Tê giác Java – Wikipedia tiếng Việt

Tê giác Java hay tê giác Sunda, còn được gọi tê giác một sừng (Rhinoceros sondaicus) là một trong năm loài động vật guốc lẻ còn sống sót của họ Tê giác. Chúng cùng thuộc 1 chi với loài tê giác Ấn Độ, và cũng có một bộ da nếp gấp giống như 1 bộ áo giáp, tuy nhiên chúng chỉ dài có 3,1–3,2 m (10–10,5 ft) và cao 1,4–1,7 m (4,6–5,8 ft), nhỏ hơn tê giác Ấn Độ và gần tương đương với kích cỡ loài tê giác đen. Sừng của tê giác Java có độ dài thường dưới 25 cm (10 inch), nhỏ hơn các loài tê giác khác.

Trước kia là loài phổ biến nhất trong các loài tê giác châu Á, tê giác Java từng phân bố ở các đảo của Indonesia, trải rộng toàn bộ Đông Nam Á, tới cả Ấn Độ và Trung Quốc. Hiện nay chúng đang ở trong tình trạng cực kỳ nguy cấp, với chỉ 2 quần thể được ghi nhận trong môi trường tự nhiên và không có con nào trong các vườn thú. Nó có thể là loài động vật có vú lớn hiếm nhất trên thế giới. 1 quần thể có ít nhất 40 con sống tại Vườn quốc gia Ujung Kulon trên đảo Java của Indonesia, và quần thể còn lại được xác nhận là đã tuyệt chủng ở Việt Nam vào năm 2011. Sự suy giảm của loài này được cho là do việc săn bắt trộm, chủ yếu để lấy sừng, một loại dược liệu có giá trị cao trong y học phương Đông truyền thống và có thể bán được với giá lên tới 30.000 đôla 1 kg tại các chợ đen. Sự thu hẹp nơi cư trú, đặc biệt do hậu quả chiến tranh, như Chiến tranh Việt Nam tại Đông Nam Á, cũng góp phần làm suy giảm và cản trở việc khôi phục loài.[4] Sự phân bố hiện nay chỉ tập trung ở 2 khu bảo tồn quốc gia, tuy nhiên những con tê giác Java vẫn còn đang gặp nguy hiểm bởi sự săn trộm, bệnh tật và sự giảm sút đa dạng di truyền gây ra bởi giao phối cận huyết.

Loài tê giác Java có thể sống đến khoảng 30–45 năm trong điều kiện hoang dã. Trong quá khứ chúng đã từng sinh sống trong những rừng mưa vùng đất thấp, vùng đồng cỏ ẩm ướt và các bãi bồi triền sông rộng lớn. Loài tê giác Java hầu hết thời gian sống đơn độc, trừ khi kết đôi và nuôi dạy tê giác con, dù rằng thỉnh thoảng chúng có thể tập hợp thành bầy gần các bãi đằm hay bãi liếm đất mặn. Con người là kẻ đi săn duy nhất các con tê giác trưởng thành. Chúng thường tránh xa con người, nhưng có thể sẽ tấn công nếu cảm thấy nguy hiểm. Các nhà khoa học và bảo tồn học hiếm khi nghiên cứu chúng trực tiếp, vì độ hiếm có của chúng và nguy cơ có thể can thiệp vào một loài sinh vật đang nguy cấp. Họ thường dựa vào những bẫy ảnh tự động (camera trap) và các mẫu phân để đánh giá sức khỏe và hoạt động của các con tê giác. Chính vì vậy, tê giác Java vẫn là loài được nghiên cứu ít nhất trong tất cả các loài tê giác hiện nay.

Phân loại và đặt tên[sửa|sửa mã nguồn]

Những nghiên cứu đầu tiên về loài tê giác Java từ các nhà tự nhiên học ngoại quốc diễn ra vào năm 1787, khi hai con vật bị bắn chết tại Java. Xương sọ của chúng được gửi tới nhà tự nhiên học người Đức danh tiếng Petrus Camper, tuy vậy Camper đã mất vào năm 1789 trước khi có thể công bố khám phá mới của ông rằng những con tê giác sống ở Java là một loài riêng biệt. Một con tê giác Java khác bị Alfred Duvaucel bắn tại đảo Sumatra, sau đó ông đã gửi mẫu vật tới người cha dượng của mình là Georges Cuvier, một nhà khoa học nổi tiếng người Pháp. Cuvier đã công nhận đây là một loài mới vào năm 1822, và trong năm đó nó được Anselme Gaëtan Desmarest định danh bằng danh pháp khoa học Rhinoceros sondaicus. Đó là loài cuối cùng trong họ Tê giác được xác định[5]. Desmarest lúc đầu đã coi tê giác Java là sinh vật từ đảo Sumatra, về sau ông đã thay đổi để nói rằng mẫu vật mà ông nghiên cứu đến từ đảo Java[2].

Tên khoa học của chi Rhinoceros, bao gồm cả loài tê giác Ấn Độ, có nguồn gốc từ tiếng Hy Lạp, rhino có nghĩa là mũi, và ceros có nghĩa là sừng. Sondaicus bắt nguồn từ sunda, vùng địa sinh học bao gồm các đảo lớn Sumatra, Java, Borneo cùng các hòn đảo nhỏ hơn xung quanh. Nó thường được biết với tên Tê giác một sừng nhỏ (phân biệt với tê giác một sừng lớn, tức loài tê giác Ấn Độ) và ở Việt Nam quen gọi là Tê giác một sừng.

Tê giác Java có ba phân loài khác nhau, trong đó chỉ có hai là còn sống sót :
Rhinoceros.Ảnh tê giác Ấn Độ, loài có mối quan hệ thân thiện nhất với tê giác Java ; chúng là hai loài duy nhất của chi nổi bậtNhững con tê giác tổ tiên mở màn tách ra từ những động vật hoang dã guốc lẻ khác vào thời kỳ Tiền Eocen. Đối chiếu DNA ti thể cho thấy tổ tiên của những con tê giác tân tiến rẽ ra từ tổ tiên của họ Con Ngữa vào khoảng chừng 50 triệu năm về trước [ 17 ]. Họ lúc bấy giờ, Rhinocerotidae, Open lần nguồn vào cuối thế Eocen tại lục địa Á-Âu. Tổ tiên của những loài tê giác sống rải rác ở châu Á lúc bấy giờ mở màn Open trong thời kỳ thế Miocen [ 18 ] .

Loài tê giác Ấn Độ và tê giác Java, hai thành viên duy nhất của chi Rhinoceros, xuất hiện trong các bằng chứng hóa thạch ở châu Á vào khoảng 1,6 đến 3,3 triệu năm về trước. Tuy nhiên, những đánh giá phân tử cho thấy những loài này có thể tách ra ở thời điểm sớm hơn nhiều, khoảng 11,7 triệu năm trước[17][19]. Dù thuộc về chi điển hình (tức là chi tiêu biểu, được lấy tên đặt cho họ), hai loài này không được cho là có mối quan hệ gần gũi với các loài tê giác khác. Những nghiên cứu khác đã đưa ra giả thuyết rằng chúng có thể gần gũi với các chi đã tuyệt chủng Gaindetherium và Punjabitherium. Một phân tích nguồn gốc phát sinh chi tiết về họ Tê giác đã đưa chi Rhinoceros và Punjabitherium vào cùng một nhánh với chi Dicerorhinus (tê giác Sumatra). Những nghiên cứu khác cho rằng tê giác Sumatra lại có quan hệ gần gũi hơn với hai loài tê giác châu Phi[20], chúng có thể tách ra từ những loài tê giác khác khoảng chừng 15 triệu năm trước đó[18][21].

Loài tê giác Java có kích cỡ nhỏ hơn tê giác Ấn Độ, và tương tự với loài tê giác đen. Chiều dài khung hình của tê giác Java ( gồm có cả đầu ) hoàn toàn có thể lên đến 3,1 – 3,2 m ( 10 – 10,5 ft ) và chiều cao là 1,4 – 1,7 m ( 4,6 – 5,8 ft ). Khi trưởng thành, chúng có cân nặng khác nhau, xê dịch từ 900 đến 2.300 kg, và do đang ở thực trạng cực kỳ nguy cấp nên vẫn chưa có một nghiên cứu và điều tra đúng chuẩn nào về kích cỡ khối lượng của loài nay, bởi việc đó không phải là ưu tiên số 1 [ 21 ]. Không có sự độc lạ kích cỡ đáng kể nào giữa hai giới, nhưng con cháu hoàn toàn có thể to hơn con đực một chút ít. Những con tê giác Nước Ta thì nhỏ hơn đáng kể so với đồng loại ở Java, dựa trên những vật chứng hình ảnh hay kích cỡ dấu chân của chúng [ 22 ] .Giống như người bạn bè Ấn Độ, loài tê giác Java có một sừng ( những loài tê giác khác lúc bấy giờ đều có hai sừng ). Sừng của chúng nhỏ hơn tổng thể những loài tê giác còn sống sót khác, thường thì dài chưa đến 20 cm ( 7,9 inch ) và chiếc sừng dài nhất được ghi nhận cũng chỉ là 27 cm ( 10,5 inch ). Chúng có vẻ như không liên tục dùng sừng để tiến công, thay vì thế chúng sử dụng sừng để cạo bùn trong những bãi đầm, hạ đổ cây xuống để kiếm ăn, hay mở đường đi qua những bụi cây cối rậm rạp. Giống với những loài tê giác ăn cành lá khác ( tê giác đen, Sumatra và Ấn Độ ), tê giác Java có môi trên dài, nhọn giúp cho việc lấy thức ăn. Những răng cửa dưới thì dài và sắc, được chúng sử dụng trong chiến đấu. Sau răng cửa, có hai hàng sáu chiếc răng hàm dưới vây quanh để nhai những thực vật thô. Giống như những tê giác khác, chúng có năng lực ngửi và nghe tốt nhưng lại có thị giác rất kém. Tuổi thọ của tê giác Java khoảng chừng từ 30-45 năm [ 22 ] .Bộ da của chúng không lông, có màu xám lốm đốm hay nâu xám, được phủ thành từng nếp gấp xung quanh vai, sống lưng và mông. Bộ da có cấu trúc khảm tự nhiên giúp tạo cho những con tê giác một lớp vỏ ngoài bảo vệ như một bộ áo giáp. Những nếp gấp ở cổ tê giác Java nhỏ hơn tê giác Ấn Độ, nhưng vẫn tạo thành hình yên ngựa phủ qua vai. Bởi những rủi ro đáng tiếc hoàn toàn có thể gây quấy rầy một loài động vật hoang dã đang gặp nguy cấp, nên những nhà khoa học phải điều tra và nghiên cứu trải qua mẫu phân và những bẫy ảnh. Tê giác Java rất hiếm khi hoàn toàn có thể được phát hiện, quan sát hay nhìn nhận một cách trực tiếp [ 23 ] .

Phân bố và môi trường tự nhiên sống[sửa|sửa mã nguồn]

Một con tê giác Java đực bị bắn chết tại Sindangkerta, Tây Java vào 31 tháng 1 năm 1934 .Kể cả những nhìn nhận sáng sủa nhất cũng cho thấy có ít hơn 100 con tê giác Java trong điều kiện kèm theo hoang dã. Chúng được công nhận hoàn toàn có thể là loài động vật hoang dã có vú đang gặp nguy hại nhất trên quốc tế, mặc dầu loài tê giác Sumatra, hiện còn khoảng chừng 300 thành viên, đang ở những khu vực phân bổ không được bảo vệ như tê giác Java, và 1 số ít nhà môi trường học cho rằng tê giác Sumatra đang ở trong thực trạng nguy hại hơn. Tê giác Java lúc bấy giờ chỉ được biết đang sống sót ở một duy nhất : vườn vương quốc Ujung Kulon trên mũi phía Tây hòn đảo Java .Loài động vật hoang dã này trước kia đã từng phổ cập ở Assam và Bengal ( vùng phân bổ của chúng hoàn toàn có thể chồng lấn lên cả vùng của tê giác Sumatra và Ấn Độ ), hướng về phía Đông tới Myanma, Vương Quốc của nụ cười, Campuchia, Lào, Nước Ta, phía nam tới bán đảo Mã Lai, những hòn đảo Sumatra, Java và hoàn toàn có thể cả Borneo [ 24 ]. Chúng hầu hết sinh sống ở những vùng rừng mưa rậm rạp trên đất thấp, những vùng lau sậy và cỏ cao vốn rất nhiều cạnh những con sông, những vùng bãi bồi triền sông to lớn, hay những khu vực khí ẩm với nhiều bãi bùn. Dù trong lịch sử dân tộc, chúng thích sống ở những nơi thấp, thì phân loài ở Nước Ta đã vận động và di chuyển lên nơi cao hơn ( 2 nghìn m ) bởi sự xâm lấn và săn bắt của con người [ 14 ] .Phạm vi phân bố của tê giác Java mở màn thu hẹp lại cách đây tối thiểu 3.000 năm. Bắt đầu vào khoảng chừng năm 1000 TCN, khu vực phân bổ phía Bắc của tê giác Java, khi đó đã lan rộng ra lên cả Trung Quốc, mở màn chuyển về phía Nam với vận tốc lên tới 0,5 km ( 0,3 dặm ) một năm, bởi những khu định cư của con người nơi đây đã tăng lên [ 25 ]. Nó hoàn toàn có thể giống như sự tuyệt chủng cục bộ loài này ở Ấn Độ trong thập niên 1990 [ 16 ]. Chúng đã bị săn bắn đến mức tuyệt chủng tại bán đảo Mã Lai vào năm 1932 [ 26 ]. Khi kết thúc Chiến tranh Nước Ta, phân loài tê giác Nước Ta được coi là đã tuyệt chủng trên toàn khu vực châu Á, cho đến năm 1989 thì phân loài này mới lại được tìm thấy. Những thợ săn và khai thác gỗ địa phương ở Campuchia khẳng định chắc chắn rằng họ đã từng nhìn thấy tê giác Java trên dãy núi Kravanh, nhưng những khảo sát khu vực này đã không hề tìm ra bất kể tín hiệu nào của chúng [ 27 ]. Một quần thể cũng hoàn toàn có thể đã còn sống sót trên hòn đảo Borneo, mặc dầu đó hoàn toàn có thể là loài tê giác Sumatra, với một quần thể nhỏ của chúng ngày này vẫn còn sống sót nơi đây. [ 24 ]
Tê giác Java là loài động vật hoang dã sống đơn độc, ngoại trừ những cặp giao phối và mẹ cùng con non. Thỉnh thoảng chúng sẽ tập hợp thành những nhóm nhỏ ở những bãi liếm đất mặn và bãi bùn. Ngâm mình trong bùn là hoạt động giải trí thường thấy của toàn bộ những loài tê giác, việc này được cho phép chúng duy trì nhiệt độ khung hình luôn thoáng mát và giúp chúng chống được bệnh tật và sinh vật ký sinh. Tê giác Java thường thì không tự đào bãi ngâm bùn của riêng chúng, mà thích sử dụng bãi ngâm của những con vật khác hay những hố Open tự nhiên, được chúng dùng sừng để lan rộng ra. Những bãi liếm đất mặn cũng rất quan trọng với chúng bởi đây là nơi cung ứng những chất khoáng thiết yếu. Phạm vi chỗ ở của những con đực rộng hơn, khoảng chừng 12 – 20 km², so với con cái ở khoảng chừng 3 – 14 km². Sự chồng lấn lẫn nhau về chủ quyền lãnh thổ của những con đực ít hơn những con cháu, tuy nhiên người ta vẫn chưa được biết về những cuộc tranh giành chủ quyền lãnh thổ nếu có [ 28 ] .Những con đực lưu lại lãnh địa của chúng bằng phân và nước tiểu. Những vết cào trên mặt đất bằng chân và những cây con bị vặn cũng hoàn toàn có thể được sử dụng cho mục tiêu thông tin. Những loài tê giác khác thường có tập tính đặc biệt quan trọng : thải những cục phân lớn ra ngoài và sau đó cạo phân bằng chân sau. Loài tê giác Java và Sumatra khi thải phân ra lại không có hành vi như vậy. Sự thích nghi trong hành vi này được cho là do sinh thái xanh ở những cánh rừng khí ẩm tại Java và Sumatra, khiến chiêu thức này không đạt hiệu suất cao cho việc phát tán những mùi hương lưu lại [ 28 ] .

Tê giác Java phát tiếng kêu ít hơn nhiều so với tê giác Sumatra, có rất ít tiếng tê giác Java từng được ghi lại. Những con trưởng thành không có kẻ địch nào được biết đến ngoài con người. Loài này, đặc biệt ở Việt Nam, rất nhút nhát và thường trốn chạy vào trong rừng rậm mỗi khi con người tới gần. Dù điều này là đặc điểm rất hữu ích khi đứng trên quan điểm bảo tồn, nhưng nó lại gây khó khăn cho việc nghiên cứu chúng[4]. Tuy nhiên, khi con người tiếp xúc quá gần, chúng có thể trở nên hung dữ và sẽ tấn công; chúng sẽ cắn bằng răng cửa hay hàm dưới và dùng đầu húc mạnh lên phía trên[28]. Hoạt động sống khép kín tương đối phản-xã hội của tê giác Java có thể là sự thích nghi gần đây với các áp lực quần thể; bằng chứng lịch sử đã cho thấy, giống như các loài tê giác khác, trước đây chúng đã từng sống thành bầy đàn nhiều hơn[7].

Chế độ siêu thị nhà hàng[sửa|sửa mã nguồn]

Tê giác Java là một loài động vật hoang dã ăn cỏ. Chúng ăn nhiều loại thực vật khác nhau, đặc biệt quan trọng thích ăn những bộ phận của cây như chồi, lá non, cành con và quả chín. Hầu hết những loại cây mà chúng ưa thích đều mọc ở nơi nhiều ánh sáng, những khoảng chừng rừng thưa, cây bụi và những thảm thực vật mà không có cây lớn khác. Chúng thường hạ đổ những cây con rồi lấy thức ăn bằng chiếc môi trên cử động được. Chúng là loài thích nghi nhất cho việc kiếm ăn ở những loài tê giác. Dù lúc bấy giờ, tê giác Java trọn vẹn chỉ là loài ăn cành lá trên cây nhưng chúng đã từng ăn cả cỏ lẫn cành lá trong khoanh vùng phạm vi phân bổ của chúng trước kia. Hàng ngày, một con tê giác Java ăn khoảng chừng 50 kg thức ăn. Giống như tê giác Sumatra, tê giác Java cũng cần muối khoáng trong khẩu phần. Những bãi liếm mặn, thường có trong khu vực phân bổ ngày trước của chúng, lại không có ở Ujung Kulon, nhưng những con tê giác ở đây đã được quan sát khi đang uống nước biển, hoàn toàn có thể tương thích cho nhu yếu dinh dưỡng của chúng [ 22 ] .
Những tập tính sinh sản của tê giác Java rất khó để nghiên cứu và điều tra do chúng hiếm khi được quan sát trực tiếp ngoài tự nhiên lẫn việc không có con nào trong những vườn thú. Những con cháu mở màn thuần thục sau 3-4 tuổi trong khi đó con đực lại thuần thục ở tuổi thứ 6. Thời gian mang thai của chúng ước đạt khoảng chừng 16-19 tháng. Khoảng cách giữa những lần đẻ con là 4-5 năm ; tê giác con mở màn cai sữa sau khoảng chừng 2 năm. Bốn loài tê giác còn lại đều có hoạt động giải trí giao phối giống nhau và người ta suy đoán rằng ở loài tê giác Java cũng tương tự như như vậy [ 28 ] .
Auch ein Anstand (1861) của Zimmermann, miêu tả một buổi đi săn tê giác Java.Bức tranh ( 1861 ) của Zimmermann, miêu tả một buổi đi săn tê giác Java .Nguyên nhân chính cho việc suy giảm liên tục số lượng loài tê giác Java là việc chúng bị săn bắt để lấy sừng, một yếu tố không riêng gì của chúng mà còn có ở tổng thể những loài tê giác khác. Những chiếc sừng đã trở thành sản phẩm & hàng hóa kinh doanh ở Trung Quốc trong hơn 2000 năm qua, bởi họ tin rằng chúng có công dụng hiệu suất cao trong y học phương Đông truyền thống. Trong lịch sử dân tộc, bộ da tê giác đã được người Trung Quốc sử dụng làm áo giáp ; và những người dân địa phương Nước Ta lại tin về năng lực giải trừ nọc độc rắn bằng da tê [ 29 ]. Bởi người dân nhiều vùng địa phương nơi tê giác cư trú còn nghèo, nhận thức còn thấp, nên rất khó để thuyết phục họ không giết những động vật hoang dã có vẻ như vô ích trong y học nhưng lại hoàn toàn có thể bán được nhiều tiền [ 25 ]. Sau khi Công ước về kinh doanh quốc tế những loài động vật hoang dã, thực vật hoang dã nguy cấp ( CITES ) khởi đầu có hiệu lực hiện hành năm 1975, loài tê giác Java đã được liệt kê bảo vệ ở Phụ lục 1, có nghĩa là : tổng thể những thanh toán giao dịch quốc tế về tê giác Java và những loại sản phẩm bắt nguồn từ chúng đều là phạm pháp [ 30 ]. Những khảo sát về tê giác ở chợ đen đã xác lập rằng : sừng của những con tê giác châu Á ( tê giác Ấn Độ, Java và Sumatra ) hoàn toàn có thể đạt tới giá 30.000 USD mỗi kilôgam, tức gấp ba lần so với sừng những con tê giác châu Phi cùng họ [ 21 ] .Việc mất đi nơi cư trú bởi ngành nông nghiệp cũng đã góp thêm phần tạo sự suy giảm, dù lúc bấy giờ nó không còn là một tác nhân nữa bởi tê giác Java giờ chỉ sống ở hai khu vực bảo tồn vương quốc. Sự suy giảm chất lượng thiên nhiên và môi trường sống đã ngăn cản việc Phục hồi số lượng loài. Cho dù với tổng thể những nỗ lực bảo tồn, năng lực sống sót của chúng vẫn bị rình rập đe dọa quyết liệt. Khi quần thể bị số lượng giới hạn ở hai khu vực nhỏ, chúng sẽ rất dễ bị bệnh tật và gặp những yếu tố do giao phối cận huyết .

Vườn quốc gia Ujung Kulon tại đảo Java được thành lập vào năm 1980, là nơi tập trung quần thể Rhinoceros sondaicus sondaicus cuối cùng trên thế giới, với khoảng 40-50 cá thể, theo Tổ chức Tê giác Thế giới (International Rhino Foundation) năm 2007[31], và 45-50 cá thể, theo WWF năm 2008[32]. Khu bảo tồn này bao gồm bán đảo Ujung Kulon và một số đảo nhỏ liền kề, được Bộ Lâm nghiệp Indonesia quản lý[14], đã được UNESCO công nhận là di sản thế giới vào năm 1992.

Sau khi bán đảo Ujung Kulon bị núi lửa Krakatoa tàn phá vào năm 1883, những con tê giác mở màn xâm lấn trở lại, trong khi đó dân cư nơi đây lại trở nên thưa thớt, vì vậy đã tạo một khu vực trú ẩn bảo đảm an toàn cho chúng [ 33 ]. Năm 1931, khi tê giác Java đã đứng trên bờ vực tuyệt chủng ở Sumatra, chính quyền sở tại Indonesia đã công bố rằng loài tê giác này là sinh vật được bảo vệ hợp pháp [ 14 ], dù thế sự săn bắn trộm vẫn tiếp nối. Năm 1967, trong một tìm hiểu lần tiên phong về tê giác Java ở Ujung Kulon, chỉ có 25 con được ghi nhận. Đến những năm 1970 – 1980, chính quyền sở tại mới sử dụng giải pháp khắt khe hơn với những kẻ săn trộm. Nhờ thế đến năm 1980, số lượng tê giác đã tăng lên gấp đôi và vẫn liên tục giữ ở khoảng chừng 50 con cho đến nay. Dù ở Ujung Kulon không có kẻ săn mồi, nhưng tê giác Java vẫn phải cạnh tranh đối đầu nguồn tài nguyên ( thức ăn, nước uống, chỗ ở ) với những loài ăn cỏ hoang dã khác, điều này hoàn toàn có thể ngưng trệ số lượng tê giác dưới sức chứa tối đa của khu vực bán đảo chúng sống [ 34 ] .Năm 2006, tín hiệu về tối thiểu bốn con tê giác con đã được những nhà khoa học của WWF mày mò, sự kiện này được coi là một thành tựu đặc biệt quan trọng trong công cuộc bảo tồn [ 35 ] .

MalaysiaĐầu tê giác Rhinoceros sondaicus annamiticus đực tại Perak

Vườn quốc gia Cát Tiên tại Đông Nam Bộ, Việt Nam được thành lập vào năm 1992. Cát Tiên vào thời điểm đó có quần thể Rhinoceros sondaicus annamiticus cuối cùng trên thế giới trong khi chúng đã tuyệt chủng bên ngoài Việt Nam. Nằm trên địa bàn ba tỉnh Đồng Nai, Lâm Đồng và Bình Phước, cách Thành phố Hồ Chí Minh 150 km về phía Bắc, vườn quốc gia Cát Tiên có đặc trưng là các khu rừng mưa đất thấp ẩm ướt nhiệt đới. Loài tê giác một sừng (tê giác Java Việt Nam) sống tại khu vực Cát Lộc của vườn quốc gia, đã được Sách đỏ Việt Nam xếp vào hạng cao nhất – E (Endangered – Nguy cấp), nhưng vẫn kém hơn so với hạng Cực kỳ nguy cấp của Sách đỏ IUCN.

Dù trước kia đã từng thông dụng trên toàn Khu vực Đông Nam Á, nhưng sau Chiến tranh Nước Ta, phân loài tê giác Java Nước Ta được coi là đã tuyệt chủng. Những chiêu thức sử dụng trong cuộc chiến tranh đã tàn phá nghiêm trọng hệ sinh thái của khu vực, ví dụ như sử dụng bom napan, chất độc da cam làm rụng lá, ném bom không kích hay thả mìn. Chiến tranh đã đem tới cho nơi đây hàng loạt những loại vũ khí mà người ta hoàn toàn có thể tiếp cận với giá rẻ. Sau cuộc chiến tranh, những người dân nghèo, nếu trước kia chỉ dùng hố bẫy, nay lại có những vũ khí gây chết người trong tay, giúp họ trở thành những kẻ săn bắt hiệu suất cao. Thật giật mình khi một con tê giác cái trưởng thành bị bắn chết vào năm 1988. Tin này phản bác giả định rằng tê giác đã tuyệt chủng tại Nước Ta. Năm sau, tức năm 1989, những nhà khoa học đến khảo sát khu rừng miền Nam Nước Ta để tìm tín hiệu về những con sống sót còn lại đã phát hiện dấu vết mới của tối thiểu 15 con tê giác sinh sống trong khu vực dọc sông Đồng Nai. [ 37 ] Do mức độ quan trọng của quần thể này nên khu vực chúng sống đã trở thành Khu bảo tồn tê giác Cát Lộc vào năm 1992, [ 29 ] sau đó đã sáp nhập vào Vườn quốc gia Cát Tiên năm 1998, tuy nhiên hai khu vực này lại bị ngăn cách bởi những khu đất nông nghiệp .Dù được con người chăm sóc bảo tồn nhưng diện tích quy hoạnh cư trú của tê giác vẫn bị xâm lấn 15 % vào năm 1990 và số lượng tê giác còn sống đã giảm xuống chỉ còn 5-8 con vào năm 1999. [ 38 ] Theo nhìn nhận năm 2000, có khoảng chừng 6 nghìn người sống bên rìa khu vực vườn vương quốc, ở những vùng bãi bồi triền sông, thiên nhiên và môi trường sống ưa thích của tê giác, khởi đầu xâm lấn để trồng lúa, cộng thêm với lực lượng kiểm lâm bảo vệ rất ít ( dưới 20 người ), nên người ta cho rằng tê giác Nước Ta chỉ hoàn toàn có thể sống sót trong vòng từ 3-5 năm nữa. [ 39 ] Sau đó cơ quan bảo tồn ước tính chỉ còn 3-8 con tê giác, và hoàn toàn có thể không có con đực nào sống sót. [ 33 ] [ 35 ] Loài tê giác đang đứng trước rủi ro tiềm ẩn tuyệt chủng. Những nhà bảo tồn tranh luận về thời cơ sống sót của loài tê giác nơi đây ; một số ít người cho rằng nên đem tê giác từ Indonesia sang để duy trì quần thể ; những quan điểm khác cho rằng quần thể có năng lực tự phục sinh. [ 4 ] [ 40 ]

Ngày 29 tháng 4 năm 2010, người ta phát hiện một con tê giác đã bị kẻ săn trộm bắn chết tại vườn quốc gia Cát Tiên. Đây được xem là một tin buồn cho ngành bảo tồn học Việt Nam. Quỹ WWF muốn chính phủ Việt Nam điều tra khẩn cấp để tìm ra thủ phạm.[41] Đến tháng 10 năm 2011, Quỹ Quốc tế Bảo vệ Thiên nhiên cho biết con tê giác đó là con tê giác cuối cùng tại Việt Nam, và hiện tại loài tê giác Java đã tuyệt chủng tại Việt Nam.[42] Quỹ Bảo tồn Tê giác Quốc tế IRF (International Rhino Foundation) cũng đã khẳng định tin này.[43][44]

Trong điều kiện kèm theo nuôi nhốt[sửa|sửa mã nguồn]

Một con tê giác Java tại Vườn thú Luân Đôn ( từ tháng 3 năm 1874 – tháng 1, 1885 )Không có con tê giác Java nào được tọa lạc trong một thế kỉ qua. Thế kỷ 19, có tối thiểu bốn con đã được tọa lạc tại Adelaide, Calcutta và London. Theo những tài liệu có tổng số tối thiểu 22 con tê giác Java đã bị nuôi nhốt, nhưng cũng hoàn toàn có thể số lượng này lớn hơn vì nhiều khi nó bị nhầm với tê giác Ấn Độ [ 46 ]. Tê giác Java chưa khi nào sinh trưởng tốt trong điều kiện kèm theo nuôi nhốt, nhiều nhất có con chỉ sống được 20 năm, bằng 50% tuổi thọ của loài tê giác trong tự nhiên. Con tê giác Java bị giam sau cuối chết tại Vườn thú Adelaide của Úc vào năm 1907, lúc đó chúng đang còn được biết rất ít và con vật này đã bị coi là thuộc loài tê giác Ấn Độ [ 22 ]. Bởi những chương trình lê dài và tốn kém trong thập niên 1980 và 1990 với mục tiêu nuôi những con tê giác Sumatra trong những vườn thú đều thất bại thảm hại, nên những cố gắng nỗ lực bảo tồn loài tê giác Java bằng cách tương tự như cũng không chắc như đinh thành công xuất sắc [ 21 ] .

Liên kết ngoài[sửa|sửa mã nguồn]

Source: https://vvc.vn
Category: Bảo Tồn