Lựa chọn câu để xem giải thuật nhanh hơn- Ông đã góp thêm phần làm mới thể lục bát bằng những tìm tòi theo hướng văn minh .- Thơ Nguyễn Duy có sự tích hợp hài hòa giữa cái duyên dáng, trữ tình với chất thế sự đậm đặc .
– Ông từng chiến đấu ở chiến trường nổi tiếng ác liệt thời chống Mỹ như Khe Sanh, đường 9 Nam Lào, Quảng trị.
II. Tác phẩm
1. Tìm hiểu chung
a. Xuất xứ, hoàn cảnh sáng tác
– Bài Đò Lèn được viết năm 1983, trong một dịp nhà thơ trở về quê nhà, sống với những hồi ức xen kẽ nhiều buồn vui thời thơ ấu .
b. Bố cục ( 2 phần )
– Phần 1 ( 5 khổ đầu ) : Người cháu nhớ lại hình ảnh tảo tần, lam lũ của bà .
– Phần 2 ( còn lại ) : Sự thức tỉnh muộn màng của người cháu .
2. Tìm hiểu chi tiết
a. Người cháu nhớ lại hình ảnh tảo tần, lam lũ của người bà
– Hai khổ thơ đầu : tác giả nhắc lại những kỉ niệm tuổi thơ của một chú bé nhà nghèo, thích chơi bời lêu lổng, nghịch ngợm … chẳng kém ai :
+ Vui thích với những game show trẻ thơ : bắt chim, trộm nhãn, theo bà đi chợ, câu cá .
+ Say mê quốc tế thần tiên : chơi đền Cây Thị, xem lễ đền Sòng, ấn tượng mùi huệ trắng, khói trầm, điệu hát văn lảo đảo bóng cô đồng .
+ Gợi nhớ những kỉ niệm xưa, biểu lộ sự trân trọng thời thơ ấu, yêu quý quê nhà nguồn cội, tiếc nhớ người bà kính yêu .
+ Ngoài ra nó còn là cái nhìn tự vấn, tự soi chiếu lại sự vô tâm của bản thân khi chưa biết chăm sóc đến bà khi còn được ở bên bà .
– Ba khổ thơ tiếp theo: Nguyễn Duy đã tái hiện xúc động hình ảnh người bà yêu quý:
+ Bà bí mật vượt qua mọi cơ cực, kinh doanh ngược xuôi, chịu mọi nguy hiểm để nuôi dạy người cháu mồ côi và nghịch ngợm giữa cảnh cuộc chiến tranh quyết liệt : ” bà mò cua xúc tép “, ” gánh chè xanh Ba Trại “, ” thập thững những đêm hàn “, ” bom Mỹ giội nhà bà tôi bay mất “, ” bà tôi đi bán trứng ở ga Lèn ” .
=> Đó là một nét vẽ rất thực, rất đậm trong hình tượng về người bà của nhà thơ ; và cũng là hình ảnh người bà rất thân mật với mỗi mái ấm gia đình Nước Ta tất cả chúng ta .
+ Bà là một phần của tuổi thơ cháu, thân thương và gắn bó biết bao : ” níu váy bà đi chợ Bình Lâm “, …
+ Bà hiền lành, tâm hồn bà đôn hậu, thánh thiện. Tiên, Phật, Thánh soi sáng lòng từ bi, bác ái mà bà hướng tới. Sống trong tình thương ấp ủ của bà, đứa cháu mới đồng cảm được tấm lòng, tâm hồn của bà .
=> Trước người bà giản dị và đơn giản, lam lũ mà tràn trề tình yêu thương con cháu, tràn trề nghị lực cao quý, người cháu vừa rất mực yêu quý và trân trọng bà. Bà là hiện thân của đức hi sinh, chịu thương chịu khó của người phụ nữ Nước Ta, của những ” cái cò ” lặn lội trong cuộc sống .
b. Sự thức tỉnh muộn màng của người cháu
– Nỗi xúc động của đứa cháu khi đứng trước ngôi mộ bà ngoại :
+ Dòng sông xưa là sông Chu, sông Mã, sông Đò Lèn .
+ Câu thơ : ” Dòng sông xưa vẫn bên lở bên bồi ” mang hàm nghĩa về cuộc sống bể dâu, về sự thay đổi của quê nhà, xứ sở .
+ Câu cuối bài thơ ” Bà chỉ còn là một nấm cỏ thôi ” man mác buồn, mang ý vị triết lý về kiếp người hữu hạn trong dòng chảy vô cùng của thời hạn và ngoài hành tinh. Đồng thời, biểu lộ nỗi h \ ân hận của người cháu vì năm xưa đã vô tâm, không hề chăm nom bà .
c. Giá trị nội dung
– Đò Lèn gợi lên những kí ức đẹp về thời thơ ấu và hình ảnh người bà tảo tần, bày tỏ tấm lòng yêu quý, kính trọng rất mực của người cháu so với người bà đã mất .
– Là sự ân hận muộn màng của người cháu về thời thơ ấu vô tư, vô tâm, sống bằng ảo tưởng đẹp mà không đồng cảm đời sống cơ cực của bà .
d. Giá trị nghệ thuật
– Có sự hòa quyện giữa tính cách dân gian và phong vị cổ xưa .
– Hình ảnh đơn giản và giản dị và thân thiện với đời sống đời thường, chất hỏm hỉnh dân gian .
Loigiaihay.com
