Axit amin là thành phần cấu tạo nên protein. Bổ sung axit amin thiết yếu mỗi ngày giúp tăng cường sức khỏe thể chất, cơ bắp và cải thiện tâm trạng. Có 9 loại axit amin thiết yếu khác nhau nhưng đều mang lại nhiều lợi ích cho cơ thể.
1. Lysine
Tổ chức Dinh dưỡng Hoa Kỳ khuyến nghị trên mỗi kilôgam trọng lượng cơ thể cần cung cấp 38 mg Lysine hàng ngày. Lysine đóng vai trò quan trọng trong các quá trình sau đây:
- Tổng hợp protein và xây dựng cơ bắp;
- Hấp thu canxi giúp duy trì sức mạnh của xương, hỗ trợ phục hồi sau chấn thương hoặc phẫu thuật;
- Điều chỉnh hormone;
- Tạo enzyme và kháng thể có tác dụng chống vi-rút, tăng cường chức năng hệ miễn dịch;
- Cung cấp năng lượng cho cơ thể;
- Sản xuất collagen và elastin.
Mặc dù không có nhiều nghiên cứu về hậu quả của việc thiếu Lysine đối với con người, nhưng một nghiên cứu trên loài chuột chỉ ra rằng thiếu loại axit amin thiết yếu này có thể dẫn đến cảm giác lo lắng do quá căng thẳng.
2. Histidine
Hàm lượng Histidine cần thiết: 14 mg/1 kg/ngày.
Histidine tạo điều kiện cho sự hình thành và phát triển các tế bào máu, cũng như giúp tái tạo các mô. Loại axit amin thiết yếu này cũng có tác dụng duy trì lớp bảo vệ đặc biệt bao phủ các tế bào thần kinh, được gọi là vỏ myelin.
Cơ thể chuyển hóa Histidine thành histamine – một chất dẫn truyền thần kinh rất quan trọng so với :
- Khả năng phản ứng miễn dịch;
- Sức khỏe sinh sản và tình dục;
- Chu kỳ thức – ngủ sinh học;
- Chức năng hệ tiêu hóa.
Kết quả của một nghiên cứu trên những phụ nữ mắc bệnh béo phì và hội chứng chuyển hóa cho thấy việc bổ sung Histidine có thể làm giảm chỉ số BMI và tình trạng kháng insulin của họ. Thiếu hụt Histidine gây nguy cơ thiếu máu, đặc biệt là ở những người bị viêm khớp và bệnh thận.
3. Threonine
Hàm lượng Threonine thiết yếu : 20 mg / 1 kg / ngày .
Bổ sung axit amin Threonine rất cần thiết cho làn da săn chắc và hàm răng khỏe mạnh. Loại axit amin thiết yếu này là một thành phần chính của các protein cấu trúc như collagen và elastin, có trong men răng, da và các mô liên kết. Threonine còn giúp hỗ trợ chuyển hóa chất béo và chức năng miễn dịch, có thể ích lợi cho những người mắc chứng khó tiêu, lo lắng và trầm cảm nhẹ.
Một điều tra và nghiên cứu vào năm 2018 cho thấy sự thiếu vắng Threonine ở loài cá khiến chúng có sức đề kháng với bệnh tật thấp hơn .
4. Methionin
Hàm lượng Methionine ( + axit amin cysteine không thiết yếu ) thiết yếu : 19 mg / 1 kg / ngày .
Methionine và các axit amin cysteine không thiết yếu chịu trách nhiệm cho độ chắc khỏe và tính đàn hồi của da, tóc và móng. Bổ sung axit amin này cũng rất cần thiết cho quá trình trao đổi chất và giải độc, cụ thể Methionine có công dụng:
- Giúp phát triển mô;
- Hấp thụ các khoáng chất quan trọng là kẽm và selen;
- Loại bỏ các kim loại nặng, như chì và thủy ngân.
5. Valine
Hàm lượng Valine thiết yếu : 24 mg / 1 kg / ngày .
Valine là một trong ba chuỗi axit amin phân nhánh, cùng với Leucine và Isoleucine. Valine có chức năng:
- Kích thích tăng trưởng và tái tạo cơ bắp;
- Hỗ trợ phối hợp vận động giữa các cơ;
- Tham gia vào quá trình sản sinh năng lượng;
- Giúp tập trung tinh thần, kiểm soát cảm xúc.
Thiếu hụt loại axit amin thiết yếu này có thể gây mất ngủ và sa sút tinh thần.
6. Leucine
Hàm lượng Leucine thiết yếu : 42 mg / 1 kg / ngày .
Tương tự như Valine, Leucine cũng là chuỗi axit amin phân nhánh rất cần thiết cho quá trình tổng hợp protein, bổ sung axit amin Leucine có công dụng:
- Hỗ trợ tái tạo mô cơ và phát triển xương;
- Điều chỉnh lượng đường trong máu;
- Kích thích chữa lành vết thương;
- Sản xuất hormone tăng trưởng.
Thiếu hụt Leucine hoàn toàn có thể dẫn đến thực trạng phát ban ở da, rụng tóc và căng thẳng mệt mỏi .
7. Isoleucine
Hàm lượng Isoleucine thiết yếu : 19 mg / 1 kg / ngày .Isoleucine là thành tố sau cuối trong ba chuỗi axit amin phân nhánh, đa phần sống sót trong mô cơ và đảm nhiệm vai trò :
- Giúp chữa lành vết thương;
- Tăng miễn dịch và quá trình trao đổi chất ở cơ bắp;
- Điều chỉnh lượng đường trong máu;
- Sản xuất hormone và huyết sắc tố;
- Điều tiết mức năng lượng.
Người lớn tuổi có rủi ro tiềm ẩn bị thiếu Isoleucine nhiều hơn so với người trẻ tuổi trưởng thành. Chính sự thiếu vắng này là nguyên do của chứng teo cơ và run rẩy ở người già .
8. Phenylalanine
Hàm lượng Phenylalanine ( + tyrosine axit amin không thiết yếu ) thiết yếu : 33 mg / 1 kg / ngày .
Phenylalanine là tiền tố của các chất dẫn truyền thần kinh, bao gồm tyrosine, dopamine, epinephrine và norepinephrine. Loại axit amin thiết yếu này đóng vai trò không thể thiếu trong cấu trúc và chức năng của protein và enzyme, sản xuất và giúp cơ thể sử dụng các axit amin khác. Trong khi đó, tyrosine – chất được chuyển hóa từ Phenylalanine, rất cần thiết cho một số chức năng não cụ thể.
Mặc dù hiếm gặp thực trạng thiếu vắng Phenylalanine, nhưng nếu có sẽ dẫn đến kém tăng cân ở trẻ sơ sinh và gây ra bệnh chàm, stress cũng như những yếu tố về trí nhớ ở người lớn .
Phenylalanine axit amin có trong thực phẩm nào? Phenylalanine thường có trong chất làm ngọt nhân tạo aspartame, được các nhà sản xuất sử dụng để làm soda ăn kiêng. Liều lớn aspartame có thể làm tăng nồng độ Phenylalanine trong não và gây cảm giác lo lắng, bồn chồn, ảnh hưởng đến giấc ngủ.
Một hội chứng rối loạn di truyền hiếm gặp, được gọi là bệnh Phenylketone niệu (PKU), khiến người mắc không thể chuyển hóa Phenylalanine. Do đó, những đối tượng này cần biết Phenylalanine axit amin có trong thực phẩm nào để tránh tiêu thụ quá nhiều.
9. Tryptophan
Hàm lượng Tryptophan thiết yếu : 5 mg / 1 kg / ngày .Tryptophan rất thiết yếu cho quy trình tăng trưởng đúng mức ở trẻ sơ sinh, giúp duy trì cân đối nitơ và là tiền chất của serotonin và melatonin, trong đó :
- Serotonin: Là một chất dẫn truyền thần kinh điều chỉnh sự thèm ăn, giấc ngủ, tâm trạng và cảm giác đau đớn;
- Melatonin: Cũng có tác dụng điều hòa giấc ngủ.
Tryptophan được xem như một loại thuốc an thần và là thành phần trong các dược phẩm hỗ trợ giấc ngủ. Nghiên cứu trên những người phụ nữ khỏe mạnh cho thấy việc bổ sung axit amin Tryptophan có khả năng giúp họ cảm thấy phấn chấn hơn cũng như kiểm soát tốt cảm xúc.
Thiếu hụt tryptophan có thể gây ra bệnh pellagra (tổn thương da vùng hở), nguy cơ mất trí nhớ, phát ban trên da và các vấn đề tiêu hóa.
Tóm lại, chúng ta nên tìm hiểu axit amin có trong thực phẩm nào để đảm bảo cung cấp đầy đủ dưỡng chất này cho cơ thể mỗi ngày. Song chế độ dinh dưỡng hiện đại ngày nay cũng khiến tình trạng thiếu hụt axit amin thiết yếu không còn phổ biến ở những người có sức khỏe tốt. Do đó cần lưu ý tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi bạn muốn sử dụng thêm các viên uống bổ sung axit amin.
Để được tư vấn trực tiếp, Quý Khách vui lòng bấm số hoặc đăng ký lịch trực tuyến TẠI ĐÂY. Tải ứng dụng độc quyền MyVinmec để đặt lịch nhanh hơn, theo dõi lịch tiện lợi hơn!
Nguồn tham khảo: medicalnewstoday.com; healthline.com
