Thực trạng ô nhiễm nước mặt ở Việt Nam
Tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa nhanh cùng với sự ngày càng tăng dân số gây áp lực đè nén ngày càng nặng nề so với tài nguyên nước. Môi trường nước mặt ở nhiều đô thị, khu công nghiệp và làng nghề ngày càng bị ô nhiễm bởi nước thải và chất thải rắn. Ở những thành phố lớn, hàng trăm thậm chí còn hàng ngàn cơ sở sản xuất công nghiệp hiện đang là nguyên do gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường nước mặt do không có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý chất thải .
Hoạt động sản xuất xoong, chậu nhôm của làng nghề Vân Chàng, tỉnh Nam Định
gây tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất người dân
Trong đó, ô nhiễm nước do sản xuất công nghiệp là rất nghiêm trọng. Tại những ngành công nghiệp dệt may, ngành công nghiệp giấy và bột giấy, công nghiệp mía đường và công nghiệp chế biến thực phẩm … nước thải thường có độ pH trung bình cao ; chỉ số nhu yếu ô xy sinh hóa ( BOD ) ở mức 700 mg / l, vượt quy chuẩn được cho phép 14 lần, nhu yếu ô xy hóa học ( COD ) hoàn toàn có thể lên đến 2.500 mg / 1, vượt quy chuẩn được cho phép hơn 16 lần ( theo QCVN 40 : 2011 / BTNMT ) ; Hàm lượng nước thải của một số ít doanh nghiệp có chứa Cyanua ( CN – ) vượt đến 80 lần tiêu chuẩn được cho phép, hàm lượng chất rắn lơ lửng và nhiều chỉ số môi trường tự nhiên khác trong nước thải cao gấp nhiều lần số lượng giới hạn được cho phép nên đã gây ô nhiễm nặng nề những nguồn nước mặt trong khu vực. ( Nguồn : Kết quả khảo sát thiên nhiên và môi trường 1 số ít ngành công nghiệp năm 2011 – 2013 của Trung tâm điều tra và nghiên cứu thiên nhiên và môi trường và Điều kiện lao động – Bộ Lao động, Thương binh và Xã hội ) .
Tình trạng ô nhiễm nước mặt ở những đô thị, bộc lộ rõ nhất là 2 đô thị lớn nhất cả nước : TP. TP.HN và TP. Hồ Chí Minh đang ở mức báo động. Ở những thành phố này, nước thải hoạt động và sinh hoạt không có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý tập trung chuyên sâu cho những cụm dân cư mà trực tiếp xả ra nguồn tiếp đón ( sông, hồ, kênh, mương ). Mặt khác, còn rất nhiều cơ sở sản xuất không giải quyết và xử lý nước thải, nhiều bệnh viện và cơ sở y tế lớn chưa có mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải ; một lượng lớn rác thải rắn trong thành phố không được thu gom triệt để … là những nguồn quan trọng gây ô nhiễm nguồn nước mặt .
Về thực trạng ô nhiễm nước ở nông thôn và khu vực sản xuất nông nghiệp, lúc bấy giờ Nước Ta có khoảng chừng 76 % dân số đang sinh sống ở nông thôn là nơi hạ tầng còn lỗi thời, phần nhiều những chất thải của con người và gia súc không được giải quyết và xử lý nên thấm xuống đất hoặc bị rửa trôi, làm cho thực trạng ô nhiễm nguồn nước về mặt hữu cơ và vi sinh vật ngày càng cao .
Trong sản xuất nông nghiệp, do lạm dụng những loại thuốc bảo vệ thực vật, những nguồn nước ở sông, hồ, kênh, mương bị ô nhiễm, tác động ảnh hưởng lớn đến môi trường tự nhiên nước và sức khỏe thể chất nhân dân .
Ảnh hưởng của ô nhiễm nước mặt đến sức khỏe
Trong những năm gần đây, tại một số ít địa phương Nước Ta những dịch bệnh có tương quan đến ô nhiễm nguồn nước mặt đang là một mối rình rập đe dọa lớn so với sức khỏe thể chất hội đồng. Tác hại của ô nhiễm nguồn nước mặt so với sức khỏe thể chất con người hầu hết do môi trường tự nhiên nước bị ô nhiễm vi sinh vật gây bệnh, ô nhiễm những hợp chất hữu cơ, những hóa chất ô nhiễm và ô nhiễm sắt kẽm kim loại nặng. Ảnh hưởng của ô nhiễm nước mặt so với sức khỏe thể chất hội đồng hoàn toàn có thể trải qua hai con đường : do ăn, uống phải nước bị ô nhiễm hay những loại rau quả, thủy hải sản được nuôi trồng trong nước bị ô nhiễm và tiếp xúc với thiên nhiên và môi trường nước bị ô nhiễm trong quy trình hoạt động và sinh hoạt và lao động .
Theo thống kê của Bộ Y tế cho thấy, gần 50% trong số 26 bệnh truyền nhiễm có nguyên do tương quan tới nguồn nước bị ô nhiễm. Điển hình là bệnh tiêu chảy cấp, dịch tả, thương hàn, đau mắt đỏ, những bệnh về đường tiêu hóa, viêm gan A, viêm não, ung thư … Tại 1 số ít địa phương Nước Ta, khi quan sát những trường hợp ung thư, viêm nhiễm phụ khoa cho thấy 40 – 50 % là do từ sử dụng nguồn nước ô nhiễm. Theo nhìn nhận của Bộ Y tế và Bộ TN&MT, trung bình mỗi năm ở Nước Ta có khoảng chừng 9.000 người tử trận vì nguồn nước và điều kiện kèm theo vệ sinh kém. Cũng theo đó, hàng năm có khoảng chừng 200.000 trường hợp mắc bệnh ung thư mới phát hiện mà một trong những nguyên do chính là sử dụng nguồn nước ô nhiễm. Cụ thể :
Ô nhiễm vi sinh vật gây bệnh trong nước : Vi sinh vật có hại trong nước như vi trùng, vi rút và ký sinh trùng có nguồn gốc từ chất thải hoạt động và sinh hoạt của con người và động vật hoang dã hoàn toàn có thể gây ra nhiều bệnh như tả, lỵ, thương hàn, viêm nhiễm phụ khoa, đau mắt đỏ, rối loạn đường tiêu hóa hay ngộ độc thức ăn, nước uống …. Đây chính là nguyên do lây lan những bệnh nguy khốn, làm cho bệnh dịch ngày càng lan rộng .
Ô nhiễm những sắt kẽm kim loại nặng trong nước : Các sắt kẽm kim loại nặng có trong nước là thiết yếu cho sinh vật và con người vì chúng là những nguyên tố vi lượng mà sinh vật cần tuy nhiên với hàm lượng cao nó lại là nguyên do gây độc cho con người, gây ra nhiều bệnh hiểm nghèo như ung thư, dị tật bẩm sinh, đẻ non … và nó hoàn toàn có thể là nguyên do gây nên những làng ung thư. Các sắt kẽm kim loại nặng trong nước tác động ảnh hưởng đến sức khỏe thể chất con người hoàn toàn có thể là Ag, Hg, Pb, Asen, Zn, Cr …
Nước sông Tô Lịch đoạn Hoàng Quốc Việt – CG cầu giấy, TP.HN bị ô nhiễm do rác thải ,
hóa chất ô nhiễm và sắt kẽm kim loại nặng
Ô nhiễm những hợp chất hữu cơ trong nước : Các hợp chất hữu cơ tổng hợp gồm có những chất nguyên vật liệu, chất màu, thuốc bảo vệ thực vật, thuốc kích thích tăng trưởng, những phụ gia trong dược phẩm, thực phẩm. Các chất này thường độc và có độ bền sinh học khá cao, đặc biệt quan trọng là những hidrocacbon thơm gây ô nhiễm thiên nhiên và môi trường và gây ảnh hưởng tác động lớn đến sức khỏe thể chất con người. Đây chính là nguyên do gây nhiễm độc mãn tính và những bệnh hiểm nghèo như ung thư gan, ung thư bàng quang, ung thư phổi, ung thư tiêu hóa …
Giải pháp giảm thiểu tác động ảnh hưởng xấu của ô nhiễm nước mặt
Để giảm thiểu ô nhiễm nước mặt tới sức khỏe thể chất, cần triển khai những giải pháp sau :
Một là, những cơ quan quản trị từ Trung tương tới địa phương cần trấn áp chất lượng nguồn nước mặt ; Áp dụng những giải pháp hạn chế xả chất thải ra nguồn nước mặt ; Sử dụng tổng hợp và hài hòa và hợp lý nguồn nước ; Tiến hành giải quyết và xử lý nước thải hoạt động và sinh hoạt ngay tại đầu nguồn bằng công nghệ sinh học hoặc góp vốn đầu tư lắp ráp mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải hoạt động và sinh hoạt cho những cụm dân cư ; Nâng cao ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm bảo vệ thiên nhiên và môi trường, trải qua những hoạt động giải trí tuyên truyền, giáo dục hội đồng .
Hai là, tăng cường những hoạt động giải trí nghiên cứu và điều tra nhằm mục đích xác lập rõ mức độ ảnh hưởng tác động của những yếu tố trong thiên nhiên và môi trường nước mặt có rủi ro tiềm ẩn cao so với sức khỏe thể chất hội đồng ; Xây dựng và công bố Báo cáo Sức khỏe Môi trường vương quốc, trong đó nêu chi tiết cụ thể những nội dung tương quan đến ô nhiễm nước mặt và sức khỏe thể chất hội đồng ; Tiến hành những hoạt động giải trí cảnh báo nhắc nhở tới hội đồng về những tác động ảnh hưởng của ô nhiễm nước mặt tới sức khỏe thể chất người dân ;
Ba là, những nhà máy sản xuất, xí nghiệp sản xuất, những cơ sở có phát sinh nước thải cần tăng cường tái sử dụng nước trong sản xuất ( quay vòng nước trong sản xuất ) ; Lắp đặt mạng lưới hệ thống giải quyết và xử lý nước thải trước khi đưa ra nguồn đảm nhiệm ; Thay đổi công nghệ tiên tiến sản xuất, tăng cường hiệu suất sử dụng nước trong dây truyền công nghệ tiên tiến nhằm mục đích tiết kiệm chi phí nước .
Bốn là, những cá thể, hộ mái ấm gia đình cần tiết kiệm chi phí tối đa lượng nước sử dụng trong hoạt động và sinh hoạt hàng ngày ; Có ý thức nghĩa vụ và trách nhiệm trong hoạt động giải trí BVMT nói chung và bảo vệ nguồn nước mặt ngay tại khu dân cư mình sinh sống ; Không xử dụng nguồn nước mặt bị ô nhiễm cho nhà hàng, hoạt động và sinh hoạt và hạn chế xử dụng nguồn nước mặt bị ô nhiễm cho những hoạt động giải trí chăn nuôi, trồng trọt .
ThS.BS. Dương Danh Mạnh
Tổng cục Môi trường
Nguồn : Tạp chí Môi trường, số Chuyên đề trấn áp ô nhiễm nước
tại Nước Ta – thời cơ và thử thách
