Ưu điểm lớn nhất khi mua tài sản thanh lý từ ngân hàng nhà nước là giảm bớt rủi ro đáng tiếc pháp lý và thanh toán giao dịch, tuy nhiên giá nhiều tài sản hoàn toàn có thể không cạnh tranh đối đầu .Nửa đầu năm nay, việc thanh lý tài sản bảo vệ để tịch thu nợ được những nhà băng ráo riết thực thi trong toàn cảnh tỷ suất nợ quá hạn, nợ xấu tăng cao. VietinBank mới gần đây thông tin list gần 400 tài sản bảo vệ cần giải quyết và xử lý, trong đó có nhiều khách sạn 4-5 sao, tòa nhà văn phòng quy mô hàng trăm tỷ đồng. Các tài sản này sẽ được đấu giá hoặc thỏa thuận hợp tác, với tổng giá trị hơn 8.000 tỷ đồng. Ngân hàng Đầu tư và Phát triển BIDV cũng rao đấu giá một loạt tài sản, trong đó có cả những thủy điện giá trị lớn. Còn Sacombank và một số ít ngân hàng nhà nước khác rao bán loạt tài sản bảo vệ .Những đợt rao bán này lôi cuốn nhiều nhà đầu tư chăm sóc, trong đó có hai quyền lợi được quan tâm nhất là giá bán và pháp lý .
Về pháp lý, các tài sản này khi được nhận đảm bảo cho các khoản vay phải qua các bước xác minh từ bộ phận tín dụng và thẩm định. Các ngân hàng xác nhận tài sản không trong diện tranh chấp, có giấy tờ pháp lý đầy đủ mới được sử dụng làm tài sản đảm bảo cho khoản cấp tín dụng. Ngoài ra, việc giao dịch với một định chế lớn như ngân hàng cũng hạn chế rủi ro bị “gài bẫy”, bị lừa so với giao dịch dân sự khác.
Dẫu vậy, trên thực tiễn, việc mua tài sản qua kênh này vẫn có những rủi ro đáng tiếc nhất định. Theo chỉ huy bộ phận tịch thu nợ một ngân hàng nhà nước thương mại CP, một năng lực hoàn toàn có thể xảy ra mà khách mua cần quan tâm là người đi vay trước đó đã thế chấp ngân hàng hoặc thỏa thuận hợp tác bán tài sản trong một thanh toán giao dịch dân sự khác, trải qua sách vở viết tay .” Khi bên thứ ba thấy tài sản này bị ngân hàng nhà nước bán thanh lý, đấu giá, họ triển khai kiện người chủ cũ, dẫn tới tài sản bị trực tiếp “, chỉ huy này cho biết .Theo ông, những thanh toán giao dịch trải qua sách vở viết tay, chưa xác lập việc đổi khác chiếm hữu nên sách vở gốc mà ngân hàng nhà nước giữ vẫn có hiệu lực thực thi hiện hành. Việc đấu giá bảo vệ quyền và quyền lợi của bên mua. Tuy nhiên, khi trường hợp này xảy ra, việc sang tên chủ sở hữu mới sẽ không hề thực thi cho tới khi vụ kiện chấm hết. Do đó, người mua mất nhiều thời hạn chờ đón .Để hạn chế phiền phức này, ông cho rằng khách mua tài sản đấu giá nên nhu yếu ngân hàng nhà nước bổ trợ pháp luật về thời hạn sang tên, quy đổi chiếm hữu. Trong trường hợp rủi ro đáng tiếc xảy ra, nếu việc sang tên không được thực thi trong thời hạn pháp luật, ngân hàng nhà nước phải hoàn trả lại tiền cho phía trúng đấu giá .” Lúc này, tài sản được mang ra đấu giá mới luôn bảo vệ về quyền và quyền lợi hợp pháp cho bên mua “, đại diện thay mặt một ngân hàng nhà nước thương mại tại Thành Phố Hà Nội san sẻ .
Giao dịch tại quầy một ngân hàng nhà nước thương mại CP tại TP HCM. Ảnh : Thanh Tùng
Một quan tâm khác mà những nhân viên cấp dưới tín dụng thanh toán ngân hàng nhà nước quan tâm người mua tài sản thanh lý là yếu tố thu giữ tài sản .Theo Nghị định 21 có hiệu lực thực thi hiện hành từ tháng 5/2021, nếu trong khế ước nhận nợ có thỏa thuận hợp tác, ngân hàng nhà nước có quyền thanh lý tài sản bảo vệ mà không cần đồng ý chấp thuận hay chuyển nhượng ủy quyền từ phía người vay, thì ngân hàng nhà nước được toàn quyền giải quyết và xử lý tài sản bảo vệ này .
“Do đó, khách hàng cần yêu cầu kiểm tra điều khoản này trong khế ước khoản vay để đảm bảo rằng việc xử lý tài sản không gặp vướng mắc từ phía người đi vay”, Thanh Tùng, nhân viên tín dụng một ngân hàng thương mại cổ phần trong top 5, cho biết.
Về giá bán các tài sản đảm bảo, trong nhiều trường hợp không hẳn là “món hời”.
Thông thường, hạn mức vay thế chấp ngân hàng tối đa tại những ngân hàng nhà nước giao động 65-90 % giá trị tài sản bảo vệ ( tùy vào từng ngân hàng nhà nước, từng loại sẽ có hạn mức khác nhau ). Giá trị tài sản bảo vệ cũng được định giá thấp hơn so với giá thị trường 30-50 % .Ví dụ, một khách sạn 4 sao được thanh toán giao dịch trên thị trường tại thời gian giữa năm 2021 là 400 tỷ đồng. Ngân hàng hoàn toàn có thể định giá tài sản này khoảng chừng 70 %, tức 280 tỷ đồng. Sau đó, việc cấp tín dụng thanh toán xác lập bằng 70 % giá trị tài sản bảo vệ, nên khoản vay được cấp khoảng chừng 200 tỷ đồng .Khi người đi vay không thực thi đúng nghĩa vụ và trách nhiệm kinh tế tài chính, ngân hàng nhà nước sẽ thanh lý tài sản tịch thu nợ. Việc định giá nhờ vào vào một tổ chức triển khai độc lập, nhưng mục tiêu cao nhất là ngân hàng nhà nước hoàn toàn có thể tịch thu khoản vay, gồm nợ gốc, lãi vay và lãi trả chậm. Trong trường hợp thị trường không dịch chuyển mạnh, giá trị tài sản thanh lý hoàn toàn có thể gần với giá trị thị trường. Tuy nhiên, khi thị trường giảm mạnh, mức giá thanh lý hoàn toàn có thể không còn mê hoặc .Với trường hợp trên, cùng là khách sạn 4 sao đó nhưng ở thời gian lúc bấy giờ, giá trị thanh toán giao dịch trên thị trường đã giảm hơn 50 %, còn khoảng chừng 200 tỷ đồng. Khoản vay 200 tỷ đồng nếu quá hạn phải cộng thêm lãi vay và lãi phạt chậm trả, giá trị tài sản thanh lý cần thu về hoàn toàn có thể khoảng chừng 240 – 250 tỷ đồng. Nếu ngân hàng nhà nước muốn thu đủ khoản vay ( gồm cả gốc và lãi ), mức họ rao bán lúc này sẽ cao hơn giá trị thị trường .Ngoài ra, để mua tài sản đấu giá, những nhà băng thường nhu yếu người mua phải thanh toán giao dịch một lần hàng loạt giá trị. Những tài sản quy mô lớn yên cầu bên mua phải sẵn sàng chuẩn bị sẵn số tiền vài trăm, thậm chí còn cả nghìn tỷ đồng, một số lượng không dễ triển khai trong quy trình tiến độ khó khăn vất vả lúc bấy giờ .Với những tài sản như phương tiện đi lại chuyển dời, máy móc, nếu quy mô lớn, việc dữ gìn và bảo vệ không đúng quy chuẩn, giá trị tài sản hoàn toàn có thể giảm nhiều hơn so với những tài sản tựa như cùng đời .
“Nhiều khi các nhà băng thanh lý ôtô với giá rẻ từ 200-300 triệu đồng nhưng nếu xét về hiện trạng và giá xe cũ đang giao dịch, người mua chưa chắc đã được món hời”, Thanh Tùng nhận xét..
Tất cả những điều này khiến tài sản bảo vệ được những nhà băng rao bán nhiều lần, thậm chí còn có tài sản rao bán tới lần thứ 10 vẫn không có người mua .
Minh Sơn
