Khu bảo tồn biển Phú Quốc nằm trong vùng biển thuộc thành phố đảo Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang, thành lập năm 2007, là một trong 11 Khu bảo tồn biển hiện có tại Việt Nam.
Lịch sử hình thành[sửa|sửa mã nguồn]
Năm 1994, Chương trình WWF Đông Dương và Viện Hải dương học đã thực thi tìm hiểu về đa dạng sinh học biển tại một nhóm những hòn đảo nhỏ thuộc vùng cảng An Thới ở phía nam đảo Phú Quốc. Qua tác dụng tìm hiểu, cả hai cơ quan đã thống nhất ý kiến đề nghị xây dựng khu bảo tồn biển An Thới ( ADB, 1999 ). [ 1 ]Trong năm 1998, Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường ( cũ ) đã có yêu cầu xây dựng khu bảo tồn biển Phú Quốc. Trong yêu cầu đó, chưa xác lập tổng diện tích quy hoạnh khu bảo tồn biển là bao nhiêu ( Nguyễn Chu Hồi et al. 1998 ). Tiếp theo đó, Ngân hàng Phát triển Châu Á Thái Bình Dương ( ADB, 1999 ) đã có yêu cầu sáp nhập Khu Bảo tồn Thiên nhiên Phú Quốc và khu đề xuất kiến nghị bảo tồn biển An Thới thành một khu duy nhất có tên là : Phú Quốc-An Thới. Khu này sẽ có diện tích quy hoạnh 33.657 ha, gồm có hợp phần đất liền 14.957 ha và hợp phần biển là 18.700 ha. Riêng hợp phần biển lại chia 2 phân khu : phân khu phía bắc lan rộng ra tới khu vực phía bắc hòn đảo, nối tiếp với VQG Phú Quốc có diện tích quy hoạnh 9.900 ha ; và phân khu phía nam chính là khu yêu cầu bảo tồn biển An Thới 8.800 ha ( ADB, 1999 ). [ 1 ]
Để bảo vệ diện tích cỏ biển và san hô hiện có ở vùng biển Phú Quốc, UBND tỉnh Kiên Giang đã ra quyết định số 19/QĐ UBND ngày 03/01/2007 thành lập Khu bảo tồn biển Phú Quốc.[1]
Theo đó, Khu bảo tồn gồm có hai khu: khu bảo tồn cỏ biển rộng 6.825ha trải rộng từ xã Bãi Thơm đến xã Hàm Ninh, tính từ ven biển trở ra 3 km; khu bảo tồn rạn san hô rộng 9.720ha thuộc cụm đảo xã Hòn Thơm, huyện Phú Quốc. Ngoài chức năng bảo tồn loài, sinh cảnh các hệ sinh thái rạn san hô, thảm cỏ biển, Khu bảo tồn biển Phú Quốc còn bảo tồn hệ sinh thái rừng ngập mặn và các loài động thực vật biển quí hiếm ở huyện đảo này.[1]
Năm 2020, Vườn quốc gia Phú Quốc công bố Quyết định số 1890/QĐ-UBND ngày 13/8/2020 của UBND tỉnh Kiên Giang về việc phê duyệt điều chỉnh phạm vi, diện tích các phân khu trong Khu bảo tồn biển Phú Quốc, tỉnh Kiên Giang. Theo Quyết định phê duyệt điều chỉnh, phạm vi ra soát, phân vùng Khu bảo tồn biển thuộc Vườn Quốc gia Phú Quốc có tổng diện tích là 40.909,47 ha (tăng 14.046,3 ha so với phạm vi, diện tích được phê duyệt tại Quyết định số 19/QĐ-UBND ngày 03/01/2007); bao gồm khu vực bảo vệ san hô và khu vực bảo vệ thảm cỏ biển, với 03 phân khu: Bảo vệ nghiêm ngặt 7.087,37 ha; phục hồi sinh thái 11.537,51 ha; dịch vụ – hành chính 9.817,02 ha và thiết lập vùng đệm 12.467,57 ha.[2]
Hệ sinh thái[sửa|sửa mã nguồn]
Biển Phú Quốc được nhìn nhận là một ngư trường thời vụ giàu sang với trữ lượng cá ước đạt khoảng chừng 464.000 tấn. Ngoài nhóm cá, vùng biển Phú Quốc còn có nhiều nhóm món ăn hải sản có giá trị cao như tôm, mực, ghẹ, ốc nhảy, trai ngọc, sò huyết, sò lông, nghêu lụa, bạch tuộc, hải sâm, cá ngựa v.v … [ 1 ]Ở Bắc hòn đảo thuộc hai xã Hàm Ninh và Bãi Thơm là vùng thảm cỏ biển to lớn, phía nam đảo là quần đảo An Thới đây là khu vực có những rạn sinh vật biển lớn sinh sống, những rạn sinh vật biển ở đây đang là nơi cư trú và phân phối nguồn thức ăn dồi dào cho những loài cá sống ở rạn, nơi đây có tới 152 loài cá thuộc 71 giống và 31 họ, trong đó những họ cá có giá trị kinh tế tài chính cao như cá mú 13 loài, cá mó 11 loài, cá dìa 8 loài, 7 loài cá hồng, 8 loài cá đổng. Tảo biển có 98 loài thuộc 51 giống, trong đó có 31 loài tảo đỏ, tảo lục và tảo nâu. Động vật thân mềm có 132 loài thuộc ba giống của 35 họ thân mềm sinh sống trong rạn sinh vật biển, thông dụng nhất là ốc đụn, ngọc trai, trai tai tượng vảy. Da gai có 32 loài thuộc 23 giống của 15 họ da gai, trong đó hải sâm là đa dạng chủng loại nhất. Đặc biệt tại vùng biển này ghi nhận có sự Open của những loài nằm trong hạng mục bị rình rập đe dọa tuyệt chủng như dugong ( bò biển ), rùa biển, cá heo, ngoài hệ động vật hoang dã hệ thực vật ở đây rất đa dạng chủng loại hiện hòn đảo có chín loài cỏ biển sinh sống, phân bổ ở phía phần đông và một chút ít ở bắc và nam đảo với tổng diện tích quy hoạnh 10.600 ha. [ 1 ]Khu bảo tồn lõi sinh vật biển : Phú Quốc có 21 điểm có sinh vật biển, phía Tây Bắc hòn đảo 3 điểm và phía Nam đảo 18 đã cho thấy sự phân bổ và diện tích quy hoạnh rạn sinh vật biển hầu hết tập trung chuyên sâu ở xung quanh những cụm hòn đảo phía Tây Nam quần đảo An Thới như : Hòn Bần, Hòn Thầy Bói, Hòn Đồi Mồi, Hòn Móng Tay, Gành Dầu, Mũi Ông Quới, Cửa Cạn, … với những loại sinh vật biển phân bổ vùng ven những hòn đảo đa phần thuộc kiểu dạng Rạn riềm không nổi bật ( Non-fringing reefs ) và những loại sinh vật biển tăng trưởng trên nền tảng đá, một số ít khu vực khác tăng trưởng trên nền đáy cát như ở Hòn Vong, nam Hòn Mây Rút. Tổng diện tích rạn sinh vật biển tại vùng biển Phú Quốc là 473,9 ha, trong đó tập trung chuyên sâu đa phần ở phía nam đảo Phú Quốc với diện tích quy hoạnh 362,2 ha ( 76 % ), diện tích quy hoạnh lớn nhất ở khu vực Cửa Cạn 37 ha và nhỏ nhất là Hòn Bần 1,2 ha. Số liệu này đã cho thấy diện tích quy hoạnh khảo sát lần này đã tăng lên rất nhiều so với trước đây ( năm 2004 chỉ là 130,4 ha ) vì có thêm những phát hiện mới về Rạn sinh vật biển ở những bãi cạn Hòn Kim Quy, bãi cạn Hòn Mây Rút, … [ 1 ]
