Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận là tên gọi chung của chuỗi hai nhà máy điện hạt nhân I và II được lập dự án xây dựng cho đến năm 2016 tại tỉnh Ninh Thuận, Việt Nam với tổng công suất trên 4.000 MW.[3] Theo quy hoạch phát triển điện lực Quốc gia, nhà máy điện hạt nhân I và II sẽ được khởi công vào năm 2020 chậm hơn 6 năm dự kiến. Sau thảm họa phóng xạ tại nhà máy điện hạt nhân Fukushima năm 2011 tại Nhật Bản do động đất và sóng thần, Dự án sau đó phải lùi địa điểm đã chọn vào đất liền sâu hơn, công trình được nâng lên để bảo đảm an toàn.[4] Dự án được tiến hành theo kiến nghị của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng dựa trên ước tính thiếu thốn điện năng đến 2020, được Quốc hội Việt Nam thông qua chủ trương đầu tư xây dựng. Về nguồn kinh phí, Nga đồng ý cho Việt Nam vay 10,5 tỷ USD, Nhật cũng đồng ý cho vay nguồn vốn ODA làm điện hạt nhân.[5] Tổng mức đầu tư dự toán khoảng 200.000 tỷ đồng tại thời điểm cuối năm 2008.[6]
Theo quyết định hành động chính thức của Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng ký ngày 18/3/2016 về phê duyệt kiểm soát và điều chỉnh quy hoạch tăng trưởng điện lực vương quốc thì tổ máy tiên phong sẽ chạy vào năm 2028 và sẽ có thêm 3-4 tổ máy nữa đến năm 2030. [ 7 ]Bên lề Diễn đàn quốc tế về công nghiệp hạt nhân lần 8, diễn ra tại Matxcơva ( Nga ) trong hai ngày 31-5 và 1-6. 2016, ông K.B. Komarov – phó tổng giám đốc Tập đoàn Năng lượng nguyên tử vương quốc Nga – cho biết, thời gian thi công Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận hoàn toàn có thể vào năm 2027 hoặc 2028. [ 8 ]
Ngày 22/11/2016, Chủ nhiệm Văn phòng Chính phủ Mai Tiến Dũng cho hay, Quốc hội đã biểu quyết dừng thực hiện dự án xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận. Ông cũng cho biết thêm: “Việc dừng dự án không phải vì lý do công nghệ mà là do điều kiện kinh tế nước ta hiện nay” [9]
Khoan khảo sát địa chất tại Vĩnh Hải .
Theo Nghị quyết của Quốc hội cuối năm 2009 :
Theo thông tư bổ trợ của Bộ Khoa học và Công nghệ, nếu trong vòng bán kính 8 km có đứt gãy hoạt động giải trí mà không có giải pháp khắc phục thì phải chuyển khu vực thiết kế xây dựng. [ 10 ]Trung tâm Ninh Thuận cách Thành phố Hồ Chí Minh khoảng chừng 350 km. [ 11 ]
Đối tác và công nghệ tiên tiến[sửa|sửa mã nguồn]
Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận I[sửa|sửa mã nguồn]
Tháng 5 năm 2010, Nga được lựa chọn làm đối tác chiến lược phân phối công nghệ tiên tiến cho nhà máy điện hạt nhân I, với cam kết lâu bền hơn sẽ tương hỗ Nước Ta trong công tác làm việc quản trị và giải quyết và xử lý chất thải hạt nhân, đồng thời thiết kế xây dựng một chương trình vương quốc về yếu tố này. [ 12 ] Nga đưa ra mức giá ở nhà máy mức hiệu suất 2.000 MWh là gần 8 tỷ USD [ 13 ] và chấp thuận đồng ý cho Nước Ta vay tín dụng thanh toán xuất khẩu để tiến hành dự án Bất Động Sản. [ 14 ] Nhà máy được dự trù thiết kế xây dựng với thông số bảo đảm an toàn cao trên cơ sở những lò phản ứng nước nhẹ tân tiến ; [ 15 ] sử dụng công nghệ tiên tiến nước áp lực đè nén ( VVER ) theo phong cách thiết kế của nhà máy điện thế hệ 3 với mức độ bảo đảm an toàn hơn hẳn thế hệ 2 ( như nhà máy Fukushima I ). Các chương trình mạng lưới hệ thống nhà máy điện hạt nhân bảo vệ bảo đảm an toàn dữ thế chủ động và thụ động. Theo công nghệ tiên tiến mới, khu vực bảo vệ bảo đảm an toàn trong trường hợp xảy ra sự cố nằm cách nhà máy 800 m. [ 16 ] Đại sứ Đặc mệnh toàn quyền Liên bang Nga tại Nước Ta khẳng định chắc chắn phía Nga trọn vẹn chịu nghĩa vụ và trách nhiệm về sự bảo đảm an toàn của Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận I. [ 17 ]
Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận II[sửa|sửa mã nguồn]
nhà nước Nước Ta đã ký những thoả thuận hợp tác kiến thiết xây dựng máy điện hạt nhân Ninh Thuận II với Nhật Bản. [ 14 ] Tháng 9 năm 2011, Nhật Bản cho tàu khảo sát địa chất đến Nước Ta khảo sát địa chất biển ship hàng dự án Bất Động Sản kiến thiết xây dựng nhà máy II. [ 18 ]Các chuyên viên Công ty Điện nguyên tử Nhật Bản ( JAPC ) đưa ra công nghệ tiên tiến và những đặc tính bảo đảm an toàn của những thế hệ lò phản ứng tiên tiến và phát triển của Nhật có năng lực chống động đất và sóng thần cùng hướng khắc phục sau sự cố nhà máy điện Fukushima I. [ 14 ] Theo dự trù bắt đầu, lò số 1 được dự kiến sẽ đưa vào vận năm 2021, lò số 2 năm 2022, lò số 3 năm 2024 và lò số 4 năm 2025. [ 19 ]Ngày 22/11/2016, Chủ nhiệm Văn phòng nhà nước Mai Tiến Dũng cho hay, Quốc hội đã biểu quyết dừng triển khai dự án Bất Động Sản thiết kế xây dựng nhà máy điện hạt nhân tại tỉnh Ninh Thuận. Ông cũng cho biết thêm : “ Việc dừng dự án Bất Động Sản không phải vì nguyên do công nghệ tiên tiến mà là do điều kiện kèm theo kinh tế tài chính nước ta lúc bấy giờ ” [ 20 ]
Địa chất và bảo đảm an toàn hạt nhân[sửa|sửa mã nguồn]
Khảo sát tại Vĩnh HảiNinh Thuận được những nhà địa chất xác lập là vùng động đất cấp 5 hoặc 6. Về mặt khoa học, trận động đất có cường độ lớn hơn 6,5 độ Richter xảy ra ngoài biển có năng lực gây ra sóng thần. [ 18 ] Tại vùng Bà Rịa – Vũng Tàu, Bình Thuận ( giáp Ninh Thuận, thuộc tuyến đứt gãy 109 – 110 độ ) hàng năm đều có động đất, cường độ từ 4,7 đến 5,2 độ Richter. Đây là hoạt động giải trí kiến thiết thông thường không gây nguy khốn, nhưng nếu động đất trên 8 độ Richter, ước tính sau 15-30 phút, sóng thần sẽ đến đất liền và tác động ảnh hưởng trực tiếp lên khu vực nhà máy. Các nhà khoa học Nước Ta và quốc tế cho rằng, với mức độ động đất vốn có, nếu núi lửa hoạt động giải trí hoàn toàn có thể gây ra sóng thần nhưng mức độ cũng không mạnh. Theo cục trưởng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân, khu vực kiến thiết xây dựng nhà máy tương đối không thay đổi và những trận động đất thường thì sẽ không ảnh hưởng tác động đến khu vực nhà máy. [ 21 ]Tháng 3 năm 2011, đại diện thay mặt Ban sẵn sàng chuẩn bị góp vốn đầu tư dự án Bất Động Sản cho biết : ” Hai nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận sẽ được phong cách thiết kế ở mức dự trữ cao hơn từ 15 đến 30 % so với mức độ động đất cao nhất đã từng xảy ra ở Nước Ta ( 6,8 độ Richter ) “. Ngoài ra 2 nhà máy còn được phong cách thiết kế mạng lưới hệ thống đê chắn sóng cao 15 m, mặc dầu mức sóng cao nhất ghi nhận được tại Ninh Thuận là 8 m. [ 22 ]Từ 26 đến 28 tháng 7 năm 2011 đã diễn ra hội thảo chiến lược quốc tế về ” Các yếu tố tương quan đến động đất và sóng thần trong việc phê duyệt khu vực Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận ” với sự tham gia của hàng trăm chuyên viên đến từ Nga, Nhật Bản, Hoa Kỳ, Armenia và Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế. Mục tiêu của hội thảo chiến lược là đưa ra giải pháp thiết kế xây dựng tối ưu, bảo vệ sự bảo đảm an toàn và hiệu suất cao quản lý và vận hành của nhà máy. [ 23 ]
Tháng 8 năm 2011, tại Hội nghị khoa học và công nghệ hạt nhân toàn quốc lần thứ 9, các chuyên gia khảo sát cho biết có một số đứt gãy đang hoạt động bị bỏ sót trong các nghiên cứu, khảo sát trước đây. Các đứt gãy này được cho là có vai trò quan trọng đối với sự ổn định công trình trong khu vực. Các chuyên gia kiến nghị khảo sát bổ sung.[10]
Ngày 3 tháng 2 năm 2012, công tác làm việc khảo sát địa chất đã khởi đầu thực thi. [ 24 ]
Đào tạo nhân lực[sửa|sửa mã nguồn]
Theo những chuyên viên, Nước Ta thiếu cán bộ trong nghành nghề dịch vụ công nghệ tiên tiến điện hạt nhân trầm trọng. Bộ Giáo dục và Đào tạo đã ký hợp đồng đào tạo và giảng dạy nhân lực với Tập đoàn Nhà nước và điện hạt nhân của Nga. Từ 2010, Tập đoàn Điện lực Nước Ta đưa khoảng chừng 40 người đi huấn luyện và đào tạo. Bộ Khoa học và Công nghệ cũng đang xem xét yếu tố này trong thời gian Nước Ta chưa có người làm về công nghệ tiên tiến hạt nhân. [ 13 ] Thủ tướng nhà nước cũng nhấn mạnh vấn đề và nhu yếu cơ quan chuyên ngành nhanh gọn triển khai xong những văn bản pháp quy, đào tạo và giảng dạy nguồn nhân lực cho nhà máy điện nguyên tử tiên phong khu vực Khu vực Đông Nam Á. [ 5 ]Năm 2010, 30 sinh viên Nước Ta tiên phong được gửi tới Trường ĐH nguồn năng lượng nguyên tử IATE MIFI thuộc tập đoàn lớn nguyên tử Rosatom tại Obninsk Liên bang Nga với dự tính tăng dần số lượng trong tương lai. Ba TT giảng dạy cho sinh viên đang được thiết kế xây dựng, dự kiến hoàn thành xong và hoạt động giải trí trước khi quản lý và vận hành điện hạt nhân 2 năm. [ 16 ]Ông Sueo Machi, Phó Tổng Giám đốc Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế ( IAEA ), Điều phối viên Diễn đàn hợp tác hạt nhân châu Á ( FNCA ), phát biểu rằng vai trò của người quản lý và vận hành nhà máy điện hạt nhân rất quan trọng do đó yên cầu sự đào tạo và giảng dạy nâng cao. Bên cạnh đó, trong năm 2010, Nhật Bản đã huấn luyện và đào tạo cho Nước Ta 50 – 60 lượt cán bộ trong nghành điện hạt nhân và sẽ liên tục giúp đào tạo và giảng dạy nhân lực để bảo vệ bảo đảm an toàn quản lý và vận hành điện hạt nhân. [ 18 ]Đại diện ban quản trị dự án Bất Động Sản cho biết theo kế hoạch đến năm 2020 sẽ có khoảng chừng 200 kỹ sư được huấn luyện và đào tạo, giảng dạy về điện hạt nhân cho hai nhà máy. [ 10 ]
Khung pháp lý[sửa|sửa mã nguồn]
Vấn đề phát hành khung pháp lý cho bảo đảm an toàn hạt nhân cũng là một thử thách vì trong tương lai vài năm kể từ 2011, Nước Ta cần hàng trăm văn bản về nghành nghề dịch vụ này. Tuy nhiên, Luật nguồn năng lượng nguyên tử Nước Ta khi phát hành phải phụ thuộc quá nhiều vào những pháp luật pháp lý trước đó. Và theo pháp luật hiện tại, những quy trình phê duyệt, cấp phép phân loại ra nhiều cơ quan chủ quản. Điều này đi ngược với hướng dẫn thiết kế xây dựng Luật của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế là chỉ nên để một cơ quan duy nhất quản trị. Điều này được xem là điểm yếu nhất của Luật nguồn năng lượng nguyên tử đang thiết kế xây dựng. [ 10 ]
Quan điểm – nhìn nhận[sửa|sửa mã nguồn]
Tháng 8 năm 2011, Cục trưởng Cục An toàn bức xạ và hạt nhân Nước Ta khẳng định chắc chắn công nghệ tiên tiến của Nga là văn minh và đáng đáng tin cậy, độ bảo đảm an toàn được nhìn nhận cao, nhưng yếu tố đáng quan ngại là bảo đảm an toàn trong quản trị và quản lý và vận hành, về con người. Ông cho biết điều đáng chăm sóc nhất không phải là công nghệ tiên tiến mà là cách Nước Ta sẽ đảm nhiệm và quản lý và vận hành công nghệ tiên tiến đó. Đây là bước khởi đầu quan trọng vì theo kế hoạch của nhà nước, Nước Ta còn dự tính mở thêm 8 – 10 khu vực kiến thiết xây dựng điện hạt nhân đến năm 2030. [ 13 ]
Tiến sĩ Bogomil Machev, giám đốc điều hành Công ty Risk Engineering của Bulgari cũng có quan điểm nguồn nhân lực là thách thức lớn của Việt Nam. Ông cho biết, từ kinh nghiệm của Bulgari, trong cao điểm xây dựng nhà máy cần tới 1.000 người túc trực thường xuyên, đội ngũ chuyên gia theo dõi giám sát phải có kinh nghiệm trên 30 năm. Bên cạnh đó, giáo sư tiến sĩ Trần Hữu Phát, chủ tịch hội đồng khoa học Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam cũng bày tỏ lo ngại về những vấn đề chưa sáng tỏ trong khảo sát địa chất: “Có thể giảm tiến độ, lùi thời hạn để chuẩn bị và xây dựng cho tốt. Thiếu an toàn là nguy hiểm nhất”, và nói rằng “không nên đùa với điện hạt nhân”.[10]
Giáo sư, tiến sỹ Trần Đại Phúc, chuyên viên tư vấn Dự án kiến thiết xây dựng nhà máy điện hạt nhân ( ĐHN ) tại Ninh Thuận nhận xét :
- Về hạ tầng cơ sở: “Hạ tầng cơ sở của Việt Nam rất khó đáp ứng yêu cầu cao của nhà máy ĐHN. Nếu có thì trong nước chỉ có thể đảm nhiệm đổ bê tông cho hàng rào, hay sàn nhà trong khu vực nhà máy chứ còn lò phản ứng thì chắc chắn là không thể”.[25]
- Về nhân lực: “Không muốn đầu tư dài hạn, việc đào tạo không bài bản thì mong gì có được nhân lực.Trong khi hiện nay đào tạo kiểu vất tiền ra cửa sổ. Cử 200-300 cán bộ đi sang liên xô 5 năm dạy lại chương trình của bách khoa và phổ thông thì chỉ mất tiền và mất thì giờ”.[25]
- Về kinh nghiệm: TS Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng Nguyên tử Việt Nam (Bộ Khoa học – Công nghệ) chỉ ra một số khó khăn khách quan của Việt Nam khi kinh nghiệm trong lĩnh vực điện hạt nhân còn non trẻ, nguồn nhân lực vẫn thiếu. Ngoài ra, từ sự cố Fukushima (Nhật Bản) cũng đặt ra kinh nghiệm quý báu để Việt Nam chuẩn bị kỹ lưỡng, trong đó cấp thiết nhất là vấn đề nhân lực[26].
Về quan điểm những nước, sau sự cố ở Nhật đã có nhiều lo lắng về những nhà máy hạt nhân trên quốc tế. [ 27 ] Tháng 5 năm 2011, Đức công bố sẽ hoàn thành xong việc đóng cửa những nhà máy điện hạt nhân vào 2022. [ 28 ] nhà nước Thụy Sĩ và Bỉ cũng công bố dừng mọi kế hoạch kiến thiết xây dựng mới nhà máy điện hạt nhân và từng bước hủy bỏ những nhà máy hiện có. [ 29 ] [ 30 ] Tuy nhiên, những chuyên viên Nga cho biết, Pháp vẫn hoạt động giải trí những nhà máy và thêm những nhà máy mới. Phần Lan cũng đang thiết kế xây dựng thêm nhiều những nhà máy điện hạt nhân. Do đó, quan điểm mỗi nước là không giống nhau trong tăng trưởng nguồn năng lượng hạt nhân. [ 16 ]
Trao đổi với Đài truyền hình BBC Việt ngữ hôm 05/9/2013 từ Paris, Giáo sư Nguyễn Khắc Nhẫn, nguyên cố vấn kế hoạch Tập đoàn Điện vương quốc Pháp ( EDF ) bày tỏ quan ngại : ” Nếu một thảm họa như Chernobyl hay Fukushima xảy ra thì cả miền Trung sẽ bị phóng xạ bao trùm và quốc gia ta sẽ bị chia đôi vĩnh viễn, du lịch, xuất khẩu, kinh tế tài chính sẽ bị tê liệt trong chớp nhoáng. Ta sẽ phung phí hàng chục rồi hàng trăm tỷ đô-la mà không đem quyền lợi gì cho quốc gia. ” [ 31 ]Nhân lưu lại một năm sự cố thảm họa ở nhà máy điện hạt nhân Fukushima ( 11/3/2011 ), nhà thơ và nhà nghiên cứu gốc Chăm, ông Inrasara, nói rằng 90 % người dân Ninh Thuận đang sống trong những làng mạc chỉ nằm cách nơi định xây nhà máy điện hạt nhân chừng 20 – 30 km, do đó nếu sự cố xảy ra, chắc như đinh người dân địa phương, đồng bào Kinh, cũng như hội đồng Chăm ở Ninh Thuận sẽ bị ” tác động ảnh hưởng ” và tác động ảnh hưởng nghiêm trọng. [ 32 ]
Tái định cư[sửa|sửa mã nguồn]
Tổng số dân phải di chuyển là 1.288 hộ với 4.911 nhân khẩu, trong đó dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 là 477 hộ/2.084 nhân khẩu; dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 là 811 hộ/2.827 nhân khẩu. Dự kiến tiến độ di chuyển dân hoàn thành trong năm 2018.
Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 sắp xếp một điểm tái định cư tại thôn Từ Thiện, xã Phước Dinh, H.Thuận Nam, tỉnh Ninh Thuận, với diện tích quy hoạnh 43,67 ha .Dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2 sắp xếp hai điểm tái định cư : một điểm tại khu Hòn Một, thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, H.Ninh Hải, tỉnh Ninh Thuận với diện tích quy hoạnh 45 ha ; và khu quy hoạch chỉnh trang khu dân cư hiện hữu tại thôn Thái An, xã Vĩnh Hải, H.Ninh Hải với diện tích quy hoạnh 13,4 ha. Tổng mức góp vốn đầu tư dự án Bất Động Sản là 3.235,5 tỉ đồng, nguồn vốn do Tập đoàn điện lực việt nam cấp theo kế hoạch sử dụng sau khi thống nhất với Ủy Ban Nhân Dân tỉnh Ninh Thuận. [ 33 ]
Các dự án Bất Động Sản song song[sửa|sửa mã nguồn]
Ninh Thuận được nhìn nhận là một trong những vùng có tiềm năng tăng trưởng nguồn năng lượng điện gió và mặt trời rất lớn. Đến giữa tháng 3 năm 2011, tại Ninh Thuận đã có 30 nhà đầu tư trong nước và quốc tế ĐK dự án Bất Động Sản tăng trưởng điện gió, điện mặt trời ; lôi cuốn trên 35.000 tỷ đồng vốn góp vốn đầu tư khai thác. [ 34 ]
