Lựa chọn câu để xem giải thuật nhanh hơn=> Có thể nói, những bài ca dao than thân trách phận không chỉ là lời than vãn vì cuộc sống, cảnh ngộ khổ cực, đắng cay, mà còn là lời nói phản kháng, lời nói khẳng định chắc chắn giá trị, phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội cũ .- Người con gái đi lấy chồng đời sống như khép lại, chỉ thấy một sự trói buộc đến phũ phàng, có khi bị đánh đập, bị đối xử tệ bạc .
=> Câu ca dao nào cũng đầy ai oán, số phận nào cũng được ví bằng những thứ bé nhỏ, tầm thường, đó là sự ý thức, sự phản kháng của những con người triền miên bất hạnh. Họ có quyền được sống, được tự do yêu đương, nhưng xã hội đã chà đạp lên quyền của họ, chỉ cho họ một cuộc đời lầm lũi, chua cay.
– Ngay từ lúc sinh ra, được là người họ đã bị xã hội định đoạt, bị cha mẹ gả bán, họ không có sự lựa chọn nào khác :- Người phụ nữ bị coi nhẹ, rẻ rúng, họ không được quyền lựac chọn niềm hạnh phúc cho mình :
Bài mẫu
Bài tham khảo số 1
Kho tàng văn học dân gian Nước Ta luôn là dòng sữa mát lành nuôi dưỡng tâm hồn tất cả chúng ta. Cùng với những thể loại khác, sinh ra trong xã hội cũ, ca dao diễn đạt tâm hồn, tư tưởng, tình cảm của nhân dân trong những mối quan hệ lứa đôi, mái ấm gia đình, quê nhà, quốc gia … không chỉ là lời ca yêu thương tình nghĩa, ca dao còn là tiếng hát than thân cất lên từ cuộc sống xót xa, cay đắng của người Nước Ta, đặc biệt quan trọng là của người phụ nữ trong xã hội cũ .
Trong xã hội phong kiến, người phụ nữ luôn bị coi nhẹ, rẻ rúng, họ không được quyền quyết định hành động trong mọi nghành đời sống. Tư tưởng “ trọng nam khinh nữ ” đã chà đạp lên quyền sống của họ, đàn ông được coi trọng, được quyền “ năm thê bảy thiếp ”, được nắm quyền hành trong xã hội, trong khi đó phụ nữ chỉ là những cái bóng mờ nhạt, không được coi trọng. Họ phải làm lụng, khó khăn vất vả cung phụng chồng con, một nắng hai sương mà cuộc sống thì tăm tối. Họ phải cất lên lời nói của lòng mình .
“ Thân em như tấm lụa đào
Phất phơ giữa chợ biết vào tay ai ”
Tiếng nói đầy mặc cảm, cay đắng. Người phụ nữ ví mình như một tấm lụa được người ta bày bán giữa chợ. Thân phận họ cũng chỉ là vật giữa chợ đời bao người mua. Thân phận họ nhỏ bé và đáng thương quá đỗi. Hai từ “ thân em ” cất lên sao xót xa, tội nghiệp. Xã hội lúc bấy giờ đâu cho họ được tự do lựa chọn, ngay từ lúc sinh ra, được là người họ đã bị xã hội định đoạt, bị cha mẹ gả bán, họ không có sự lựa chọn nào khác :
“ Thân em như con cá rô thia
Ra sông mắc lưới vào đìa mắc câu ”
Không một lối thoát nào mở ra trước mắt, họ cảm thấy cuộc sống chỉ là kiếp nô lệ, bốn phía lưới giăng. Hình ảnh “ Tấm lụa đào ”, hay “ con cá rô thia ” trong hai câu ca dao trên là hình ảnh so sánh thẩm mỹ và nghệ thuật. Hình ảnh này cho ta liên tưởng tới sự tầm thường, nhỏ bé của thân phận người phụ nữ : tấm lụa thì đem ra đổi bán, con cá rô thia thì được vùng vẫy đây nhưng chỉ trong chiếc ao tù. Hình ảnh con cá rô thia cho ta nghĩ đến người phụ nữ trong sự bủa vây của truyền thống cuội nguồn, tập tạc, ý niệm phong kiến bao đời khắc nghiệt, đến niềm hạnh phúc của mình cũng không được quyền quyết định hành động :
“ Hòn đá đóng rong vì dòng nước chảy
Hòn đá bạc đầu vì bởi sương sa
Em với anh cũng muốn kết nghĩa giao hòa
Sợ mẹ bằng biển, sợ cha bằng trời ,
Em với anh cũng muốn kết tóc ở đời ,
Sợ rằng mây bạc giữa trời mau tan ” …
Bao khát khao bị ngưng trệ, niềm hạnh phúc lứa đôi bị rào cản phong tục đè nén, họ ngẫm mình và cất lên tiếng than cay đắng .
“ Thân em như miếng cau khô
Người thanh chuộng mỏng mảnh, người khô tham dày ”
Câu ca dao nào cũng đầy ai oán, số phận nào cũng được ví bằng những thứ nhỏ bé, tầm thường, đó là sự ý thức, sự phản kháng của những con người triền miên xấu số. Họ có quyền được sống, được tự do yêu đương, nhưng xã hội đã chà đạp lên quyền của họ, chỉ cho họ một cuộc sống lầm lũi, chua cay .
“Năm nay em đi làm dâu
Thân khác gì trâu mang theo ách
Năm nay em đi làm vợ
Thân mang cày, dây khiến không biết ai ?
Em đi làm dâu không có mùa nghỉ, chỉ có mùa làm. ”
Người con gái trong bài ca dao H’mông này đang than thân trách phận mình khi “ xuất giá tòng phu ’ ’. Họ lấy chồng, không phải vì niềm hạnh phúc mà để làm một con vật lao động trong nhà chồng, một con vật suốt đời “ theo ách ” như trâu mang. Cuộc sống như khép lại trước mắt họ, chỉ thấy một sự trói buộc đến phũ phàng :
“ Cá cắn câu biết đâu mà gỡ
Chim vào lồng biết thuở nào ra ”
Có khi họ bị chồng đánh đập :
“ Cái cò là cái cò quăm
Mày hay đánh vợ mày nằm với ai ”
Có khi bị chồng đen bạc :
“ Nhớ xưa anh bủng anh beo
Tay bưng chén thuốc lại đèo múi chanh
Bây giờ anh mạnh anh lành
Anh tham duyên mới anh đành phụ tôi. ”
Ở nghành nào người phụ nữ xưa cũng không được quyền niềm hạnh phúc. Cuộc sống không có tự do, tình yêu không được công nhận, hôn nhân gia đình không được định đoạt, quan hệ vợ chồng không được tôn trọng … Ở mặt nào họ cũng bị vùi dập xô đẩy, cũng không được quyền lên tiếng lựa chọn. Đến cả sự tỏ bày tình yêu cũng vô cùng tội nghiệp .
“ Thân em như củ ấu gai
Ruột trong thì trắng, vỏ ngoài thì đen
Không tin bóc vỏ mà xem
Ăn rồi mới biết rằng em ngọt bùi ’ ’
Ở câu than thân nào họ cũng ví mình thật tội nghiệp, nào là tấm lụa, nào là hạt mưa, nào là miếng cau khô, rồi củ ấu gai … thứ nào cũng nhỏ nhoi, tội nghiệp. Hạt mưa thì chẳng biết rơi vào đâu, miếng cau thì tùy người chọn, còn củ ấu thì có vẻ đẹp bên trong mà không ai biết. Bài ca dao này là một sự giãi bày của người phụ nữ. Người phụ nữ muốn xã hội công nhận giá trị của mình, nhưng vẫn đầy tự ti : “ Không tin bóc vỏ mà xem, ăn rồi mới biết là em ngọt bùi ”. Một sự mời mọc ngập ngừng .
Có thể nói, những bài ca dao than thân trách phận không chỉ là lời than phiền vì cuộc sống, cảnh ngộ khổ cực, đắng cay, mà còn là lời nói phản kháng, lời nói chứng minh và khẳng định giá trị, phẩm chất của người phụ nữ trong xã hội cũ .
Xem các bài tham khảo khác tại đây:
Bài tham khảo số 2
Bài tham khảo số 3
Loigiaihay.com
