Chuyện chức phán sự đền Tản Viên – Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm
– Nguyễn Dữ ( có người đọc là Nguyễn Tự ), chưa rõ năm sinh năm mất, sống vào thời gian thế kỉ XVI- Quê quán : xã Đỗ Tùng, huyện Trường Tân, nay thuộc huyện Thanh Miện, tỉnh Thành Phố Hải Dương- Ông xuất thân trong mái ấm gia đình khoa bảng ( cha đỗ tiến sỹ đời Lê Thánh Tông )- Ông từng đi thi và đã ra làm quan, sau đó không bao lâu thì từ quan lui về ẩn dật .- Ông để lại tác phẩm nổi tiếng là Truyền kì mạn lục, qua tác phẩm hoàn toàn có thể thấy được quan điểm sống và tấm lòng của ông với cuộc sống .
1.Tác phẩm “Truyền kì mạn lục”
a)Thể loại truyền kì
– Truyền kì là một thể văn xuôi tự sự thời trung đại, phản ánh hiện thực qua những yếu tố kì quặc, hoang đường .- Trong truyện truyền kì, quốc tế con người và quốc tế âm tính với những thánh thần, ma quỷ có sự tương giao. Điều này đã tạo nên sự mê hoặc đặc biệt quan trọng cho thể loại- Đằng sau những chi tiết cụ thể phi hiện thực, người đọc hoàn toàn có thể tìm thấy những yếu tố cốt lõi của hiện thực cũng như ý niệm và thái độ của tác giả .
b)Truyền kì mạn lục
– Truyền kì mạn lục là tác phẩm viết ằng chữ Hán, gồm 20 truyện, sinh ra vào nửa đầu thế kỉ XVI- Nội dung :+ Hiện thực xã hội đương thời+ Số phận con người+ Tinh thần dân tộc bản địa- Nghệ thuật : có sự tham gia của những yếu tố hoang đường, kì ảo→ Truyền kì mạn lục vừa có giá trị hiện thực, vừa có giá trị nhân đạo
2.Tóm tắt “Chuyện chức phán sự đền Tản Viên”
Ngô Tử Văn vốn là một kẻ sĩ khảng khái, chính trực. Trong làng có một ngôi đền thiêng. Từ khi có một tên tướng giặc nhà Minh tử trận ở gần đền, hồn của hắn tác quái. Tức giận, Tử Văn châm lửa đốt để trừ hại cho dân. Sau khi đốt đền, Tử Văn lên cơn sốt mê man, chàng thấy tên hung quỷ đòi trả đền và rình rập đe dọa bắt chàng xuống âm ti. Thổ thần bày tỏ thái độ cảm phục trước hành vi quả cảm của Tử Văn, mách chàng về tung tích, tội ác tên hung quỷ và cách đối phó. Đến đêm, khi bệnh nặng thêm, Tử Văn thấy hai tên quỷ đến bắt chàng xuống âm ti. Trước Diêm Vương, Tử Văn đã tố cáo tội ác của tên hung thần quỷ ác để hắn bị trừng trị. Thổ thần được phục chức, lính đưa Tử Văn về trần gian. Một tháng sau, Thổ thần tiến cử Tử Văn giữ chức phán sự đền Tản Viên để tạ ơn .
3.Bố cục (4 phần)
– Phần 1 ( từ đầu … không cần gì cả ) : Tử Văn đốt đền .- Phần 2 ( tiếp … khó lòng thoát nạn ) : Tử Văn với viên Bách hộ họ Thôi và Thổ công .- Phần 3 ( tiếp … sai lính đưa Tử Văn về ) : Tử Văn thắng kiện .- Phần 4 ( còn lại ) : Tử Văn trở thành phán sự đền Tản Viên .
4.Giá trị nội dung
Chuyện chức phán sự đền Tản Viên tôn vinh ý thức khảng khái, cương trực, dám đấu tranh chống lại cái ác, trừ hại cho dân của Ngô Tử Văn, một người tri thức nước Việt ; đồng thời, biểu lộ niềm tin công lí, chính nghĩa nhất định sẽ thắng gian tà của tác giả .
5.Giá trị nghệ thuật
– Yếu tố kì ảo sum sê, xen chuyện người, chuyện thần, ma, trần gian, âm ti …- Cốt truyện giàu kịch tính, cấu trúc ngặt nghèo, lo-gic .- Cách dẫn truyện khôn khéo, biến hóa, có cao trào, có thắt mở nút .- Nhân vật được kiến thiết xây dựng sắc nét .
I.Mở bài
– Giới thiệu về tác giả Nguyễn Dữ và tác phẩm Truyền kì mạn lục : Nguyễn Dữ sống vào lúc thế kỉ XVI. Truyền kì mạn lục là tác phẩm xuất sắc của ông ghi chép những chuyện li kì trong nhân gian- Giới thiệu về “ Chuyện chức phán sự đền Tản Viên ” : là một trong 20 truyện của tập truyền kì mạn lục kể về câu truyện chức quan coi việc xử án ở đền Tản Viên .
II.Thân bài
1.Giới thiệu khái quát về nhân vật Ngô Tử Văn
– Tên họ : Ngô Tử Văn, tên là Soạn- Quê quán : huyện Yên Dũng, tỉnh Lạng Giang
-Tính tình: khẳng khái, nóng nảy, thấy sự gian tà không chịu được
→ Cách khởi đầu trực tiếp, ngắn gọn theo cách mở truyện truyền thống lịch sử của văn học trung đại tạo sự chú ý quan tâm của người đọc
2.Ngô Tử Văn – người đốt đền tà
– Nguyên nhân đốt đền : Tức giận trước sự hống hách, lộng hành làm hại dân chúng của hồn ma tiên tướng giặc- Hành động của Ngô Tử Văn :+ Tắm gội thật sạch, khấn trời→ Thái độ tôn kính, trang nghiêm+ Châm lửa đốt đền, vung tay không sợ gì cả mặc cho mọi người phủ nhận lè lưỡi→ Thái độ dứt khoát, mặc kệ hậu quả xấu cho bản thân⇒ Ngô Tử Văn là một kẻ sĩ, tính tình khảng khái, cương trực, dũng mãnh, vì dân trừ hại, có ý thức dân tộc bản địa can đảm và mạnh mẽ .- Sau khi đốt đến, Tử Văn bị bệnh, mơ thấy có người đòi đền nhưng chàng vẫn thản nhiên, mặc kệ- Cuộc giáp mặt giữa Ngô Tử Văn và tên tướng giặc :+ Tên tướng giặc : trách mắng, đòi trả tiền, rình rập đe dọa+ Ngô Tử Văn : mặc kệ, ngồi ngất ngưởng, tự nhiên→ Thái độ của con người tin vào việc làm chính nghĩa- Cuộc gặp gỡ của Ngô Tử Văn với ông thổ ông địa+ Thổ công : Kể lại hàng loạt vấn đề mình bị hại để Tử Văn thấy được sự xảo trá tác oai tác quái của tên tướng giặc, lo ngại cho Tử Văn. bày cách để Ngô Tử Văn đối phó với tên hung thần quỷ ác và đối chất với Diêm Vương→ Ngô Tử Văn không chiến đấu đơn độc àm có sự giúp sức của ông thổ ông địa⇒ Bằng nghệ thuật và thẩm mỹ kể chuyện mê hoặc, giật mình, tích hợp với yếu tố kì ảo rậm rạp …. đã khắc họa rõ nét hình tượng nhân vật Ngô Tử Văn là người cương trực, yêu chính nghĩa, bản lĩnh, kiên cường và giàu niềm tin dân tộc bản địa .
3.Ngô Tử Văn bị bắt dẫn xuống Minh Ti và thắng kiện
a)Ngô Tử Văn và những thử thách
– Hồn ma tên tướng giặc : Tố cáo Tử Văn với Diêm Vương- Diêm Vương : Nghe lời tố cáo của tên tướng giặc mà trách măng Tử Văn- Ngô Tử Văn : Tỏ thái độ cứng cỏi trước Diêm Vương đầy uy quyền, đấu tranh vạch mặt tên tướng giặc gian tà .
b)Ngô tử Văn vạch trần tội ác tên giặc và thắng trận
– Hồn ma tên tướng giặc : Tranh cải với Tử Văn, sau lại lo âu, đạo đức giả : xin giảm án cho Tử Văn .- Ngô Tử Văn : Xin đem tư giấy đến đền Tản Viên xác nhận .- Diêm Vương : Nghi ngờ, cho người đến đền Tản Viên xác nhận → xử cho Tử Văn thắng kiện .⇒ Ngô Tử Văn không hề nhụt chí, run rẩy hay sợ hãi trước cảnh địa ngục, ma quỷ xung quanh mình. Chàng quyết đấu tranh cho lẽ phải, cho công lí. Điều đó rất đáng trân trọng ở con người này .⇒ Tử Văn đã thắng kiện chứng tỏ cái thiện, cái chính nghĩa đã thắng cái gian tà, cái ác. Tên họ Thôi đã bị trừng trị đích đáng, dân gian được bình an, Thổ công được trả lại đền .
4.Ngô Tử Văn nhận chức phán sự ở đền Tản Viên
– Là phần thưởng cho sự cương trực, thẳng thắn, trung nghĩa của Ngô Tử Văn- Diệt trừ tận gốc cái ác, cái xấu- Gửi gắm tham vọng của nhân dân về công lí xã hội, về một vị quan cương trực- Cuộc gặp gỡ của Tử Văn với người quen cũ : biểu lộ niềm tin của nhân dân vào vị quan phán sự thanh liêm, trợ giúp nhân dân
III.Kết bài
– Khái quát giá trị nội dung và nghệ thuật và thẩm mỹ của văn bản- Bài học rút ra :+ Nhìn nhận cách sống : Công bằng và niềm hạnh phúc chỉ đến khi người chính trực biết đấu tranh với cái xấu, cái ác, sự gian tà .
+ Niềm tin vào lẽ phải: Chính bao giờ cũng thắng tà.
Loạt bài Soạn văn lớp 10 (siêu ngắn) & Tác giả – Tác phẩm Văn 10 được biên soạn bám sát nội dung sách giáo khoa Ngữ Văn lớp 10.
