Bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch Lai Châu

09/06/2021 | 14 : 17Tỉnh Lai Châu đã và đang nỗ lực triển khai những giải pháp bảo tồn văn hóa truyền thống cuội nguồn. Trong đó, một hướng đi mới mà địa phương này hướng tới là gắn bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa với phát triển du lịch. Đây được coi là “ một mũi tên trúng hai đích ”, vừa bảo tồn truyền thống văn hóa tốt đẹp, vừa phát triển kinh tế tài chính, giúp người dân đổi khác tư duy, cải tổ thu nhập .Bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch Lai Châu - Ảnh 1.Người Dao thực hành Lễ Tủ Cải – Đây là nghi lễ tín ngưỡng tâm linh quan trọng, ghi nhận người đàn ông Dao trưởng thành. Ảnh : Bích Nguyên

Nhiều di sản văn hóa bị mai một

Bạn đang đọc: Bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch Lai Châu

Lai Châu có 20 dân tộc bản địa sinh sống. Mỗi dân tộc bản địa có truyền thống văn hóa truyền thống lịch sử riêng, được lưu truyền qua nhiều thế hệ tạo nên một Lai Châu đa sắc màu, rực rỡ và mê hoặc. Tuy nhiên, do tác động ảnh hưởng của đời sống tân tiến, nhiều nét văn hóa truyền thống cuội nguồn của người dân tộc thiểu số ( DTTS ) Lai Châu bị mai một dần, hoặc bị mất đi vĩnh viễn, biểu lộ rõ nhất là những di sản văn hóa vật thể như kiến trúc nhà tại, phục trang, vật dụng hoạt động và sinh hoạt …Về nhà tại, do thiếu nguồn nguyên vật liệu và chịu tác động ảnh hưởng tập quán làm nhà của người Kinh, nên hầu hết những DTTS ở nhà sàn, nhà trình tường hay một số ít kiến trúc nhà ở truyền thống cuội nguồn khác đều có khuynh hướng làm nhà theo kiến trúc nhà ở của người Kinh. Không gian văn hóa cư trú, những kiểu làng truyền thống lịch sử cũng mất đi, kéo theo đó là một số ít hình thức kiến trúc gắn với tín ngưỡng cũng đổi khác .Cùng với đó, phục trang vốn là tiêu chuẩn để nhận diện tộc người trong xã hội truyền thống cũng đang đứng trước sự mai một. Rất ít DTTS còn giữ lại khá đầy đủ bộ sắc phục dân tộc bản địa mà phần đông đã bị pha tạp, thậm chí còn có dân tộc bản địa có rủi ro tiềm ẩn bị đồng điệu trọn vẹn như : Dân tộc Khơ Mú, Kháng. Hiện, phục trang DTTS chỉ còn thấy trong những nghi lễ, phong tục của hội đồng. Sự biến hóa này đã kéo theo sự mai một của nghề thủ công truyền thống như : Trồng bông, trồng lanh, nuôi tằm, dệt vải, nhuộm, thêu, tạo hình phục trang và những loại sản phẩm từ nghề dệt, nghề chạm bạc … vốn rất đa dạng và phong phú và đạt tới trình độ thẩm mỹ và nghệ thuật cao .Trong dòng chảy của đời sống đương đại, văn hóa phi vật thể của những dân tộc bản địa ở Lai Châu cũng có nhiều biến hóa và dần mất đi vai trò, vị trí cũng như tầm tác động ảnh hưởng trong hội đồng những DTTS. Trong đó, lời nói của một số ít ít dân tộc bản địa / nhóm địa phương không phát triển mà mai một, nghèo nàn dần, quên hẳn tiếng dân tộc bản địa mình như dân tộc bản địa Khơ Mú, dân tộc bản địa Kháng .Về chữ viết, lúc bấy giờ chỉ còn chữ viết của dân tộc bản địa Thái, Dao, Mông còn được sử dụng, lưu truyền, tuy nhiên, đối tượng người tiêu dùng sử dụng hầu hết là những người trung, cao tuổi, hầu hết dùng trong nghi thức, nghi lễ, ghi chép văn hóa dân gian truyền thống lịch sử của dân tộc bản địa. Giới trẻ hầu hết không còn biết và viết được chữ viết của dân tộc bản địa mình. Cùng với đó, thẩm mỹ và nghệ thuật trình diễn dân gian đã và đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn mai một, thất truyền .Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu cho biết, trong những năm qua đã đảm nhiệm, sưu tầm được 1.880 hiện vật dân tộc bản địa ; sưu tầm, bảo tồn tri thức dân gian của 2 dân tộc bản địa : Hà Nhì, Dao và 6 làn điệu dân ca, dân vũ những dân tộc bản địa : Thái, Si La, Lự, Mông, Hà Nhì. Đồng thời thực thi kiểm kê di sản văn hóa phi vật thể của 13/13 dân tộc bản địa cư trú thành hội đồng với 1.199 di sản, trong đó 474 di sản được duy trì bảo tồn trong hội đồng, 725 di sản đã bị mai một .

Và nỗ lực bảo tồn

Đến nay, tỉnh Lai Châu đã thiết kế xây dựng 5 hồ sơ khoa học di sản văn hóa phi vật thể đề xuất Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đưa vào hạng mục di sản văn hóa phi vật thể vương quốc và kiến thiết xây dựng 2 hồ sơ khoa học trình UNESCO công nhận là di sản văn hóa phi vật thể đại diện thay mặt của trái đất .Trong nỗ lực bảo tồn văn hóa truyền thống lịch sử, những năm qua, tỉnh Lai Châu đã tổ chức triển khai 13 lớp truyền dạy văn hóa phi vật thể những dân tộc bản địa, phục dựng, bảo tồn 16 tiệc tùng tiêu biểu vượt trội của những DTTS ; duy trì tổ chức triển khai thường niên 40 liên hoan. Đến nay, Lai Châu có 13 nghệ nhân được quản trị nước phong tặng thương hiệu Nghệ nhân xuất sắc ưu tú .Một hành động khác mang đặc thù dài hơi hơn, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Lai Châu đã thiết kế xây dựng Đề án “ Bảo tồn, phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp của những dân tộc bản địa gắn với phát triển du lịch trên địa phận tỉnh Lai Châu quy trình tiến độ 2021 – 2025, khuynh hướng đến 2030 ” .Theo đề án, trong quá trình 2021 – 2025, tỉnh Lai Châu sẽ tập trung chuyên sâu vào trách nhiệm nâng tầm quy mô tổ chức triển khai, nghiên cứu và điều tra bổ trợ, những hoạt động giải trí phần hội trên cơ sở văn hóa truyền thống cuội nguồn độc lạ, rực rỡ, tốt đẹp, lợi thế của từng địa phương gắn với những hoạt động giải trí sự kiện và hoạt động giải trí du lịch hội đồng như : Lễ hội Nhảy lửa ( dân tộc bản địa Dao ) ; Lễ hội Then Kin Pang ( dân tộc bản địa Thái ) ; Lễ hội Xòe Chiêng ( dân tộc bản địa Thái ) ; Lễ hội Bun Vốc Nặm ( dân tộc bản địa Lào ) …Bảo tồn văn hóa gắn với phát triển du lịch Lai Châu - Ảnh 2. Khung cảnh buổi chiều ở bản Sin Suối Hồ, một nổi bật thành công xuất sắc trong việc giữ gìn văn hóa truyền thống cuội nguồn gắn với phát triển du lịch hội đồng. Ảnh : Thúy Hằng

Cùng với đó, thực hiện nghiên cứu, sưu tầm, tư liệu hóa các tài liệu có liên quan đến các loại hình nghệ thuật trình diễn dân gian đặc sắc của các dân tộc như chữ viết, nghệ thuật ẩm thực… Thống kê lập danh sách người nắm giữ và thực hành di sản, đồng thời tổ chức các lớp truyền dạy trong cộng đồng.

Song song với hoạt động giải trí bảo tồn văn hóa truyền thống lịch sử, tỉnh Lai Châu sẽ liên tục thiết kế xây dựng mẫu sản phẩm du lịch đặc trưng gắn với phát triển du lịch hội đồng. Trong đó, ưu tiên tương hỗ bảo tồn kiến trúc nhà tại và khu công trình phụ trợ những hộ dân làm homestay đạt tiêu chuẩn đón khách ; duy trì thường niên tiệc tùng Nhảy lửa và Lễ Tủ cải ; kiến thiết xây dựng vườn thuốc nam, điểm tắm thuốc nam, tạo tên thương hiệu mẫu sản phẩm du lịch nghỉ ngơi, chăm nom sức khỏe thể chất từ tri thức dân gian về y dược học … Phát huy tiềm năng những bản du lịch hội đồng như : bản Sì Thâu Chải, xã Hồ Thầu, huyện Tam Đường gắn với du lịch mạo hiểm ; bản Sin Suối Hồ, xã Sin Suối Hồ, huyện Phong Thổ gắn với du lịch sinh thái xanh, nông nghiệp ; bản San Thàng, xã San Thàng, thành phố Lai Châu gắn với chợ phiên và chợ đêm San Thàng .Ngoài ra, địa phương này sẽ góp vốn đầu tư phát triển những dịch vụ thưởng thức du lịch mạo hiểm. Trong đó, góp vốn đầu tư kiến thiết xây dựng điểm bay dù lượn quốc tế và hàng năm tổ chức triển khai màn biểu diễn dù lượn, chinh phục đỉnh Putaleng, tò mò bản Bình Luông – thác Tác tình – bản Sì Thâu Chải – ruộng bậc thang – cánh đồng dong riềng ; thưởng thức hoạt động giải trí thường nhật của đồng bào những dân tộc bản địa trong những bản ( làm nương, nghề thủ công bằng tay, hái thuốc nam … ) .

Source: https://vvc.vn
Category: Bảo Tồn

BẠN CÓ THỂ QUAN TÂM

Alternate Text Gọi ngay