Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy – Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
1.Xuất xứ
Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy trích từ Truyện Rùa Vàng trong Lĩnh Nam chích quá – một sưu tập truyện dân gian sinh ra vào lúc cuối thế kỉ XV .
2.Bố cục (2 phần)
– Phần 1 ( từ đầu đến bèn xin hòa ) : Quá trình An Dương Vương xây thành, chế nỏ, bảo vệ quốc gia .- Phần 2 ( còn lại ) : Bi kịch tình yêu của Mị Châu, Trọng Thủy ggawsnvoiws thảm kịch nước mất, nhà tan
3.Tóm tắt văn bản
Sau khi giúp An Dương Vương thiết kế xây dựng xong Loa Thành, trước khi ra về, thần Kim Quy còn Tặng cho chiếc vuốt để làm lẫy nỏ thần. Nhờ có nỏ thần, An Dương Vương đánh bại quân Triệu Đà khi chúng sang xâm lược. Triệu Đà cầu hôn Mị Châu cho Trọng Thuỷ, vua An Dương Vương đồng ý chấp thuận. Trọng Thuỷ dỗ Mị Châu cho xem trộm nỏ thần rồi ngầm đổi mất lẫy thần mang về phương Bắc. Sau đó, Triệu Đà phát binh đánh Âu Lạc. Không còn nỏ thần, An Dương Vương thua trận, cùng Mị Châu chạy về phương Nam. Thần Kim Quy hiện lên kết tội Mị Châu, vua chém chết con rồi đi xuống biển. Mị Châu chết, máu chảy xuống biển thành ngọc trai. Trọng Thuỷ mang xác vợ về chôn ở Loa Thành, xác liền biến thành ngọc thạch. Vì quá tiếc thương Mị Châu, Trọng Thuỷ lao đầu xuống giếng mà chết. Người đời sau mò được ngọc trai, rửa bằng nước giếng ấy thì ngọc trong sáng thêm .
4.Giá trị nội dung
Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy lý giải nguyên do mất nước Âu Lạc và nêu lên bài học kinh nghiệm lịch sử dân tộc về việc giữ nước, niềm tin cẩn trọng với quân địch cùng cách xử lí đúng đắn trong mối quan hệ giữa cá thể và hội đồng, giữa cái riêng với cái chung, giữa nhà và nước .
5.Giá trị nghệ thuật
– Kết hợp thuần thục giữa cốt lõi lịch sử vẻ vang với những cụ thể hư cấu- Kết cấu ngặt nghèo, thiết kế xây dựng chi tiết cụ thể hàm đọng, cô đúc, nhiều ý nghĩa cùng với những cụ thể tưởng tượng, hư cấu có giá trị thẩm mỹ và nghệ thuật cao
I.Mở bài
– Giới thiệu khái quát về thể loại thần thoại cổ xưa : Truyền thuyết là những câu truyện kể dân gian, kể lại những câu truyện trong lịch sử vẻ vang dựng nước, giữ nước của cha ông ta, có sự tích hợp giữa cốt lõi lịch sử vẻ vang với yếu tố tưởng tượng, kì ảo .- Giới thiệu nguồn gốc, khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của Truyện an Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy : Truyện An Dương Vương và Mị Châu, Trọng Thủy trích từ Truyện Rùa Vàng trong Lĩnh Nam chích quái. Truyện kể về quy trình xây thành, chế nỏ bảo vệ quốc gia của An Dương Vương và nguyên do mất nước Âu Lạc .
II.Thân bài
1.An Dương Vương xây thành, chế nỏ, bảo vệ đất nước
– Vua An Dương Vương xây thành ở đất Việt Thường nhưng gặp rất nhiều khó khăn vất vả, “ hễ đắp tới đâu là lại lở tới đấy ”. Vì vậy, vua lập đàn tai giới, cầu đảo bách thần. Sau đó, đón rước cụ già từ phương Đông tới và ra tận của đông chờ đón đón Rùa Vàng .→ An Dương Vương là người quyết tâm, kiên trì, không ngại khó khăn, dồn hết tận tâm cho việc xây thành, luôn tâm lý cho vận mệnh của quốc gia và biết trọng người hiền tài .- An Dương Vương cho xây thành “ rộng hơn ngàn trượng, xoắn như hình trôn ốc ”→ Tài năng và tầm nhìn xa trông rộng của An Dương Vương .- Khi Rùa Vàng từ biệt quay trở lại, An Dương Vương lo ngại hỏi : “ Nếu có giặc ngoài thì lấy gì mà chống ? ”→ Ý thức, nghĩa vụ và trách nhiệm của người đứng đầu và niềm tin cẩn trọng cao độ .- Lấy vuốt rùa làm lẫy, nhờ Cao Lỗ chế nỏ đánh thắng mọi quân địch, giặc xâm lược .
⇒Thông qua các chi tiết hư cấu, tưởng tượng (cụ già, Rùa Vàng) truyện đã xây dựng thành công hình tượng vua An Dương Vương – một vị vua anh minh, sáng suốt, luôn suy nghĩ cho vận mệnh của dân tộc, vì lợi ích của nhân dân, biết trọng người tài, được sự đồng tâm, giúp đỡ của cả trời đất và nhân dân. Vị vua ấy luôn nhận được sự tôn trọng, ngợi ca của toàn thể nhân dân.
2.Những sai lầm của An Dương Vương, bi kịch tình yêu của Mị Châu, Trọng Thủy và bài học từ bi kịch mất nước.
a)Những sai lầm của An Dương Vương
– Chủ quan, mất cẩn trọng : Nhận lời cầu hòa của Triệu Đà, chấp thuận đồng ý gả con gái cho Trọng Thủy và chấp thuận đồng ý cho Trọng Thủy ở rể .- Ỷ lại vào vũ khí mà không đề phòng, thiếu cẩn trọng cẩn trọng, xem thường kẻ địch : lúc giặc đến chân thành vẫn mải đánh cờ, cười nhạo quân địch .- Chi tiết An Dương Vương tự tay giết chết con gái biểu lộ hành vi kinh khủng, dứt khoát đứng về phía công lí và quyền lợi chung của cả dân tộc bản địa, để cái chung lên trên tình riêng đó cũng là sự thức tỉnh muộn màng của An Dương Vương- Chi tiết An Dương Vương cầm sừng tê bảy tấc, Rùa Vàng rẽ nước dẫn vua đi xuống biển đã huyền thoại hóa, bất tử hóa hình tượng vua An Dương Vương, qua đó, biểu lộ sự traan trọng, cảm mến của nhân dân với nhà vua .
b)Bi kịch tình yêu của Mị Châu và Trọng Thủy
– Nhân vật Mị Châu :+ Hết lòng yêu thương, tin cậy chồng : cho Trọng Thuỷ xem nỏ thần, khiến bảo vật giữ nước bị đánh cắp mà trọn vẹn không biết .+ Nhẹ dạ cả tin, chỉ nghĩ đến niềm hạnh phúc cá thể : bị giặc đuổi, ghi lại đường cho Trọng Thủy lần theo+ Bị kết tội là giặc, bị vua cha chém chết. Đó cũng là sự trừng trị nghiêm khắc cho sai lầm đáng tiếc của Mị Châu+ Lời thề của Mị Châu trước lúc chết cũng chính là lời thanh minh của nàng cho tấm lòng trong trắng của mình .+ Mị Châu chết, máu hóa thành ngọc trai, xác hóa thành ngọc thạch. Nàng không hóa than toàn vẹn trong một hình hài duy nhất mà nàng hóa thân – phân thân : máu chảy xuống biển, trai ăn phải hóa thành ngọc trai, xác hóa thành ngọc thạch. Hình ảnh đó vừa bộc lộ sự bao dung, thông cảm với sự trong sáng, ngây thơ, vô tình phạm tội ; vừa bộc lộ thái độ nghiêm khắc trừng trị cùng bài học kinh nghiệm lịch sử dân tộc vể xử lý quan hệ giữa nhà với nước, chung với riêng .- Nhân vật Trọng Thủy :+ Thời kì đầu : Trọng Thủy đóng vai trò là một tên gián điệp theo lệnh của vua cha sang làm rể → tìm hiểu bí hiểm .+ Thời gian ở Loa Thành : lừa Mị Châu để thực thi thủ đoạn, chính sự chủ quan lơ là mất cẩn trọng của An Dương Vương, sự ngây thơ cả tin, toàn tâm toàn ý với chồng của Mị Châu đó giúp y triển khai xong kế hoạch đen tối .+ Khi Mị Châu chết, y ôm xác vợ mếu máo, thương nhớ rồi tự tử. Đây chính là sự hối hận muộn màng của Trọng Thủy, đồng thời cho thấy Trọng Thủy cũng là một nạn nhân của cha mình .+ Hình ảnh ngọc trai – giếng nước ở cuối chuyện là cách kết thúc phải chăng nhất cho câu truyện và cho số phận đôi trai gái. Hình ảnh này chứng tỏ sự trong sáng của Mị Châu, sự hóa giải tình cảm của Mị Châu, Trọng Thủy ở quốc tế bên kia và đó cũng chính là tấm lòng bao dung, thông cảm của nhân dân dành cho Mị Châu và Trọng Thủy .
c)Bài học từ bi kịch mất nước
– Đề cao ý thức cẩn trọng với quân địch, không chủ quan khinh thường trước bất kỳ hoàn cảnh nào .- Luôn luôn đặt quan hệ riêng, chung cho đúng mực, phải đặt quyền lợi và nghĩa vụ của dân tộc bản địa, quốc gia lên trên quyền lợi và nghĩa vụ cá thể, mái ấm gia đình .
III.Kết bài
– Khái quát lại giá trị nội dung và thẩm mỹ và nghệ thuật của văn bản
-Mở rộng: Bài học dựng nước và giữ nước trong bối cảnh hiện nay.
Loạt bài Soạn văn lớp 10 (siêu ngắn) & Tác giả – Tác phẩm Văn 10 được biên soạn bám sát nội dung sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 10.
