1.2. Đặc điểm sinh thái, sinh sản của cây chè Thái Nguyên, phân bố của ngành hàng chè trong nước

1.2.1. Thời vụ- Vụ Xuân ( tháng 3-4 ) : Hái chừa 2 lá và lá cá, tạo tán bằng những búp cao hơn mặt tán thì hái sát lá cá .- Vụ Hè Thu ( tháng 5 – 10 ) : Hái chừa 1 lá và lá cá, tạo tán bằng những búp cao hơn mặt tán thì hái sát lá cá

      – Vụ Thu Đông (Tháng 11): hái chừa lá cá, tháng 12 hái cả lá cá

– Với những giống chè có dạng thân bụi, sinh trưởng đỉnh đều hoàn toàn có thể hái kéo hay hái bằng máy để nâng cao hiệu suất lao động .1.2.2. Chu kỳ tăng trưởngChu kỳ của một cây chè gồm có ba quy trình tiến độ. Giai đoạn tiên phong là quá trình cây non hay quy trình tiến độ phong cách thiết kế cơ bản. Các bụi chè phải trồng 3-4 năm kể từ khi gieo trồng mới tăng trưởng thành cây trưởng thành. Sau đó là quá trình cây lớn và tiến trình cuối là quá trình chè già cỗi. Giai đoạn chè lớn lê dài 20 – 30 năm, tuỳ giống, điều kiện kèm theo đất đai, dinh dưỡng và khai thác. Chăm sóc kém và khai thác nhiều sẽ làm cho cây chè bị suy thoái và khủng hoảng, già trước tuổi. Đây là tiến trình chè cho hiệu suất cao nhất. Sau đó là tiến trình chè già cỗi, cây chè suy yếu dần, lá nhỏ, búp ít, chóng mù xoè, hoa quả nhiều, cành tăm hương nhiều, chồi gốc mọc nhiều. Đến quá trình này, người trồng chè phải dùng những giải pháp kỹ thuật để tạo tán mới cho chè như đốn đau, đốn trẻ lại. Thời gian lê dài tuổi thọ cây chè hoàn toàn có thể từ 5-10 năm .1.2.3. Yêu cầu đầu vàoa. Ánh sángCây chè nguyên là một cây rừng mọc trong những điều kiện kèm theo khí ẩm, râm mát của vùng khí hậu cận nhiệt đới gió mùa Khu vực Đông Nam Á. Về nhu yếu ánh sáng, cây chè là cây trung tính trong quá trình cây con, lớn lên ưa sáng trọn vẹn. Dưới bóng râm, là chè xanh đậm, lóng dài, búp non lâu, hàm lượng nước cao nhưng búp thưa, sản lượng thấp vì quang hợp yếu. Ánh sáng tán xạ ở vùng núi cao có công dụng tốt đến phẩm chất chè hơn ánh sáng trực xạ. Sương mù nhiều, khí ẩm, nhiệt độ thấp, biên độ nhiệt ngày đêm lớn ở vùng đồi núi cao là điều kiện kèm theo để sản xuất chè có chất lượng cao trên quốc tế .b. Nhiệt độNhiệt độ không khí thuận tiện cho sinh trưởng của chè là 22-280 C ; búp chè sinh trưởng chậm ở 15-180 C, dưới 100C mọc rất chậm. Trên 300C chè mọc chậm, trên 400C chè bị khô xém nắng lá non .c. NướcNước giữ vai trò quan trọng trng sản xuất nông nghiệp và công nghệ tiên tiến chế biến. Nước là thành phần hầu hết của chất nguyên sinh, là nguyên tố quan trọng để bảo vệ những hoạt động giải trí sinh lý của cây chè. Về nông nghiệp, nước quyết định hành động sản lượng và chất lượng của chè ; trong công nghiệp, nước là thành phần đổi khác nhiều trong những quy trình héo, vò, lên men, sấy khô .Hàm lượng nước trong chè dịch chuyển theo từng bộ phận, giống chè, giải pháp kỹ thuật và khí hậu thời tiết trong năm. Nói chung, những tổ chức triển khai non có nhiều nước hơn những bộ phận già. Mưa nhiều sản lượng chè cao nhưng chất lượng thấp .Lượng mưa trung bình năm thích hợp cho sinh trưởng cây chè trên quốc tế là 1.500 – 2 nghìn mm. Độ ẩm tương đối không khí từ 80-85 % có lợi cho sinh trưởng của chè .d. Dinh dưỡng- ĐạmĐạm tập trung chuyên sâu ở những bộ phận còn non như : búp chè thái nguyên và lá non. Đạm tham gia vào sự hình thành những axitamin và protein. Bón đủ đạm lá chè có màu xanh, quang hợp tốt, cây chè sinh trưởng khoẻ, nhiều búp, búp to. Thiếu đạm chồi lá ít, lá vàng, búp nhỏ, hiệu suất thấp. Bởi vậy bón đạm làm tăng hiệu suất từ 2-2, 5 lần so với không bón. Bón đạm quá nhiều hay đơn độc làm chè có vị đắng, giảm phẩm chất .- LânLân tham gia vào thành phần cấu trúc của tế bào, trong axit nucleic. Lân có vai trò quan trọng trong việc tích luỹ nguồn năng lượng cho cây, có công dụng thôi thúc sự tăng trưởng của cây chè, nâng cao chất lượng chè, làm tăng năng lực chống rét, chống hạn cho chè. Thiếu lân lá chè xanh thẫm, có vết nâu 2 bên gân chính, búp nhỏ, hiệu suất thấp .- KaliKali có trong tổng thể những bộ phận của cây chè nhất là thân, cành và những bộ phận đang sinh trưởng. Kali tham gia vào quy trình trao đổi chất trong cây làm tăng năng lực hoạt động giải trí của những men, làm tăng sự tích luỹ gluxit và axitamin, tăng năng lực giữ nước của tế bào, nâng cao hiệu suất, chất lượng búp, làm tăng năng lực chống bệnh, chịu rét cho chè .Thiếu Kali lá chè có vết nâu, rụng lá nhiều, búp nhỏ, lá nhỏ .- Trung và vi lượngTheo một số ít nhà nghiên cứu, tính năng của những yếu tố trung và vi lượng chỉ biểu lộ rõ nét ở những đồi chè nhiều tuổi chuyên bón những loại đa lượng lâu năm. Phân vi lượng gồm có : Bo, Mn, Zn, Cu … ; phân trung lượng gồm có : Ca, Mg, S, Al …1.2.4. Phân bố địa lý, thuận tiện và khó khăn vất vảa. Vùng chè Tây Bắc* Điều kiện khí hậu :Đặc điểm quan trọng nhất là mùa đông tương đối ẩm, nổi bật cho khí hậu gió mùa. Mùa đông ấm hơn vùng Việt Bắc 1-20 ­ ­ C và vùng Đông Bắc 2-30 ­ ­ C. Cuối mùa đông hanh hao nặng. Tháng 2-4 nhiệt độ ở mức thấp nhất năm ( 75 % ). Lượng mưa mùa đông ít ( 10 % / năm ), số ngày mưa ít .Dao động nhiệt độ ngày đêm can đảm và mạnh mẽ, nhất là ở những thung lũng có nhiều năng lực Open sượng muối. Mùa hạ đến sớm, tháng 3 đã có nhiệt độ vượt 300 ­ ­ C, tháng 4 rất nóng, tháng 6 nóng nhất. Mùa mưa cũng khởi đầu sớm hơn 1 tháng ( tháng 4 ) và kết thúc sớm 1 tháng ( tháng 9 ) .Đầu mùa hạ có gió Tây rất khô nóng, hơn cả Vinh và Đồng Hới .Khí hậu Tây Bắc có những trị số trung bình sau đây :Nhiệt độ tối thấp tuyệt đối 2-50 ­ ­ CNhiệt độ tối cao tuyệt đối 35-380 ­ ­ CNhiệt độ trung bình năm 13-230 ­ ­ CLượng mưa trung bình năm 1.500 – 2000 mmMùa khô Tây Bắc diễn ra từ tháng 11 đến tháng 3. Thời gian khô hạn lê dài cộng thêm nhiệt độ xuống thấp làm cho sinh trưởng và hiệu suất chè giảm sút lớn .* Điều kiện đất đaiVùng Tây Bắc có những loại đất thích hợp cho cây chè như : đất đỏ vàng, đất đỏ nâu, tầng đất dày, ít dốc ( < 250 )* Hiện trạng sản xuấtChè trồng tập trung chuyên sâu ở Sơn La ( 3 tiểu vùng Mộc Châu, Mai Sơn, Phù yên ), Lai Châu ( 2 tiểu vùng Phong Thổ, Tam Đường ) .b. Vùng chè Việt Bắc – Hoàng Liên SơnGồm những tỉnh Tuyên Quang, Hà Giang, Tỉnh Lào Cai, Cao Bằng, Bắc Cạn và phía Tây Yên Bái ( Nghĩa Lộ, Văn Chấn )* Điều kiện khí hậuVùng núi Việt Bắc – Hoàng Liên Sơn có địa hình phức tạp, đại bộ phận là vùng núi thấp, độ cao 100 - 500 m. Khí hậu có những đặc thù sau :- Mùa đông ít lạnh hơn Đông Bắc. Sương muối là hiện tượng kỳ lạ phổ cập .- Không khí khí ẩm phần nhiều quanh năm. Đặc biệt mưa phùn nửa cuối mùa đông ( 50 ngày / năm ) rất có lợi cho sinh trưởng cây chè về mùa đông .- Mùa hạ có mưa lớn trên những sườn núi cao và trong những thung lũng gây xói mòn mạnh vườn chè trên sườn núi Tây Côn Lĩnh .- Vùng có nhiệt độ cao nhất cả nước. Độ ẩm trung bình 85-86 %, ở núi cao là 87-88 % giữa mùa hạ ( tháng 7-8 ), giao động 90 % ở vùng thấp, trên 90 % ở vùng cao .- Nắng ít, số giờ nắng trung bình là 1400 - 1600 giờ / năm, nhiều nhất vào tháng 5, tối thiểu vào tháng 1 .* Điều kiện đất đaiCác loại đất trồng chè hầu hết là đất đồi và núi gồm có những loại đất đỏ vàng, đất vàng tăng trưởng trên sa thạch và phiến thạch .* Hiện trạng sản xuấtỞ vùng này có chè đồi công nghiệp và chè rừng dân tộc bản địa .- Chè đồi công nghiệp như Công ty chè Sông Lô, Tân Trào, Mỹ Lâm, Việt Lâm, Hùng An, Trần Phú, Nghĩa Lộ, Yên Bái, Văn Hưng, Bảo Ái .- Chè rừng dân tộc bản địa Dao tập trung chuyên sâu ở độ cao 300 - 600 m. Khí hậu vùng này ẩm mát, sương mù nhiều, nhiệt độ cao quanh năm, búp non trẻ lâu, chất lượng tốt. Đất trồng chè thường là rừng già, nhiều mùn. Chè trồng ven suối, dưới tán cây lớn, đất dốc thoải .

c. Vùng chè Trung du Bắc Bộ

Vùng này nằm tại ranh giới giữa miền núi và miền đồng bằng Bắc Bộ gồm có những tỉnh Phú Thọ, Hoà Bình, Vĩnh Phú, Thái Nguyên, Hà Tây và Thành Phố Hà Nội .* Điều kiện khí hậu- Mùa đông có thời kỳ đầu tương đối khô, nửa cuối rất khí ẩm có gió nồm và mưa phùn. Mùa hạ khí ẩm, nhiều mưa, khí hậu dịch chuyển mạnh .- Khí hậu chuyển tiếp giữa vùng đồng bằng và vùng núi. Biên độ nhiệt ngày đêm lớn hơn đồng bằng 0,50 ­ ­ C, sương muối nhẹ hơn vùng núi .* Điều kiện đất đaiĐất vùng chè trung du Bắc Bộ hầu hết là feralit phân bổ ở những địa hình đồi núi, chia cắt mạnh gồm 5 loại chính sau :- Đất tăng trưởng trên phiến thạch sét ở Vĩnh Phúc, Phú Thọ, Hoà Bình, Thái Nguyên .- Đất tăng trưởng trên phiến thạch gneiss và mica ở Phú Hộ .- Đất nâu đỏ ở Thái Nguyên- Đất nâu đỏ trên phù sa cổ ở Thái Nguyên, Phú Thọ, Hà Tây, TP. Hà Nội .- Đất vàng nhạt tăng trưởng trên đá cát ở Thái Nguyên, Vĩng Phúc, Tam Đảo, Hà Tây, TP. Hà Nội .* Hiện trạng sản xuấtĐây là vùng chè lớn miền Bắc, có nhiều cơ sở sản xuất kinh doanh thương mại chè truyền kiếp như Vân Lĩnh, Đoan Hùng, Sông Cầu, Văn Hưng, Phú Sơn … Năng suất trung bình của vùng khoảng chừng 3-4 tấn búp / ha, không đồng đều có sự chênh lệch lớn giữa những tỉnh .d. Vùng chè Bắc Trung BộĐây là vùng chè tươi truyền kiếp nhất của Nước Ta gồm 3 tỉnh Thanh Hoá, Nghệ An, TP Hà Tĩnh .* Điều kiện khí hậu- Mùa đông bớt lạnh so với Bắc Bộ. Tuy nhiên trong những đọt gió mùa Đông Bắc mạnh nhiệt độ hoàn toàn có thể rất thấp ( 50 ­ ­ C ) và vẫn có sương muối Open .- Mùa đông cũng rất khí ẩm. Độ ẩm trung bình trong những tháng mùa đông lớn hơn 85 %, lượng mưa tháng cực tiểu cũng tới 30-40 mm .- Vào đầu mùa hạ có một thời kỳ gió Tây. Tháng 7 là tháng nóng nhất và độ ẩm thấp nhất trong năm .- Mưa ẩm về cuối mùa hạ. Lượng mưa cực lớn khởi đầu từ tháng 9, lê dài hết tháng 11. Chỉ riêng 2 tháng 9-10 đã chiếm 40-50 % lượng mưa cả năm .- Nhiệt độ trung bình năm khoảng chừng 23-240 ­ ­ C .* Điều kiện đất đaiGồm những loại đất đa phần là đất vàng đỏ, sa thạch, phù sa cổ .* Hiện trạng sản xuấtHiện nay có khoảng chừng 10 xí nghiệp sản xuất chế biến chè xanh và chè đen cho xuất khẩu ( Bãi Trành, Yên Mỹ, Hạnh Lâm, Bãi Phủ, Anh Sơn, … )e. Vùng chè Tây NguyênĐây là vùng đất rộng trên dãy núi Trường Sơn với nhiều núi cao, cao nguyên rộng và phẳng phiu của 3 tỉnh Lâm Đồng, Gia Lai, Kon Tum .* Điều kiện khí hậu- Có sự tương phản thâm thúy giữa mùa khô và mùa mưa. Lượng mưa trong mùa khô ( tháng 11 – tháng 3 ) chỉ chiếm từ 7-8 % lượng mưa cả năm, nhiệt độ tương đối không khí rất thấp 70 %. Mùa hạ lượng mưa rất lớn ( 1.800 – 2.800 mm ) chiếm 90 % lượng mưa cả năm, thuộc loại cao ở Nước Ta, nhiệt độ tương đối không khí rất cao 85 % .- Biên độ giao động nhiệt ngày và đêm rất mạnh 10-110 ­ ­ C thuộc loại cao nhất toàn nước .- Sự phân hoá khoảng trống phức tạp, biến thiên lớn nên đã hình thành những vùng tiểu khí hậu khác nhau : Kon Tum, Gia Lai, Bảo Lộc, Buôn Ma Thuột .* Điều kiện đất đaiĐất đỏ vàng chiếm xê dịch 66 % tổng diện tích quy hoạnh tự nhiên toàn miền và được chia thành những loại sau :- Đất màu vàng bazan ( ở Bảo Lộc – Đắc Nông ) .- Đất đỏ vàng trên đá sét và biến chất ( ở Bảo Lộc, Di Linh, Đức Trọng ) .- Đất nâu vàng- Đất đỏ vàng* Hiện trạng sản xuấtLâm Đồng là tỉnh nhiều chè nhất cả nước. Vùng chè Lâm Đồng tập trung chuyên sâu nhiều ở Bảo Lộc và Bảo Lâm, Di Linh, Lâm Hà, Đức Trọng …f. Vùng chè duyên hải miền TrungĐây là vùng chè quan trọng của người Nước Ta trước thời kỳ Pháp thuộc. Phần lớn chè trồng dọc theo duyên hải Trung Bộ, trên sườn của dãy núi Trường Sơn thuộc những tỉnh Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên, Quảng Nam, TP. Đà Nẵng, Tỉnh Quảng Ngãi, từ 170 đến 150 vĩ Bắc. Chè trồng rải rác, quy mô nhỏ, tiêu thụ trong tỉnh, chế biến chè xanh theo thủ công bằng tay .* Điều kiện khí hậuKhí hậu chia thành 2 tiểu vùng. Khí hậu vùng trung Trung Bộ không thuận tiện cho sinh trưởng và tăng trưởng của cây chè, ảnh hưởng tác động xấu đến chính sách lên men chè đen .* Điều kiện đất đaiCó đất vàng đỏ, đất nâu vàng. Đất đai nghèo kiệt, không có độ cao, hiệu suất và chất lượng chè thấp .* Hiện trạng sản xuấtDiện tích chè vùng này phân bổ rải rác ở những tỉnh. Sản xuất Trà Thái Nguyên tự cung tự túc là hầu hết .g. Vùng chè cánh cung Đông Bắc* Điều kiện khí hậu- Vùng này tiếp đón gió mùa Đông Bắc sớm nhất, nhiệt độ trung bình tháng 1 ở TP Lạng Sơn là 11,30 C, thấp hơn 1-30 C so với những vùng khác cùng độ cao. Biên độ năm của nhiệt độ là 13-140 C đạt kỷ lục toàn nước. Tại những vùng thấp cũng có nhiệt độ dưới 00C .- Vùng này có mùa đông lạnh nhất, nhiều sương muối nhất toàn nước .- Vùng này ít mưa do bị cánh cung Đông Triều che khuất nên lượng mưa thấp nhất toàn nước 1.400 mm / năm, 133 ngày mưa, nhiệt độ tương đối 81-83 % .

* Điều kiện đất đai

Đất thuộc loại đất đỏ vàng, độ xốp trung bình, nghèo dinh dưỡng, dễ bị xói mòn do mưa lớn trên những sườn dốc .* Hiện trạng sản xuấtVùng này có chè rừng cổ thụ Mẫu Sơn ở TP Lạng Sơn. Sản phẩm trà xanh là hầu hết, tiêu thụ trong nước và xuất khẩu sang Trung Quốc. Do độ cao và nhiệt độ thấp, biên độ ngày đêm cao, nhiều sương mù nên trà có chất lượng cao hơn vùng Trung du Bắc Bộ .