểu rõ lí do phải dời đô cũng như quyền lợi của việc dời đô .
Trong lịch sử vẻ vang trái đất, đã có không ít những lần dời đô. Không xét đâu lạ lẫm, chỉ riêng một vương quốc cận kề với Đại Việt là Trung Quốc, chỉ ở hai triều đại thôi cũng đã có tới vài lần phải đổi khác kinh đô : Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô, nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô. Việc dời đô của những vị đế vương Thương, Chu ấy phải đâu là những việc làm tùy tiện, theo ý riêng của mình. Đó là những việc làm có suy tính đến sự thiệt hơn, đến sự hưng thịnh, tồn vong của giang sơn, xã tắc, đến niềm hạnh phúc lâu dài hơn của trăm họ, muôn dân. Thật là một việc làm trên theo mệnh trời, dưới theo ý dân, đáng là tấm gương để đời sau noi theo .
Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “ Chiếu dời đô ”
Từ bài học kinh nghiệm của những đế vương Nước Trung Hoa, đi sâu vào trong thực tiễn của Đại Việt, Lí Thái Tổ càng thấy bức xúc, trăn trở : Kinh Đô của Đại Việt đóng ở Hoa Lư, nơi đất hẹp hè thưa, vị trí tuy có hiểm trở nhưng đâu phải là nơi thuận tiện cho việc giao lưu tăng trưởng, làm thế nào vận nước hoàn toàn có thể vĩnh viễn, phong tục hoàn toàn có thể phồn vinh như những triều đại Thương, Chu bên Trung Quốc ? Và trong thực tiễn là số vận của hai nhà Đinh, Lê không được lâu bền, số vận ngắn ngủi và trăm họ phải hao tổn, muôn vật không được thích nghi há chẳng phải là điều đang diễn ra đó sao ?
Không chỉ bức xúc, trăn trở, nhà vua còn cảm thấy rất đau xót về việc đó. Tình cảm chân thành của ông là khát vọng về đất nước độc lập, thống nhất, hùng cường. Khát vọng ấy biến thành ý chí hành động không thể chuyển dời.
Bắt nguồn từ một khát vọng lớn lao, cao quý, với một vị trí mẫn tiệp, với tầm nhìn xa, trông rộng của một bặc thiên tài kiệt xuất, vị đế vương nhà Lí đã tìm được cho dân tộc bản địa ta một địa điểm lí tưởng để định đô lâu dài hơn. Đó là thành Đại La. ( Thành Phố Hà Nội ngay nay ). Nhà vua chỉ rõ những bá quan văn võ, cho thần dân cả nước thấy được những lợi thế vô cùng lớn của thành Đại La mà không nơi nào trên vương quốc Đại Việt có được .
Thứ nhất, về vị trí địa lí ở vào nơi TT trời đất, được cái thế rồng cuốn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc đông tây, lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Địa thế rộng mà bằng, đất đai cao mà thoáng. Dân cư khỏi phải chịu cảnh khốn khổ ngập lụt, muôn vật cũng rất mực đa dạng và phong phú, tốt tươi .
Thứ hai, vế chính trị, văn hóa truyền thống thật là chốn quy tụ trọng điểm của bốn phương, cũng là nơi kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời .
Đóng đô ở một nơi như vậy hỏi làm thế nào vận nước hoàn toàn có thể ngắn ngủi, trăm họ hoàn toàn có thể hao tổn, muôn vật hoàn toàn có thể không được thích nghi ? Chắc chắn là vận nước sẽ được vĩnh viễn, phong tục sẽ được phồn vinh, trăm dân muôn họ sẽ được an hưởng thái bình niềm hạnh phúc. Hỏi có còn mong ước gì hơn ? Một khát vọng thật đẹp. Khát vọng của Lí Thái Tổ cũng là khát vọng của những người dân Đại Việt lúc ấy và cả sau này .
Chiếu dời đô đã đánh trúng vào niềm khao khát thiết kế xây dựng một quốc gia độc lập, thống nhất, hùng cườngcuar cả dân tộc bản địa nên nó được mọi người nồng nhiệt hưởng ứng. Một kinh đô mới đã sinh ra và sống sót vĩnh viễn .
Chiếu dời đô không riêng gì bộc lộ một khát vọng lớn, nó còn bộc lộ được khí phách của dân tộc bản địa Đại Việt đang trên đà vững mạnh .
Do thế và lực còn yếu, chưa đủ sức để đối phó với nạn ngoại xâm nếu định đô ở đồng bằng, nên hai nhà Đinh, Lê phải chọn Hoa Lư làm kinh đô mong dựa vào vị trí hiểm trở để bảo tồn vương triều, giữ vững chủ quyền lãnh thổ. Bởi chưa vững mạnh nên số vận ngắn ngủi, trăm họk phải hao tổn là lẽ đương nhiên .
Nhưng nay, nhà Lí là sự kế tục sự nghiệp của những triều đại cha anh, có thế đã vững mạnh hơn. Nhưng dù có vững mạnh hơnhay chưa thực sự vững mạnh thì quyết định hành động dời đô của vị Thái Tổ họ Lí cũng đã khẳng định chắc chắn được khí phách anh hùng, dám đương đầu với mọi thử thách, vững tin vào năng lực của mình. Khí phách của vị đế vương tiên phong của nhà Lí cũng là khí phách của cả một vương triều, của cả một dân tộc bản địa đang trên đà vững mạnh .
Ngày nay, càng đọc kĩ Chiếu dời đô, càng suy ngẫm kĩ về tư tưởng bài Chiếu, ta càng thấy thấm thía sự sang suốt và quyết định hành động đúng đắn của một bậc đế vương hào kiệt, càng thêm biết ơn ông đã đặt nền móng cho sự vững chắc, hưng thịnh lâu dài hơn của quốc gia, càng thêm cảm phục và quý mến ông .
4. Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “Chiếu dời đô” của Lý Thái Tổ, mẫu số 4:
Lý Công Uẩn ( 974 – 1028 ) quê ở Kinh Bắc, là võ tướng hạng sang của Lê Đại Hành, từng giữ chức Tả thân vệ Điện tiền chỉ huy sứ. Ông là người tài trí, đức độ, kín kẽ, nhiều uy vọng. Năm 1009, Lê Ngọa Triều chết, ông được giới tăng lữ và triều thần tôn lên làm vua, tức Lý Thái Tổ dựng nên triều đại nhà Lý tồn tại hơn 200 năm ( 1009 – 1225 ) .
Năm 1010, Lý Thái Tổ viết “ Thiên đô chiếu ” dời đô từ Hoa Lư ( Tỉnh Ninh Bình ) ra thành Đại La, sau đổi là Thăng Long, Kinh đô của Đại Việt .
“ Chiếu là lời của vua ban bố tín hiệu lệnh cho thần dân ” ( Dương Quảng Hàm ), thuộc văn xuôi cổ, câu văn có vế đối, ngôn từ trang nghiêm, sang trọng và quý phái. “ Chiêu dời đô ” của Lý Công Uẩn là một văn kiện mang ý nghĩa lịch sử vẻ vang to lớn. sắp đến đại lể ki niệm 1000 năm Thăng Long – TP. Hà Nội ( 1010 – 2010 ), ta càng thấy rõ ý nghĩa lịch sử vẻ vang trọng đại của luận văn này .
Văn bản chữ Hán chỉ có 214 chữ, bản dịch của Nguyễn Đức Vân dài 360 chữ :
1. Phần đầu ‘ Chiếu dời dô ” nói lên mục tiêu sâu xa, tầm quan trọng của việc dời đô là để “ Đóng đô ở nơi TT, mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu ; trên theo mệnh trời, dưới theo ý dân ’. Nói một cách khác, việc dời đô là một việc lớn, vừa hợp mệnh trời vừa hợp lòng dân, là để thiết kế xây dựng quốc gia cường thịnh, đem lại niềm hạnh phúc, thái bình cho nhân dân .
a. Mục đích và tầm quan trọng
Việc dời đô không còn là chuyện hi hữu, mà đó là những kinh nghiệm tay nghề lịch sử dân tộc, phản ánh xu thế tăng trưởng lịch sử dân tộc của từng vương quốc, từng thời đại. Tác giả đã nêu lên những dẫn chứng lịch sử dân tộc đế thu phục nhân tâm. Chuyện ở xa là chuyện bên Tàu : “ Xưa nhà Thương đến vua Bàn Canh năm lần dời đô ; nhà Chu đến vua Thành Vương cũng ba lần dời đô ”. Chuyện gần là ở nước ta thời nhà Đinh, nhà Lê vì chỉ ” theo ý riêng mình, khinh thường, mệnh trời … “, cứ “ đóng yên đô thị ” ở Hoa Lư nên dẫn đến thảm kịch : “ triều đại không được lâu bền, số vận ngắn ngủi, trăm họ phải hao tổn, muôn vật không được thích nghi ” … Sử sách cho biết, Đinh Bộ Lĩnh sau khi dẹp tan 12 sứ quân, năm 968 ông lên ngôi nhà vua thì đến năm 979 nhà vua bị ám hại. Năm 981, Lê Hoàn lên làm vua, tuy đã đánh thắng giặc Tống xâm lược, nhưng năm 1005, Lê Đại Hành băng hà, thì những thế lực phong kiến, những hoàng tử … lại xung đột, tranh giành ngôi báu, loạn lạc lê dài “ trăm họ phải hao tổn ” nhiều xương máu, tiền của. Cái chết của vua Lê Ngọa Triều năm 1009 đã chứng tỏ hai triều đại Đinh, Lê “ không được lâu bền, số vận ngắn ngủi ”. Hai triều đại Đinh, Lê phải đóng đô là do nhiều nguyên do lịch sử dân tộc : nhà nước phong kiến Nước Ta chưa đủ mạnh, nạn cát cứ của những lãnh chúa hoành hành, giặc giã loạn lạc lê dài. Do đó, những vua nhà Đinh, nhà Lê phải nuôi hổ báo ở trong nhà, phải nấu vạc dầu ở ngoài sân, dựa vào sông sâu núi cao, vị trí hiểm trở vùng Hoa Lư để đóng đô và phòng thủ. Đóng đô ở Hoa Lư là một hạn chế của lịch sử vẻ vang của nhà Đinh, nhà Lê .
Lý Công Uẩn “ đau xót ” khi nghĩ về “ vận số ngắn ngủi ” của nhà Đinh, nhà Lê và cảm thấy việc dời đô là một việc cấp thiết “ không hề không dời đô ” .
Bài văn Phân tích bài Chiếu dời đô của Lí Công Uẩn
“ Chiếu dời đô ” trong phần khởi đầu, lí lẽ sắc bén, dản chứng lịch sử dân tộc là thực sự hiển nhiên, giàu sức thuyết phục lòng người. Tác giả đã lồng cảm hứng vào bài chiếu, tạo nên bao ấn tượng đẹp : “ Trẫm rất đau xót vé việc đó, không hề không dời đổi
Cuốn “ Lịch sử Nước Ta ” của Viện Sử học đã viết :
“ Việc dời đô về Thăng Long phản ánh nhu yếu tăng trưởng mới của quốc gia phong kiến tập quyền và chứng tỏ năng lực, lòng tin và quyết tâm của cả dân tộc bản địa giữ vững nền độc lập “ …
b. Đại La rất thuận tiện, rất đẹp để đóng đô .
Đại La không có gì lạ lẫm, là “ Kinh đô cũ của Cao Vương ”. Cao Vương là Cao Biền, đại quan của nhà Đường, từng làm Đô hộ sứ Giao Châu từ 864 – 875 ; năm 866, Cao Biền đã xây thành Đại La, thuộc TP. Hà Nội ngày này .
Đại La rất thuận tiện .
Về vị trí địa lí là “ ở vào nơi TT trời đất … đã đúng ngôi nam bắc đông tây
Về vị trí, rất đẹp, rất hùng vĩ : “ được cái thế rồng cuộn hổ ngồi ”, “ lại tiện hướng nhìn sông dựa núi ”, “ vị trí rộng mà bằng ; đất đai cao mà thoáng ” .
Là một vùng đất cư trú lí tưởng cho dân cư, không “ ngập lụt “, “ muôn vật cũng rất mực đa dạng và phong phú tốt tươi ” .
Tóm lại, Đại La là “ thắng địa ”, là TT chính trị, kinh tế tài chính, văn hóa truyền thống, quốc phòng, “ chốn tụ hội trọng điểm của bốn phương quốc gia ”. Đại La xứng danh là “ Kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời ” .
2. Phần thứ hai của “ Chiếu dời đô ” cho thấy tầm nhìn kế hoạch của Lý Công Uẩn về Đại La, nơi sẽ dời đô đến. Một cái nhìn tổng lực, thâm thúy, đúng mực về những mặt vị trí địa lí, vị trí, nhân văn … Sau một nghìn năm, Thành Phố Hà Nội đã trở thành Thành Phố Hà Nội tự do của quốc gia ta, nhân dân ta, ta càng thấy việc dời đô từ Hoa Lư ra Đại La của Lý Công Uẩn là một góp sức vô cùng vĩ đại “ mưu toan nghiệp lớn, tính kế muôn đời cho con cháu ” .
Sử sách còn ghi lại : khi thuyền rồng của nhà vua vừa cập bến sông Nhị Hà ở chân thành Đại La thì có con rồng vàng bay lên, vua cho là điềm tốt mới đổi tên là Thăng Long. Thăng Long là “ Rồng bay lên ” bộc lộ thế nước và phản ánh khát vọng của nhân dân ta thiết kế xây dựng Đại Việt thành một quốc gia cường thịnh có nền văn hiến muôn đời bùng cháy rực rỡ. Ý chí tự lập tự cường và niềm tin về ngày mai tốt đẹp được chứng minh và khẳng định một cách can đảm và mạnh mẽ .
Về mặt văn chương, phần thứ hai “ Chiếu dời đô ” rất rực rỡ. Cách viết hàm súc, giàu hình ảnh và biểu cảm, những vế đối rất chính, đọc lên nghe rất mê hoặc, mặc dầu phải qua bản dịch :
“ Huống gì thành Đại La … ở vào nơi TT trời đất / / ; được cái thế rồng cuộn hổ ngồi. Đã đúng ngôi nam bắc tây đông / /, lại tiện hướng nhìn sông dựa núi. Dân cư khỏi chịu cảnh khốn khổ ngập lụt / / ; muôn vật cũng rất mực nhiều mẫu mã tốt tươi … Thật là chôn tụ hội trọng điểm của bốn phương quốc gia / / ; cũng là nơi Kinh đô bậc nhất của đế vương muôn đời. ”
3. Phần cuối nguyên tắc ‘ Thiên đô chiếu ” chỉ có 14 chữ, bản dịch thành 19 chữ. Nhà vua bày tỏ ý mình về việc dời đô và hỏi quần thần. Đúng Lý Công Uẩn là một người “ tài trí, đức độ, kín dáo ” .
“ Trẫm muốn dựa vào sự thuận tiện của đất này để định chỗ ở. Các khanh nghĩ thế nào ? “
Việc dời đô của Lý Công Uẩn là một kì tích, kì công. Sau gần một ngàn năm Thăng Long – TP. Hà Nội “ đất văn vật ” đã trở thành thú đô của nước Cộng hòa Xã hội chủ nghĩa Việt Nam, TT chính trị, kinh tế tài chính, quốc phòng, văn hóa truyền thống của quốc gia ta .
“ Chiếu dời đô ” là áng văn xuôi cổ độc lạ, rực rỡ của tổ tiên để lại. Ngôn từ sang trọng và quý phái, đúng là khẩu khí của bậc đế vương. Nó là kết tinh vẻ dẹp tâm hồn và trí tuệ Nước Ta. Nó khơi dậy trong lòng nhân dân ta lòng tự hào và ý chí tự cường can đảm và mạnh mẽ .
— — — — — — – HẾT — — — — — — –
Bên cạnh Phân tích và nêu cảm nghĩ của em về bài “Chiếu dời đô” của Lý Thái Tổ các em cần tìm hiểu thêm những nội dung khác như Giá trị nhân văn trong Chiếu dời đô của Lý Công Uẩn hay phần Suy nghĩ về tình cảm yêu nước thương dân được thể hiện trong Chiếu dời đô, Hịch tướng sĩ nhằm củng cố kiến thức của mình.
Đăng bởi : trung học phổ thông Sóc Trăng
Chuyên mục: Giáo Dục
Bản quyền bài viết thuộc trường trung học phổ thông Sóc Trăng. Mọi hành vi sao chép đều là gian lận !
Nguồn san sẻ : Trường trung học phổ thông TP Sóc Trăng ( thptsoctrang.edu.vn )
