( BĐT ) – Giá vật tư, nhân công leo thang khiến nhà thầu xây đắp những gói thầu xây lắp quy mô lớn, thời hạn triển khai hợp đồng dài, theo loại hợp đồng trọn gói như ngồi trên đống lửa. Không chỉ nhà thầu trớ trêu mà phía chủ góp vốn đầu tư cũng hoàn toàn có thể phải gánh nhiều hệ lụy .
|
Chỉ tính riêng trong tháng 3/2022 đã có hàng loạt gói thầu xây lắp quy mô lớn mời thầu với thời hạn thực thi trên 12 tháng, vận dụng loại hợp đồng trọn gói. Chẳng hạn như Gói thầu số 5 Thi công thiết kế xây dựng khu công trình thuộc Dự án Đường trục Bắc – Nam khu Đại học Phố Hiến do Ban Quản lý khu Đại học Phố Hiến làm chủ góp vốn đầu tư, Công ty TNHH Minh Phương trúng thầu với giá 118,144 tỷ đồng, thời hạn thực thi hợp đồng 650 ngày ; Gói thầu số 15 Thi công kiến thiết xây dựng và lắp ráp thiết bị thuộc Dự án Cải tạo, tăng cấp để quy đổi trách nhiệm của Nghĩa trang Văn Điển quá trình 2 do Ban Phục vụ lễ tang TP. Hà Nội làm chủ góp vốn đầu tư, Liên danh Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Tập đoàn thang máy thiết bị Thăng Long – Công ty Trách Nhiệm Hữu Hạn Phòng cháy chữa cháy Vạn Xuân – Công ty CP Đầu tư và Xây dựng TX Thanh Xuân trúng thầu với giá 92,64 tỷ đồng, thời hạn triển khai hợp đồng 690 ngày ; Gói thầu Xây lắp thuộc Dự án Cải tạo, tăng cấp, lan rộng ra Trường trung học phổ thông Bàu Bàng, tỉnh Tỉnh Bình Dương do Ủy Ban Nhân Dân huyện Bàu Bàng làm chủ góp vốn đầu tư, Liên danh Công ty CP Xây dựng và Trang trí nội thất bên trong Phúc Tấn – Công ty CP Đầu tư thiết kế xây dựng Điền Kim trúng thầu với giá 87,417 tỷ đồng, thời hạn thực thi hợp đồng 420 ngày …
Nhiều nhà thầu cho rằng, giá đất đắp nền, cát xây dựng, sắt, thép, xăng dầu tăng phi mã như hiện nay dẫn đến nghịch lý càng trúng thầu, càng thi công, càng lỗ. Nếu dự toán gói thầu sát với khối lượng công việc thì không có nhà thầu nào thi công các công trình xây lắp lớn trong thời gian dài mà không bị lỗ nặng. Ngay cả với hợp đồng theo đơn giá điều chỉnh, loại hợp đồng được xem là “dễ thở” nhất, thì nhà thầu cũng khó bề xoay xở trong bối cảnh “bão giá” hiện tại.
Trao đổi với phóng viên Báo Đấu thầu, một số chủ đầu tư áp dụng loại hợp đồng trọn gói cho rằng, “bão giá” nguyên vật liệu xây dựng mới xảy ra thời gian gần đây, trong khi kế hoạch lựa chọn nhà thầu được cấp có thẩm quyền phê duyệt trước đó một thời gian dài. Các bước tiếp theo của quá trình lựa chọn nhà thầu phải tuân thủ loại hợp đồng đã phê duyệt, không thể làm khác được.
Một nhà thầu đang “mắc kẹt” với hợp đồng trọn gói tại một công trình giao thông gần 60 tỷ đồng ở tỉnh Hòa Bình chia sẻ, do khâu giải phóng mặt bằng của địa phương chậm gần 1 năm, khi nhà thầu nhận mặt bằng thi công lại đúng thời điểm “bão giá” vật liệu, hợp đồng trọn gói nên không có cách nào tháo gỡ vướng mắc. Tại thời điểm thương thảo hợp đồng, nhà thầu đã trao đổi với chủ đầu tư về việc áp dụng loại hợp đồng khác do tiên lượng về rủi ro thi công kéo dài song không được chấp nhận.
Theo TS. Nguyễn Việt Hùng, chuyên viên về đấu thầu, vận dụng hợp đồng trọn gói so với gói thầu xây lắp quy mô lớn, thời hạn triển khai dài, không xác lập được đúng chuẩn khối lượng thực thi là chưa ổn lúc bấy giờ, nhất là trong toàn cảnh giá vật tư thiết kế xây dựng dịch chuyển mạnh. Kinh phí dự trữ tính trong hợp đồng trọn gói chỉ 5 – 10 %, không đủ để nhà thầu bù lỗ trong quá trình trượt giá nguyên vật liệu thiết kế xây dựng từ 20 – 30 %. Mặt khác, so với hợp đồng trọn gói, nếu chủ góp vốn đầu tư và đơn vị chức năng tư vấn phong cách thiết kế đo lường và thống kê sai khối lượng ( kiến thiết xây dựng dự trù không đúng mực ) thì phải chịu nghĩa vụ và trách nhiệm đền bù thiệt hại cho Nhà nước theo pháp luật tại Điều 62 Luật Đấu thầu .
Ông Nguyễn Quốc Hiệp, quản trị Thương Hội Nhà thầu thiết kế xây dựng Nước Ta cho biết thêm, Thương Hội vừa đề xuất kiến nghị với Bộ Xây dựng có chủ trương kiểm soát và điều chỉnh và không nên sử dụng hợp đồng trọn gói so với những gói thầu xây lắp khó xác lập đúng chuẩn khối lượng thực thi. Trên quốc tế, nhiều tổ chức triển khai cũng khuyến nghị không vận dụng hợp đồng trọn gói so với những gói thầu có thời hạn thực thi từ 18 tháng trở lên. Việc vận dụng hợp đồng trọn gói với khu công trình lớn, thời hạn thực thi dài, dịch chuyển tăng giá đầu vào sẽ dồn nhà thầu vào thế “ đường cùng ” và “ vỡ trận ”. Hệ lụy là nhà thầu phá sản, xây đắp chậm quy trình tiến độ, bỏ cuộc giữa chừng hay làm ẩu, bỏ bớt những khuôn khổ, khu công trình không bảo vệ chất lượng thì chủ góp vốn đầu tư cũng chịu hậu quả .
