Việc công nhận và thi hành phán quyết của Trọng tài quốc tế lúc bấy giờ được hầu hết những nước vận dụng theo Công ước New York năm 1958 ( sau đây viết tắt là Công ước 1958 ) .
Công ước 1958 được trải qua vào ngày 10/6/1958 và chính thức có hiệu lực hiện hành kể từ ngày 7/6/1959 .
Công ước có tổng số 16 Điều, trong đó 9 Điều lao lý về những thủ tục gia nhập, ký kết, phê chuẩn của những vương quốc thành viên, về hiệu lực hiện hành của công ước, những điều còn lại lao lý về thủ tục công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài quốc tế, việc từ bỏ tham gia công ước, việc sử dụng công ước của những vương quốc và nghĩa vụ và trách nhiệm của Liên Hợp quốc trong việc trển khai thi hành công ước .
Mục tiêu của Công ước 1958 là tạo ra những tiêu chuẩn pháp lý chung cho việc công nhận các thỏa thuận trọng tài cũng như việc công nhận và thi hành các phán quyết của trọng tài nước ngoài. Theo đó các quốc gia thành viên Công ước không được phân biệt đối xử đối với các phán quyết trọng tài nước ngoài và có nghĩa vụ phải đảm bảo các phán quyết trọng tài nước ngoài được công nhận và có khả năng thi hành giống như các phán quyết trọng tài trong nước. Ngoài ra, Công ước 1958 còn yêu cầu Tòa án của các nước thành viên trao hiệu lực đầy đủ cho thỏa thuận trọng tài bằng cách từ chối giải quyết các các tranh chấp có dẫn chiếu đến một thoả thuận trọng tài.
Ngày 28/7/1995, quản trị nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký Quyết định số 453 / QĐ-CTN về việc tham gia Công ước về công nhận và thi hành phán quyết của trọng tài quốc tế. Được biết cho đến nay đã có khoảng chừng 156 vương quốc và vùng chủ quyền lãnh thổ tham gia Công ước 1958 .
Cho đến nay, Việt Nam đã ký kết với 18 nước Hiệp định song phương, trong đó có 14 hiệp định về tương hỗ tư pháp đề cập đến lao lý về công nhận và cho thi hành bản án, quyết định hành động dân sự của TANDTC quốc tế, phán quyết của trọng tài quốc tế, gồm có những hiệp định với : Liên bang Nga, Séc, Xlôvakia, Ba Lan, Hungari, Bungari, CuBa, CHDCND Lào, Trung Quốc, CHDCND Triều Tiên, Ucraina, Belarut, Pháp, Mông Cổ .
Trong những Hiệp định tương hỗ tư pháp mà nước ta ký thời hạn gần đây ( Hiệp định với Nga, Trung Quốc, Pháp ) cũng lao lý so với việc công nhận và thi hành những quyết định hành động của Trọng tài triển khai theo những pháp luật của Công ước này. Nội dung Công ước 1958 lao lý những nước thành viên phải công nhận những phán quyết Trọng tài được đưa ra ngoài chủ quyền lãnh thổ của họ và những phán quyết không được coi là phán quyết trong nước của những nước thành viên. Các phán quyết Trọng tài quốc tế sẽ được thi hành như những quyết định hành động của Tòa án địa phương và mạng lưới hệ thống những cơ quan tư pháp của Nhà nước hoàn toàn có thể vận dụng những giải pháp cưỡng chế để thi hành phán quyết .
Sau khi tham gia Công ước 1958 vào năm 1995, Việt Nam đã nội luật hóa những lao lý của Công ước thể hiện tại Pháp lệnh công nhận và cho thi hành tại Việt Nam quyết định hành động của trọng tài quốc tế của Ủy ban thường vụ QH phát hành ngày 14/9/1995, có hiệu lực thực thi hiện hành thi hành từ ngày 01/01/1996 ; sau đó là BLTTDS năm 2004, nay là BLTTDS năm năm ngoái, làm cơ sở pháp lý cho việc công nhận phán quyết trọng tài quốc tế. Vấn đề công nhận và cho thi hành tại Việt Nam phán quyết của Trọng tài quốc tế hiện đã được pháp luật tại Phần thứ bảy ( Chương XXXV và Chương XXXVII ) : Thủ tục công nhận và cho thi hành tại Việt Nam bản án, quyết định hành động dân sự của Tòa án quốc tế, công nhận và cho thi hành phán quyết của Trọng tài quốc tế của BLTTDS năm năm ngoái .
Việc công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài là một việc làm tất yếu để thi hành nó. Việc thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài tại Việt Nam được thực hiện trên cơ sở quyết định có hiệu lực pháp luật của Tòa án có thẩm quyền về công nhận và cho thi hành (khoản 3 Điều 427 BLTTDS). Thủ tục xem xét việc công nhận và thi hành phán quyết của trọng tài nước ngoài được quy định trong BLTTDS, phù hợp với Công ước 1958 mà Việt Nam gia nhập từ năm 1995.
Phán quyết trọng tài là quyết định hành động xử lý hàng loạt tranh chấp và chấm hết tố tụng trọng tài ( khác với Quyết định trọng tài là quyết định hành động được phát hành trong quy trình xử lý tranh chấp ). Theo cuốn hướng dẫn của Hội đồng quốc tế về trọng tài thương mại ( viết tắt là ICCa ) diễn giải Công ước 1958 có viết “ Thể thức trọng tài là một phương pháp xử lý tranh chấp trong đó những bên thống nhất đưa tranh chấp ra một bên thứ ba là bên sẽ đưa ra quyết định hành động chung thẩm và có tính ràng buộc thay vì đưa ra Tòa án ”. Như vậy, phán quyết trọng tài có 3 đặc thù : ( 1 ) Có sự đồng thuận dựa trên thỏa thuận hợp tác của những bên ; ( 2 ) là giải pháp xử lý tranh chấp có đặc thù chung thẩm ( có hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý ngay ) và ràng buộc những bên ; ( 3 ) là phương pháp thay thế sửa chữa tố tụng tại Tòa án .
Theo pháp luật Việt Nam thì:
– Phán quyết trọng tài là quyết định hành động của Hội đồng trọng tài xử lý hàng loạt nội dung vụ tranh chấp và chấm hết tố tụng trọng tài. ( khoản 10 Điều 3 Luật TTTM ) và khoản 2 Điều 424 BLTTDS năm năm ngoái pháp luật ” Phán quyết của Trọng tài quốc tế pháp luật tại khoản 1 Điều này được xem xét công nhận và cho thi hành tại Việt Nam là phán quyết ở đầu cuối của Hội đồng trọng tài xử lý hàng loạt nội dung vụ tranh chấp, chấm hết tố tụng trọng tài và có hiệu lực hiện hành thi hành ”
– Trọng tài quốc tế là Trọng tài được xây dựng theo lao lý của pháp lý trọng tài quốc tế do những bên thỏa thuận hợp tác lựa chọn để thực thi xử lý tranh chấp ở ngoài chủ quyền lãnh thổ Việt Nam hoặc trong chủ quyền lãnh thổ Việt Nam ( khoản 11 Điều 3 Luật TTTM ) .
– Phán quyết của trọng tài nước ngoài là phán quyết do Trọng tài nước ngoài tuyên ở ngoài lãnh thổ Việt Nam hoặc ở trong lãnh thổ Việt Nam để giải quyết tranh chấp do các bên thỏa thuận lựa chọn (khoản 12 Điều 3 Luật TTTM).
– Phán quyết của trọng tài quốc tế được Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành tại Việt Nam có “ hiệu lực thực thi hiện hành pháp lý ” như quyết định hành động của Tòa án của Việt Nam có hiệu lực hiện hành pháp lý .
Khi Tòa án được nhu yếu công nhận phán quyết trọng tài, Tòa án không chỉ được nhu yếu công nhận hiệu lực hiện hành pháp lý của phán quyết, mà còn phải bảo vệ phán quyết đó được thi hành. Bộ Luật TTDS pháp luật rằng phán quyết được công nhận sẽ được thi hành theo thủ tục thi hành án dân sự và chỉ được thi hành sau khi có quyết định hành động của Tòa án Việt Nam công nhận và cho thi hành phán quyết của trọng tài quốc tế có hiệu lực hiện hành pháp lý. ( Điều 427 BLTTDS ) .
Do vậy, công nhận và cho thi hành tại Việt Nam Phán quyết của trọng tài quốc tế là một thủ tục tố tụng đặc biệt quan trọng do Tòa án triển khai nhằm mục đích xem xét để công nhận tính hiệu lực hiện hành của phán định trọng tài quốc tế trên khoanh vùng phạm vi chủ quyền lãnh thổ của Việt Nam .
