( Last Updated On : 07/05/2022 )
Niềm tin là gì? Giáo dục và hình thành niềm tin từ hướng tiếp cận tâm lý học.
I. Về khái niệm niềm tin
Niềm tin và giáo dục niềm tin đang và luôn là vấn đề có ý nghĩa quan trọng trên các lĩnh vực hoạt động của đời sống xã hội, đặc biệt trong xu thế hợp tác, hội nhập, và tiến hành công nghiệp hoá, hiện đại hoá từ nền kinh tế thị trường theo định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta hiện nay.
Với ý nghĩa đó, từ những hướng điều tra và nghiên cứu khác nhau đã có những ý niệm khác nhau về khái niệm, quy trình hình thành và giáo dục niềm tin. Có ý niệm cho rằng, niềm tin là một mạng lưới hệ thống nhu yếu mà con người nhận thức được qua hiện thực, biến thành nhân sinh quan, thế giới quan để xem xét cuộc sống, qua đó đi đến khuynh hướng hành vi, cử chỉ cho con người. Một ý niệm khác : Niềm tin là sự tin tưởng, sự khâm phục của chủ thể về một con người, một vấn đề hay một học thuyết nào đó được biểu lộ ra bằng hành động theo một lẽ sống nhất định. Những ý niệm trên tuy đã phản ánh được những đặc tính cơ bản của niềm tin, tuy nhiên chưa phản ánh rõ chính sách tác động ảnh hưởng của niềm tin đến thực tiễn kiến thiết xây dựng và tăng trưởng xã hội hiện thực của con người. Từ hướng tiếp cận tâm lý học, khái niệm niềm tin được hiểu như sau. Đó là sự hoà quyện giữa nhận thức, tình cảm, ý chí của con người trong quy trình hướng tới một đối tượng người tiêu dùng, một quy trình hay một yếu tố nào đó. Niềm tin còn là sự biểu lộ khuynh hướng thôi thúc chủ thể hành vi tương thích với những xu thế, những giá trị đã được xác lập. Với khái niệm này, niềm tin được diễn đạt qua hai nội dung cơ bản :
1. Là một hiện tượng tinh thần, niềm tin được hình thành và là biểu hiện của sự thống nhất giữa 3 yếu tố nhận thức, tình cảm, ý chí. Trong đó, mỗi yếu tổ có những vai trò nhất định:
– Vai trò của nhận thức là thừa nhận đối tượng người dùng niềm tin bằng trí tuệ được miêu tả qua những bước : Tiếp nhận thông tin, tập hợp thành tài liệu thiết kế xây dựng tri thức niềm tin ; Lựa chọn, nghiên cứu và phân tích, giải quyết và xử lý thông tin và hình thành chiêu thức nghiên cứu và phân tích, nhìn nhận, xác lập thực chất của tri thức niềm tin ; Dự báo khuynh hướng tăng trưởng và quy trình hiện thực hoá niềm tin. – Vai trò của tình cảm là thừa nhận đối tượng người dùng niềm tin bằng xúc cảm và “ tấm lòng ”, nhờ đó, làm tăng thêm sức mạnh ý thức cho con người trong quy trình hình thành và củng cố niềm tin. – Vai trò của ý chí là thừa nhận niềm tin bằng nghị lực và chí hướng, phản ánh ở sự kiên trì, bền chắc, quyết tâm sẵn sàng chuẩn bị hành vi. Chí hướng là sự vươn tới và khát khao hành vi để biến niềm tin thành hiện thực.
2. Khi niềm tin được hình thành sẽ bộc lộ khuynh hướng thúc đẩy chủ thể hành động theo những giá trị được xác định trong niềm tin. Đó là vấn đề có tính quy luật trong cấu trúc sinh học và xã hội của cơ chế hình thành niềm tin ở con người.
II. Phân loại niềm tin
– Cách phân loại thứ nhất: Căn cứ vào quá trình hình thành niềm tin trong đời sống tâm lý của con người, có quan mềm cho rằng, niềm tin có 3 cấp độ:
Thứ nhất : Niềm tin trao đổi – niềm tin hình thành trên cơ sở “ ngang bằng ” về trao đổi thông tin giữa hai đối tượng người dùng. Mỗi bên tìm thấy ở nhau sự đóng cảm, đáng tin cậy về nhu yếu, quyền lợi, kiến thức và kỹ năng, kinh nghiệm tay nghề, tình cảm. Thứ hai. Niềm tin lý tưởng – không có sự trao đổi ngang bằng. Chủ yếu niềm tin tìm thấy ở đối tượng người tiêu dùng những gương mẫu về đạo đức, kĩ năng, những thuyết phục của một học thuyết, những mê hoặc ở một thành quả tốt đẹp .. Tất cả đưa đến gây cho người tin hứng thú hoạt động giải trí cho lý tưởng ấy. Niềm tin này cũng đã hoàn toàn có thể dẫn đến sự quyết tử cao quý. Thứ ba : Niềm tin tâm thức – Niềm tin thiêng liêng, hòa quyện cả tình cảm, lý trí, dẫn đến sự say đắm, say sưa tự nguyện hành vi theo niềm tin ấy.
– Cách phân loại thứ hai: Căn cứ vào sự biểu hiện của niềm tin trong đời sống xã hội thông qua thực hiện các mối quan hệ giữa con người với nhau, niềm tin được phân thành 3 loại:
Thứ nhất : Niềm tin thường thì – niềm tin diễn ra trong đời sống thường nhật, phản ánh những yếu tố thường thì, “ giản đơn ”, có đặc thù hiển nhiên. Ở đó, chủ thể niềm tin tìm thấy ở nhau sự an toàn và đáng tin cậy trải qua những tương hợp về nhận thức, tình cảm, ý chí, nhu yếu và những hiện tượng kỳ lạ tâm ý khác. Thứ hai : Niềm tin khoa học – là những tri thức khoa học phản ánh những nghành nghề dịch vụ chính trị, kinh tế tài chính, văn hoá, khoa học, giáo dục … của đời sống xã hội được hình thành trên những cơ sở, những địa thế căn cứ và những luận chứng khoa học. Thứ ba : Niềm tin tôn giáo – là niềm tin của một bộ phận quần chúng tin vào thần thánh, ma quỷ và vào những phép màu, tin vào sự may rủi của số phận vào đời sống niềm hạnh phúc “ hư ảo ” trên thiên đường sau khi chết … Niềm tin vào những thế lực siêu nhiên, vô hình dung mang đặc thù thiêng liêng có nguồn gốc từ sự bất lực của nhận thức trong quy trình lý giải những hiện tượng kỳ lạ trong đời sống tự nhiên, xã hội của con người. Nếu theo cách phân loại trên thì niềm tin cần hình thành ở cán bộ, đảng viên là niềm tin khoa học, niềm tin lý tưởng.
III. Những đặc trưng cơ bản của giáo dục và hình thành niềm tin
1. Hình thành niềm tin là một quy trình, phản ánh theo những tiến trình và theo những trình từ nhất định. Đó là biểu hiện tính quy luật của sự tăng trưởng dẫn dẫn từ thấp đến cao, từ chưa triển khai xong đến triển khai xong trong quy trình hình thành niềm tin. Đó còn là quy trình tạo sự thống nhất biện chứng giữa nhận thức, tình cảm và ý chí của con người trong tiếp đón, củng cố và biến tri thức niềm tin thành hiện thực. Qua đó, cần không cho tính kiên trì, khắc phục những biểu hiện nóng vội, đốt cháy quá trình trong quy trình hình thành niềm tin … 2. Hình thành niềm tin là quy trình biểu lộ những quan điểm khác nhau, luôn đấu tranh với nhau. Đây là yếu tố có tính quy luật, phản ánh đặc trưng cơ bản của niềm tin. Đấu tranh về quan điểm là yếu tố quan trọng, ảnh hưởng tác động đến sự lựa chọn và giá trị hiện thực của niềm tin. Giá trị của niềm tin chịu sự tác động ảnh hưởng của việc niềm tin đó được thiết kế xây dựng từ những quan điểm nào ( duy vật hay duy tâm, siêu hình hay biện chứng … ). Đấu tranh giữa những quan điểm trong quy trình lựa chọn, đảm nhiệm và hình thành niềm tin là tất yếu, đồng thời là phương pháp để niềm tin thể hiện thực chất một cách khách quan nhất. 3. Hình thành và giáo dục niềm tin là quy trình hoạt động không ít trở ngại, khó khăn, thậm chí còn còn biểu hiện thiếu tín nhiệm, xê dịch – phản ánh tính quy luật không đồng đều của niềm tin. Con đường đi đến chân lý không phải khi nào cũng phẳng phiu, mà thường diễn ra quanh co, phức tạp. Đó là biện chứng của sự hoạt động, tăng trưởng. Qua đó, cẩn vững tin hơn để khắc phục sự giao động, chán nản, thiếu nghị lực và kiên trì trong hình thành, củng cố và hiện thực hoá niềm tin.
IV. Cơ chế tâm ý của quy trình giáo dục và hình thành niềm tin
Cơ chế tác động đến tâm ý đối tượng người tiêu dùng trong quy trình giáo dục và hình thành niềm tin được biểu hiện qua những bước sau :
1. Xác lập quan điểm, hình thành xu hướng trong hoạt động nhận thức
Thực chất là sự tích hợp giữa xác lập lập trường, quan điểm với hình thành tri thức để đối tượng người dùng lựa chọn, tiếp đón và hướng tới với tính cách là cơ sở cho quy trình hình thành niềm tin. Xác lập quan điểm thực ra là sự khẳng định chắc chắn “ chỗ đứng ”, lập trường cho quy trình hình thành và giáo dục niềm tin. Niềm tin có giá trị cao là niềm tin được kiến thiết xây dựng trên quan điểm đúng đắn, có luận cứ khoa học. Do đó, để niềm tin có giá trị, quan điểm cần được xác lập trên cơ sở tuân thủ những nguyên tắc cơ bản : Khách quan, tổng lực, tăng trưởng và lịch sử dân tộc, đơn cử. Hình thành xu thế chính là sự lựa chọn tri thức với tính cách là những giá trị cho đối tượng người tiêu dùng hướng tới, lấy đó làm lẽ sống và được biểu lộ qua mạng lưới hệ thống động lực : nhu yếu, hứng thú, thế giới quan và hình thành những chuẩn mực. Giáo dục và hình thành niềm tin trong hoạt động giải trí nhận thức là sự lựa chọn khuynh hướng trải qua xác lập giá trị chuẩn trên cơ sở những thước đo ( những thang ) trong hệ giá trị, nhờ đó mà phân biệt được giá trị thực với giá trị thừa nhận và giá trị hư ảo trong đời sống xã hội.
2. Phát triển tri thức niềm tin thành tình cảm
Trong giáo dục và hình thành niềm tin, hình thành tinh cảm là quy trình tạo bước chuyển từ nhận thức bằng tư duy, trí óc đến trái tim, “ tấm lòng ” diễn đạt ở sự khơi dậy cảm hứng, bảy tỏ thái độ về quy trình lựa chọn và hình thành niềm tin trong đời sống tâm hồn. Quá trình hình thành niềm tin trong đời sống tình cảm cần gợi mở “ tính hướng thiện ” nhằm mục đích khuyến khích và tạo sự mừng cuống trước những niềm tin đã được xác lập. Nhờ đó mà sức mạnh ý thức của niềm tin càng được củng cố bền vững và kiên cố hơn.
3. Nâng cao ý chí, nghị lực, biến niềm tin thành sức mạnh hiện thực
Phát triển từ nhận thức, tình cảm đến ý chí, nghị lực, niềm tin sẽ được khẳng định chắc chắn bằng sức mạnh ý thức trải qua chí khí quyết tâm và lòng bên bỉ, hãng hải, chuẩn bị sẵn sàng vượt qua mọi trở ngại để biến niềm tin thành sức mạnh hiện thực. Nâng cao ý chí, nghị lực là quy trình hình thành tâm thế trong việc hiện thực hoá niềm tin – cơ sở tâm ý quan trọng, bảo vệ cho niềm tin thực sự có ý nghĩa trong đời sống hiện thực của con người.
V. Một số điều kiện kèm theo cơ bản trong giáo dục và hình thành niềm tin
1. Hình thành thế giới quan khoa học, nhân sinh quan cách mạng là điều kiện kèm theo tiên quyết, chủ quan cho quy trình giáo dục và hình thành niềm tin. Sự hình thành và tăng trưởng niềm tin vốn tuân theo những quy luật nhất định. Song, để nhận thức được quy luật và vận dụng nó trong quy trình giáo dục và hình thành niềm tin, cần phải có một thế giới quan, nhân sinh quan nhất định. 2. Thống nhất lý luận với thực tiễn vừa là nguyên tắc, vừa là mục tiêu cho quy trình giáo dục và hình thành niềm tin. Việc hình thành thế giới quan nói chung, hình thành niềm tin vững chãi cho con người nói riêng trong quy trình tiến độ lúc bấy giờ không đơn thuần là yếu tố lý luận mà còn là yếu tố tổ chức triển khai thực tiễn của hàng loạt xã hội. Do vậy, cần phải bảo vệ sự đồng nhất giữa những yên cầu của chuẩn mực niềm tin với sự thống nhất về lý luận và thực tiễn. Trong tính thống nhất ấy, thực tiễn cần được ý niệm là nguồn gốc, động lực, đồng thời là môi trường tự nhiên cho tổng kết kinh nghiệm tay nghề, hình thành lý luận và để lý luận tự chứng minh và khẳng định thực chất của mình trên những hoạt động giải trí thực tiễn. 3. Thống nhất tính khoa học, tính Đảng và tính cách mạng trong giáo dục và hình thành niềm tin. Đảm bảo tính đồng điệu, logíc ngặt nghèo, nội dung đúng chuẩn về mặt khoa học trên cơ sở thể chế chính trị, phản ánh tính Đảng và lập trường giai cấp rõ ràng, đồng thời tạo được sự chuyển biến từ quy trình hiện thực hoá niềm tin trong đời sống xã hội. Đây là yếu tố có ý nghĩa đặc biệt quan trọng quan trong trong giáo dục và hình thành niềm tin. 4. Nắm bắt những quy luật tâm ý xã hội ảnh hưởng tác động đến quy trình giáo dục và hình thành niềm tin. Vận dụng có giải pháp những hiện tượng kỳ lạ tâm ý trong quy trình giáo dục và hình thành niềm tin : Khơi dậy nhu yếu nhận thức, tiếp đón, nghiên cứu và phân tích và tạo dư luận xã hội, kiến thiết xây dựng bầu không khí tâm ý đồng thuận, khơi dậy truyền thống lịch sử, tích cực xử lý những xung đột tâm ý, tạo được năng lực gây ấn tượng, thuyết phục của chủ thể đến đối tượng người tiêu dùng … ( Lytuong. net – Nguồn tài liệu : Vũ Anh Tuấn, Giáo dục đào tạo và hình thành niềm tin từ hướng tiếp cận tâm lý học )
5/5 – ( 1 bầu chọn )
